De politieke kippedrift van Jan Nagel II
„Het is niet griezelig je
eigen doodskist te maken'
BINNENLAND
CeidócSouAOtit
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1992
Onderzoek economische
waarde van Waddenzee
BAKKEVEEN - Samen met de Rijksuniversiteit
Groningen start de provincie Friesland binnenkort
een onderzoek naar de economische betekenis van de
Waddenzee. De economische waarde wordt in kaart
gebracht met behulp van bestaande statistische gege
vens en aan de hand van enquêtes onder bedrijven in
het gebied. Niet alleen de visserij-activiteiten, maar
ook economische rol van de recreatie en de olie- en
gaswinning in het waddengebied worden in de studie
betrokken. Het onderzoek is een initiatief van de
Waddenadviesraad (WAR). Volgens WAR-voorzitter
mevrouw S. Langedijk-de Jong is nog nooit studie
verricht naar de economische betekenis van het wad
dengebied. De rijksoverheid weigerde dergelijk on
derzoek uit te voeren en daarom nam de WAR zelf het
heft in handen. De kosten, 100.000 gulden, zijn bij el
kaar gebracht door wadgemeenten, bedrijven en mi
nisteries van verkeer en waterstaat en Vrom.
Waddeneilanden geven toerist
papieren zak voor gft-afval
NES - Op alle waddeneilanden worden komend zomerseizoen
speciale papieren zakken aangeboden ten behoeve van de inza
meling van groente-, fruit- en tuinafval (gft) op de kampeerbedrij-
ven. De zakken worden in supermarkten aangeboden als bood
schappentas. Op de tassen wordt informatie over inzameling van
gft afgedrukt. Het idee is afkomstig van D. de Boer, directeur ge
meentewerken op Ameland. Met name afgelopen jaar was de inza
meling van gft-afval op de kampeerbedrijven bedroevend slecht.
Momenteel gebeurt de inzameling van gft op de kampeerbedrij
ven met plastic emmertjes. Deze moeten door de gasten in een
container worden geleegd. De Boer vermoedt dat de kampeergas-
ten dit te veel moeite vinden. Wanneer de recreanten de lege bood
schappentas, met een inhoud van 18 liter, gevuld hebben met gft-
afval, kunnen ze de tas in één keer weggooien. De VAM in Wijster
heeft al gemeld dat het verwerken van de tassen geen enkel pro
bleem is.
Met de papieren tassen verwacht De Boer eveneens dat de stank,
die ontstaat bij de inzameling in emmertjes, uit de wereld wordt
geholpen.
Tegenstanders Borsele
vragen oordel rechter
DEN HAAG - Namens ruim 1500 eisers is gisteren
bij de rechtbank in Den Haag stopzetting van de
opslag van radió-actief afval in Borsele geëist. Mr.
N. Steijnen drong bij de rechtbankpresident aan op
inhoudelijke toetsing van de bezwaren tegen de op
slag. Reeds vier maal werden schorsingverzoeken
bij de Raad van State afgewezen, een maal werd de
stichting „Miljoenen zijn Tegen" in kort geding in
Middelburg niet ontvankelijk verklaard. Tot nu toe
is de rechter niet ingegaan op de inhoudelijke be
zwaren, omdat er bij de Raad van State een bodem
procedure loopt di£ uitsluitsel moet bieden. De te
genstanders van de opslag menen dat, omdat er nu
reeds door de Covra afval van Petten naar Borsele
wordt vervoerd, een onomkeerbare situatie ont
staat. Volgens de eisers zijn de vergunningen voor
de opslag op onzorgvuldige wijze en gehaast ver
leend.
Tegenvaller voor
ziekenfondsen
UTRECHT De Ziekenfonds
raad heeft berekend dat de zie
kenfondsen dit jaar 415 miljoen
gulden meer aan ziekenhuiskos
ten zullen moeten uitgeven dan
de raad in okotber 1991 nog had
geraamd. Het gaat om over voor
gaande jaren nog te verrekenen
kosten die grotendeels van tijde
lijke aard zijn, zodat de zieken
huistarieven in principe na 1992
weer omlaag kunnen. De tegen
valler is een gevolg van het bud
getsysteem voor de ziekenhuizen
en moet volgens de raad in begin
sel los worden gezien van de stel
selwijziging (het plan-Simons).
Eis 12 jaar cel voor
moord pompbedienden
UTRECHT - Wegens doodslag op twee pomi
dienden heeft officier van justitie mr. P. Vrie
gisteren voor de rechtbank in Utrecht 12 jaar ce
ëist tegen een 20-jarige man. Daarnaast eiste
psychiatrische behandeling in het kader van
terbeschikkingstelling. Bij de eerste overval, i
mei vorig jaar op een pompstation in Maarsberi
schoot de man een 54-jarige pompbediende di
Nog geen week later, op 8 mei bij een pompsta
in Best, schoot hij weer een pompbediende
Toen het 64-jarige slachtoffer na twee schoten
hartstreek niet dood bleek te zijn, ramde de
valler hem met het vuurwapen op zijn hoofd,
klap bleek uiteindelijk fataal. De buit bij b
overvallen bedroeg in totaal nog geen 4000 guli n
Dat geld werd in een mum van tijd gespend<e
aan cocaïne, prostituées en ander „vermaak"
rechtbank doet uitspraak op vrijdag 21 februai
CIA
mis
rASH
'F oor ge
ameli,
ir Sac
)k orr
m gei
teerdi
Reside
Egyj
atieki
Sac
i' arlin
o [vestii
;n-Oo
ishin
zijn
te le
trigja
DEN HAAG - Ooit
trachtte hij André van der
Louw naar voren te schui
ven als opvolger van Joop
den Uyl. Zonder succes.
Nu prijst hij Van der Louw
aan als de man die de cri
sis in de PvdA moet keren,
desnoods door een nieuwe
partij op te richten. De
kans is groot dat succes
ook nu uitblijft. Voor Jan
Nagel is dat geen pro
bleem. Hij gaat door mu
ren als hij iets wil berei
ken, en dat wil-ie altijd.
Zo ging het bij Nieuw Links en
bij de Vara, zo gaat het nu weer
met de Rode Hoed-groep. Na
gel roept van alles - „Zwakke
ministers moeten weg" -,
maar blijft verder zoveel moge
lijk op de achtergrond; ande
ren moeten het opknappen.
Menigeen komt daar later pas
achter. Daardoor heeft hij een
reputatie opgebouwd als be
roepsintrigant binnen de
PvdA.
elen halen daar overigens de
schouders over op. Piet van
Kuilenburg, lid van het partij
bestuur: „Ik heb hem nooit
een interessante figuur gevon
den. Als er ergens rommel is,
staat-ie erbij. Nou hij doet z'n
best maar. Op een inhoudelij
ke bijdrage aan de discussie
heb ik Nagel nog nooit kunnen
betrappen. Hij bedrijft afzet-
politiek, net als die hele Rode
Hoed-groep; langs de kant roe
pen wat anderen moeten doen.
Nou, dat is het makkelijkste
wat er bestaat, dat kan ieder
een. Nagel is volstrekt gevaar
loos".
Jan Nagel staat niet bekend als
een beminnelijk mens. De bij
na voltallige redactie van Va
ra's 'Achter het Nieuws' span
de ooit een kort geding tegen
hem aan in een poging de be
noeming van „die bloedhond"
tot eindredacteur te voorko
men. Mensen die met hem te
maken hebben gehad voelen
zich niet zelden besodemie
terd en zijn royaal met kwalifi
caties die er niet om liegen:
„Waar hij verschijnt wil geen
gras meer groeien".
Marcel van Dam, de huidige
voorzitter van de Vara, zei ooit
dat Nagel de omroep zelfs aan
de hand van de afgrond zou
brengen als het voor hem gaat
om winnen of verliezen. „Hij
heeft maar één doel: Jan Nagel
vooruit. In situaties waarin hij
zijn doel niet kan bereiken,
heeft hij iets zeer destruc
tiefs".
Inmiddels is Nagel chef van
alle informatieve programma's
bij de Vara. Onder diezelfde
Van Dam, die èr echter voor
heeft gezorgd dat Nagels
speelruimte binnen de omroep
bijzonder klein is. De tijd dat
hij als eindredacteur het radio
programma 'In de Rooie Haan'
gebruikte als propagandama
chine voor de PvdA en vooral
voor zichzelf, is voorbij. Van
Dam neutraliseerde het gevaar
met de opmerking dat met Na
gel uitstekend is samen te wer
ken zolang je maar in de gaten
hebt dat-ie niet te vertrouwen
is.
Wie Nagel meent te kennen,
weet dat hij met een positie
zonder invloed niet graag ge
noegen neemt. Daarvoor is zijn
politieke kippedrift veel te
groot. Hij was liefst zes jaar na
mens de PvdA lid van de Eer
ste Kamer, tot voor kort voor
zitter van het PvdA-gewest
Noord-Holland Zuid en eind
jaren zestig één van de grond
leggers van Nieuw Links, de
vernieuwende beweging in de
PvdA, waarvan Van der Louw
ook al het gezicht bepaalde.
Ambities
Typerend is dat de Rode Hoed-
groep van nu niet meer is dan
een zwakke afspiegeling van
Nieuw Links. In zijn deze
week verschenen memoires
zegt voormalig politicus Jelle
Zijlstra het zo: „Het waren op
standige jongeren die nu na 25
jaar als een 'Dad's Army' zo nu
en dan nog wat napruttelen".
Het beeld dat Nagels invloed
behoorlijk tanende is, wordt
bevestigd door Paul Witteman,
het 'gezicht' van de Vara. Hij
zegt: „Jan kent inmiddels zijn
beperkingen en hij is zo ver
standig dat toe te geven. Onder
Marcel van Dam krijgt hij bij
de Vara ook geen enkele kans
meer om zijn politieke aspira
ties uit te leven. Als collega
kan ik overigens geen slechte
dingen over hem zeggen. Jan
is goed in organiseren, kan
sfeer brengen in een ploeg, ja
echt waar, en hij is bereid voor
je in de bres te springen. Hij
heeft maar één vreselijke fout
'gemaakt: hij vond dat ik niet
geschikt was voor televisie.
Dat ik toch op het scherm ben
gekomen, is louter te danken
aan Marcel van Dam, die dat
destijds heeft doorgedrukt".
„Als we het over Nagel als poli
tiek gedrevene hebben, krijg
je een heel ander verhaal",
zegt Paul Witteman. Hij heeft
daarin de neiging steeds op het
verkeerde paard te wedden. Ik
vind het wel in hem te waarde
ren dat hij zijn vrienden in de
politiek erg trouw is; mensen
als André van der Louw, Wim
Meijer en Maurice de Hond
laat hij nooit vallen. Maar hij
gaat daarin ook heel ver als het
Jan Nagel: „Dat mensen, de pers voorop, de pest aan me hebben,
deert me niets. Dat hoort erbij".
FOTO:ANP
om zijn eigen politieke drijf
veren gaat en daarom schiet
hij nogal eens mis. Hij weet
weliswaar zijn verlies te ne
men, maar je kunt er zeker van
zijn dat als hij zijn zin niet
krijgt, hij een jaar later hetzelf
de idee in een andere vorm op
nieuw probeert te verwezenlij-
Goeie vogels
Nagel heeft zich altijd zorgen
gemaakt over het 'immitsj' van
de PvdA, zoals hij het ooit in
een notitie noemde. Hij vond
eindjaren zeventig dat de par
tij een paar 'goeie vogels' no
dig had om de zaak te redden.
Want Joop den Uyl, schreef
Nagel destijds, „heeft zo ge
stunteld en zulke taktische
fouten gemaakt, dat kan niet
meer. Het establishment
wordt door hem gediend".
Die toon heeft hij nooit meer
verlaten. Als een straat- en
bekvechter begeeft hij zich
door de PvdA, links en rechts
mensen meesleurend. Hij be
moeit zich overal mee en
noemt PvdA-ministers zwakke
figuren die de ideologie niet
aan de man kunnen brengen.
Berucht is Nagel geworden
door zijn uitspraak dat de Ber-
lijnse Muur een historische
noodzaak was. Die opmerking
maakte hij na terugkeer van
een bezoek aan de voormalige
DDR, in gezelschap van de
toenmalige PvdA-voorzitter
Ien van den Heuvel. Toen zij
tijdens een persbijeenkomst
even naar de wc moest, greep
Nagel onmiddellijk de gele
genheid en de microfoon om
Paul Witteman: „Als collega kan ik geen slechte Marcel van Dam: „Hij heeft maar één doel: Jan Na-
dingen over hem zeggen. Als we het over Nagel als gel vooruit. In situaties waarin hij zijn doel niet kan
politiek gedrevene hebben, krijg je een ander ver- bereiken, heeft hij iets zeer destructiefs",
haal". FOTO: SJAAK RAMAKERS FOTO: ANP
zijn mening te ventileren. Niet
Nagel, maar Van den Heuvel
wordt tot op de dag van van
daag met die uitspraak achter
volgd.
Het heeft er allemaal toe bijge
dragen dat de PvdA nooit zo
gek op hem is geweest. De
machtsspelletjes die hij speelt
vallen verkeerd in de partij. In
het verleden heeft hij één keer
op de kandidatenlijst voor de
TXveede Kamer gestaan, maar
hij werd niet gekozen. Sinds
dien probeert hij vooral via de
publiciteit zijn doel te berei
ken.
Marcel van Dam vindt dat hij
dat perfect doet: „Nagel is een
reclameman van formaat, hij
voelt uitstekend aan wat men
sen van dingen vinden. Met
dien verstande dat hij wel erg
opportunistisch is. Hij heeft
geen oog voor structurele za
ken".
Partijbestuurder Van Kuilen
burg is het daar niet mee eens:
„Door te roepen dat zwakke
ministers moeten worden ver
vangen toont Nagel zich juist
géén goede pr-man. Want als je
de partij die je aan het hart ligt
op deze manier naar buiten
brengt, bereik je het tegeno
vergestelde van wat je preten
deert te willen".
Hoe dan ook. Nagel gebruikt
de publiciteit wel zoveel moge
lijk om zijn ideeën aan de man
te brengen. Als eindredacteur
van Achter het Nieuws verrijk
te hij het programma tijdelijk
met de trekking van de lotto-
cijfers; precies vanaf het mo
ment dat zijn goede vriend
Van der Louw voorzitter van
de voetbalbond (KNVB) was
geworden. Zijn andere vriend
Maurice de Hond mocht op ge
zette tijden de politieke baro
meter presenteren. „Nagel
heeft De Hond uitgevonden",
vinden betrokkenen. Hij haal
de ook de Belgische Goedele
Liekens als presentator bin
nen, maar dat is geen vriendin
van hem. Het hoort volgens
Nagel bij de mix van van ver
strooiing en informatie waar
ook de Vara in zijn ogen niet
buiten kan, wil ze overleven.
Toen hij aan het begin van de
jaren tachtig bij de Vara als
eindredacteur van Achter het
Nieuws werd gedropt door ex-
voorzitter dominee Van den
Heuvel sloeg de redactie van
de actualiteitenrubriek op een
enkeling na groen uit. Er ke
ken niet zo gek veel mensen
naar het programma, dat toch
gedragen werd door kopstuk
ken als Joop van Zijl, W.L.
Brugsma, Henk van Hoorn en
Hans Emans. Nagel is echter
geobsedeerd door kijkcijfers.
Daarom zag iedereen de bui al
hangen. Een half jaar voerden
de redacteuren strijd omdat
kwaliteit, goede smaak en
creatieve gedachten volgens
hen immer de basis van een ru
briek moeten vormen. Nagel
had daar andere ideeën over,
met als gevolg dat de redactie
uiteindelijk opstapte.
Het slagveld overziend valt
niet te ontkennen dat Nagel,
waar hij ook is verschenen, een
spoor van vernieling heeft ach
tergelaten. Hij kan er niet mee
zitten. „Dat mensen, de pers
voorop, de pest aan me heb-,
ben, deert me niets. Dat hoort
erbij". Het heeft anderen ver
leid tot deze, wellicht treffend
ste typering: „Jan Nagel boe
zemt velen wel angst in, maar
bij niemand respect".
Smid Jansen: „Ik heb altijd ge
een echte degelijke doodskist'
Id
J!
ZWOLLE - Hij toont met
gepaste trots, wat hij toe
passelijk noemt, „mijn
laatste karwei". Weinigen
bouwen hun eigen doods
kist. De 82-jarige Zwolle
naar T.H. Jansen deed
het. Sterker nog, zijn
doodskist is een unieke
kist, want de zijschotten
zijn uitklapbaar. „Het kan
ook als bed worden ge
bruikt. Ik wil hierin opge
baard liggen', meldt de ge
moedelijke Zwolse bin
nenstadbewoner.
Voor Jansen is het initiatief om
zijn eigen doodskist te maken
nimmer bedoeld geweest als
„een bizarre grap'. Kwetsen
past niet in zijn aard. Wel heeft
hij een flinke dosis relative
ringsvermogen. Of is het reali
teitszin? Jansen; „De dood
hoort bij je leven. Ik vind zo'n
klus ook niet griezelig. Waar
om zou ik? Straks berg ik de
kist weer op. Ik hoop, al word
ik op 1 april nee, geen
grap - 83 jaar, dat mijn kist
nog lang opgeborgen kan blij
ven. Ik heb een goed leven ge
had en ik geniet nog elke dag.
Ze noemen me hier in de buurt
'opa Jansen', hoewel wijlen
mijn vrouw en ik nooit kinde
ren hebben gekregen".
Jansen heeft, zoals dat heet,
twee rechter handen. Tiental
len jaren was hij de grote man
in Smederij Jansen. Zijn jong
ste produkt toont aan dat hij
niet alleen briljant overweg
kan met metaal de metalen
hengsels aan de kist zijn per
fect van vormgeving - maar
ook met hout. Jansen heeft
duidelijk geen genoegen geno
men met tweede keus. Dat
blijkt wanneer hij de zijschot
ten van de kist naar bedfor-
maat uitklapt. „Zwaar, dik ei
ken", zegt hij met zichtbare
voldoening.
De deksel van de kist is voor
zien van een fraai uitgesneden
houten kruis met daarop een
crucifix (de gekruisigde Je
zus); alles tot in het kleinste
detail afgewerkt. Jansen praat'
op bijna benijdenswaardige
wijze over zijn doodskist, die
opgesteld staat in een fraai de
cor: de schotten van de oude
biechtstoelen uit de vroeger
gesloopte Sint Michaëlskerk.
En achter een bijbels tafereel
in glas-in-lood, eveneens uit
die katholieke kerk, brandt
sfeervolle verlichting. De kist
is compleet, inclusief de zijden
bekleding.
Video
Op de vraag hoe iemand ertoe
komt om zijn eigen doodskist
te maken, antwoordt Jansen:
„Het is pakweg vijf weken ge
leden dat ik 's nachts wat lag te
piekeren. Ik dacht bij mezelf:
wat zal ik nou eens gaan ma
ken? Toen kreeg ik ineens het
idee: ik kon wel eens mijn
doodskist gaan maken. Zo
jong ben ik niet meer. Ik heb
dat in vier weken tijds gedaan,
meestal overdag, maar als ik
me verveelde ook 's avonds.
Hoewel het niet echt mijn vak
is, heb ik ook het houtwerk he
lemaal zelf gedaan; deksels
interessant werk. Het ziet er
inderdaad goed uit".
„De kist klopt aan alle kan
ten", concludeert de Zwolse
tachtiger. „Zij is 1,90 meter
lang. Vorige week ben ik er in
gaan liggen, als proef. Dat mo-
prbai
liet ei
rden
pers<
uikt<
ment is op video vastgl
door Martin Vaartjes, dio>""~o;
zijn moeder ook hier wooiij n
kon ik zelf zien hoe ik er sLJLj
bij zou kunnen liggen. U p
de kist gefilmd in uitgefy
vorm, dus in bed-stand". ncjor
Als Jansen de videobe^ dip]
laat zien voorziet hij die ft om
en dan van deskundig |ster
mentaar: „Kijk, als bed k hij
er makkelijk in- en uitstand dii
Of ik 't als bed ga gebruln jj.
Nee, daarvoor vind ik dften"
een beetje te hard. Maar wan
maals, de kist-en-bed-i^d aj
ziet er keurig uit. Ik hebfc
gezegd: ik wil later niet i«d0nd
doos begraven worden, bezof
in een echte degelijke drecje
kist". )S m,
dond
Hilariteit vn-i
ter v
Jansen begrijpt niet dajoft dj
jongste produkt voorzj, var
uitgedrukt - enige hilssjg
heeft veroorzaakt bij zijrj>ns
nissen. „Er zijn twee helr^rjj
langrijke dagen in het ZO£
van een mens: de dag VBj' voc
geboorte en de dag vak nie^
sterven. Dat zijn geen grj00r j
ge dagen. Zoals er warned
bossen zijn, zo is er nog^i^
tussen hemel en aarde, tmini
ben goed opgevoed en g^ken
Ik bezoek de kerk. V%ej v
heb ik veel in de biectyrjs
gezeten, die nu als deecrord€
ter mijn kist staat opgestjjnge
„De dood is niet grie|en zj
voegt hij toe. „Misschien Eysj,
ik er wel zo over omdat ies n
60 jaar lang ook onderHgen
werk heb verricht op deL
se katholieke begraaf/inaa]
Echt, als ik moet kiezen jiesië
een bezoek aan een begi§ejjj
of een bezoek aan een biiua^e
dan kies ik voor het eerster)
houd niet zo van bruilof
dat gespring...'
ie na
'gep
wor
SUSKEENWISKE
LAMBIKBABA
1 Standaard Uitgeverij/Wavery Productions
Nieuw bestuur
faculteitsraad
Aardwetenschappen
UTRECHT - De faculteits
raad Aardwetenschappen van
de universiteit van Utrecht
krijgt een nieuw bestuur. Hier
mee denkt het college van be
stuur van de universiteit een
einde te hebben gemaakt aan
de conflicten binnen en over
de faculteitsraad. Zo'n 150 stu
denten bezetten afgelopen
maandag korte tijd het gebouw
van de faculteit uit protest te
gen de bestuurlijke proble
men. Volgens de studenten
had het onderwijs te leiden on
der de fricties. Het college van
bestuur heeft een advies over
genomen van twee extern des
kundigen die door het college
als informateurs waren aange
steld. In het nieuwe bestuur
hebben vijf mensen zitting:
prof. dr. M.J.R. Wortel (de
caan), prof. dr. J.E. Meulen-
kamp, prof. dr. C.H. van der
Weijden, I.C.J.M. Beekman en
T. Passier.
