Nijmeegse Gemeentereiniging
innaar Leids Cabaretfestival
REVUE
Muziektriathlon „Made in Leiden" in de Waag
Prinses Christina Concours op een verrassend hoog niveau
'Het Klokhuis' nu
ook als lespakket
KUNST/RTV
ronica blijft voorlopig
inen publiek omroepbestel
JOS BRINK
REVUE
jd^
Qounant
MAANDAG 24 FEBRUARI 1992
„RSUM - Veronica blijft voorlopig binnen het publieke
pbestel. De verenigingsraad van de Veronica Omroeporga-
heeft zaterdag afgezien van een commercieel avontuur,
amenlijke vergadering van het algemeen bestuur en de le-
d baseert het negatieve oordeel op het rapport van de
issie Donner. Mocht de minister van wvc het advies van de
ssie overnemen, dan verloopt de overgang naar commer-
nroep via de kabel. Vervolgens kunnen omroepen met an-
?gadigden meedingen naar het verkrijgen van een ether-
aranties daarvoor worden niet gegeven. Ook kan geen
dschat" voor de overgang worden betaald. Het betreft wel
orlopig oordeel. Mochten de politieke omstandigheden
ijzigen of nodigen andere omroepen Veronica uit voor
;rciële samenwerking, dan kan een commerciële toe-
opnieuw in beeld komen.
Na het derde nummer was het
al duidelijk: het zou een later-
tje worden, zaterdagavond in
de Waag. Met nog zo'n twintig
liederen, songs en andere uit
eenlopende composities voor
de boeg rees ook de vraag of ie
dereen de concentratie vast
zou kunnen houden die zeker
bij de wat intiemere en subtie
le composities die op het pro
gramma stonden nodig is. Met
het doel niet alleen concert
gangers, maar ook componis
ten in de gelegenheid te stel
len eens te ruiken aan andere
muziekvormen, programmeer
de de componist-schilder
Burkhardt Söll voor de Waag
'Leidse' moderne composities
naast bij voorbeeld big-band-
melodieën van Bert Kemner
en de opvallende troubadour
achtige afro-swing van Karin
Klebe. Aan spreekstalmeester
Rik van Boeckel om de kloven
tussen de verschillende stijlen
te overbruggen, het lukte hem
maar matig. Voor veel van de
aanwezige musici stond dan
ook niet de inspiratie maar de
ontmoeting voorop. Naarmate
de avond vorderde werden de
klanken op het podium meer
en meer overstemd door die uit
de foyer, waar werd bijgebab-
beld en gewacht op het eigen
optreden.
Afstand
In de strijd om de aandacht
moest - in het meer klassie
ke genre de muziek van de
speciaal voor deze avond uit
Darmstadt overgekomen com
ponisten het vaak afleggen te
gen de werken van eigen bo
dem. Met hun wel zeer abstrac
te composities hebben deze
componisten, geheel in de tra
ditie van Stockhausen en an
dere Darmstadt-musici, wat
mij betreft dan ook te veel af
stand genomen van het pu
bliek. Subtiel, maar niet alle
maal even bezield: muziek
voor componisten. Een uitzon
dering vormde 'Schattenge-
burt' van Volker Blumentha-
ler, dat voortdurend balan
ceert tussen nauwelijks hoor
bare 'schaduwen' van muziek
en felle, desolate klanken.
Duidelijk Nederlands waren
de composities van de Leide-
naars Huub de Vriend, Rita
Hijmans en Warner van Es. De
Vriend en Van Es verlooche
nen in hun pianostukken de
beïnvloeding door Andriessen
niet, maar voegen er veel
nieuws aan toe. Met de sonore,
voor wie er wat langer naar
luistert inderdaad zeer muzi
kale klanken van een ventila
tor als uitgangspunt schreef
De Vriend drie sobere, maar
pakkende fantasieën. In 'Bri-
gitta' combineerde Van Es de
koppige dreunen van Andries
sen met een zeer fraaie, trage
melodie. Rita Hij mans greep
met 'Dinsdagmorgen' voor pia-
no*en cello verder terug, naar
het expressionisme van de ja
ren twintig, maar zij beheerst
dat idioom wel zo goed dat ze
het genre opnieuw aantrekke
lijk maakt.
Toen de 'death metal band'
Creepmime ver na midder
nacht het podium betrad, was
het in de aanvankelijk zeer
volle zaal al wat leegjes. De an
ders misschien satanische
klanken werkten als een ver
antwoord opfrissertje na een
overwegend boeiende, maar
wel érg lange avond. Met het
idee is niets mis. Met zoveel
materiaal voorhanden lijkt het
echter geen slechte gedachte
volgend jaar gewoon een hele
dag voor 'Made in Leiden' uit
te trekken.
het veertiende Leids
Festival. Met De Gemeenterei-
Harten Vrouwen Schoppen
Kamelot en een gastoptre-
De Types. Gezien op 22 fe-
de Leidse Schouwburg.
[van tevlingen
s gingen met de
de prijzen strijken
ünale van het Leids
^festival, de verte-
irdigers van het
ionele ensembleca-
'bleven met lege han-
Itaan. En ook dege
ne van cabaret een
pen commentaar op
festaan verwachten:
ng zaterdagavond
re humor, en de fi-
'an het festival was
>ok zelden komi-
jagement, tegenwoor-
ik wel voorzichtiger in-
%noemd, was ver te zoe-
'fhet veertiende festival.
,'J terwijl politiek als on-
n Links wil
it over
lo's Afraid'
IRDAM - De Amster-
gemeenteraadsfractie
n Links vindt dat het
over de affaire
;t schilderij 'Who's Af-
^|Red, Yellow and Blue
de Amerikaanse kun-
Barnett Newman niet
irden uitgesteld. Groen
I {heeft het college ver
te zaak te behandelen op
4stvolgende gemeente
ltin g in maart. Het de-
jl op 19 februari zullen
pnden, maar de com-
:unst en cultuur achtte
voor onbepaalde tijd
:elijk omdat de advo-
de gemeente meer tijd
iu hebben om de juridi-
ippen tegen de omstre-
iurateur Goldreyer te
ken.
So
len doek
er Brueghel
ht
Ruim een jaar na-
schilderij 'Constructie
Toren van Babel' van
Irueghel de Jongere uit
ieum van Kunst en Ge-
Genève was ge-
is het doek onbescha-
l^ruggevonden. De poli-
dit gisteren bekend-
:t. In verband met de
van 3 februari 1991
vrijdagavond twee
waren aangehouden
'hotel bij het vliegveld
léve. De politie contro-
let hotel naar mogelij-
(wezigheid van verdo-
niddelen. Daarbij werd
lij 41 centimeter meten
gevonden in een klei-
:r van een van de man-
waarde van het schil-
'ordt geschat rond
Zwitserse francs (een
•0.000 gulden).
ir voor
|ur Jacques
ine
De Franse acteur
Dutronc is zaterdag
leiden met een César
•anse variant op de
nse Oscar voor
ils Van Gogh in de film
lurice Pialat. Jeanne
kreeg de César als bes-
alce, terwijl de film 'Tous
ns du Monde' van re-
Alain Corneau zeven
eidingen kreeg als
De film van Pialat
meeste nominaties
gen elf voor Corneau,
slechts een onder-
De Belgische film
Héros' van Jaco van
kreeg de César voor
buitenlandse film.
derwerp in het cabaret weer
lijkt te kunnen. Geen kandi
daat kwam dan ook in de buurt
van de stijl van eerdere kriti
sche winnaars als Lebbis en
Janssen en André Manuel.
Nou ja, Tim van der Sluijs uit
Utrecht een beetje, maar hij
haalde de halve finale niet.
Het festival was ook dat van de
groepen. Van de drie solisten
kwam er niet een in zelfs maar
de halve finale, terwijl cabaret
de laatste tijd voornamelijk
een eenpersoonsbezigheid
leek te zijn. Misschien is het
Freek en Youp-effect een beet
je over, en dat kan geen kwaad:
in het vak kun je veel van el
kaar leren en maar weinig ca
baretiers hebben genoeg in
huis om direct met een interes
sant soloprogramma te komen.
Zuster Custers
De eerste finalegroep van gis
teren was 'De Gemeentereini
ging' uit Nijmegen. Hun FNV-
achtergrond deed enig maat
schappelijk commentaar ver
wachten, maar dat bleef prak
tisch achterwege. Hun onder
werpen wijzen wel in de rich
ting van het engagement,
maar de uitwerking ervan is
vooral op humor gericht. Daar
ligt ook de kracht van het trio;
hun teksten zijn niet al te
sterk. Dat geldt bijvoorbeeld
voor de Speenhoffachtige anti-
oorlogsballade, die zeker de
helft korter kan. Het openings
lied 'Hou je stad schoon' is le
vendig, maar heeft verder wei
nig om het lijf en ook in de
sketch over de nieuw opge
richte partij werd goed en en
thousiast gespeeld, maar wei
nig gezegd. Toen hun tijd op
was lieten ze de presentator
hun optreden onderbreken, en
dat is een beetje een zwakte
bod. Zo bleef er een echt goed
nummer over en dat was dan
ook erg sterk. Het solidariteits-
comité 'Nederland-rest van de
wereld' zette zich in voor de
verkoop van eerlijke koffie en
werd gesteund door een non,
een ijzersterke creatie van Ser-
vaas Custers, die daarvoor* de
persoonlijkheidsprijs ver
diend had als die er was ge
weest. Ooit werd die speciaal
ingesteld om Vincent Bijlo te
gemoet te komen, maar sinds
dien is van de prijs nooit meer
iets vernomen.
Traditie
Harten Vrouwen Schoppen
Heren is een compleet klas
siek cabaretensemble, met
twee mannen, twee vrouwen
en een echt viermans combo.
De groep is of wordt degelijk
opgeleid op conservatorium,
toneelschool en kleinkunsta
cademie en komt dan ook be
hoorlijk professioneel over. De
variatie in onderwerpen is
groot, maar veel verrassing in
uitwerking en pointes is er niet
bij. Het programma Vrouw, de
bejaardenhulp, de puber die
overal een sport van maakt,
het muziekgroepje uit Peru, al
les wordt vaardig uitgevoerd,
maar de ideeën en de teksten
waren niet van die klasse dat
het erg interessant was om de
groep een tweede keer te zien.
Ook een nieuw stuk als het
liefdeslied niet. Dat zit vol gru
welijke cliché's („Is dit een
droom of werkelijkheid? Een
luchtkasteel of gekkigheid?"),
en daar wordt weliswaar een
draai aan gegeven, maar dat
redt het lied niet. Daarbij komt
dat de groep en echte persoon
lijkheid mist, weinig warmte
overbrengt, en nauwelijks een
band met de zaal weet te leg
gen.
Toetert je
De concurrentie voor De Gë-
meentereiniging kwam uit
België. Nog meer dan de Nij-
megenaren zijn de Vlamingen
van Kamelot pure clowns, die
humor uit niets scheppen. „Ik
ben keurig", meldt Rik
Schrauwen, „Kijk, een jasje".
Hij heeft inderdaad een jasje
aan en het publiek gaat plat,
vooral als uit het jasje dan
weer een toetertje te voor
schijn komt. Na tikkertje, cow-
boytje en verstoppertje met
het publiek rekruteert hij uit
de zaal een orkestje om de wit
te blues uit Zimbabwe te spe
len; collega Stef Herman is
daar immers neger geweest.
Ze hebben de toeschouwers
aan een touwtje en houden ze
voor de gek zonder ze voor gek
te zetten. Het gemak waarmee
ze improviseren verraadt hun
scholing op straat en voor kin
deren. Kamelot is een feestje
voor alle leeftijden.
Na een muzikaal gastoptreden
van De Types, die onderhand
echt goed aan het worden zijn,
was het woord aan de jury.
Erik van Muiswinkel legde
weer voortreffelijk uit wat er
goed was en wat er schortte
aan de optredens. Hij zou jury
voorzitter van z'n vak moeten
worden. Ook Petra Possel, re
censente van Het Parool en re
dactrice/presentatrice van Opi
um en theaterdirecteur Jan
Gras verdienen een dikke
pluim voor hun werk deze
week. Uit hun verhalen bleek
dat de verschillen minimaal
waren, ze voorspelden zowel
De Gemeentereiniging als Ka
melot een mooie toekomst en
gaven dankzij de grotere veel
zijdigheid De Gemeentereini
ging de cup. Het spelen van
verschillende nummers in de
drie ronden is dus aan te beve
len aan groepen in komende
festivals.
Het minimale verschil tussen
Cabaretgroep De
Types' verzorgde
een gastoptreden
tijdens de finale
van het Leids
Cabaretfestival.
FOTO: PAN SOK
de nummers een en twee
kwam ook tot uitdrukking in
de uitslag van de publieks
prijs. Die wonnen de Belgen
met een beetje meer punten.
Gerechtigheid dus: de groep
die de zaal het best naar z'n
hand zette kreeg de publieks
prijs, de typetjesmakers met
meer variatie deden meer den
ken aan cabaret en wonnen het
Cabaretfestival.
Het Kiokhuis. Licht informatieve pro
grammareeks. NOS-televisie. Neder
land 3 om 18.40 uur. Dinsdag. Ook:
Het Klokhuis (special). Nederland 3
om 18.40 uur. Woensdag.
Idoor
hans piët
HILVERSUM - 'Het
Klokhuis' is niet zomaar
een NOS-serie waarin de
jeugd op een licht infor
matieve wijze wordt bijge
spijkerd over allerlei on
derwerpen. De formule,
die de makers hanteren,
blijkt zo succesvol dat de
afgelopen twee jaar een
groeiend aantal leraren
thuis op de video de pro
gramma's heeft opgeno
men om de banden later
in de klas als lesmateriaal
te gebruiken.
De makers van 'Het Klokhuis'
zijn een seizoen geleden op de
steeds herhaalde verzoeken
uit het onderwijs hierop inge
sprongen en geven nu de ver
schillende avonden een be
paalde kleur mee. Op die ma
nier kan iedere leraar op ge
structureerde wijze zijn video
recorder inschakelen. Zo wor
den op dinsdag vooral ecologi
sche en biologische onderwer
pen aangesneden, staat op
woensdag de technologie cen
traal en is de uitzending op
donderdag gewijd aan cultuur.
Vanaf vandaag gaat 'Het Klok
huis' nog een stapje verder en
is, opnieuw op verzoek van het
onderwijs, op Teletekst-pagina
203 te zien welk onderwerp er
die avond zal worden bespro
ken.
Noodgrepen
En dat zijn echt geen 'Klok-
huis'-noodgrepen om kijkers
te krijgen. Uit een recent on
derzoek blijkt dat van de doel
groep (kinderen van negen tot
dertien jaar) twintig procent
zeer frequent kijkt, dat vijfen
zeventig procent zo nu en dan
afstemt en dat vijf procent het
programma niet kent. Geen
slechte scoren voor een serie
die 210 afleveringen per jaar
kent. Maar misschien komt
het wel gewoon omdat de on
derwerpen in de reeks door de
kinderen zelf (middels brie
ven) worden aangedragen. En
dat als 'de vraag' wordt uitge
werkt, de fantasie wordt ge
prikkeld en de lachspieren
worden gestimuleerd. Overi
gens krijgen de makers ook
alle lof toegezwaaid van oude
ren. Vooral de leeftijdsgroep
30-45 jaar neemt (samen met
hun kinderen?) massaal voor
het toestel plaats als 'Het Klok-
een televisie-programma niet
zomaar uit de lucht komen val
len. „Tijdens mijn lessen op
Haagse scholen kwam ik er
achter dat kinderen geen idee
hebben hoe een televisie-pro
gramma wordt gemaakt".
Daar komt nu dus verandering
in. Om te weten of het lespak
ket de juiste ingrediënten had,
heeft in november en decem
ber vorig jaar een uitvoerige
test plaatsgevonden op vijf
Haagse scholen. Derrez: „De
reacties van de kinderen wa
ren zeer positief en enthou
siast. Vooral met de waterdich
te schotten, waarover in de
'Klokhuis'-aflevering wordt
gesproken, zijn we om de oren
geslagen. De kinderen waren
uiterst verrast over wat er bij
vijftien minuten televisie
komt kijken. Inhoudelijk heb
ben we niets hoeven verande
ren, er was alleen te veel mate
riaal, dus dat hebben we enig
zins moeten terugbrengen".
Finale van het 23e Prinses Christina
Concours met elf deelnemers. Gister
avond, Diligentia, Den Haag.
Idoor
adriaan hager
Na half januari te zijn ge
start met de landelijke
voorrondes, waaraan werd
deelgenomen door 325
scholieren die gezamen
lijk 62 uur muziek produ
ceerden, bracht het 23e
Prinses Christina Con
cours gisteravond uitein
delijk elf finalisten op het
Diligentia-podium. Prin
ses Christina en een tal
rijk publiek beluisterden
vijf violisten, twee pianis
ten en bespelers van fluit,
klarinet, harp en wald
hoorn.
Deze veelheid aan instrumen
ten maakte het voor de jury
niet eenvoudig juiste beslis
singen te nemen. Appels en
peren vallen weliswaar onder
de verzamelnaam fruit, maar
zij laten zich toch moeilijk ver
gelijken. Prijsuitreiking Na
- zoals dat zo fraai wordt ge
noemd - ,rijp beraad' werden
door mr.S.Patijn, commissaris
Prinses Christina poseert met de eerste prijswinnaars van het naar haar genoemde muziekconcours
Links van haar: Lars Wouters van den Oudenweijer, achter haar Quinten de Roos en rechts David van
Dijk.
FOTO PETER VAN MULKEN
van de koningin in de provin
cie Zuid-Holland, de prijzen
uitgereikt. Het concours kent
twee klassen: klasse I (de leef
tijdsgroep 12 tot 14 jaar) en
klasse II (van 15 tot 18 jaar). In
klasse I kwamen drie veertien
jarigen uit. De le prijs werd
toegekend aan klarinettist
Lars Wouters van den Ouden
weijer uit Bladel. Zijn met
klankrijke toon gespeelde wer
ken van Pierné en Arnold wer
den beloond met de Nuts-
spaarbank-prijs, de Gaudea-
musprijs en een optreden ten
huize van de Prinses. Eervolle
vermeldingen gingen naar pia
niste Catelijne Smit uit Den
Haag en fluitist Pieter Bruins
uit Apeldoorn.
Niemand ging met lege han
den naar huis, ook niet in klas
se II. In die klasse vielen twee
eerste prijzen: violist David
van Dijk (15) uit Rotterdam
kreeg de SNS bank-prijs en
ook hij mag bij Prinses
Christina optreden.
Ster
David was voor mij de ster van
de avond. In de solo-sonate
van Ysaije demonstreerde hij
een pracht van een streek en
een verbazingwekkende tech
nische beheersing. Hij is een
uitgesproken talent. Violist
Quinten de Roos (18) uit Am
sterdam, die niet feilloos maar
wel op spectaculaire wijze
'Fantasie brillante' van Wieni-
awski speelde, zal in het vol
gende seizoen als solist optre
den bij het Residentie Orkest.
(Namens het orkest maakte
voor de eerste maal artistiek
leider Bernard Jacobson deel
uit van de jury). Drie tweede
prijzen voor harpiste Wiedke
Dirks (16) uit Amsterdam, zij
musiceerde even beschaafd als
fijnzinnig; voor violiste Maai
ke Aarts (15) uit Den Bosch die
enigszins introvert speelde en
voor Yvonne Smeulers (15) uit
Zwijndrecht die keurige zigeu
ners presenteerde in Zigeu-
nerweisen van De Sarasate.
Een 3e prijs voor Alco Tippers-
ma (15) uit Den Haag die ver
bazend knap fraaie tonen aan
zijn waldhoorn ontlokte. Zelfs
een 4e prijs, die ging naar vio
liste Judith de Jong (17) uit
Den Haag die op volwassen
wijze musiceerde en tenslotte
een eervolle vermelding voor
pianist Huib van Diessen (16)
uit Den Helder die Chopin op
een enigszins eigenzinnige
manier aanpakte. Het is niet zo
moeilijk om het ditmaal met
de jury eens te zijn. Op onder
delen kan men van mening
verschillen, maar de hoofdprij
zen zijn bij de juiste finalisten
terecht gekomen.
Prijzenslag
Of nu echt aan alle deelnemers
een prijs of een eervolle ver
melding uitgereikt moest wor
den is natuurlijk de vraag.
Zo'n prijzenslag is eigenlijk
niet in overeenstemming met
het niveau van dit concours.
Opzet en doel Ruud van der
Meer, destijds initiatiefnemer
van het Edith Steinconcours
dat in 1989 werd omgedoopt tot
Prinses Christina Concours,
typeert in het voorwoord van
het programmaboek opzet en
doel van het concours als
volgt: „De jeugdige amateurs
zijn het toekomstige concert
publiek en de grote talenten
vinden hun weg in de profes
sionele muziekwereld". Talen
ten die in de afgelopen jaren
tot de prijswinnaars behoor
den zijn onder anderen Marie
ke Blankestijn, Sepp Groten
huis, Hans Eijsackers, Dieuw-
ke Kleijn, Daphne Gerrits,
Wibi Soerjadi en Niek van Oos
terum. De jury's van concour
sen raken steeds meer over
tuigd van de noodzaak de re
sultaten en de bevindingen
door te spreken met de deelne
mers. Ook bij dit concours is
dat het geval. Ruud van der
Meer: „Er zijn grote en kleine
talenten, maar wat doe je met
je talent? Daarover mag ieder
een na zijn of haar optreden
met de juryleden praten". De
bij vorige concoursen al in
deze kolommen naar voren ge
brachte wenselijkheid dat de
jury zich ook bezig houdt met
de programmering werd nog
niet verwezenlijkt.
Minder geschikt
Het gevolg was dat enkele fi
nalisten het voor hun aanleg
en kwaliteiten minder ge
schikte werk speelden of dat
'het werk afgezaagd of van te
laag niveau was. Ook ditmaal
maakten de finalisten duide
lijk. dat zij geen belangstelling
hebben voor werken van Ne
derlandse componisten. En
dat in het Hendrik Andries-
sen-en het Oscar van Hemel-
jaar!
De ondergang van de Titantic wordt bij 'Het Klokhuis' met zeer simpele middelen in beeld gebracht.
huis' zich aandient.
Eigenlijk zou de uitzending
van dinsdag een heel normale
zijn geweest als hij voor de
woensdag-aflevering niet op
een heel speciale manier zou
zijn gebruikt. Om antwoord te
geven op de veel gestelde
vraag „maar hoe wordt 'Het
Klokhuis' eigenlijk gemaakt",
nam presentator Bas Wester
weel een kijkje achter de
schermen van de dinsdag-afle
veringen. Voor veel mensen
zal het een openbaring zijn.
Koorenhuis
Op basis van die twee pro
gramma's heeft het Kooren
huis, het Haagse centrum voor
kunst en cultuur, het lespak
ket 'Met Het Klokhuis de klas
in' samengesteld. De zes les
sen. waarin vragen worden be
antwoord als wat is een regis
seur, wat doet een schrijver en
hoe worden decors ontworpen,
zijn bestemd voor de boven
bouw van het basisonderwijs.
In de taakverdeling is de NOS
verantwoordelijk geweest voor
het visuele gedeelte van het
project. Ze levert een aantal
achtergrondprogramma's over
hoe een televisie-programma
wordt gemaakt. Het Kooren
huis heeft zorggedragen voor
de schriftelijke begeleiding,
terwijl het ministerie van wvc
het project financieel heeft on
dersteund. Om tot een lande
lijke dekking van het pakket
te komen, wordt momenteel
onderhandeld met een educa
tieve uitgeverij. Mocht het een
succes worden, dan gaat een
lessenpakket over het milieu
uit de startblokken.
Voor 'Het Klokhuis' heeft die
neven-activiteit verder geen
gevolgen. Het materiaal dat
voor het lespakket werd ge
schoten, wordt de komende
maanden gewoon over de uit
zendingen verspreid. Er zal
dus geen sprake zijn van een
project-achtige aanpak in 'Het
Klokhuis'. Het betekent wel
dat als 'Het Klokhuis -lespak
ket in september 1992 ver
schijnt het meeste materiaal al
op televisie te zien is geweest.
„Om het scholenproject te on
dersteunen, is inmiddels de af
spraak gemaakt dat we een
deel van het materiaal rond die
tijd nog een keer herhalen", al
dus een NOS-woordvoerder.
Lucht
Volgens Désirée Derrez, do
cent audio-visuele vorming
van het Koorenhuis, is het idee
een lespakket samen te stellen
over de totstandkoming van
in de nieuwe musical
Meer dan 45 medewerkers
CONGRESGEBOUW
vanaf 13 maart
Kassa 070-354 80 00
Bespreekbureau Haagsche Crt
070-365 68 06
VVV-Bespreekbureaus
Land. ReserveerNjn 070-361 77 10
