finale
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1992 PAGINA 25
XTC is energie, warmte en intimiteit.
Maar ook goudgeld, knoeiwerk en
criminaliteit. Vorige week deed de
politie een recordvangst chemische
drugs. Elf mensen werden gearresteerd,
wapens en miljoenen pillen werden in
beslag genomen. De 'knuffelpil' is in
handen gevallen van criminelen en
knoeiers omdat ze populair is en
verboden. „Laten ze XTC alsjeblieft uit
opiumwet halen, want de wetgeving
meer kwaad dan goed".
AMSTERDAM/ROTTER
Eén keer in de week,
voordat ze uitgaat, slikt Li-
(21) een XTC-pil. Gewoon
het uitgaan dan nog leu-
is. „Na drie kwartier krijg ik
heel fijn warm en blij gevoel
an binnen en dat houdt uren
an. De gehele nacht klets en
lans ik met vrienden en iedereen
k heel dichtbij. Maar ik neem al-
een ecstasy als ik lekker in m'n
iel zit, want het versterkt de
waarin je bent".
[olitie en hulpverleners vinden het on
voorstelbaar dat tienduizenden mensen
ji Nederland de drempel van de XTC-
il hebben overwonnen. In tegenstel-
ng tot heroïne of cocaïne is XTC nau-
elijks te doseren en kan de gebruiker
aan een chemische pil zien
f hij met XTC te doen heeft of met
jen ander middel. „Het is slikken en af
pachten wat er gebeurt", zegt Jaap Ja-
(ïin van het Instituut voor Alcohol-.en
j)rugspreventie Amsterdam. Op straat
i in de disco worden pillen aangebo-
en in alle kleuren van de regenboog,
iet of zonder gleuf, met spikkeltjes,
iet vredesduifjes, rond, zeshoekig of in
ïpsulevorm. Bij onderzoek van dezelf-
e kleur pillen zijn doseringen MDMA
nethylenedioxy-methamfetamine,
te wel XTC) aangetroffen die varië-
n van 34 tot 171 milligram. In sommi-
pillen zat helemaal geen ecstasy. De
.bruiker dacht dan voor 30 gulden van
wereld te zijn, -maar werd afge-
:heept met een vitaminepil of biergist-
iblet. Daarnaast worden steeds vaker
nfetaminepillen voor XTC verkocht
die hebben een veel agressievere uit-
erking dan de knuffelpil. „Grote pu
llen in je kop en doorhollen totdat je
tgeput bent", schetst Jamin de uit-
erking van amfetamine. Volgens Ja-
in is dertig procent van de XTC-pillen
de markt 'vervuild'.
1oelen
TC wordt knuffelpil genoemd omdat
tl middel behalve een oppeppend ook
:n bewustzijnsveranderend effect
left. De gebruiker voelt zich zorge-
os en ontspannen en tegelijkertijd
elder en alert. De behoefte aan intimi-
it groeit en remmingen om je over te
:ven aan seksueel genot vallen weg.
'ie denkt dat XTC de potentie ver-
)ogt of gigantische orgasmen teweeg
engt, komt van een koude kermis
uis. XTC is veel meer een knuffel-
in een seksdrug. In het boek 'Ecstasy:
e opkomst van een bewustzijnsveran-
:rend middel' van Arno Adelaars ver-
llen gebruikers over hun ervaringen,
k krijg klamme handen en vrijwel te-
lijkertijd de behoefte iets te voelen in
ijn handen. Ik wil iemand aanraken
zo'n moment. Ik wil samen wegzak-
in. Als dat gebeurt, val ik degene die
ijenover me staat in de armen, onge-
ht wie het is. Een flash duurt vijf a
:n minuten, soms korter". Na onge-
er acht uur is de roes voorbij maar
innen de effecten nog dagen nawer-
:n. De één klaagt over een katerig ge-
Op straat en in de
disco worden pillen
aangeboden in alle
kleuren van de
regenboog.
FOTO: STEPHEN
EVENHUIS
voel, de ander over leegte, vermoeid
heid, misselijkheid of hoofdpijn en
weer een ander koestert zich in een
lichte roes.
Bij verstandig gebruik is XTG niet ge
vaarlijk. Zoals met de meeste drugs be
gint de ellende met verkeerd gebruik.
Wie te veel XTC-pillen slikt kan hallu
cinaties krijgen, angstig worden, de
pressief en zelfs psychotisch. Gecombi
neerd gebruik met alcohol of andere
drugs versterkt ongewenste effecten.
Gezien de sterk wisselende samenstel
ling van XTC-pillen, kan de gebruiker
voor onprettige verrassingen komen te
staan. Mede omdat niets bekend is over
de eventuele schade bij langdurig en
veelvuldig gebruik, adviseert het IAD
geen XTC te gebruiken. „Je bent je ei
gen proefkonijn", waarschuwt het insti
tuut in een folder. Wie toch XTC wil
gebruiken, doet er volgens het IAD ver
standig aan niet meer dan één pil per
maand te slikken en die te kopen op
een vast adres. Jamin: „Als je vaak
XTC gebruikt raak je geestelijk ver
slaafd aan het prettige gevoel. XTC sti
muleert de stof serotonine in de herse
nen en dat geeft een prettige stemming.
Door veelvuldig gebruik kan het sero-
tonine-reservoir uitgeput raken en be
land je in een depressie".
HoUSE-party'S
De gebruikers van XTC zijn veelal
twintigers en dertigers en zijn te vinden
in het circuit van disco's en housepar
ty's maar evengoed thuis op de bank.
Het is waar dat op nagenoeg elke hou
se-party XTC te verkrijgen is, maar
overal waar grote groepen jongeren sa
menkomen, zijn drugs verkrijgbaar.
„Het verband house-party en XTC is
geheel onterecht. Grote groepen men
sen gebruiken thuis en de meerderheid
van de house-partybezoekers slikt het
middel niet", weet Jamin uit onderzoek
in Amsterdam. Het IAD vroeg ruim
duizend scholieren en coffeeshopbe
zoekers naar hun ervaringen met XTC.
Van de scholieren bleek slechts twee
procent wel eens ecstasy te hebben ge
slikt. van de coffeeshopbezoekers bijna
twintig. Nieuwsgierigheid was voor de
ondervraagden de belangrijkste reden
om het middel eens te proberen. Om
dat de hoog gespannen verwachtingen
lang niet altijd uitkomen, haakte een
deel van de gebruikers weer af. Aange
spoord door vrienden en vriendinnen
proberen anderen het nieuwe middel
weer uit. Want XTC is een betrekkelijk
onbekende drug. Nadat het in 1914 een
zachte dood stierf als vermagerings
middel, werd het in de jaren vijftig door
Amerikanen van de plank gehaald in
hun speurtocht naar een waarheidsse
rum. MDMA haalde geen geheimen
naar boven, wel emoties en sensualiteit.
Eind jaren zeventig dienden psychia
ters in Nederland patiënten MDMA
toe om hen te laten afdalen in een nor
maliter onbereikbaar gevoelsleven. In
de Verenigde Staten was XTC toen al
populair als drug. Een enquête onder
de bevolking van de Stanford Universi
ty leerde dat veertig procent van de stu
denten XTC had gebruikt. Op aandrin
gen van de Wereldgezondheidsorgani
satie (WHO) werd MDMA in 1986 op
de opiumlijst geplaatst en dus verbo
den. Producenten zochten de wijk naar
Nederland, waarop de overheid in '88
besloot XTC op de lijst van hard drugs
te plaatsen. Sinds het verbod van het
middel is de populariteit alleen maar
gegroeid.
Tijdsgeest
Politie en hulpverleners schatten dat
ongeveer 10.000 Amsterdammers wel
eens XTC hebben gebruikt. Van ande
re steden zijn geen ramingen bekend.
In tegenstelling tot heroïne-verslaafden
zijn XTC-gebruikers tamelijk onzicht
baar. Ze bezorgen geen overlast, zien
er niet verlopen uit en zijn niet in be
handeling. Op kosten van het ministe
rie van wvc wil het IAD onderzoeken of
het aantal XTC-gebruikers toeneemt.
Volksgezondheid ziet echter weinig
aanleiding tot een landelijk onderzoek.
„Als Amsterdam al zulke lage cijfers
laat zien, is het gebruik in de rest van
het land nog lager", aldus een woord
voerder van het ministerie van volksge
zondheid. Nog altijd veel meer Amster
dammers gebruiken dagelijks alcohol
(100.000), roken tabak (250.000), heb
ben wel eens hasj of marihuana ge
bruikt (150.000) of cocaïne (35.000).
Maar uit het veld komen signalen dat
het aantal XTC-gebruikers stijgt. Jamin
krijgt steeds meer telefoontjes met vra
gen over XTC. Ook drugsdeskundige
August de Loor uit Amsterdam heeft
de indruk dat het aantal gebruikers
stijgt en gelooft niet dat het plafond al
in zicht is. „Ecstasy past precies in de
tijdsgeest. Mensen nu hebben een heel
gevarieerd consumptiepatroon. Dat zie
je ook in het rook- en drinkgedrag. Op
het ene moment nemen mensen een al
coholvrij pilsje omdat ze nog achter het
stuur moeten, en eenmaal thuis trekken
ze een exclusief wijntje open. XTC
speelt op die pluriformiteit in. Het is
niet zo'n extreem middel en heeft een
divers effect". De opkomst en neergang
van een drug wordt volgens De Loor
bepaald door de tijdsgeest en niet door
wetten en regels. „De opiumwet heeft
het gebruik van LSD en cocaïne niet
kunnen tegenhouden. Ik had verwacht
dat we na vier of vijf decennia nuchter
der zouden praten over het gebruik van
drugs, maar er is een soort blauwe
knoop ontstaan. Het crackprobleem in
de Verenigde Staten hebben de autori
teiten zelf gecreëerd. Door hun jacht
op cocaïne en marihuana zijn lokale la
boratoria ontstaan. En wat daar uit
komt is vele malen erger dan hetgeen
de autoriteiten bestrijden".
De Rotterdamse politie vreest dat er in
de toekomst nog veel meer chemische
preparaten op de markt zullen verschij
nen. „Het gebruik van heroïne neemt af
en het gebruik van ecstasy, maar ook
van peppillen, neemt toe. In die wester
se labs kunnen ze maken wat ze willen.
Iets wordt als ecstasy verkocht, maar
het kan net zo goed amfetamine zijn.
En dat boezemt ons angst in. Heroïne
gebruikers sluiten zich af van de samen
leving en lijken laveloos, maar mensen
die pepmiddelen gebruiken zoals amfe
tamine gaan naast hun schoenen lopen
en worden agressief', aldus woordvoer
der J. de Vlieger van verdovende mid
delen.
Volgens ingewijden is het betrekkelijk
gemakkelijk om XTC of amfetamine te
maken. Voor tien- a twintigduizend
gulden worden loodsen, schepen en
zelfs vrachtwagens ingericht als labora
toria. Met een gemiddelde scheikundi
ge kennis worden de middelen in enke
le dagen gemaakt. De produktie van
een XTC-pil kost niet meer dan een
dubbeltje en is overal gemakkelijk te
verkopen voor 25 a 35 gulden. Grootste
moeilijkheid is het verwerven van de
grondstoffen. De grondstoffen zijn in
Nederland vrij leverbaar, maar staan
niet op de plank. Piperonal en pipero-
nyl-methyl-keton moeten uit het bui
tenland komen. Of die stoffen nu een
voudigweg worden besteld of via de
zwarte handel Nederland binnenko
men, is niet bekend. In ieder geval heeft
het volgens deskundigen weinig zin om
vrij verkrijgbare grondstoffen op een
verboden lijst te plaatsen. „Als je
grondstoffen verbiedt* gaan ze verbin
dingen maken en zijn we nog veel ver
der van huis".
In kringen van politie en hulpverleners
vermoedt men dat de makers van amfe
tamine ook de producenten van XTC
zijn. Het produktieproces van beide
middelen heeft veel overeenkomsten.
maar chemici denken toch dat het gaat
om twee verschillende circuits. Bij de
laatste vangst, vorige week, werd welis
waar XTC en amfetamine in beslag ge
nomen, maar bij eerdere invallen trof
de politie öf XTC aan of amfetamine.
De politie rolt gemiddeld vier amfeta
mine-fabrieken per jaar op, maar nooit
eerder zijn daarbij sporen gevonden
van XTC. Ook de afzetmarkt van amfe
tamine is een andere dan die van XTC.
Wordt amfetamine voor het grootste
deel geëxporteerd naar Zweden en En
geland, XTC vindt naast Nederland,
vooral aftrek in Engeland, België en
Noord-Frankrijk.
Voorlichting
De grote politiekorpsen zijn niet van
plan een-heksenjacht te ontketenen op
house-party's. De aandacht gaat uit
naar de producenten van XTC en amfe
tamine, die goud geld verdienen aan de
drugs en bovendien rommel op de
markt brengen. Het Nederlands Insti
tuut voor Alcohol en Drugs (NIAD)
vreest dat aanpak van XTC-laboratoria
producenten zal aanzetten tot het ma
ken van andere chemische drugs. Door
simpelweg iets aan de samenstelling te
wijzigen zouden producenten de opi
umwet kunnen ontduiken en grote
schade kunnen aanrichten aan de
volksgezondheid. Om het geknoei met
XTC een halt toe te roepen stelt E.
Fromberg van het NIAD voor vergun
ningen te verstrekken aan bonafide
producenten en handelaren. Het voor
stel van Fromberg vindt brede onder
steuning in kringen van hulpverleners,
maar ook bij de politie. De Rotterdam
se narcotica-afdeling vraagt zich serieus
af of Nederland er goed aan heeft ge
daan XTC onder de opiumwet te bren
gen. „Zo gauw iets verboden is, wordt
het interessant voor consumenten, stor
ten criminelen zich op de miljoenen-
handel en ben je alle controle kwijt. Dat
is met de hennephandel gebeurd en dat
zie je nu weer gebeuren", aldus De
Vlieger. Opname van XTC in de wa
renwet had de mogelijkheid tot kwali
teitscontrole gegeven. Maar Nederland
had geen keus. Internationale verdra
gen verplichten de overheid XTC als
hard drug te bestempelen. Het voorstel
van Fromberg van het NIAD om XTC
uit de opiumwet te halen, is juridisch
niet mogelijk. „Alleen wanneer de We
reldgezondheidsraad tot andere inzich
ten komt kan XTC uit de opiumwet
worden gehaaldaldus een woord
voerder van WVC. Volgens het minis
terie kan Nederland niets anders doen
dan de vinger aan de pols houden en
gericht voorlichting geven over XTC.
Grote voorlichtscampagnes zijn uit den
boze. „Die les hebben we geleerd. Be
gin jaren zeventig hadden de voorlicht
scampagnes over hasj het effect van een
reclamecampagne. Talloze scholieren
sloegen aan het blowen, puur uit
nieuwsgierigheid. Als iets niet in de be
levingswereld van mensen speelt, moet
je heel erg voorzichtig zijn met voor
lichting. Eén op de duizend scholieren
gebruikt regelmatig soft drugs. Moet je
daarvoor duizend mensen benaderen?
Als je dat doet, breng je dertig anderen
op het idee. Brochures over XTC
moeten zoveel mogelijk worden ver
spreid onder risicogroepen. Folderen
dus bij coffeeshops en house-party's.
En dat mag best actiever gebeuren dan
nu het geval is".
CsukeSouaatit'
