In 'Mankementenshow' wordt medische
problematiek mild-satirisch behandeld
'De Draagmoeder' zet het
tv-boek in schijnwerpers
IÜ
1
Rehabilitatie voc
Toulouse-Lautrei
Ceicbc Qowiant
KUNST/RTV
Fanny en Felix Mendelssohn op salonformaat
Gemeente
Putten voert
actie tegen
zeegeschenk
DONDERDAG 27 FEBRUARI 1992
Leden van het Residentie Orkest
m.m.v. Jet Röling (piano) en het Koor
Nieuwe Muziek: werken van Fanny en
Felix Mendelssohn. Dr. Anton Philips-
zaal Den Haag, gisteravond.
'Fanny en Felix' is niet de titel
van een nieuwe film, maar het
thema dat ten grondslag lag
aan het concert in de serie van
de Leden van het Residentie
Orkest dat gisteravond werd
gegeven in de Dr. Anton Phi-
lipszaal in Den Haag. Wenneke
Savenije schreef in het Rond
om programmablad een goed
getypeerde familieroman over
het leven van de Mendels
sohn's. Wie het nog niet wist
kon daar lezen hoe broer Felix
zijn zeer getalenteerde zus
Fanny terug probeerde te drin
gen naar de nette huisvrou
wenrol, terwijl zij niets liever
deed dan componeren. Geluk
kig lukte het haar in haar laat
ste jaren toch nog om enige of
ficiële erkenning te krijgen
mensen als Moscheles en
Goethe verklaarden haar even
getalenteerd als haar broer -
en een uitgever te vinden. In
het programma wisselden
stukken van Felix en Fanny el
kaar af, waarbij het vaak moei
lijk is om, zonder gedegen
voorkennis, te weten wat van
wie was. Alle gezongen en ge
speelde muziek stond in het
zelfde teken van de lichte en
naïeve romantiek, soms wat al
te nietzeggend maar nooit sen
timenteel. De a cappella gezon
gen stukken ademden de sfeer
van het vrolijk met de knapzak
door het bos marcheren. Het
Koor Nieuwe Muziek onder
Huub Kerstens was daar met
zijn jonge stemmen uitne
mend geschikt voor. Gewa
pend met stemvorken slaag
den de zangers erin een hoge
graad van zuiverheid te behou
den. Ook het Duits werd rede
lijk uitgesproken. Moeilijkhe
den traden er vooral op als er
aan het eind van een lied een
slotfuga opdook, zoals bv. bij
het innemende 'Nachtreigen'
van Fanny. Dan was de disci
pline onvoldoende om de lij
nen duidelijk te houden. De te
noren bleken in dit koor voor
de helft uit vrouwen te be
staan, iets waartegen geen be
zwaar hoeft te zijn. Erg hoor
baar in het geheel waren zij
echter alleen bij vlagen. Het
middenstuk van het program
ma was instrumentaal. Vijf
strijkers van het Residentie
Orkest speelden het tweede
kwintet van Felix en pianiste.
Jet RÖling de Sonatesatz en
stukken uit de Six mélodies
pour le piano nr.4 en 5 van
Fanny. Opvallend ip beide ge
vallen was dat er steeds sprake
was van een duidelijke melo
die, meestal toebedeeld aan de
diskant hetzij de primarius
hetzij de rechterhand op de
toetsen, een melodie die met
ruisende guirlandes werd om
geven. Alles bleef op salonfor
maat en was prettig roman
tisch. Jan Paul Tavenier bleek
een muzikale en sóms wat do
minante primarius in het
strijkkwartet, terwijl Jet Rö
ling met haar lyrische piano
ontboezemingen merkbaar
veel succes had. Gelukkig was
er geen sprake van wie beter
was. Broer en zus vulden el
kaar in dit leuke programma
uitstekend aan.
Stallone wil actief
worden voor milieu
PARIJS Sylvester Stallone
wil zich inzetten voor het mi
lieu. Hij wil het publiek opvoe
den en de rol aannemen van
een toegewijd ambassadeur
van Greenpeace of het Brazili
aanse regenwoud. De Ameri
kaanse filmster zei dit in Pa
rijs, waar hij deze week een
ere-César kreeg van de Franse
filmindustrie en een onder
scheiding van minister van
cultuur Lang ontving. Stallone
zei op een persconferentie dat
hij denkt aan een vervolg op
zijn Rambo-films, maar met
nieuwe accenten, waarbij hij
zich zal inzetten voor de be
scherming van het milieu.
Willem Nijho.lt.
Willem Nijholt
genomineerd
voor Theo d'Or
AMSTERDAM Willem
Nijholt en Pierre Bokma
zijn door de jury genomi
neerd voor de toneelprijs
Theo d'Or 1992.
Trudy Labij en Catherine ten
Bruggencate zijn genomi
neerd voor de Louis d'Or 1992.
Dat heeft de Vereniging van
Schouwburg- en Concerge-
bouwdirecties in Nederland
(VSCD) gisteren bekendge
maakt.
Nijholt dankt zijn voordracht
aan de rol van Elyot Chase in
,'Private Lives' van Noël Co
ward, een vrije produktie on
der regie van Christiaan Nor-
tiër. Bokma onderscheidt zich
door zijn vertolking van T.
Keska in 'Vastgoed BW van
David Mamet in de regie van
Johan Doesburg bij Toneel
groep Amsterdam. Eerder al
werd André van den Heuvel
voor zijn rol in Heldenplatz ge
nomineerd.
Trudy Labij is genomineerd
voor de rol van Amanda Pryn-
ne in 'Private Lives. Chatheri-
ne Ten Bruggencate onder
scheidde zich door haar vertol
king van Maja in 'Wanneer wij
doden ontwaken' van Hendrik
Ibsen in de regie van Titus
Muizelaar bij Toneelgroep Am
sterdam. Eerder al werd Anne-
Wil Blankers voor haar rol in
Heldenplatz genomineerd. De
uiteindelijke toekenning van
de prijzen vindt in september
plaats tijdens het Theaterfesti
val in Den Haag.
HOEVELAKEN - Medi
sche en psychische pro
blemen kun je op een heel
ernstige en serieuze ma
nier benaderen. Daar is
niets op tegen. Dergelijke
programma's moeten
vooral blijven. „Maar het
probleem is dat er niet
meer naar wordt gekeken.
Halverwege zetten veel
kijkers de knop om. Men
vindt het wel interessant,
maar is er al niet genoeg
ellende op de wereld?"
Frans Boelen, in de jaren ze
ventig regisseur van alom ge
prezen Vara-programma's als
de Stratenmaker-op-Zee Show
en de J.J. de Bom' Show, zag
een nieuwe uitdaging. „Ik wil
de eerst een andere serie gaan
maken, die 'The Incontinen-
tals' zou heten: een licht sati
risch programma over mensen
met incontinentie-problemen.
Maar toen dacht ik: eigenlijk
heeft iedereen wel wat: van
een loopneus of een maag
stoornis tot kanker en Aids.
Waarom breid ik het niet uit?"
De programma-maker, thans
in dienst bij John van de Rest
Produkties, stapte naar het mi
nisterie van wvc en de NOS die
direct warmliepen voor zijn
idee. „WVC zat op precies de
zelfde lijn als ik. Zij wilden ook
een beetje af van die treurig
heid. Als je mensen afstand
kan laten nemen van hun
kwaal, als ze erom kunnen la
chen, dan wordt een onder
werp bespreekbaar. Dat is een
rode lijn door al mijn program
ma's."
Speels
In de 'Mankementen show' ko
men medische problemen en
probleempjes dan-ook op een
speelse, mild-satrische wijze
aan de orde. Geheel in de lijn
van zijn vroegere programma's
heeft Boelen opnieuw gekozen
voor een vorm waarin sket
ches, liedjes, monologen en in-
Frans Boelen: „Ik heb zelf een by-pass, maar toen ik hoorde dat Jo
han Cruijff er ook een kreeg, voelde ik me minder alleen".
FOTO: ANP
Annie M.G. Schmidt is een van c
kementenshow.
bekende Nederlanders in de Man-
terviews elkaar afwisselen.
Boelen: „Ik vind dat nog
steeds een uitstekende manier
om informatie en humor met
elkaar te verweven. Het geeft
je ook de mogelijkheid om een
balans te vinden in elke uit
zending. Als een interview
heel ontroerend is, dan mon
teer je daar een gekke sketch
achter. Zo hou je de zaak in
evenwicht."
Vrijwel alle scènes worden ge
speeld door een vaste groep ac
teurs, onder wie Aart Staartjes,
André van den Heuvel, Wiete-
ke van Dort en Josine van Dal-
sum. Verder komt in elke afle
vering een onbekende en een
—welhaast onvermijdelij
ke Bekende Nederlander in
beeld. Teun van Vliet vertelt
over zijn stoma, Annie M.G.
Schmidt over haar slecht
ziendheid en Willem van Ha-
negem steekt de draak met
zijn fobieën. Boelen: „Zij zijn
heel belangrijk, juist voor de
herkenning. Het geeft aan dat
het iedereen kan overkomen,
of je nou minister-president
bent of vuilnisman. Ik'heb zelf
een by-pass, maar toen ik hoor
de dat Johan Cruijff er ook een
kreeg, voelde ik me minder al
leen. Dat klinkt een beetje kin
derlijk, maar zo simpel werkt
het".
Stoma
In de aflevering van vanavond
staan de maag- en darmstoor
nissen centraal. Op het oog
geen onderwerp wat niet 'be
spreekbaar' is. Boelen: „Vergis
je niet, mensen met bij voor
beeld een stoma schamen zich
dood om daarover te praten.
Hoe is het nou om met iemand
te vrijen die een stoma heeft?
Is dat geen afknapper? In de
uitzending zit een jongen die
vertelt dat hij niet meer naar
bed kan met zijn vrouw, een
stoma-draagster, hoewel hij
wel van haar houdt. Dat zijn
heel intieme verhalen die zel
den op televisie ziet. Zelfs niet
bij Rondom Tien".
Boelen gelooft niet dat er ziek
ten zijn die zich niet lenen voor
zijn benadering. Alles kan,
mits je maar integer blijft, zo is
zijn credo. „Wellicht vragen
kijkers zich in het begin of het
niet te ver gaat. Maar na twee,
drie afleveringen begrijpen \ze
het. Daar ben ik van overtuigd.
Het publiek wat de eerste uit
zendingen heeft gezien bij de
NOS, reageerde heel enthou
siast. Er waren vier gehandi
capten bij die het ergste vrees
den, maar heel opgetogen weg
gingen. „Dit is nu precies wat
we al jaren willen", zeiden ze.
Weg met dat gezeur en dat me
delijden, daar hebben we ge
noeg van.' Terwijl ze heel goed
aanvoelden hoe serieus we met
het onderwerp bezig zijn ge
weest".
PUTTEN - In Putten is op
schudding ontstaan over het
voornemen van de Alkmaarse
kunstenaar K. Bolten en de
stichting Cargo om in de zo
mer een stalen hoogspan
ningsmast, aan de binnenzijde
gevuld mét twintigduizend
broden, tien kilometer ten
westen van Texel in de Noord
zee te laten afzinken. Het Na
tionaal Geschenk Noordzee,
zoals het project van de stich
ting Cargo en kunstenaar Bol
ten heet, is bedoeld om de
Noordzee namens de Neder
landse bevolking (die ook de
kosten moet opbrengen) iets
terug te geven voor het gebied
dat in de loop der eeuwen als
polderland op zee is veroverd.
Alle partijen in Putten, met
uitzondering van de WD,
steunen de intentie van een
aan het college gericht verzoek
van de SGP om er bij de rege
ring. parlement en directie
Noordzee van Rijkswaterstaat
op aan te dringen het project,
dat volgens de partijen 'vol
strekt zinloos en maatschappe
lijk onaanvaardbaar' is, te ver
bieden.
HILVERSUM - Het aar
dige van RTL4 is dat men
niet bang is een koe bij de
horens te pakken. Als de
omroep denkt een com
merciële ontdekking te
hebben gedaan, worden
alle zeilen bijgezet om er
een succes van te maken.
Een mooi voorbeeld is de
telenovela 'De Draagmoe
der', waarmee de omroep
morgen begint.
Hoewel geen Nederlandse pri
meur, want die ging zo'n tien
jaar geleden naar de VARA en
de Braziliaanse telenovela
'Manou', heeft RTL4 grootsé
plannen. Zo zal het titelnum
mer door een Nederlandse
zanger op plaat worden uitge
bracht en schuift de zender
Brazilië de komende weken
wat naar voren in de program
mering. Jammer alleen dat 'De
Draagmoeder' op zo'n onge
lukkig tijdstip wordt uitgezon
den. Dat hoort 's avonds om
een uur of elf te zijn. Maar
goed, daar is moed voor nodig
en die ontbreekt behoorlijk in
het licht van de volgende recla
me-spot. 'Twin Peaks' weet er
alles van.
Maar wat is een telenovela ei
genlijk? Simpel gezegd is het
een dagelijks televisie-boek.
Er wordt in een van te voren af
gesproken aantal afleveringen
een (vaak romantisch, soms so
ciaal-maatschappelijk) verhaal
verteld. Het drijft dus niet, zo
als de soap, op het succes van
de verhaallijn en zijn karak
ters. Een verlenging, omdat de
kijkercijfers zo gunstig zijn, of
een zwaardere rol voor een
kantlijn-karakter, omdat hij
aanslaat bij de kijker, is er niet
bij. Sterker nog: acteurs en ac
trices worden niet gekozen op
Uiterlijk, maar op vakman
schap. Hierdoor worden de
meeste telenovela's bevolkt
door top-mensen. Maria Alva
rez van Globo TV, een van de
belangrijkste producenten van
telenovela's: „Het is niet onge
woon dat een acteur of actrice
tussen de opnamen op de plan
ken staat in bij voorbeeld de
'Hamlet'. Die ruimte krijgt hij,
ondanks zijn vaak vierjarige
contract met Globo TV, omdat
die ervaringen veelal afstralen
op de verrichtingen voor de ca
mera. Het geeft zijn tv-acteren
een bepaalde diepte die voor
de telenovela kwaliteitsverho
gend werkt. Onze acteurs hoe
ven ook niet knap te zijn, ze
moeten kunnen acteren".
Bloeiend
De telenovela is een televisie-
vorm die in Latijns-Amerika
werd ontwikkeld en inmiddels
is uitgegroeid tot een bloeien
de bedrijfstak. Globo TV, het
op drie na grootste televisie
station ter wereld met een pro
grammering die voor tachtig
procent uit eigen werk bestaat,
is inmiddels aan een succes
volle export van dit tv-genre
begonnen. Hoewel de Duitser
niet direct bekend staat als een
romantisch type, haakte hij als
eerste massaal aan. De laatste
jaren echter worden in bijna
alle Europese landen deze tv-
boeken uitgezonden en gaan
ook Afrika en Rusland lang
zaam voor de bijl.
Dat er, na vijfentwintig jaar te
lenovela wel eens van de pure
vorm wordt afgeweken, be
wijst 'De Draagmoeder'. Het in
deze reeks controversiële on
derwerp van een gevecht om
een baby tussen de opdracht
geefster en de draagmoeder,
lokte zoveel discussie uit, dat
Globo TV die debatten niet zo
maar kon laten passeren. Ie
dereen had (vaak een emotio
nele) mening: van de kerk tot
de rechterlijke macht. Het ver
haal werd dagrom verfilmd
met twee verschillende slot-af-
leveringen. Ondertussen hield
het station de gemoederen be
zig, ging met echte advocaten
praten, wiens mening vervol
gens door een acteur in beeld
werd gebracht en stuurde er
een acteur-journalist op uit om
de meningen onder het volk te
peilen. Ook die beelden wer
den gebruikt. „Door die dis
cussie' ben ik zelf van mening
over het onderwerp veran
derd", laat Maria Alvarez wat
verlegen weten.
Close up
Uiteindelijk duurde 'De
Draagmoeder', het best te om
schrijven als een drama in clo-
se-up, in Brazilië 243 afleverin
gen van elk veertig minuten.
Maar zo krijgen wij de reeks
niet te zien. Maria: „We heb
ben er flink in geknipt. Zo is
bij voorbeeld de te lokale kleur
eruit verdwenen. Bovendien
zijn alle afleveringen op maat
gesneden. Ze duren een half
uur".
Als ook hier het publiek mas
saal valt voor de telenovela zou
eenzelfde ontwikkeling kuh-
nen ontstaan als in de Latijns-
Amerikaanse landen. Daar
wordt het begin van de avond
geheel in beslag genomen door
het tv-boek. Jaarlijks worden
in hetzelfde tijdvak twee tele
novela's uitgezonden, wat be
tekent dat Globo TV er zes per
jaar produceert. De eerste (om
zes uur 's avonds) is vaak een
romantisch verhaal, de tweede
De hoofdrolspelers met v.l.n.r. Claudia Abreu (draagmoeder Clara),
Victor Fasano (Zeca) en Cassia Kiss (volleybalspeelster Ana)
FOTO: GLOBO TV
^om zeven uur) bevat veel hu
mor, nieuwe video-vindingen
en heeft, door de montage, een
hoge snelheid. De derde (om
acht uur) is gesneden op het
mannelijke publiek. Behalve
dat de hoofdrolspeler veelal
een man is, wordt het verhaal
gedragen door spierkracht.
Maria: „De telenovela is zo po
pulair in Brazilië (het kijkaan-
deel ligt tussen de 80 en 90 pro
cent) dat andere stations de
concurrentie niet aandurven.
Als ze een speelfilm brengen,
Een portret van Yvette Guilbert van de hand van Henri de Tou
Lautrec.
FOTO: PEf
wachten ze tot de telenovela is
geëindigd".
Werkdagen
RTL4, die 'De Draagmoeder'
op werkdagen uitzendt als ver
volg op de Australische soap
'Sons and Daughters' hoopt op
zo'n 800.000 mensen per afle
vering „De reden dat we voor
'De Draagmoeder' hebben ge
kozen, komt omdat we het
leuk vinden ook eens wat an
ders te laten zien dan het Ame
rikaanse produkt".
PARIJS - Eindelijk ge
rechtigheid. Henri de
Toulouse-Lautrec, die tij
dens zijn leven werd be
schouwd als een 'bordeel
schilder' en waar het Lou
vre geen werken van wil
de hangen, heeft nu in Pa
rijs dan toch zijn megaten
toonstelling.
Ongeveer 200 werken van de
man, die cabaret-fenomenen
als Aristide Bruant en Yvette
Guilbert onsterfelijk heeft ge
maakt, hangen tot 1 juni in het
Grand Palais. De expositie
toont vooral dat Toulouse-Lau
trec méér was dan een vieze
pornograaf, een aan lager wal
geraakte kunstenaar van adel
lijke komaf. Henri de Toulou
se-Lautrec was voor alles een
geniale portrettist, die zijn tijd
genoten genadeloos vastlegde.
Het minste dat gezegd kan
worden na een rondgang over
de expositie is wel dat Henri de
Toulouse-Lautrec 'atypisch'
was. Tijdens de bloeitijd van
het impressionisme interes
seerde de schilder zich voor de
stad. Zijn tijdgenoten zetten
zich voor de schildersezel om
een hooimijt, een jonge boerin
op het veld, een zonsonder
gang in de omgeving van het
dorpje Barbizon of een boom
gaard in Normandië vast te
leggen. Dit alles inspireerde
Toulouse-Lautrec maar matig.
Zijn scheppingsdrift raakte op
volle toeren in de bordelen van
Montmartre, de circussen,
theaters en cabarets in Parijs.
De in het Zuidfranse Albi ge
boren schilder hield van de we
reld waar monda-niteit of semi-
mondaniteit en 'de onderwe
reld' met elkaar in aanraking
kwamen, daar waar een broeie
rig sfeertje heerste in het Pa
rijs van de vorige eeuw. Tou
louse-Lautrec mag dan ook ge
zien worden als een haarscher
pe fotograaf van een deel van
het stadsleven, een Ed van der
Elsken van zijn tijd, die boven
dien grondlegger werd van wat
we nu publiciteit noemen. De
schilder is verder een van de
genen, die bij hebben gedra
gen aan het huidige imago van
Parijs, de stad van frou-frou,
can-can en oh-la-la.
Kreupel
De officiële rehabilitatie van
het rijkeluiszoontje heeft bijna
een eeuw geduurd, Henri de
Toulouse-Lautrec werd op 24
november 1864 geboren als
zoon van de graaf Alphonse de
Toulouse-Lautrec en Adèle de
Céleyran. Zijn ouders hadden
een nauwe bloedverwant
schap, hetgeen zijn zwakke ge
zondheid verklaart. In de fami
lie zijn schilderen en jagen de
favoriete hobby's. De jonge
schilder leert een deel van het
<vak van zijn vader en zijn
ooms. Grootmoeder De Tou
louse-Lautrec resumeert in
haar memoires de sfeer in de
familie: „De jacht geeft mijn
kinderen drie keer plezier, het
schieten, het schilderen en het
eten." Als jonge Henri op veer
tienjarige leeftijd zijn been
breekt en lange tijd zittend
door moet brengen is het dus
logisch dat hij potloden, verf
en penselen binnen handbe
reik heeft. Een jaar later
breekt hij zijn andere been, de
rest van zijn leven zal Toulou
se-Lautrec kreupel door het le
ven gaan. Zijn groei wordt be
lemmerd door zijn handicap.
Niemand in zijn familie heeft
er bezwaar tegen dat Henri
voor een carrière, als kunste
naar kiest, al tekent hij zijn
jeugdwerken met andere na
men.
Als hij zich op 22-jarige lt
in het buurtschap Montn
vestigt, is het dorp net do
rijs geannexeerd. Montn
is een volksbuurt, waar
Parijse heren zich komei
maken in de talrijke cal
en bordelen. Toulouse-Lj
voelt zich door de sfeer a
trokken, als een kreupel
sen de lammen en bli
Toch staat hij dan nog bt
als een begenadigd portr
Een van de fraaiste werk
de expositie is dan ook hc
tret en profil dat hij in d
riode maakte van Hélène
Maar voor alles maak
naam als 'verslaglegger
het scabreuze leven in de
De sterren als danseres
Avril, zangeres Yvette Gu
en cabaretier Aristide B
zijn wereldberoemd gew
dankzij de litho's of schii
en die hij van hen maak
het theater legde hij zow
podium als de activiteit
balcons vast. Zijn serie 1
van Loïe Fuller, die aa:
einde van de voorstelling
het publiek buigt is verg
baar met een foto: me'
werk 'vindt' de schilder a
ware de bewuste onscl
uit. De serie over prostïh
briljant: dames die wacht
hun klanten, een pros
die voor het oog van haar
haar corset losmaakt. Zt
men een sfeer van tries
uit, alsof de schilder zici
voelt met de verstotenen.
Alcohol
Het 'leven' ging aan Tou!
Lautrec niet ongemerkt
bij. Hij raakte aan.de al
en kreeg syfilis. Elf v
lang volgt hij een on
ningskuur. Zozeer ver:
dat hij niet meer kan wi
trekt de schilder zich tei
het vlak bij Bordeaux ge
kasteel Malromé. Hij ste
op 9 september 1901. De
der van Toulouse-Lj
biedt de resterende schil
en aan het Louvre aan.
het gerespecteerde huis
gert het werk, dat als or
lijk wordt beschouwd. Ds
opent zij zelf een musei
Lau trees geboorteplaats
en bepaalt dat de werkei
haar zoon daar nooit uit n
vertrekken.
Gelukkig maar dat die 1
gebroken. Want anders
het ppbliek nooit zo'n co
te expositie van Toulouse
tree kunnen zien. In drie
me zalen hangen in sobei
de. belangrijkste werkei
de artiest, verdeeld in tl
reeksen. Het geeft een pi
overzicht van de veeh
heid van 'het mismaakte
netje uit Albi'.
Zoals bijna gebruikelijk I
soort megatentoonstell
biedt ook het Grand Pala
grote serie 'Lautrec-artil
te koop aan. Naast de an
kaarten en een prachtige
logus (120 gulden) zijn e
ters, tafelkleden, theedi
en borden te koop, als
sjaals, t-shirts en de onv(
delijke stropdassen me
passende pochettes en
spelden. Ook zijn er bord
serviesgoed. Ronduit wal
kelijk is de Toulouse-La
wandelstok, die in een p
voor 400 gulden gel
wordt met twee glazen e
fles drank.
Het Grand Palais (I
Champs-Elysées-Clémen
heeft voor woensdag, do
dagochtend, vrijdag, zal!
en zondagochtend een
veringssysteem opgezet,
tjes kunnen worden b<
ken via telefoonnumme
Nederland) 09-33.1.48.04.
fax 09-33.1.42.74.30.69.
maandag, donderdag- eij
dagmiddag kan de ter
stelling zonder voorafgi
reservering worden bezoi
