Barbra Streisand
schittert nog altijd
final#
Popjournalistiek
als volwassen
kunstvorm
CauAóaQowuvnt
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1992 PAGINA 29
Barbra Streisand staat ai dertig jaar aan de top in de showbusiness. Deze week was ze in Londen
naar aanleiding van de koninklijke première van haar nieuwste film 'The Prince of Tides', die zeven
Oscar-nominaties in de wacht sleepte, onder meer een voor de beste film. Acteur Nick Nolte werd
genomineerd voor de beste hoofrol. De andere nominaties voor beste film gingen naar 'JFK' van re
gisseur Oliver Stone, de psychologische thriller 'Silence of the Lambs' van Jonathan Demme en de
uit de Disney-studio's afkomstige film 'Beauty and the Beast'.
Barbra
Streisand en
Nick Nolte in
de 'Prince of
Tides'. Deze
nieuwste film
van Streisand
kreeg deze week
zeven Oscar
nominaties.
Nolte werd
door
GEORGE PERRY
LONDEN Vermoeid („jet
lag") komt Barbra Streisand
haar suite in het Dorchester ho
tel binnensnellen en vraagt of
het bezwaarlijk is dat ze een to
nijnsalade nuttigt onder het ge
sprek. „Nog geen lunch gehad.
Hé, ze hebben hier geen witte to
nijn!"
In april wordt ze vijftig, maar ze heeft
goed voor zichzelf gezorgd en wordt
duidelijk minder snel oud dan gewone
mensen. Dertig jaar geleden deed ze
haar eerste Broadway-show. Ze speel
de de hopeloos verliefde secretaresse
Miss Marmelstein, in een overigens on
betekenende musical over de kledin
gindustrie. Daarna ging het snel berg
opwaarts met haar carrière: ze kreeg
een onderscheiding van de Newyorkse
pers voor die eerste rol, twee Grammy's
voor haar eerste langspeelplaat, een
Emmy voor haar eerste televisiespecial
en een Oscar voor 'Funny Girl', haar
eerste film.
Tijdens haar lange carrière als zangeres
heeft ze 34 gouden platen en 20 platina
platen gekregen. Ze is de enige artieste
in de geschiedenis van de showbusiness
die alle koninklijke eerbetoon heeft
ontvangen: de Oscar, de Tony, de
Emmy, de Grammy en de Golden Glo
be. Eén van de liedjes die ze zong in
Funny Girl heette 'I'm the Greatest
Star', en een grote ster is ze inderdaad
geworden.
Dank zij haar unieke stemgeluid werd
Barbra Streisand de populairste zange
res aller tijden. Madonna moet nog vele
jaren werken om haar in te kunnen ha
len.
Strijdlustig
Maar Streisand heeft in haar carrière
niets voor niets gekregen. Als ze werkt
is ze nooit ontspannen. Ze is strijdlustig
en wil zichzelf voortdurend verbeteren.
De acteur Waiter Mathau zei tegen
door
JEROEN KUYPERS
AMSTERDAM Het eerste
wat ik ooit van Jip Golsteijn las
was een interview met Charles
Bukowski in De .Telegraaf, er
gens in juli 1982. Het vraagge
sprek vond plaats in een bar,
waar Bukowski het ene glas na
het andere dronk en zijn aan
dacht verdeelde tussen de jour
nalist en een bokswedstrijd op
TV.
j Achteraf bezien valt mij op hoeveel ele
menten van Golsteijns eigen literaire
werk - zelfkant, boksen, drank, om er
maar enkele te noemen - in dat inter
view zaten, en hoeveel zijn stuk weg
had van een kort verhaal. Jip: „Ik herin
ner mij dat gesprek nog. Bukowski had
eigenlijk weinig zin en liet mij eerst
naar één of andere havenkroeg komen,
die voor bezoekers min of meer de laat
ste halte voor de goot was. Daar moest
hij toen ook nog eens per se een boks
wedstrijd zien. Gelukkig weet ik nogal
veel van boksen, zodat ik zinnig com
mentaar kon leveren en dat brak het
De 46-jarige Jip Golsteijn, popjourna
list bij De Telegraaf en schrijver van ro
mans en verhalenbundels, heeft weinig
aanleiding nodig om te praten. Ik ont
moet hem in café Quo Vadis op de Am
sterdamse Nieuwerzijds Voorburgwal,
recht tegenover het voormalige Tele-
graafgebouw. Jip: „Ik ben aan deze
kant van de straat begonnen, in het
vroegere gebouw van het Algemeen
haar tijdens de opnamen van de film
'Hello Dolly!': „Je hoeft toch niet de
héle tijd fantastisch te zijn!". En dat
was nog één van zijn vriendelijkste op
merkingen.
Streisand heeft één van de slechtste re
putaties in Hollywood en wordt door
velen gezien als een dominante prima
donna met een onvergeeflijk geloof in
haar eigen grootsheid. Sommige ac
teurs hebben er alles voor over om niet
met haar te hoeven samenwerken en
zeggen dat haar overdreven perfectio
nisme ondraaglijk is.
Wanneer je met haar praat komt ze
aantrekkelijk, intelligent, open, en
thousiast en betrokken over. Over bijna
ieder onderwerp heeft ze een mening.
In één kort antwoord op een vraag over
het belang van het gezinsleven krijgt ze
het voor elkaar om verdelgingsmidde
len, de ozonlaag, wapenbeheersing en
de sociale rol van de vrouw aan de orde
te stellen. „De aarde is zo kostbaar.
Misschien ben ik wel zo betrokken om
dat ik een vrouw ben. Vrouwen zijn van
nature zorgzaam en dus ook waar het
onze aarde betreft". Enzovoort. Het is
net alsof ze een joodse moeder voor de
aarde wil zijn.
Yentl
Haar joodse afkomst was het duide
lijkst voelbaar in 1984, toen zij als eer
ste vrouw in de filmgeschiedenis haar
eigen film schreef, produceerde, regis
seerde en vertolkte. Het was de film
'Yentl', gebaseerd op het verhaal van
Isaac Bashevis Singer over een joods
meisje in de 19e eeuw dat zichzelf ver
momt als jongen om iets te bereiken in
een mannengemeenschap. Tijdens de
opnamen van de film werd ze door de
critici aangevallen omdat ze te vrijpos
tig was. Streisand zegt daarover: „Daar
heb ik in ieder geval veel reclame door
gehad. Ik heb nooit begrepen waarom
landen hun artiesten niet aanmoedigen
in plaats van ze af te kraken. Tegen
woordig kan ik er om lachen. Vroeger
raakte het me veel meer. Nu doet het
nog steeds pijn, maar niet zo erg. Sibeli
us zei toen er voor hem een standbeeld
werd opgericht: 'Is er ooit een stand
Handelsblad, de voorloper van de hui
dige NRC, waar ik als zeventienjarige
door Jan Blokker werd aangenomen als
leerling-journalist op de kunstredactie.
Blokker had wel zijn plannetjes met
mij, maar ik was te ongeduldig en nam
na een jaar ontslag".
„Tot ik bij De Telegraaf terechtkwam
heb ik tal van baantjes gehad, terwijl ik
vóór ik door Blokker werd aangeno
men al de eerste stappen op het mis
daadpad had gezet door als uitkijk te
fungeren voor jeugdigeinbrekers en
objekten voor ze uit te zoeken. Dat was
min of meer normaal in de buurt waar
ik vandaan kwam. Mijn vader was de
enige die vast werk had, de rest rom
melde maar wat.
Marinier
Natuurlijk werd ik op een keer gepakt.
Toen ik voor de jeugdrechter stond zei
hij: 'Heeft u al eens aan het leger ge
dacht?' Dat betekende dat je kon kie
zen: het leger of de bak in. Ik werd dus
marinier en heb nog twee maanden
moeten nadienen in Nieuwersluis, om
dat ik met een maat werd gesnapt we
gens desertie. Een paar dagen Londen
die uitliepen op twee maanden logeren
in de pied a terre van popzanger Gra
ham Nash".
„Ik zie nog wel eens mijn oude partners
in crime. De meesten van hen hebben
het merendeel van hun jaren onder
hand achter de tralies gesleten. Als ze
vrijkomen krijgen ze nergens een baan.
Het zijn geen types om hun hand op te
houden bij de sociale dienst en boven
dien is duizend gulden niks voor hen.
Ze komen dus onherroepelijk weer in
de illegaliteit terecht, lopen tegen de
beeld van een criticus gemaakt?' Als ik
daaraan denk voel ik me weer wat vro
lijker. In werkelijkheid kan alléén het
publiek een film maken of breken. Cri
tici helpen er aan mee, maar ze kunnen
niet op tegen mond-tot-mondreclame".
De kritiek op Barbra Streisand was zó
fel tijdens de opnamen van 'Yentl' in
Engeland en Tsjechoslowakije, dat de
Britse filmploeg een gezamenlijk on
dertekende brief naar de kranten stuur
de, waarin stond dat niemand van de
medewerkers de beschreven persoon
herkende en dat de hele ploeg het een
leuke ervaring vond met Barbra samen
te werken. De brief werd slechts in één
krant gepubliceerd.
Streisand: „Het was een ongelooflijk
lief gebaar van de jongens. Ik heb hier
in Engeland veel leuker gewerkt dan in
Amerika. In Engeland zijn ze gewend
onder de leiding van een vrouw te wer
ken. Wanneer je leest dat een man
meer dan één baan heeft vi ïdt niemand
dat erg. Dan is dat een getalenteerde
man. Maar als het een vrouw is...jeetje.
Misschien komt het wel door mij. Mis
schien pak ik dingen anders aan dan an
dere vrouwen".
Première
Nu heeft Barbra Streisand haar tweede
film geregisseerd. De film heet 'The
Prince of Tides' en beleefde deze week
een koninklijke première in Londen.
'The Prince of Tides' is gebaseerd op
een half-autobiografische roman van
Pat Conroy en gaat over Tom Wingo,
een leraar Engels die is opgegroeid op
de moerassen in het zuiden van Ameri
ka en die een speciale band heeft met
zijn tweelingzusje Savannah, een op
merkelijke dichteres. Wanneer Savan
nah een mislukte zelfmoordpoging
heeft ondernomen, moet Tom naar
New York komen om Savannah's psy
chiater, Susan Lowenstein, te helpen
het zusje te begrijpen. De elegante, suc
cesvolle Newyorkse en de ruwe man uit
het zuiden hebben een onwaarschijnlij
ke verhouding.
Barbra Streisand verontschuldigt zich
niet voor de ouderwetse aanpak van de
film. „Ik hou erg van klassieke, traditio
lamp en verdwijnen weer achter de tra
lies. Een vicieuze cirkel waar geen ont
komen aan is".
Jip Golsteijn heeft in het begin nog wel
met het idee gespeeld zelf popzanger te
worden of bokser, maar gaf dat al snel
op. „Ik was geen onverdienstelijk ama
teur-bokser, maar net als met de mu
ziek merkte ik al snel dat ik er niet ge
noeg talent voor had en dan moet je er
mee ophouden".
De kroeg-kater Arie speelt met het om
slag van Golsteijns debuutroman 'Eén
met Stip', uit 1978. In dit boek schetst
Golsteijn een vrij cynisch beeld van de
manipulaties van een platenmaatschap
pij die een popster, in dit geval een ze
kere Rein Randeraat, met zijn groep
'Clint Carter and the Colts', aan de top
wil krijgen.
Journalisten krijgen smeergeld, tijdens
storingen op televisie wordt 'toevallig'
steeds dezelfde plaat gespeeld, mede
werkers van de platenmaatschappijen
kopen grote hoeveelheden singles in
die zaken wier verkoopcijfers worden
gebruikt voor de samenstelling van de
hitparade enzovoorts. Ook het feit dat
Randeraat er extreem-linkse ideeën op
na houdt en deze openlijk ventileert,-
maakt de conservatieve direktieleden
niets uit. Idealisme is allang verworden
nele films die een goed verhaal hebben
en waarin mensen voorkomen om wie
je kunt geven. Het boek vond ik prach
tig. Het verhaal gaat over de helende en
bevrijdende werking van de liefde, en
over de reis van een man die zijn eigen
wereld verlaat om tegen de draak te
vechten. Hij kan sterven of als een be
ter mens te voorschijn komen. Het is
een klassiek verhaal en dat vind ik
schitterend".
De film is afgelopen kerst in de Vere
nigde Staten in première gegaan en is
daar een groot succes. Misschien komt
dat omdat de juiste acteurs voor de juis
te rollen zijn gekozen. Tom Wingo
wordt gespeeld door Nick Nolte, wiens
carrière op het ogenblik een opvallende
verjonging ondergaat. Kate Nelligan
speelt zijn moeder, een rijk kreng van
zeventig jaar, maar in de flashbacks van
Wingo's jeugd wordt zijn moeder ge
speeld door een jonge vrouw met het
uiterlijk van Ava Gardner. De hoofd
persoon van de film, Susan Lowenstein,
wordt vertolkt door Barbra Streisand.
Haar aandachtige groene ogen pakken
tot een publiciteitsstunt en het grote
publiek koopt wat het krijgt voorge
schoteld.
„Rein Randeraat is natuurlijk een fic
tief personage, maar wat met hem ge
beurt, is veel echte popsterren overko
men. Die storingen op televisie, tijdens
welke dan steeds een bepaald nummer
werd gespeeld, dat kwam voor. Uiter
aard was dat doorgestoken kaart, maar
het valt nooit te bewijzen, want iedere
betrokkene zal het glashard ontkennen.
Echt tevreden ben ik niet over 'Eén met
Stip'. Ik was nog niet echt rijp voor zo'n
werk en had eigenlijk nog een paar jaar
moeten wachten. Maar ja, ik was weer
te ongeduldig".
Hoe hield hij het al die jaren uit als
popjournalist wanneer de illusies na
tien jaar al helemaal waren verdwenen?
Mickjagger
„In 1979 stond ik voor de keus: Mick
Jagger voor de vierde keer interviewen
of het aanbod van de hoofdredactie
aannemen, wat betekende dat ik naar
een 'serieuze' positie zou opschuiven.
Ze hadden bij voorbeeld graag gezien
dat ik met mensen als Arafat zou gaan
praten. Dat had ik dolgraag willen
doen, maar ik heb toen toch gekozen
de camera. Toch geeft ze toe dat het
Nolte's film is. Alle gebeurtenissen
worden gezien vanuit zijn standpunt en
Streisand speelt geen enkele scène zon
der hem. Zelfs de titelsong wordt niet
door Barbra gezongen. „Ik wilde niet
dat het publiek al bij voorbaat zou gaan
denken: 'Oh, ze heeft de hele film gere
gisseerd, geproduceerd enzovoort', om
dat dat de aandacht afleidt van de
film".
Zoon
Aan de andere kant speelt haar 24-jari-
ge zoon Jason Gould (zijn vader is de
acteur Elliot Gould met wie Streisand
zeven jaar getrouwd is geweest) wèl een
rol in de film.
„Ik stond op het punt iemand anders
aan te nemen toen Pat Conroy een foto
van Jason op mijn piano zag. Hij ziet er
precies zo uit als Pat hem beschrijft in
zijn boek. Krullend haar, een gepro
nonceerde neus en volle lippen, net als
zijn moeder. Jason deed auditie en Pat
was helemaal weg van hem. Daarna
voor Mick Jagger, omdat ik vanaf het
begin heb getracht popjournalistiek als
een beroep uit te oefenen en niet als
een veredelde hobby".
„Jagger had ook kunnen ophouden,
tenslotte had hij poen zat, maar ook hij
deed zijn werk op een volwassen ma
nier. Op film werd begin deze eeuw ook
neergekeken als op een niet serieus te
nemen fenomeen, een soort kermisat
tractie. Uiteindelijk is het een volwas
sen kunstvorm geworden. Hetzelfde
geldt nu voor de rock and roll".
Rein Randeraats ster daalt uiteindelijk
even snel als hij gestegen is. Toch is hij
beter bestand tegen het succes dan de
country-zanger G.T., hoofdpersoon uit
de gelijknamige roman uit 1982. Dit lij
vige boek beschrijft episoden uit zijn le
ven, van zijn armoedige jeugd in de
mijnstreek van Kentucky tot zijn dood
in een hotel in Florida. G.T. begint als
crimineel, gaat in het leger en vervol
gens naar Vietnam om niet naar de ge
vangenis te moeten en belandt in een
uitzichtloos bestaan van lagere baan
tjes. Tot hij zijn talent als zanger ont
dekt en, na een moeilijke beginfase in
het mekka van de country, Nashville,
rijk en beroemd wordt. Gelukkig wordt
hij echter niet. In zijn zelfvernietigings-
drang en hang naar het extreme gaat hij
zich steeds meer te buiten aan drugs en
vooral drank. Hij shockeert meer dan
eens de publieke opinie, maar de ver
koop van zijn platen lijdt er niet onder.
Drank en drugs
Golsteijn zelf kent de verleiding van al
cohol en geestverruimende middelen,
zoals die vooral in de muziekwereld
aanwezig zijn en heeft er een nuchtere
kijk op. Jip: „Drank en rock and roll, de
muziek waarmee mijn generatie is op
gegroeid, horen samen. Natuurlijk heb
ik ook teilen vol hasj gerookt in mijn le
ven, dat hoorde er vroeger nu eenmaal
bij, maar ik kan niet zeggen dat stoned
zijn mijn lust en mijn leven was. Ik heb
veel soorten drugs wel eens gepro
beerd, maar ze bevielen mij geen van
alle. Ook dat ongeremde is niets voor
mij, hoewel ik eigenlijk net zo'n drinker
als G.T. zou zijn als ik mijn gang kon
gaan. Gelukkig leef ik zeer stabiel. Ik
ben al vijfentwintig jaar getrouwd met
dezelfde vrouw en ik werk hard. Heel
saai als je dat zo hoort, maar anders had
ik de veertig misschien niet eens ge
haald".
Ook Golsteijns derde roman, 'Liften
naar de Supermarkt', uit 1989, speelt
ogenschijnlijk in de Verenigde Staten,
hoewel het ook een andere westers land
dat een koloniale oorlog in Azië heeft
uitgevochten kan zijn. Een Vietnam-ve-
teraan keert terug naar huis en ontdekt
daar dat zijn wegrestaurant.in handen is
van een andere man die bovendien ook
zijn vrouw heeft ingepikt. Schrijft Gol
steijn zo graag over Amerika omdat hij
hebben we een lang gesprek gehad over
hoe Jason met de critici moest omgaan.
Sofia Coppola, die speelde in Godfa
ther III, kreeg ook hele slechte kritie
ken. Ik zei tegen mijn zoon: 'Als men
sen me willen pakken, kunnen ze dat
via jou doen, Jason. Kun je de kritiek
verdragen als je ermee wordt gecon
fronteerd?' Jason heeft toen gezegd: 'Ik
begrijp niet waarom mijn moeder be
kritiseerd wordt vanwege haar perfec
tionisme, wanneer dat alleen maar be
tekent dat ze hart heeft voor haar
werk'. En hij heeft groot gelijk. Ik hou
gewoon van goed werk. Een perfecte
film bestaat niet. Dat zou ik niet eens
willen".
„Indianen maken expres weeffouten in
hun dekens, en dat vind ik mooi. Mijn
film is niet perfect, maar dat is ook het
thema van de film, het accepteren van
onvolkomenheden in het leven en in je
zelf, zodat je ook de fouten van ande
ren kunt vergeven. Wanneer je waarlijk
kunt vergeven, realiseer je je dat er ei
genlijk niets te vergeven valt, omdat we
gewoon allemaal ons best doen".
The Sunday Times
er voor zijn werk zo vaak komt, of is het
de invloed van de Amerikaanse litera
tuur, die in zijn vlotte stijl en flitsende
dialogen ook duidelijk is te bespeuren?
Jip: „Ik kom een keer of zes per jaar in
Amerika en ik ben in de loop der jaren
al zo ingeburgerd geraakt in dat land en
vooral de taal dat ik de klemtoon al
verkeerd leg als ik in het hotel mijn
vrouw bel. Toch is het vooral de litera
tuur die mij heeft beïnvloed. Ik lees bij
na uitsluitend Amerikaanse auteurs".
„Dat begon op het moment dat ik nog
maar net bij De Telegraaf werkte. Ie
mand zag mij een Amerikaanse bestsel
ler in Nederlandse vertaling lezen.
'Jouw generatie kan dat toch makkelijk
in de oorspronkelijke taal lezen!' rea
geerde hij. 'Doe dat in het vervolg,
maar ik waarschuw je: er komt geen
Nederlandse literatuur meer in je vin
gers'. Daar heeft hij grotendeels gelijk
in gehad".
'Liften naar de Supermarkt' is opge
bouwd als een toneelstuk, wat het oor
spronkelijk ook was. „Ik schreef het
voor toneelgroep Centrum, maar door
de bezuinigingen van Brinkman is het
nooit opgevoerd. Later heb ik er een
filmscenario van gemaakt, waarvoor de
Amerikaanse filmmaatschappij Ve-
stron mij een contract bood. Ik heb
toen nog een tijdje in een duur hotel in
Hollywood gezeten, met een honorari
um van duizend doller per week. He
laas is dat ook afgeblazen".
Huisneger
Kwaliteit en De Telegraaf gaat volgens
velen niet samen. Hoe heeft Golsteijn
het al die jaren uitgehouden naast ie
mand als Henk van der Meyden? „Dat
is een vraag die ik al jaren hoor. Goed.
Ik heb mij in het begin wel de huisneger
gevoeld, maar de enorme vrijheid, want
ik kan bijna letterlijk mijn eigen gang
gaan, die ik er altijd heb gehad, maakt
voor mij veel goed".
Eind jaren zestig waren er collega's van
andere kranten die niet met mij aan één
tafel wilden zitten. Begin jaren zeventig
was mijn verbinding met De Telegraaf
in de kroeg al geen probleem meer en
in de jaren tachtig maakte eigenlijk nie
mand zich er nog druk over. Waarom
ook? Zowel de linkse als de rechtse
kranten zijn de afgelopen jaren naar
het midden opgeschoven. Guus Luij-
ters, met wie ik als enig arbeiderskind
op de hbs bij ons in de buurt zat, is later
terechtgekomen bij Playboy. Ook niet
het progressiefste blad zou je zeggen.
Toch beschouwt hij zich net zo min als
ik als conservatief. Rik Zaal noemde
ons en daarmee doelde hij ook op
schrijvers als Hans Plomp en Bert Hid-
dema, zelfs eens 'anarcho-liberalen' en
ik geloof dat hij daarmee gelijk had.
Uiteindelijk zijn we allen rock and rol
lers die onderhand nog steeds niet echt
volwassenen, maar wel grijs zijn gewor
den".
Jip Golsteijn is vooral bekend als popjournalist. Als zodanig
is hij ook al bijna vijfentwintig jaar verbonden aan de och
tendkrant De Telegraaf. Van zijn bundels interviews met in
ternationale popsterren verscheen onlangs het vierde deel
'Kogels in de Brievenbus'. Dat hij daarnaast ook nog drie ro
mans en een verhalenbundel heeft gepubliceerd is minder be
kend. Zijn literaire werk ligt min of meer in het verlengde van
zijn journalistieke arbeid, maar heeft toch een eigen signa
tuur. „Zelf maak ik niet zo'n strikt onderscheid tussen jour
nalistiek en literatuur. Een goede reportage kan best literaire
kwaliteiten hebben, terwijl sommige verhalen zo in de krant
kunnen," aldus Jip Golsteijn.
Popjournalist en romancier Jip Golsteijn. Een rock and roller die nog steeds niet echt vol
wassen, maar wel grijs is geworden.
FOTO: LEX VAN ROSSEN
