Wereldzeiler zonder kiezen op avontuur
jrl
DC
'Villageneeskunde'
wint snel terrein
füKOL
fitewa
at vai
jouden
pische
krikalj
zwar
ïense
het plan-Simons lijkt de
Aanvankelijk werd er meewarig naar ze gekeken, maar nu
dreigen privéklinieken echte concurrenten te worden van de
gevestigde ziekenhuizen. Staatssecretaris Simons vindt het
kennelijk allemaal best. Hij wil best een leuk plaatsje reser
veren voor de 'villageneeskunde1 in zijn nieuwe zorgstelsel.
Geen wonder dat bestaande ziekenhuizen ongerust worden.
£cüke(3omxuxi BINNENLAND
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1992
Idoor
ARVID VAN DER WOLF
DEVENTER - Wilt u ook
zo graag voor een kleine
operatie een keer naar een
privékliniek? Met een
maximum aan klantvrien
delijkheid en minimum
aan bureaucratie worden
geholpen door een als
maar glimlachende speci
alist, waarna u nog even
wordt verwend door zijn
vrouw of mag bijkomen in
een leuk hotelletje in de
buurt?
Nou, dat kan. In Nederland
zijn dit soort situaties al gerui
me tijd geen uitzondering
meer. Nadat de plastisch chi
rurg dr. Boekhoff - die sinds
'88 in Valkenburg de particu
liere kliniek Valkenhorst sa
men met zijn echtgenote ex
ploiteert - een proces heeft
gewonnen dat de staat tegen
hem had aangespannen, is de
juridische strijd gestreden.
Privéklinieken zijn echte con
currenten aan het worden van
gevestigde ziekenhuizen.
Honderden landgenoten heb
ben inmiddels hun oogkwalen,
voetbalknietjes, of overhan
gende oogleden laten behan
delen in een of ander statig he
renhuis, of in een idyllische
villa bij een bos. Niet voor niets
wordt deze vorm van gezond
heidszorg ook weieens 'village
neeskunde' genoemd. Particu
liere verzekeraars applaudise-
ren ervoor, maar ziekenhuizen
kijken er met argusogen en
verongelijkt naar. Ze vinden
het oneerlijke concurrentie.
In Nederland zijn nu naar
schatting 50 privéklinieken
opgericht, waarvan een groot
deel, voor zover het gaat om de
traditionele klinieken, zich
toelegt op die disciplines,
waarvoor lange wachtlijsten
bestaan, met name oogheel
kunde, plastische chirurgie en
orthopedie.
Vestigen
De grote vraag is of de stich
ting van een privékliniek zo
maar kan. In zekere zin wel,
zegt R. Slappendel, anesthe
sioloog in het Radboudzieken-
huis in Nijmegen en een van
de deelnemers aan de stich
ting Medicotel, die in Almen
een kliniek in pijnbestrijding
en oogheelkunde gaat exploi
teren. Artsen mogen zich in
Nederland in principe zelf
standig vestigen. Wel moet er
een vergunning komen voor
het in werking stellen van ope
ratiekamers. Daarover is de
nieuwe stichting druk in over
leg met de inspectie voor de
volksgezondheid. „Als we aan
de regels voldoen, en dat zul
len we, zal dat ook moeten wor
den toegestaan", aldus Slap
pendel.
Hij zegt zelf mee te doen aan
de privékliniek, omdat hij
„meer kwaliteit wil in de zorg".
„Op het gebied van pijnbestrij
ding schiet je soms tekort in
een ziekenhuis. Een patiënt
met langdurige pijn moet ge
zien worden door meer disci
plines en dat gebeurt in een
ziekenhuis niet altijd. In onze
nieuwe kliniek is dat wel mo
gelijk".
De nieuwe kliniek verwacht
dat de meeste particuliere ver
zekeraars de behandelingen
zullen vergoeden. Voor zieken
fondsen zal dit alleen gelden,
als behandelingen, zoals acu
punctuur of homeopatie, zijn
opgenomen in de aanvullende
verzekering.
Patiënten die voor pijnbestrij
ding komen zullen een week
kunnen blijven, voor een gron
dige diagnose en eventuele be
handeling. Aardige uitdaging
zal worden dit goed juridisch
te regelen, want formeel mag
een privékliniek geen mensen
langer dan 24 uur opnemen.
Anders zou de kliniek vallen
onder de wet op de ziekenhuis
voorzieningen, en dan zijn
strengere regels van toepas
sing. De heren van de stichting
Medicotel, in de naam zijn 'me-
Gidsen nog
zwaar onder
gewaardeerd
Idoor
LARA VAN SCHAIK
tint
letc
ULEN
heeft
gen wa.
igen. V<
Leninvlaggen te koop
Een jonge Moscoviet biedt vlaggen met de beeltenis van Lenin te koop aan. De vlaggen werden in het
verleden aan arbeiders gegeven die hun produktiequota hadden gehaald. foto: ap
SUSKEENWISKE - LAMBIKBABA
DEN HAAG - Gids zijd
Nederland nog steeds ee rserieu
beroep. Iedereen die den (eulen.
noeg te weten over ons n huis i:
kan zichzelf tot gids uitrc rzorg w
En dat is juist wat de ir maan<
opgerichte nationale gi r Z\]n h
vereniging Guidor probe
gen te gaan.
Volgen
en ong<
zijn ac
„Gids ben je niet zornaaimeid. Z>
komt heel wat meer b >hoek".
ken", zei voorzitter The
Bussel van Guidor giste
Den Haag tijdens de den
reld Gidsendag. Een moe
legenheid om het bero
promoten.
Guidor wil een persoon
stantie die een bijzo
prestatie heeft geleverd i
gebied van toerisme
zonnetje zetten. Dat
door een 'award' uit te r
Dit jaar ging de prijs (eei
den speldje met een dia
naar Bram Majtlis va
Stichting Toerisme Den
Majtlis: „Ik vind het en HENE
OC 1 m
n
aanmerking ben
men. Het staat niet mis
lijn van prijswinnaars. D
ste winnaar was de he r
Soet, president-directeu
de KLM".
Majltis kreeg de award
zijn manier van verkop iaanse
presenteren van het 1 jrotes
lands produkt toerism
hamerde er in zijn toes
op dat de representatie
gids niet uit het oog maj
den verloren. „Dat is
woordig niet meer zo a naar
orde, maar er zijn tijdi
weest dat gidsen in eerrr
kerbroek en met een rin| irning
hun neus toeristen ron:ot\ Gri
den. Dat kan echt niet,!l
een gids is toch het visitie"oni®
tje van Nederland".
Tot voor kort leidde Guii
rot voor kou ieiaae ltuk -m
gebrek aan een gedegi fl(
kende opleiding haar
zelf op. Kandidaten
voorbereid op het GIV
ploma. In 1988 begonnen
scholen, mede door
met de opleiding tot natf
gids. Dat zijn Hogeschot
land in Diemen en de
school voor Toerisme ei
keer in Breda.
De 21-jarige Hedda van
is vierdejaars student
naai gids aan de Hoge
voor Toerisme in Breda,
hoort tot de eerste lichtii
denten die dit jaar zal al
ren. „Ik krijg heel vaak
actie te horen: 'Ga je c )gn
een rondvaartboot wei
en vervolgens: 'Moet j(
vier jaar voor leren?'. De
te mensen hebben totaa
idee wat het beroep inho
de algemene tendens is
vak zwaar wordt onderg
deerd".
ïenter
idelart
na d€
r de
beslo
van
dat d
zuidel
ville
iGRA
de
|ina ir
(*ekon
ident
rervar
stap z
atste
(gen
nee z;
gheids
iteren
atione
vrede
£den
[en teg
met h
disch' en 'hotel' samenge
bracht, menen dat dit heikele
probleem kan worden opge
vangen door het slaapgedeelte
'hotel' te noemen. Er zal straks
één rekening worden samen
gesteld, waarin zowel de medi
sche behandeling als het ver
blijf in het 'hotel' is opgeno
men. Particuliere verzekeraars
zullen naar verwachting zon
der meer betalen. Ziekenfond
sen mogen dat onder de huidi
ge regels niet doen. Medicotel
verwacht echter dat als straks
in het nieuwe zorgstelsel van
Simons het verschil tussen zie
kenfondsen en particuliere
verzekeraars is weggevallen
dergelijke rekeningen kunnen
worden vergoed door alle ver
zekeraars.
Budgettering
Steeds meer particuliere ver
zekeraars staan ronduit posi
tief tegenover de initiatieven.
H. Kegel, directeur van de
ziektekostenverzekering Geo-
vé in Velp, verheelt niet dat
wat hem betreft er niet genoeg
privéklinieken kunnen wor
den geopend. „Patiënten hoe
ven niet langer op de wacht
lijst, wat voor hun gezondheid
van vitaal belang is, en worden
als persoon en niet als een
nummer ontvangen. Klein
schaligheid en klantgericht
heid zijn hoofdzaken in derge
lijke klinieken. Dat is wat onze
verzekerden nodig hebben".
Kegel is een van de sprekers is
op een seminar over privékli
nieken op 27 maart in het Con
gresgebouw in Den Haag. Hij
is zeer kritisch over de werk
wijze van de huidige zieken
huizen. Die zijn niet efficiënt
en werken bureaucratisch, wat
in zijn ogen voor een groot deel
is te wijten aan rigide budget
tering, die enkele jaren gele
den door de overheid is opge
legd.
Van Simons lijken de privékli
nieken te mogen. Op een con
gres deze maand van de Juridi
sche Studentenvereniging
Utrecht verklaarde hij dat er
plaats is zijn nieuwe zorgstel
sel voor privéklinieken, die hij
zelf liever aanduidt als 'niet-
klinische behandelcentra'. Si
mons gelooft dat in het nieuwe
zorgstelsel de grenzen tussen
de verschillende instellingen
zullen vervagen. Hij gelooft
dat het feit niet alleen zieken
huizen, maar ook verzekeraars
straks in de eindfase van het
zorgstelsel een afgepaald bud
get zullen hebben, voldoende
waarborgen geven voor kos
tenbeheersing, toegankelijk
heid en kwaliteit van de pri
véklinieken.
Zegeningen
Het Patiënten/Consumenten-
pn uit
in h
bui te
ige h<
rlijk v
platform is niet overtuifroepe
de zegeningen van privéL
ken. Het is bang dat patL^e
door bij privéklinieker
kloppen de relatie met t§centn
van de gezondheidszorg L.:-^
zen. „Wie houdt er J--'
zicht wat er precies
tiënt gebeurt?", vraagt
voerster Marijke Malsi
af. Ze vindt wel dat ziel
zen hun service aanmej
kunnen verbeteren,
gebied van het wegwerl
wachtlijsten, bureaucr;
klantvriendelijkheid
nog veel te doen".
Een woordvoerder van li
nister van wvc zegt I
vraagd dat er op het gebll
tarieven na april vermoj
meer vrijheid komt
ziekenhuizen, als de 1
rieven Gezondheidszo
discussie komt in de
Verder zal rond die ma
Wet Ziekenhuisvoorzie
ter discussie worden ge:
het parlement, waarde
ook voor ziekenhuizen
lijk wordt 'buitenklinie
beginnen. Of privékli
dan tevens de vrijheid
krijgen zich als zieken
te gaan opstellen en pa
ook 's nachts mogen ho 76 - C
nog onbekend. „Dat
kwestie van politieke o\ het nip
aldus de woordvoerd nmidd
wvc. „Het worden inter^T
tijden".
Idoor
JELLE BOONSTRA
AMSTERDAM - Henk de
Velde (43), zeezeiler uit
IJsselmuiden, glimt van
welhaast kinderlijke trots.
„Moet je opletten", zegt
hij, als hij de deur van een
kale loods aan het Amster
damse IJ opent: „Wie zou
hier nou niet gloeiend
trots van worden?" Be
schenen door TL-licht
staat-ie daar dan: de groot
ste èn duurste catamaran
ooit in Nederland ge
bouwd, het zeilschip De
Zeeman, waarmee Henk
in december vertrekt om
moederziel alleen binnen
honderd dagen de wereld
rond te zeilen.
Het schip, nu nog in de witte
plamuur, zal de zeven zeeën
doorkruisen, ijsbergen omzei
len en de drie grote wereldka
pen ronden. „Ze zeggen steeds
tegen me: Henk, je bent een
bevoorrecht mens. Dat klopt:
ik bén zo bevoorrecht als het
maar kan zijn".
Twee jaar geleden mislukte De
Velde's poging om de wereld
binnen 150 dagen te ronden.
Zijn tweedehands wedstrijdca
tamaran, de Alisun J&B werd
bij Nieuw Zeeland onherstel
baar gehavend toen de hele
kuip eruit spatte. Henk kwam
na 158 dagen terug in Fal
mouth en zwoer zich spectacu
lair te wreken. „Ik nam me
meteen voor de poging op
nieuw te wagen. Maar met een
schip dat tot de laatste dwars-
spant volgens mijn eisen was
gemaakt".
Kom daar maar eens om: spon
sors laten liever hun geld rol
len in de voetbalwereld of de
wielrennerij. Niet voor een
zeezeiler die zwoegt op eenza
me oceanen.
Matroosje
Tevergeefs probeerde De Vel
de een half jaar lang een idee
uit te broeden. Toen hij door
de Harderwijkse winkelstraat
wandelde en op een Zeeman
filiaal het logootje van een ge
tekend matroosje achter een
stuurwiel zag, flitste het Gou
den Idee door z'n hoofd.
„Ik liet een vriend een mooi
schilderij maken van een cata
maran met de kleuren van
Zeeman-textiel", zegt Henk.
Hij stapte ermee naar Jan Zee
man, de selfmade textielman
die ooit in een woonkamer te
Alphen aan den Rijn een han
del in zomerkatoentjes was be
gonnen en die net in dat jaar
z'n 450ste filiaal opende. „Die
directeur wilde het schilderij
meteen op zijn kantoor hou
den en een paar weken later
was het beklonken".
Zeeman legde het geld voor de
mammoet-poging in z'n eentje
op tafel (volgens kenners zo'n
2 miljoen). Als wederdienst
moet De Velde zich deze zomer
met zijn knalgele schip op eve
nementen en volksfeesten ver
tonen. Na de wereldtocht moet
hij nog een jaar beschikbaar
zijn voor promotie. RTL4 zal
elke week in de middag-uit
zendingen aandacht aan
Henks tocht besteden. Zee
man zorgt voor helikopters en
boten om z'n vordering te fil
men en er het optimale rende-
lement uit te slepen. „Zeeman
betaalt voor uitzending. Zoals
ze dat bij RTL4 graag zien".
„Dat sponsorcontract was
nooit gelukt als ze toevallig
niet 25 jaar bestonden en niet
wat meer aan promotie wilden
doen', zegt De Velde. De tex-
tielbaas laat het beeld van zijn
dure boot binnenkort op 40.000
T-shirts en sweatshirts druk
ken. Er komen buttons, petjes
en desnoods nog onderbroe
ken en sokken. „Plus een puz
zel van 1000 stukjes", zegt
Henk met lichte ironie. Hij kan
om alles lachen nu dertien
vakmensen uit heel Nederland
overuren draaien om de cata
maran op tijd klaar te krijgen
voor de geplande doop in
maart.
Rijtjeshuizen
Opgetogen loopt hij onder z'n
UFO-achtige wedstrijdboot.
De gevel zal straks weggebro
ken moeten worden om het gi
gantische schip (met een
breedte van 11 meter, een
lengte van 18 meter en een
hoogte van bijna 4 meter net zo
groot als de oppervlakte van
twee rijtjeshuizen) uit zijn iso
lement te bevrijden.
„De constructie wordt van
hout gemaakt. Schroeven of
moeren zitten er niet in: alles
wordt gelijmd. Schroefgaatjes
geven na verloop altijd kans op
lekjes", zegt hij.
Rhebergen Yachts, de Amster
damse bouwer, bouwde de ca
tamaran laagje voor laagje met
multiplex op. Er tussenin ko
men vacuüm-gezogen laagjes
lijm. Vervolgens wordt de con
structie omwikkeld met glas
vezel. Als afmakertje volgt een
beschermend laagje Teflar
(„waarvan ook kogelvrije ves
ten worden gemaakt").
De twee drijvers van het wed-
strijdschip zijn slechts twee
centimeter dik, het bovendek
maar 12 millimeter. Niet echt
een constructie om je op de ze
ven zeeën te wagen, lijkt het.
ranke vliegtuigvormen toe.
Tijdens het ontwerp werd aan
de onderdelen die zijn vorige
recordpoging torpedeerden
(kapotte voorbeam en wegge
slagen kuip) extra aandacht
besteed.
„Het schip is letterlijk om me
heen gebouwd. Als het nu mis
lukt kan ik het niet meer aan
m'n schip wijten, dat is perfect
en ultramodern. Toch zal de
honderd-dagengrens zelfs met
dit schip uiterst scherp blij
ven",
rvaring
Hemelse Vader
Hij krijgt die dromerige De
Velde-blik weer: „Maar ik zal
het halen. Ik versla ze op mijn
ervaring en zeemanschap. Ik
was matroos, stuurman en ka
pitein op de grote vaart, ik ben
zeven jaar de wereld rondge
gaan in een eigen catamaran:
daar komt mijn ervaring van-
In z'n caravan hangt een knip
seltje waarin wordt gewaar
schuwd voor opmerkelijk veel
drijfijs in de Zuidelijke IJszee.
Henk moet er vaak naar kij
ken: hij wil zijn route bekorten
door zoveel mogelijk naar de
zuidpool te varen. Een hache
lijke onderneming, zeggen zei
lers, vanwege dat verraderlijke
ijs.
„Het is een kwestie van God
zegen-de-greep. Ik geef me
over aan mijn hemelse Vader,
zeg: „pas een beetje op me' en
daver gewoon door". Voor alle
zekerheid zullen in beide drij
vers matrassen, levensredden
de pakken en noodzendertjes
worden gelegd.
Nu de publiciteit loskomt, be
ginnen ook de reacties. „De ge
wone mensen zeggen: die De
Velde, daar mankeert toch wel
wat aan. De zéilers hebben al
leen maar respect. Ze zeggen:
'hij heeft het mooi voor elkaar'.
Als je vervolgens zou roepen:
'ik ben ziek geworden, wil jij
het in 100 dagen proberen?'
dan zeggen ze allemaal: 'ver
geet het maar'".
Overigens zal ziekte wel het
laatste zijn waardoor Henk
zich van z'n wereldreis laat
weerhouden. „Ik ben nooit
ziek geweest, een dokter heb
ik nog nooit gezien. Ik ga er ge
makshalve maar vanuit dat het
zo zal blijven".
Voor de zekerheid heeft hij wel
zijn hele (gezonde) gebit laten
trekken om kiespijn te voorko
men. Helaas - zegt hij - wil
geen ziekenhuis er tegenwoor
dig nog aan om een avonturier
van z'n gezonde blinde darm te
ontdoen. „Maar ik heb genoeg
antibiotica aan boord. Des
noods spuit ik het hele ding
dood, als-ie gaat opspelen".
Het dek veert zelfs wat mee als
je erover loopt.
„Toch verdraagt het een druk
van 60 ton: je kunt er een Cen-
turion-tank opzetten zonder
dat de constructie knapt. Moet
ook wel want in de Zuidelijke
IJszee stormt het constant als
ik er volgend voorjaar passeer.
Windkracht elf, twaalf is heel
gewoon. En ik heb liever hout
dan aluminium. Als je een alu
minium staaf honderd keer
heen en weer wrikt, knapt-ie.
Hout heeft geen vermoeid
heidsverschijnselen. Boven
dien: als ik onderweg lek sla,
kan ik zelf repareren. Hup,
even een houten vloerbord ge
pakt, een paar schroeven erin
en klaar maar weer".
Verloving
Vanaf nieuwsjaarsdag woont
Henk in een kleine caravan
naast de loods, midden tussen
oud roest en afdankertjes uit
de scheepvaart. Hij heeft vol
uitzicht op het trieste havenge
bied, waar vrije jongens (bou
vier en BMW) hun onduidelij
ke handeltjes drijven. Z'n be
jubelde verloving met Susan-
ne is voorbij. De spanningen
rond de gevaarlijke soloreis
(„de hoogste prijs die je kunt
betalen is de dood, dat heb ik
zelf geaccepteerd") bleken
toch teveel van het goede.
Henk is er er door geraakt,
maar laat zijn hoofd niet han
gen. „Ik kan me nu volop con
centreren op de reis. 's Avonds,
als iedereen verdwenen is, zit
ik in m'n eentje in de boot.
Achter de contouren van de
romp zie ik al de horizon,
dwars door de muren van de
loods heen, en voel ik de gol
ven. Dan wordt de boot klein.
Dan word ik klein. En na een
tijdje word ik nog kleiner.en
nog kleiner.
Dat contact met de boot heb ik
ook nodig, het opladen is be
gonnen. Nee, 's nachts pieker
ik niet over de reis. Als ik moet
slapen, dan slaap ik, dat is de
zeiler eigen. Als je alleen op
zee zit, kun je alleen hazes-
laapjes maken van een kwar
tier, een half uurtje. Dan moet
je ook elke minuut dat je kunt
slapen benutten'.
De catamaran is ontworpen
door Bernhard Kohier, de vol
gens Henk „onverstaanbare
Oostduitse vliegtuiginge
nieur" die al 17 jaar in Neder
land woont. Hij dronk er ooit
een kop koffie, vast van plan
om in Australië of Engeland
z'n boot te laten ontwerpen.
Maar Kohier schoof hem bij
stukjes en beetjes ongemerkt
een schets van een catamaran
toe. „Dat was precies wat ik
wilde", zegt de Velde.
Met de ontwerper praatte hij
400 uur om de catamaran zo
optimaal mogelijk naar zijn
wensen te ontwerpen. De inge
nieur voegde zelf de opvallend
Henk de Velde op z'n dek in aanbouw:
me stromen".
s Avonds als iedereen weg is, zit ik hier in m'n eentje. Dan zie ik de horizon, hoor ik de golven onder
foto: freddy schinkel
