Argentinië beschermde
)uitse oorlogsmisdadigers
David Levy werpt zich
in politieke arena
lidó^Oowumt BUITENLANDMAANDAG IQ FEBRUARI 1992
age opkomst bij
^rkiezingen Roemenië
linton niet meer
yoriet New Hampshire
Machtstrijd Servische enclave duurt voort
Moskouse politie voorkomt botsingen demonstranten
Mielke aangeklaagd
wegens oude moorden
BERLIJN - In Berlijn is vanmid
dag het proces begonnen tegen de
84-jarige voormalige Stasi-chef
Erich Mielke. Hij staat niet terecht
wegens misdaden begaan namens
het DDR-regime, maar wegens een
dubbele moord uit 1931, toen hij als
jonge communist twee politieman
nen doodschoot. Andere DDR-gro-
ten zullen waarschijnlijk in de toe
komst terecht moeten staan wegens
regeringsmisdaden, fraude of om
dat zij verantwoordelijk waren voor
de uitvoering van het zogenaamde
schietbevel. Vorige week zijn de
burgemeester en de partijsecretaris
van Dresden tot voorwaardelijke
straffen veroordeeld wegens fraude
bij plaatselijke verkiezingen.
Bomaanslag Istanbul
ISTANBUL - Bij een bom
aanslag op een officiers-
club in Istanbul zijn gister
avond vier Turkse soldaten
en vier burgers gewondge
raakt. De verantwoordelijk
heid voor de bomaanslag is
niet opgeëist. Een onbe
kende man en een vrouw
plaatsten de bom. Zij waren
de club met valse militaire
identiteitspasjes binnenge-
komenen en zaten enige
tijd tussen de gasten aan
een tafeltje. Toen zij ver
trokken lieten zij een tas
achter. Daarin zouden zes
bommen hebben gezeten,
waarvan er twee ontplof
ten.
Deze stap zou een aantal rege
ringsfunctionarissen ernstig
in verlegenheid kunnen bren
gen.
De meest schadelijke archie
ven zouden die van de Centra
le Bank zijn. Deze kunnen mo
gelijk licht werpen op wat er is
gebeurd met het goud en zilver
dat de nazi's van de joden heb
ben gestolen. Indertijd gingen
geruchten dat het goud en zil
ver tijdens de val van het Der
de Rijk met onderzeeërs naar
Argentinië was overgebracht.
Ook banktransacties van nazi-
Duitsland naar Argentinië
kunnen nu worden achter
haald.
Met open armen
Het was Juan Peron, de voor
malige president en oprichter
van de Peronistische partij, die
honderden en misschien zelfs
duizenden nazi's, onder wie
Mengele en Adolf Eichmann,
na de oorlog met open armen
ontving in Argentinië. Eich
mann, de man achter de „End
lösung" om alle joden uit te
roeien, werd in 1960 ontvoerd
door Israël en twee jaar later
geëxecuteerd.
De documenten schilderen
een bloedstollend beeld van de
burgeres Maria Marta Will.
Toen zijn identiteit bevestigd
was door de Duitse ambassade,
kreeg hij van Argentinië pa
pieren als „Josef Mengele,
identiteitkaart nr. 3940484".
De archieven tonen aan dat de
politie ongeveer zes maanden
later een halfslachtig onder
zoek insfelde. Pas in 1960 ver
zocht West-Duitsland formeel
om uitlevering.
Ander verhaal
Argentinië traineerde de zaak
op grond van vermeende on
juistheden in de Duitse docu
mentatie. De archieven vertel
len echter een ander verhaal.
„De misdrijven die aan de per
soon werden toegeschreven
waren van politieke aard, der
halve was het niet'juist op een
dergelijk verzoek in te gaan",
aldus het dossier. Uiteindelijk
stelde Argentinië onder druk
van de internationale opinie
een onderzoek in.
Tegen die tijd oefende Menge
le zijn oude beroep weer uit; hij
stond aan het hoofd van Padre
Farm, een medisch laborato
rium in Buenos Aires. Naarma
te het net zich om hem sloot,
werd hij bang genoeg om een
verhaal te bedenken om zich
in te dekken. „Mengele is arts
en lijkt tijdens zijn werk op het
laboratorium altijd nerveus te
zijn. Hij vertelt dat hij tijdens
de oorlog als arts voor de Duit
se SS heeft gewerkt in
Tsjechoslowakije en dat de
communisten hem daarom als
oorlogsmisdadiger hebben ge
brandmerkt", aldus het dos
sier.
Pas in 1964 eiste Interpol de
uitlevering van Mengele. Men
gele had toen echter al de wijk
genomen naar Paraguay. Hij
zou in 1979 verdronken zijn in
Brazilië. Eind deze maand
moet duidelijk worden of het
indertijd gevonden lichaam
werkelijk dat van Josef Men
gele is. De Britse wetenschap
per Alex Jeffries zal dan een
DNA-onderzoek afronden
waarbij botmonsters van het li
chaam worden vergeleken met
een bloedmonstér van Menge-
les zoon Rolf.
The Times
iNCHESTER - De gouverneur van Arkansas, Bill Clinton,
>ft een forse val gemaakt in de gunst van de Democratische
zers van New Hampshire, alwaar op 18 februari voorverkie-
een worden gehouden voor de Democratische kandidaat voor
Amerikaanse presidentschap. Dit blijkt uit een opiniepeiling
arvan de resultaten dit weekeinde werden gepubliceerd. Het
St erop dat de voormalige koploper toch last heeft van de ge-
jhtenstroom omtrent zijn persoon. Volgens de peiling is Clin-
I gezakt naar 19 procent, achter Paul Tsongas, een voormalige
lator van Massachusetts, die op 28 procent staat. In de vorige
ling waarbij dezelfde groep kiezers werd ondervraagd, kon
hton rekenen op 30 procent van de stemmen en Tsongas op 25
leent. In de nieuwe peiling stijgt de senator van Iowa, Tom
[•kin, van acht naar elf procent. Zijn collega uit Nebraska, Bob
[rey,' profiteerde niet van de terugval van Clinton: hij zakte
acht naar vijf procent. De vijfde kandidaat, voormalig gou-
|neur van Californië Jerry Brown, bleef staan op vier procent.
Politieman dood
na ETA-aanslag
MURCIA Een politieman is van
nacht gedood toen een autobom
ontplofte in Murcia in het zuidoos
ten van Spanje. Kort voor de ont
ploffing had een onbekende, die
zei namens de Baskische afschei
dingsbeweging ETA te spreken, te
lefonisch doorgegeven dat een
bomauto was geparkeerd bij het
gebouw van de Guardia Civil. Deze
aanslag komt vier dagen na een
van de bloedigste terreurdaden die
de ETA ooit heeft gepleegd. Vijf
personen, vier militairen en een
burger, waren donderdag in Ma
drid gedood toen een bomauto ex
plodeerde in het centrum van de
Spaanse hoofdstad.
Zetel Duitsland
in Veiligheidsraad
BQNN - Duitsland zou een permanente ze
tel in de Veiligheidsraad krijgen. De nieuwe
secretaris-generaal van de Verenigde Na
ties, Boutros Boutros-Ghali, is volgens het
Duitse weekblad Der Spiegel van plan het
aantal permanente leden van de Veilig
heidsraad te verdubbelen, van vijf naar tien.
Als nieuwe leden worden voorgesteld: Duits
land, Japan, India, Brazilië en Nigeria. Een
woordvoerder van het Duitse ministerie van
buitenlandse zaken heeft dit weekeinde ver
klaard dat in Bonn niets bekend is over een
aanstaand Duits lidmaatschap. De Duitse re
gering is daarover tot nu toe bewust uiter
mate terughoudend geweest. „Voor bonds
kanselier Kohl en minister Genscher is een
lidmaatschap van de Veiligheidsraad geen
thema", aldus de woordvoerder.
Verlies Japanse
regeringspartij
TOKYO - De officiële resultaten van giste
ren in Japan gehouden tussentijdse verkie
zingen bevestigen de nederlaag van de door
schandalen geteisterde regerende Liberaal-
Democratische Partij (LDP). De uitslag bete
kent een persoonlijke nederlaag voor premier
Kiichi Miyazawa. De resultaten van de verkie
zingen voor een zetel in het Hogerhuis in
Nara (West-Japan) werden gisteren bekend
gemaakt. Yoshihisa Yoshida, de kandidaat
van de niet-communistische oppositie, vero
verde met ruim 244.000 stemmen de zetel. De
LDP-kandidaat behaalde iets meer dan
178.000 stemmen, terwijl de communistische
kandidaat genoegen moest nemén met ruim
55.000 stemmen. De verkiezingen vormden
de eerste test voor de regering-Miyazawa, die
sinds november in functie is.
IARIA LAURA AVIGN0L0
;NOS AIRES De
•veelheid dossiermap
met ezelsoren bleek
indrukwekkend,
zijn de onbetekenen-
Idetails van de levens
erin staan opgetekend
De opening van de ge-
e nazi-archieven van
[entinië heeft echter
ge week voor grote op-
ludding gezorgd.
I Argentijnse autoriteiten
;en oorlogscriminelen in
iherming te hebben geno-
,n die verantwoordelijk wa-
een aantal van de erg-
dsdaden van het Derde
Onder de documenten
tnden zich de twee dos-
over Josef Mengele, de
;el des Doods' die in
:hwitz gruwelijke medi-
i experimenten heeft uit-
Derd op joodse gevange-
De documenten, die door
lident Carlos Menem wer-
t vrijgegeven, bewijzen
f de eerste keer dat Menge-
irenlang onder zijn eigen
p in Argentinië heeft ge-
nd.
Een van de
laatste foto's
van de
beruchte
kamparts Josef
Mengele.
föto: anp
rol van Argentinië; het land
nam de oorlogsmisdadigers in
bescherming tegen de interna
tionale nazi-klopjachten. Men
gele, die verantwoordelijk
werd gehouden voor de dood
van 400.000 joden in Ausch
witz, blijkt meer dan tien jaar
een vrij zorgeloos leventje te
hebben geleid in Argentinië.
Volgens zijn dossiers kwam hij
op 20 mei 1949 met het schip
de Philippa aan in Buenos Ai
res. Hij bezat legitimatiepapie
ren van het Internationale
Rode Kruis op naam van Gre-
gor Helmut, geboren 6 augus
tus 1911 in Italië als zoon van
Berta Gregor, vader onbekend.
De nazi-arts, wiens experimen
ten met joodse tweelingen wor
den verbeeld in de film 'Boys
from Brazil', leefde eerst als
'mecanicien' in een buitenwijk
van de Argentijnse hoofdstad.
In 1956, een jaar na de militai
re coup waarbij het regime van
Peron omver werd geworpen,
ging Mengele naar de West-
duitse ambassade. Hij overleg
de daar een geboortebewijs on
der de naam Josef Mengele,
geboren 16 maart 1911 in
Gunzburg, Beieren. Hij had
goed geboerd sinds zijn komst:
hij was nu 'fabrikant', ge
trouwd met de Duitse staats-
Idoor
GERT VAN WIJLAND
BELGRADO Het parlement
van de Servische enclave Kra-
jina in Kroatië heeft gistéren
in buitengewone zitting het
vredesplan van de Verenigde
Naties aanvaard. Het door pre
sident Milosevic van Servië ge
controleerde tv-nieuws deelde
mee, dat het deelparlement in
meerderheid akkoord was ge
gaan.
President Milan Babic van de
Krajina noemde de zitting ech
ter illegaal en zei zich niets te
zullen aantrekken van de uit
komst. Babic is de voornaam
ste tegenstander van Milosevic
en van de komst van een vre
desmacht naar zijn gebied.
Babic was niet aanwezig op de
parlementsvergadering, die
door voorzitter Paspalj in het
stadje Glina was belegd. Vol
gens schema had het parle
ment pas vandaag in Knin, de
hoofdstad van de Krajina, bij
een zullen komen. „Ik ga er
van uit dat de officiële zitting
gewoon door zal gaan en dat de
meerderheid van de leden aan
wezig zal zijn," liet Babic gis
teravond telefonisch vanuit
Knin weten. Volgens hem zal
er gewoon over zijn eerdere
voorstel tot het houden van
een referendum worden ge
sproken.
„Anders dan het presidum en
Milosevic ons willen doen la
ten geloven, was er geen meer
derheid aanwezig op de verga
dering in Glina. Ik heb van een
journaliste gehoord dat nog
geen derde deel van de men
sen was komen opdagen. Het
is allemaal een nieuwe propa
gandastuntvan Belgrado."
„Als president heb ik het recht
een besluit van het parlement
met een veto te treffen, maar
dat hoef ik nu niet eens te
doen. Dit is een illegaal besluit
zonder rechtskracht", aldus
een zelfverzekerd klinkende
Babic. Een week geleden had
parlementsvoorzitter Paspalj
tijdens een vergadering in Bel
grado al ingestemd met de
komst van de vredestroepen
naar Krajina. De nieuwsmedia
in Belgrado maakten toen,
evenals nu, melding van een
overwinning van het verstand.
Babic maakte toen echter ook
al duidelijk zijn verzet niet te
hebben opgegeven. Ook nu
lijkt de impasse en de machts
strijd in Krajina nog voort te
duren.
Idoor
WILLY WERKMAN
TEL AVTV Israëls mi
nister van buitenlandse
zaken, David Levy, mikt
op het premierschap. Tij
dens een politieke bijeen
komst afgelopen weekein
de kondigde hij onder luid
applaus zijn kandidatuur
aan voor het leiderschap
van de regerende Likoed-
partij.
„Ik geloof, dat ik de Likoed
naar de verkiezingszege kan
leiden", zei de in Marokko ge
boren Levy (54). Het centrale
■"omité van de Likoed zal op 20
februari kiezen, wie van de
drie kandidaten - premier
Yitschak Shamir, minister Da
vid Levy en de minister van
huisvesting, Ariel Sharon
de partij zal leiden in de ver
vroegde algemene verkiezin
gen in Israël, die op 23 juni zul
len worden gehouden.
In de onstuimige verkiezings
strijd die het land de komende
maanden tegemoet gaat, lijken
de kansen van minister Lëvy
voor het Likoedleiderschap
niet al te groot. Hoewel hij als
sefardische jood en ex-bouw
vakarbeider, woonachtig in
het ontwikkelingsstadje Beit
Shean bij het meer van Gali-
lea, met name in de achterban
van de partij flinke populari
teit geniet, staat hij in Israël
bekend als een opgeblazen en
zelfzuchtige politicus, die in
zijn onervarenheid schade
heeft berokkend aan de belan
gen van de staat.
Het besluit van minister Levy
zich, ondanks zijn geringe
kansen, kandidaat te stellen
staten premier zal worden,
heeft Levy besloten zichzelf in
de politieke arena te werpen.
In de emotionele Israëlische
verkiezingsstrijd speelt voor
lopig de vraag of Israël de 10
miljard dollar kredietgaranties
van de Verenigde Staten zal
krijgen, een centrale rol. Israël
heeft om die garanties ge
vraagd om bij internationale
banken op lange termijn en te
gen lage rente geld te kunnen
lenen voor de opvang van de
massale Russisch-joodse im
migratiegolf van de laatste ja
ren. Vanwege de Amerikaanse
economische problemen en
ook in verband met het vredes
proces voor het Midden-Oos
ten verbindt Washington aan
de kredietgaranties de voor
waarde, dat Israël een einde
maakt aan de bouw van joodse
nederzettingen in de bezette
gebieden. Israël heeft dat tot
nu toe geweigerd, hoewel pre
mier Shamir wel heeft laten
doorschemeren de bouwactivi
teiten in bezet gebied te willen
beperken. Onderhandelingen
hierover raakten echter afgelo
pen vrijdag, tijdens een ont
moeting tussen de Amerikaan
se minister van buitenlandse
zaken, James Baker en de Is
raëlische ambassadeur in Was
hington, Zalman Shoval, in
een impasse.
De problemen tussen Israël en
de Verenigde Staten rondom
de kredietgaranties geven niet
alleen aan, dat de Israëlisch-
Amerikaanse betrekkingen tot
een dieptepunt gedaald zijn,
maar kunnen ook de overwin
ningskansen voor prémier
Shamir tijdens de algemene
verkiezingen aantasten. Er
zijn al suggesties, dat de Ame
rikanen de problemen rondom
de kredietgaranties gebruiken
om de verkiezingskansen voor
de Arbeiderspartij van Simon
Peres te verhogen.
lonen ook aan dat hij in
ondanks het feit dat hij
e lijst stond van gezochte
bgsmisdadigers, onder zijn
oh naam naar Duitsland is
J&sd, waarschijnlijk voor de
t|afenis van zijn vader. De
Ruilingen zijn nog maar
topje van de ijsberg", al-
arabbi Marvin Hier van het
a'on Wiesenthal Centrum,
?het opsporen van oorlogs-
ajladigers op zich heeft ge-
tien. Hij stuurde een verte-
itj/oordiger naar Buenos Ai-
é>m de dossiers in te zien
ij ze vandaag worden open-
pbld voor het publiek.
Mallen misschien nog meer
aiullingen volgen. Menem,
Iqzichzelf wil distantiëren
ide fascistische wortels van
?f?eronistische partij, heeft
)fezegd alle nazidossiers,
Meen periode van veertig
^bestrijken, open te stellen.
Het manegeplein in Moskou is ontmoetingsplaats voor anti-Jeltsin demonstranten. Zo'n 30.000 tegenstanders van zijn beleid kwamen hier
gisteren bijeen om hun onvrede te uiten. foto:epa
MOSKOU - Naar schatting
50.000 Moskovieten namen dit
weekeinde deel"aan een de
monstratie tegen Jeltsin, voor
het herstel van de Sovjetunie.
Zij kwamen bijeen op het Ma
negeplein, even buiten het
Kremlin.
Een tegendemonstratie van
Jeltsin-aanhangers bij het Wit
te Huis van Rusland trok, gis
teren rond het middaguur,
zo'n 75.000 deelnemers. Een
tienduizendkoppige politie
macht zorgde ervoor dat de
massa's van politieke tegenpo
len elkaar niet konden ont
moeten.
In een Moskouse bioscoop
vond dit weekeinde het Con
gres van Civiele en Patriotti
sche Krachten plaats. De kri
tiek van de hier bijeengeko
men Russische nationalisten
was sterk antisemitisch van
toon. Zij legden de schuld van
de huidige crisis in de voorma
lige Sovjetunie bij de joden,
die een meerderheid zouden
vormen in Jeltsins regering.
De Russische vice-president
Roetskoj leverde voor de twee
de maal in twee dagen felle kri
tiek op de economische poli
tiek van zijn chef Jeltsin. Hij
eiste het uitroepen van een
„economische noodtoestand"
in Rusland, waar de maffia van
de zwarte markt de dienst zou
uitmaken in een land van be-
hoeftigen.
itAREST In Roemenië
*j gisteren voor het eerst
b een halve eeuw vrije
tselijke verkiezingen ge
ien. Tegen het eind van de
,Jlag was niet meer dan de
a| van de kiezers naar de
Jbus gegaan om een burge-
llpter en districtsraadsleden
gfzen.
'jjerkiezingen verliepen vrij
jg. De onregelmatigheden
"nch voordeden waren vol-
"j waarnemers meer te wij-
yjian gebrek aan ervaring,
^lan geknoei door partijen.
'rstaan veel mensen op de
^jsten die allang dood zijn
3ftt land hebben verlaten",
b één van hen.
w)
gjin in de gemeente Sapin-
e]|abij de Oekraïnse grens,
jonden gevechten tussen
uangers van rivaliserende
jjen. Hierbij raakten twee
mensen gewond. Duizenden
met hooivorken gewapende
dorpelingen wilden de verkie
zingen tegenhouden omdat de
zittende burgemeester, een
anti-communist en etnische
Hongaar, zich niet kandidaat
mocht stellen. De betogers sta
ken stembriefjes in brand en
verwondden een aanhanger
van het regerende Front van
Nationale Redding.
De opiniepeilingen geven aan
dat de Democratische Conven
tie, een coalitie van 14 opposi
tiepartijen, het goed zal doen
en wellicht de burgemeester
van de hoofdstad Bukarest zal
leveren. Het Front zou veel
minder stemmen halen dan bij
de algemene verkiezingen van
mei 1990, toen het tweederde
van de parlementszetels in de
wacht sleepte. Eind april of
mei worden parlements- en
presidentsverkiezingen ge
houden.
Brandweerlieden in Boekarest krijgen de te volgen procedures uitgelegd bij de verkiezingen. In Roeme
nië werden gisteren voor het eerst sinds vijftig jaar vrije plaatselijke verkiezingen gehouden. Tegen het
eind van de middag was niet meer dan de helft van de kiezers naar de stembus gegaan om een burge
meester en districtsraadsledep te kiezen. foto: epa
VS vergroten
druk op Saddam
WASHINGTON - De Ameri
kaanse geheime dienst, de
CIA, heeft 30 miljoen dollar (54
miljoen gulden) beschikbaar
gesteld voor activiteiten die
moeten leiden tot de val van de
Iraakse dictator Saddam Hu-
sayn. Dit heeft de krant Los
Angëles Times gemeld. Presi
dent Bush had al eerder aan
het Amerikaanse Congres la
ten weten de druk op Saddam
Husayn te zullen opvoeren. De
president wilde de berichten in
de Times niet bevestigen maar
zei heel graag te zien dat „hij
(Saddam) snel verdwijnt". Vol
gens de berichten zal het geld
worden aangewend om de con
tacten met de oppositiegroe
pen te versterken en de propa
ganda tegen het regime in
Baghdad op te voeren.
voor het Likoed-leiderschap
heeft in de eerste plaats poli
tieke betekenis. De algemene
verwachting is, dat premier
Shamir opnieuw gekozen zal
worden als leider van de Li-
koedpartij en als zodanig zijn
partij naar een nieuwe verkie
zingszege zal leiden. Het ziet
er ook naar uit, dat de inmid
dels 77-jarige premier niet al te
lang na zijn herverkiezing van
het politieke toneel zal ver
dwijnen. Zonder de kandida
tuur van minister Levy zou in
dat geval behalve de huidige
minister van defensie, Moshe
Ahrens, minister Ariel Sharon
de meeste kansen maken als
opvolger van Shamir. Om te
voorkomen dat deze onder het
volk zeer populaire minister,
die bekend staat om zijn vaak
ondiplomatieke manoeuvres,
in deze gevoelige periode van
vredesonderhandelingen met
de Palestijnen en de Arabische
De Israëlische minister van bui
tenlandse zaken, David Levy.
foto: afp
naam op de rol. Vreugdenhil kijkt ook al bezorgd. „Maar we zijn
al blij, dat we deze mannen hebben kunnen krijgen", zegt hij te
gen de stuurman; „het valt niet mee in deze tijd zeelieden te
monsteren, want binnenkort loopt het Bestand af en dan begint
de oorlog ter zee ook weer. Bovendien worden de Duinkerker ka
pers hoe langer hoe brutaler".
MPITEIN ROB
- HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER
U|)65 - Op de ochtend van het vertrek is stuurman Jan Ro-
1!Koon al vroeg in Amsterdam. Hij gaat samen met de hoog-
J-t(?man Vreugdenhil naar de Schreierstoren, waar de gemon
de bemanning ten overstaan van de waterschout de mon-
;sjol moet tekenen. Nou, een al te beste indruk krijgt hij niet
"deze mannen. Ze zien er ruw en onverzorgd uit. De meesten
eIten niet eens schrijven en zetten een kruisje achter hun
