Luchtpomp was een
rage in 18e eeuw
Discussie over inrichting EOB-terrein Leidschendam
hond
zoekt:
huis
CcidócSoivumt
LEIDEN OMGEVING
„Horror Vacui" in Museum Boerhaave
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1992
LEIDSCHENDAM - In
verband met dreigende
verpaupering en vervui
ling willen B en W van
Leidschendam met de di
rectie van het Europees
Octrooi Bureau (EOB)
gaan overleggen wat met
het terrein aan de Heuvel-
weg moet gebeuren nu het
tot uitstel of wellicht afstel
van de bouw van kantoren
ter plaatse is gekomen.
Het college heeft eind vorig
jaar al besloten het voorterrein
open te houden voor rondtrek
kende woonwagens en dit ver
der te bestemmen voor par
keerterrein. Burgemeester en
wethouders hebben voor de 16
ha grond, die twee jaar geleden
voor circa 70 miljoen gulden
aan het EOB zijn verkocht,
verschillende suggesties ge
daan. Het terrein zou tijdelijke
huisvesting kunnen bieden
aan eventueel Haagse -
sportverenigingen of als wan
del- en speelpark kunnen wor
den bestemd met een tijdelijke
verbinding naar het eveneens
door het EOB aangekochte Zij
depark. De velden kunnen
dan, voorzien van speelwerk-
tuigen en voetbaldoelen, wor
den gebruikt voor de jeugd
maar het terrein kan ook wor
den benut voor culturele en
openluchtfestiviteiten als Hei
sa (vakantie-aktiviteiten voor
de jeugd), kermis en Vlietpop.
Het EOB is ook gewezen op de
volgens contract verplichte
openstelling en het onderhoud
van het aangrenzende Zijde
park. Voor het EOB bestaat
geen bouwplicht en voor de ge
meente geen recht van terug
koop, maar het gehele terrein
moet door het octrooibureau
wel worden onderhouden. Het
EOB heeft de mogelijkheid
van latere bebouwing openge
houden maar dat is volgens
het college „rijkelijk vaag". De
herziening van het bestem
mingsplan is gestaakt. Ter
plaatse kan echter niet zo maar
een willekeurig kantoorge
bouw worden gevestigd, aldus
B en W. In de loop van de tijd
zouden de planologische in
zichten zich kunnen wijzigen,
wijzigingen die misschien wel
door derden kunnen worden
afgedwongen. Volgens het col
lege is ook een andere - stede-
bouwkundige - ontwikkeling
mogelijk waarbij terugkoop
door de gemeente aan de orde
kan komen. In ieder geval
moeten van de kant van het
EOB meer concrete voorstel
len voor de gewenste ontwik
keling van het gebied ter spra
ke komen. Het jarenlang onge
bruikt laten van het terrein is
uit planologisch maar ook uit
stedebouwkundig oogpunt
een weinig aantrekkelijk alter-
natief.aldus B en W van Leid
schendam. Hoewel van het
EOB nog geen antwoord op de
voorstellen is ontvangen staat
de aangelegenheid komende
maandag, via een notitie van
het college, op de agenda van
de commissie ruimtelijke or
dening.
Subsidie voor
restauratie
Villa Windlust
LEIDSCHENDAM
Leidschendam zal voor de
restauratie van de uit de
18e eeuw daterende Villa
Windlust aan de Vliet
ruim 61.000 gulden be
schikbaar stellen. Het be
drag komt uit het Stads
vernieuwingsfonds en is
20.000 gulden hoger dan
oorspronkelijk was be
doeld.
Reden voor de verhoging is het
feit dat de nieuwe eigenaar,
Bohemen Groep BV te Den
Haag, een andere fiscale posi
tie bekleedt dan de vroegere
eigenaar, de firma Koerts. Om
te voorkomen dat Bohemen de
subsidie zou verliezen heeft
Monumentenzorg vijf maan
den uitstel gegeven om met de
restauratie te beginnen. Wet
houder Van Ewijk heeft de
commissie welzijn en cultuur
gisteren meegedeeld dat Bohe
men nu uiterlijk 1 augustus
met het herstel van de gedeel
telijk vervallen villa moet be
ginnen.
Volgens de Monumentenwet is
Windlust „een gepleisterd
pand met verdieping en schild
dak, omstreeks 1800 in neo
classicistische stijl gebouwd
en voorzien van ruitvensters".
Bohemen zal de villa in die his
torische vorm herstellen en'
vervolgens te koop aanbieden.
In 1992 zal nog ook een ton uit
het Stadsvernieuwingsfonds
beschikbaar worden gesteld
voor verbetering van door ei
genaren bewoonde woningen.
Geen krant ontvangen Bel tussen
18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen
14.00 en 15 00 uur, telefoonnr.071-
122248 en uw krant wordt nog dezelfde
avond nabezorgd.
Twee katten
met pit
De katers Mickey en Zorro
zijn broers. Dat is makkelijk
te zien, want ze hebben dezelf
de zwarte kleur en dezelfde
blik in de ogen. Toch zijn ze
makkelijk uit elkaar te hou
den. Mickey is namelijk gro
ter dan Zorro en heeft boven-»
dien een witte plek op zijn
borst. Komende 5 maart zijn
ze jarig, en dan worden ze ze
ven jaar. Het zou een mooi ca
deau voor ze zijn als ze dan
een nieuw tehuis zouden heb
ben.
Niet dat ze het slecht hebben
in het asiel, of dat het van hen
afwil. Nee hoor, het zijn heel
beschaafde dieren. Ze zijn
verschrikkelijk gehoorzaam.
Als je één keer met je vingers
knipt, komen ze al naar bin
nen. Knipje nóg een keer, dan
kruipen ze in hun mand. Hoe
wel Mickey de eigenaardige
gewoonte heeft om soms ón
der z'n mand te kruipen. Zor
ro doet soms mee, en dan is er
alleen maar gespin en geknor
te horen, want zien doe je ze
dan niet.
Andere huisdieren in een ge
zin zijn geen enkele pro
bleem. Mickey en Zorro zijn
opgegroeid met vissen, vo
gels, hamsters en zelfs fretten.
Hun vorige gastgezin moest
echter afstand van hen doen,
omdat een zoon allergisch
bleek te zijn voor katten.
Net als alle katten willen ook
de twee broers hun nagels
scherp houden. Dit doen ze
gelukkig niet in de gordijnen
of op het bankstel, maar keu
rig in een klimpaal of krab
paal.
Klimmen kunnen ze in princi
pe wel, want Mickey en Zorro
zijn zogenaamde flatkatten.
Ze zijn gewend aan balkons
en woeste hoogten. Wat niet
wil zeggen dat ze een hekel
r
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek „Hond
zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of een kat) be
schreven, die in het asiel verblijft. De dieren zijn of gevon
den, of door hun eigenaars naar het asiel gebracht. Ze wor
den om uiteenlopende redenen afgestaan, vaak begrijpelijke,
maar soms ook volslagen onzinnige. De in de rubriek beschre
ven dieren zijn gezond, hebben een wormenkuur ondergaan
en zijn volledig ingeënt. Een hond kost 125 gulden, katten tot
drie maanden 45 gulden, tussen drie en zes maanden oud 55
gulden en ouder dan een half jaar 65 gulden. Dit geld komt
ten goede aan zwerfdieren. Adres: Nieuw Leids Dierenasiel,
Besjeslaan 6b, Leiden, tel. 411670. Geopend: di en vr 10-12 en
14-17, wo en do 14-17, za 10-12 en 14-16, zo en ma gesloten.
hebben aan tuinen, vijvers en
fonteintjes.
Eigenlijk zijn de katers ge
woon probleemloos. Hoewel,
Mickey is op een speciaal
dieet. Hij lijdt aan blaasgruis.
Het klinkt erger dan het is,
maar het komt neer op een
verstopping in de blaas. Om
dit te voorkomen eet Mickey
speciale brokjes en mag hij
geen snoep hebben. Zorro is
solidair met zijn broer en doet Herman
ook mee aan het dieet. Hij is
niet anders meer gewend. Dit
is één van de redenen waarom
het asiel vindt dat Mickey en
Zorro samen bij een nieuw ge
zin ondergebracht moeten
worden.
De kat van vorige week, Her
man genaamd, zit nog steeds
zonder nieuwe baas. Sterker
nog, er is zelfs geen reactie
Mickey en Zorro
zoeken ter
gelegenheid van
hun verjaardag
een nieuw thuis.
FOTO: WIM
VAN NOORT
binnengekomen. En dat ter
wijl Herman toch zo'n makke
lijke, zwarte, gehoorzame ka
ter is. Met zijn acht jaren is hij
in de bloei van zijn leven. Mis
schien is het een idee om alle
drie de katers te adopteren.
Tenslotte kennen Mickey,
Zorro en Herman elkaar al
van het asiel.
Voor een uitgebreide agenda,
ook voor de komende dagen,
raadplege men „UIT", de gra
tis wekelijkse bijlage van deze
krant.
teil
ienaai
BIOSCOPEN
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19.
tel. 071-121239): Shattered (12):
19.00, 21.15. zo. ook 14.30. LIDO
en STUDIO (Steenstraat 39, tel.
124130): Dead again (12), 19.00,
21.15. vr. ook 14.30 Hot Shots (al);
19.00, 21.15. vr. za. zo wo. ook
14 30. Don't tell mom the babysit
ter's dead (al): 19.00, 21.15. vr. za.
zo. wo ook 14.30. Frankie and
Johnny (al). 18.45, 21.15 vr. ook
14.15. Addams family (al), 19 00,
21.15. vr. za. zo. wo. ook 14 30 No
tenkraker (al); za zo. wo 14 30
Reddertjes in kangoeroeland (al);
za. zo. wo. 14.30. TRIANON (Bree-
straat 31. tel 071-123875): Dances
with wolves (al); 20.00.
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA (Van Boetzelaerstraat 6, tel.
01720-20800): Johnsons (12);
13.45, 18.45, 21.15. zo ook 16 15.
Harley Davidson and the Marlboro-
man (12); 13.45,18.45, 21.30. za. zo.
wo. niet 13 45. zo. ook 16 15 Hot
shots (al), 13.45. 18.45. 21.00 za
zo wo niet 13 45 zo ook 16 15:
Don't tell mom the babysitter's
dead (al); 13.45, 18.45, 21.15. zo.
ook 16.15 Reddertjes in kangoe
roeland (al); za. zo. wo 14 00 Fie-
vel in het wilde westen (al); za. zo.
wo. 14.00.
VOORSCHOTEN KINDERBIOS
COOP CC (Prinses Marijkestraat 4.
tel. 614354) Assepoester (al); wo.
14.00. Asterix en de knallende ke
tel (al); wo. 15.45.
DEN HAAG ASTA 1(Spui 27. tel
3463500): De Johnsons (12), 14.00,
18.45,21.30 zo 13.15,16.00, 18.45,
21.30. ASTA 2: Shattered (al);
14.00,18.45,21.30. zo. 13 15,16.00,
18.45, 21 30. ASTA 3: Billy Bath
gate (12); 18.45, 21.30. vr ma. di.
do. ook 14.00. BABYLON 1 (naast
Den Haag Centraal tel. 3471656):
Raise the red lantern (16); 100611
18.45. 21.30. za zo. 13 45,
18,45, 21.30. BABYLON 2:
Addams family (al), 14 00, I
21.30. za. zo. 13.45, 16.15, 1
21.30. BABYLON 3: Barton^
(al); 18.45, 21 30. vr. ma. di. do )tel Bijl
14.00. CINEAC 1 (Buitenho rote pof
tel 3630637): Short time (al); i
18.45, 21.30. zo. 13.15, 16 00. iL.'7ve i
21.30 CINEAC 2 The ca
ments (al); 14 00. 18.45 21.» P<W^M
13.15, 16.00. 18.45.21.30 en te KO
AC 3: Ricochet (16); 18 45, 21ferder z
ma. di do. ook 14.00. METR poppen
LE 1 (Carnegielaan, tel 3456 >nattrib
Frankie Johnny (al); 14.00,1
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18 45,2
METROPOLE 2: Dead again
14.00, 18.45,21.30. zo 13.15,1
Ook
en hoe
kan m:
45. 21 30 METROPOL e zal
Thelma Louise (12). 18.45,^de verz;
vrma. di. do ook 14.00.
POLE 4: Les amants du Ponttjge jyia
(12); 18.45,21.30. vr ma. di dc \°r
14 00. METROPOLE 5:
with wolves (al); 1400.
ODEON 1 (Herengracht 1;
3462400) Deceived (16),
18 45,21 30. zo. 13.30.16.00,
21.30.» ODEON 2: Hot shol
13 45, 18 45,21.30 zo 13.30,
18.45,21.30 ODEON 3: De,
sons (12); 13.45, 18.45. zo.
16.00, 18.45.» ODEON
(al); 13.45, 18.45. 21 3iM wcru
13 30. 16 00, 18 45, vcnn
HAAGS FILMHUIS: Zaal 1:
19.30, 21 45. zo ook 14.00,
Zaal 2: Europa; 19.30,21 45 zchrMAr
14.00, 16.15. Zaal 3: 19.30, j
beh. ma Dark Victory; vr. A van
with dirty faces; za. Confessio n van
nazi spy; zo. Bagdad cafe, t
19.30. The petrified forest; di
adventures of Robin Hood; w DlOglSf
zebe!; do. njet
KINDERVOORSTELLINGEN ,van
NEAC 1: De notenkraker; za in D(
14.00. zo 13.15, 16.00. ME.ndsv<
POLE 1 De reddertjes in kaiA
roeland; za wo 14 00 zo van .tt
16 00 METROPOLE 4 FieiBn Vai
het Wilde Westen; za. wo 14 0 grond
d, ziji
NACHTVOORSTELLINGEN van 1
NEAC I: Short time (16); za. >c;orPa
CINEAC 2: Desperate hoursP
00.15. CINEAC 3: Rici
(16); 00 15.
14.00,16 00
DIENSTVERLENING
ARTSEN - Leiden: Groep 1 Tan,
Janssen, Zwijnenburg, Meyer, Van
Leeuwen, Verhage, Maris. Groene-
veld en De Ruiter, Van Schie, Baars
en Van der Meer: za. dr. Baars, tel:
218661 en zo. dr. Van Leeuwen, tel:
218661 Groep 2: Bergmeyer, Ne
ring Bogel, Van Gent, Tëytelbaum,
Pufkus, Van Luyk, Klaassen, Rus,
Kruis en De Lange' za dr Rus, tel:
132500 en zo dr. Kruis, tel: 126371
Groep 3 Boels, Lely. Smit, W de
Bruijne. J de Bruijne, Huibers, Jur-
gens, Fogelberg en v.d Muysen-
bergh za dr Boels. tel: 230441 en
zo dr. Delver, tel: 130177 Groep 4
Bénit, Horn, Lahr, Lodder, Nieuwen-
huis, Van Rijn, Van Wingerden, J.
Zaaijer en R. Zaaijer, De Kanter' za.
dr. Horn, tel: 766123 en zo. dr. Pauli-
des,tel:311414«Groep5 DeLorm,
Wiersma, Crul, Kooyman, De Jong,
Prince, Reinders, D. Hammerstein en
A. Hammerstein: za. dr. Witpaard,
tel: 06-527.086.18 en zo. dr. Prince,
tel: 761754 Oegstgeest: za. en zo.
dr. Keijer, tel: 156641 Leiderdorp:
za. dr. Van Leden, tel: 894539 en zo.
dr. Du Ry van Beest Holle, tel:
891100 Voorschoten: za. dr Mei
man, tel: 612128 en zo. dr. Meijer,
tel: 613032 Warmond - Voorhout:
za en zo. Huisartsenpraktijk Oost
hout, tel: 02522-30697 Noordwijk:
za. 't Wantveld, tel: 19300 en zo. dr.
Steenvoorden, tel: 12333 Katwijk -
Rijnsburg - Valkenburg: Groep 1:
Dijk, Henneman, Ten Hove, Lodder,
Meeuwisse, Pool. Schonenberg: za.
en zo dr. Dijk. tel: 76752 Groep 2:
Bergman, Van Duyn. Van Duyn. Hue-
ting, Moolenburgh, Timmers: za. en
zo. dr. Moolenburgh, tel: 13222
Groep 3: Van Delft, Priester, Riet
broek. Verhage, Van der Water: za.
en zo. dr. Van de Water, tel: 21818
Kaag - Abbenes -Nieuw Vennep:
tel: 02526-72850 Sassenheim: za.
en zo. dr. Muller, tel: 13344 Alke
made - Hoogmade: Praktijken
Saeys, Van Mierlo, Beekhuis, Broc-
k/Roelen: za. en zo. dr. Van Mierlo,
tel: 01713-14044 Alkemade - Lei-
muiden - Rijnsaterwoude: Praktij
ken Glansbeek, Lardenoije en Van
Blooijs: za. en zo. dr. Lardenoye. tel:
01721-8269/01721-9620 Alphen:
groep 1za. dr. Eradus. tel: 72072 en
zo. dr. Hertzberger, tel: 73264
groep 2: za. dr. Hoogendoorn, tel:
22425 en zo. dr. Visser, tel 22088
groep 3: za. dr. Smid-Oostendorp,
tel: 45371 en zo. dr. Varkevisser, tel:
21767 groep 4: za. en zo. dr Over-
beek, tel: 72858/76058 Hazers-
woude-Koudekerk: za en zo dr.
Bosch, tel: 01728-9281 Benthui
zen - Boskoop: za en zo dr. Her
mans, tel: 01727-12038 Langeraar
- Nieuwveen -Ter Aar - Woubrugge:
za drs Jansen/Zandstra, tel: 01722-
2811 en zo. dr. Van Sprang, tel:
01722-3333 Nieuwkoop - Noor
den - Zevenhoven: za en zo dr
Sluis, tel: 01725-79301 Hillegom:
eigen hulsarts bellen
HOMEOPATHISCHE ARTSEN LEI
DEN - Waarneemregeling voor D.
Koster, C. Juffermans en I. Cowan.
De dienstdoende arts is te bereiken
via de dokterstelefoon, tel: 071-
122222.
TANDARTSEN - Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest - Warmond: za.
en zo. dr. Teune, tel: 124724 Zoe-
terwoude: dr Freeke, tel:
410950/414547 Alkemade - Lei-
muiden: eigen tandarts bellen voor
12.00 uur. Leidschendam: Voor
spoedgevallen tel: 3974491 Bol
lenstreek: za. en zo. dr. Van der
Kaaij, tel: 02521-10939 Noordwijk:
za. en zo dr. Passchier, tel: 19441
Katwijk za. en zo. dr. Kleen, tel:
15400
APOTHEKEN - Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest - Voorschoten:
za. en zo Apotheek Kok. Diamant
laan 5a Leiden, tel: 763439; Apo
theek Haanraadts, Hoofdstraat 2-4
Leiderdorp, tel: 419196; Apotheek
Voorschoten, Leidseweg 66 Voor
schoten, tel: 612525 Alkemade:
Apotheek Alkemade 01713-9100
(Noordwijk) - Katwijk - Rijnsburg:
za. en zo. Katwijkse Apotheek, Prin-
cestraat 3 Katwijk, tel: 12755 Voor
burg: Apotheek 't Loo. Mgr. Van
Steelaan 213 Voorbrug, tel:
386.82.74 Leidschendam: Apo
theek 't Loo, Mgr. van Steelaan 213,
Voorburg, tel. 386 82 74 Noordwij-
kerhout: Spoedrecepten tel: 73511
Sassenheim: 02522-10169
WIJKVERPLEGING - Leiden -
Noordwljkerhout - De Zllk - Voor
hout: tel: 071-122222. Bollen
streek: Wijkverpleging gezond
heidscentrum, tel: 02522-14147.
Hillegom: Opgave via het antwoord
apparaat, tel: 02520-16217 Leid
schendam: Kruiswerk Vlietstreek,
tel: 3455300. Oegstgeest: kruisvere
niging, tel: 071-177444.
IET A KF
DIERENARTSEN - Leiden: ierj
Van der Wouw, Koster, Vest
dr Van der Wouw
764058 groep 2: Muurling. Hell f i
Roest: za. en zo. dr Roes)
890405 Leidschendam: eiger
renarts bellen Bollenstreek:
dierenarts bellen Katwijk: Sp
11.00 -12.00 uur bij dr
APOTHEKEN - De avond JWKC
nachtdiensten van de apothek Ibaar
de regio Leiden worden waan reag
men door de apotheken die
weekenddienst hebben van
STICHTING KRUISWERK LE-eken
Centraal kantoor Schuttersv i„n
Voorinformatie: tel 071-12014
130-17.00 uur Uitleenci raads
Ie verpleegartikelen: Burggi om 1"
laan 250, telefoon 071-121894.
pend: dagelijks 13.30-17 00 n eeiï
donderdag 13.30-19.00 uur. euwk
ONGEVALLENDIENST ZIE,gen
HUIZEN LEIDEN - Ongev b
dienst elke dag Academisch Zi )en
huis behalve van dinsdag 13.0C
woensdag 13.00 u (Diacone'
huis poliklinieken tel 155543, en Kei
ling S.C.U. tel 175639) en van v dat d(
13.00 u. tot zaterdag 13.00 u. eden, i
beth-ziekenhuis). pauwe
De Geneeskundige Dienst l n j-
is verhuisd van de Roodenbi v_n
straat in Leiden naar de Crone
kade 18a in Leiden kooPS
VERENIGING BESCHERMINC aan d
GEBOREN KIND - Hulpverl'ëar h(
bij ongewenste zwangerschap
moeder en kind Bel tel 071-89 de
071-897752; 033-620244 (dit li Jart e]
a. De
het
nummer is dag en nacht bereikt
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZB
Diaconessenhuis: Bezoekuur van
lijks van 14.30 tot 15 15 uur e/aterb
19 00 tot 19.45 uur. Kinderaft ior de
dagelijks van 10 30 tot 19.00 moe
meer dan twee bezoekers pt
tiènt. Op de afdeling special cai
men terecht van 10.30 tot 11 15 ne
en van 19.00 tot 19.30 uur. Vckoop.
de laatste twee afdelingen be n 1
kunnen worden dient eerst te [AP e
den overlegd met de dienstdt |e p(
verpleegkundige.» Sint Eliz; i
ziekenhuis: Volwassenen dat
van 14.00-14.45 u en van 'e"iai
19 30 u klasse-afdelingen AP iif
11 15-12.00 u Kraamafdeling S dat
van 15.00-16.00 u. en van n wef
19.30 u. en van 19.30-21.00 u t kwe
voor vaders. 1e en 2e klass unr
11.15-12.00 uur Gynaecologi 1
loskunde/urologie van 14.00
en van 18.30-19.30 uur. Kinde waai"'
ling dag. 15.00-18.30 u. CCU Zo ve
bewaking) dag. van 14.00-14 :1de rr
en van 19.00-19.30 u. Intensiev ag en
pleging: dag. van 14.00-14 30 «öPn
van 18.30-19 00 u. Sport-M<
Adviescentrum: Spreekuur QerDe
19.30-20.30 u. in het St. Elis<ovenc
ziekenhuis. Endegeest: Di en lar
13 00-14 30 u.; zo. 11 00-12.0( vooi
14 00-15 00 u.. eerste klasse: t Yettij
hele dag. Jelgersmakliniekeen
gerenteam: za. en zo. 14.00-17 J-
Opname: werkdagen 16.45-17
za. zo en feestdag. 10.00-11 ^ur
14 00-16.30 u. Team A, Ce
tot 21.00 u. met uitzondering vi
handeltijden en etenstijden
demisch Ziekenhuis: Voor a
tiënten (behalve kinderen) zijnèissch
zoekuren als volgt: Dagelijks van
15.00 u. en 18 30-19.30 u. Avo vater
zoekuur afdeling verlosk
18 00-19.00 u. De Praematurei Pldb'
ling, voor ouders en familie ll> w
overleg met patiënten doorlt? Pla
bezoek mogelijk. Bezoek aan ïbrac
ge patiënten: wanneer aan er nstro
patiënten doorlopend bezoek
toegestaan kan de hoofdver*
kundige hiervoor speciale k
verstrekken. Kinderkliniek: vei
voor peuters, kleuters en grol in c
deren 15.15-17.00, babyzai [ebeu
boxenafdeling: volgens afsprai nder;
het verpleegkundig hoofd. Bez
den kinderafdelingen: voor o 0
van opgenomen kinderen na o
met verpleegkundig hoofd Vo 1 mo(
dere bezoekers van kinderen:1 wor
neus- en oorheelkunde en neiig.
gie: 14,15-15.00 en 18.30- over
Oogheelkunde en heelkunde: n na-
15.00 en 18.30-19.00. Rijnoo
kenhuis: Dagelijks 14.30-15.1i,
18.30-19 30 u. Extra bezoek ii1
waking: 11.00-11.30 u. Extra b CO!
vaders kraamafdeling: 19.30 n dc
u. Kinderafdeling 15.00-15 30 en pi
leen voor ouders 18.00-18.30 u roorst
CENTRALE REGISTRATIE 'n de
DEROPVANG (Koornbrugste voe'1
2311 EK Leiden, tel 254810.) Voerc
matie over en aanmelden vo< jnlar
deropvang in Leiden. Geopen j om
t/mvrdag9-12. lar
ANTI-DISCRIMINATIE CENT,
MELDPUNT LEIDEN. Ketelb'eiue
steeg 10. Ma. t/m vr. telefonist aP
reikbaar van 10.00 tot 16.00 vi 'eern
120903. Spreekuur ma. 13.00 nd,
en do. 18.80-20.30. ld, d<
e Vc
LEIDEN Het begrip va
cuüm wekt tegenwoordig
meer associaties met de
verpakking van koffie dan
met een natuurkundig fe
nomeen. Dat is wel eens
anders geweest.
De volstrekt lege ruimte was
van 1650 tot halverwege de
achttiende eeuw het onder
werp van omvangrijke onder
zoekingen. De proefnemingen
met pompen waarmee een af
gesloten ruimte luchtledig kon
worden gezogen, brachten des
tijds de hele wetenschappelij
ke wereld in beweging en
maakten bovenal diepe indruk
op het lekenpubliek.
In Museum Boerhaave is de
komende maanden de ten
toonstelling Horror Vacui te
zien, die geheel gewijd is aan
de eeuw van de luchtpomp.
Het museum zelf bezit de
grootste collectie van oude va-
cuümpompen in Europa, re
den om eens wat meer aan
dacht te schenken aan de ge
schiedenis van dit stukje fysi
ca.
Volgens Aristoteles was het be
staan van een luchtledig on
mogelijk, omdat de natuur een
horror vacui zou hebben, een
afkeer van leegte. Er is eeu
wenlang geredetwist over de
juistheid van deze stelling,
maar een afdoend bewijs er
voor werd niet gevonden. In de
17e eeuw kreeg de discussie
een nieuwe impuls door de ex
perimenten van Evangelista
Torricelli. Hij vulde een glazen
kolom met kwik en plaatste
die omgekeerd in een bak met
water. Het kwik zakte door zijn
eigen gewicht een stuk naar
beneden en daardoor onstond
bovenin de buis een afgesloten
ruimte waarin zich zo te zien
niets bevond, of kon bevinden.
Een zichtbaar vacuum?
'Halve bollen'
Of er hier nu sprake was van
een werkelijk ledige ruimte
bleef men betwijfelen, maar de
ruimte was wel aantoonbaar
luchtledig. Tezelfdertijd begon
de Maagdenburgse burge
meester Otto von Guericke te
experimenteren met dergelij
ke luchtledige ruimten. Door
de inhoud, bijvoorbeeld water,
uit een afgesloten ruimte weg
te pompen probeerde hij een
vacuüm te creëren. In plaats
van water kon men natuurlijk
ook lucht wegpompen. Die
stap zette Von Guericke in
1647 en daarmee introduceer
de hij een nieuw instrument:
de luchtpomp. Hij deed een
groot aantal experimenten om
de eigenschappen van het
luchtledige aanschouwelijk te
maken. In 1657 plaatste hij
twee halve bollen tegen elkaar
die vervolgens vacuum getrok
ken werden. Er waren zestien
paarden voor nodig om deze
zogenoemde Maagdenburger
Halve Bollen weer van elkaar
te trekken.
In Duitsland was men zeer on
der de indruk van de experi
menten van Von Guericke,
maar men kon er niet veel mee
doen. Een handvol pioniers,
onder wie Christiaan Huygens
en de Brit Robert Boyle zagen
het belang ervan in en ontwik
kelden de natuurkundige the
orie verder aan de hand van
proeven met de luchtpomp.
Het zijn deze twee natuurkun
digen geweest die de lucht
pomp bredere bekendheid
hebben gegeven. De hand
zaamheid werd door verschil
lende instrumentmakers ver
beterd en rond het begin van
de achttiende eeuw was de
luchtpomp een ware rage in
Europa.
Niet alleen bij wetenschap
pers, maar vooral ook bij leken
werd de luchtpomp geliefd
speelgoed. Men legde van alles
onder de glazen stolp van de
pomp om het gedrag ervan te
bekijken in het luchtledige:
voorwerpen, pistolen, dieren,
elektriciteit, alles werd onder
zocht.
De tentoonstelling in Museum
Boerhaave toont een uitgebrei
de reeks luchtpompen, waarbij
in de eerste plaats opvalt dat
de vorm van het instrument
gaandeweg veranderde van
een log, moeizaam te hanteren
object naar een elegant gesti
leerd meubelstuk. Op zichzelf
is dat niet zo heel spectaculair.
Wat de expositie boeiend
maakt is de heldere uiteenzet
ting van de werking van al
deze natuurkundige antiqua-
ria en de beschrijving van de
geschiedenis.
Een reeks moderne proefop
stellingen, die bij veel bezoe
kers de natuurkundelessen
van weleer in herinnering zal
brengen, maakt de fascinatie
voelbaar die de zeventiende
en achttiende-eeuwer moet
hebben ervaren. Het luiden
van een bel in een luchtledig
blijkt onhoorbaar, omdat ge
luid lucht nodig heeft om zich
voort te planten. Men kan een
ballonnetje opblazen door de
luchtdruk van buitenaf weg te
nemén. Men kan het gewicht
van lucht meten, of een fontein
laten spuiten door luchtdruk-
verschil te maken in twee com
municerende vaten.
Het aardige van de tentoon
stelling is dat zij de exacte we
tenschap belicht vanuit een
cultuurhistorisch perspectief.
Dit maakt Horror Vacui voor
twee groepen bezoekers aan
trekkelijk: de „alpha's"' die
hier op een aanschouwelijke
manier kennis kunnen maken
met een fundamenteel natuur
kundig verschijnsel, en de „bè
ta's" die hier een stukje van
hun eigen geschiedenis kun
nen zien.
Museum Boerhaave (Leiden):
'Horror Vacui'; de eeuw van
de luchtpomp 1650-1750', te
zien t/m 31 mei 1992. Ope
ningstijden: dinsdag t/m za
terdag 10.00-17.00, zon- en
feestdagen: 12.00-17.00.
Adres: Lange Sint Agnieten-
straat 10.
Otto von Guericke demonstreert het experiment met de Maagdenburger Halve Bollen
Experiment met een vogel onder de stolp van een luchtpomp
