Kustwacht hangt als los zand aan elkaar
'finale
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1992 PAGINA 32
De Nederlandse kust wordt 's nachts niet of nauwelijks bewaakt. We zouden om de vijftig meter iemand moeten neerzetten
DEN HAAG/IJMUIDEN - De
Nederlandse Kustwacht functio
neert niet goed. Een voorstel uit
de Tweede Kamer om in te grij
pen en de verbrokkelde dienst te
bundelen, werd door minister
Maij-Weggen van verkeer en wa
terstaat als 'onverstandig' be
stempeld.
Nog een reorganisatie, de zoveelste
binnen vijf jaar, dat moest maar niet.
Wat is er aan de hand bij het kustwacht
centrum in IJmuiden dat onder meer
reddingsoperaties moet coördineren,
olievlekken moet opsporen, het scheep
vaartverkeer moet regelen en de grens
moet bewaken? 'Competentie' blijkt
het trefwoord. Strijdjes tussen politie
mensen, marechaussees, douaniers,
verkeersleiders en milieu-inspecteurs
die allen onder de noemer 'kustwacht'
moeten samenwerken. De zes verschil
lende ministeries die personeel en ma
terieel leveren justitie, verkeer en
waterstaat, landbouw en visserij, finan
ciën, defensie en binnenlandse za
ken werken niet altijd écht samen.
Het ware beter geweest een dergelijke
kwestie vooraf te behandelen, maar zo
lang de Nederlandse kustwacht bestaat
- ongeveer vijfjaar - is onduidelijk of
die organisatie wel moet bestaan. Het
kustwachtpersoneel wacht al die tijd op
een reorganisatie die alle andere moet
doen vergeten. Ondertussen wordt er
bezuinigd, blijven de loonschalen lang
hangen en wordt belangrijke appara
tuur niet aangeschaft. „Een gemiddeld
plezierjacht is beter uitgerust dan wij.
En ook de waterstanden en de wind
richting moeten we met apparatuur
meten die eigenlijk verouderd is, terwijl
we voor weinig geld zo een abonne
ment kunnen krijgen op landelijke net
ten die die gegevens kant en klaar aan
leveren. Als dergelijke investeringen
niet worden gedaan, weet je natuurlijk
genoeg", zegt een bezorgde kustwacht
medewerker die met die gegevens en
apparatuur reddingsoperaties op zee
moet coördineren.
Een deugdelijke grensbewaking blijkt
ook te veel gevraagd: De Nederlandse
kust is zo lek als een zeef. Vooral
's nachts. De posten zijn dan onbemand
en boten varen haast niet, zeggen be
trokkenen. Bewaking van de Neder
landse westgrens, vanaf 1993 de enige
grens die er nog toe doet, blijkt dan ook
geen sinecure. Directeur J. C. Tempe
laar van het Kustwachtcentrum in IJ
muiden: „We zouden om de honderd
meter een agent neer moeten zetten
om er voor te zorgen dat niemand er
meer doorheen komt".
Orions
Tempelaar zegt dat de inzet van vlieg
tuigen een oplossing voor die leemte is.
Zowel Rijkswaterstaat, de rijkspolitie
als de marine hebben een vliegtuig dat
af en toe ter beschikking staat van de
kustwacht. „Vanuit de lucht zien we al
les, daar kan je veel meer doen", zegt
Tempelaar. Maar een woordvoerster
van de Koninklijke Marine zegt dat er
weliswaar ongeveer 600 uur per jaar
voor de kustwacht wordt gevlogen,
maar dat daar ook de opdrachten bij in
zitten. „De bemanningen hebben ver
der hun gewone oefenvluchten. Als zij
iets vreemds zien, zullen ze dit wel aan
de kustwacht doorgeven. Maar dat is
meer per ongeluk, structureel doen we
dat niet. Verder hebben we één toestel
vierentwintig uur per dag beschikbaar
voor eventuele reddings- en opspo
ringsdiensten, dat wel". Maar ook bij
het vliegend toezicht levert de nacht
problemen op. De vliegtuigen zijn dan
grotendeels aangewezen op radar die
niet in staat is rubberboten en andere
kleine vaartuigen waar te nemen. Tem
pelaars bewering dat de toestellen met
nachtkijkers worden uitgerust, wordt
door de marine-woordvoerster genuan
ceerd: „We hebben ze op zicht, het is
helemaal niet zeker dat we ze zullen
aanschaffen".
Beleid
Het personeel dat voor de kustwacht
werkt, wordt gerecruteerd uit kringen
van de zes ministeries. Het werkt er als
gedetacheerde of in deeltijd. Schepen
en materieel worden ook van de minis
teries betrokken. De samenwerking
blijkt echter allesbehalve een garantie
voor een deugdelijke organisatie. Inte
gendeel, de competentiestrijdjes tussen
de departementen hebben de kust
wacht verlamd. Tempelaars visie lijkt
dan ook vooral ingegeven door slechte
ervaringen in het verleden: „Directeu
ren van de verschillende diensten
moeten het eerst over het beleid eens
zijn. Pas daarna kan je op de werkvloer
resultaten verwachten". De voormalige
fregat-commandant van de marine trad
in 1990 aan bij de kustwacht en gooide
er vorig jaar een organisatiemodel te
genaan dat deze 'overeenstemming' in
de top uiteindelijk op de werkvloer
moest doen belanden.
Tempelaars plan komt er op neer dat
directeuren op de verschillende minis
teries samen een beleid opstellen en
hun afspraken nakomen. De kust-
wachtcentrumdirecteur zou zijn men
sen dan met een duidelijke opdracht
aan het werk kunnen zetten.
„Toch pak ik 't graag. Ik wil wel samen
werken, maar het bloed kruipt waar het
niet gaan kan", verwoordt de douane
chef G. Kosten in Vlissingen de compe
titie tussen de verschillende kustwacht
deelnemers. „De kustwachthet
woord lijkt heel wat, maar als je er in de
keuken kijkt, blijkt het een geharrewar
tussen diverse diensten". Bij de Neder
landse Reddingsmaatschappij (vroeger
de KNZHRM) zijn ze inmiddels wel te
vreden over 'IJmuiden'. Nadat in de
eerste jaren van het Kustwachtcentrum
noodseinen nogal eens te laat werden
doorgegeven, zegt een woordvoerder
van de Reddingsmaatschappij dat de
meldingen de laatste tijd snel binnen
komen.
Salaris
Voor het brede takenpakket van de
kustwacht moeten veel soorten specia
lismen worden gebruikt. De ministeries
van justitie, verkeer en waterstaat,
landbouw en visserij, financiën, defen
sie en binnenlandse zaken leveren de
mensen hiervoor. Voor reddingswerk,
rampenbestrijding, milieu-inspecties,
politietaken, visserij-inspectie, douane-
taken, grenscontrole en verkeersbege-
leiding op de scheepvaartroutes zijn
deze mensen bij de kustwacht werk
zaam. Tussen de verschillende discipli
nes botert het niet altijd. Wie de visserij
inspecteert, kan op dat moment geen
smokkelaars vangen. Wie een schip be
keurt wegens het te dicht op de kustlijn
varen, kan bij een ander niet op een
oliespoor letten. De man of vrouw van
de kustwacht voelt zich nog steeds
vooral agent, douanier of marechaus
see. Al was het alleen al omdat die in
stanties hun salaris uitbetalen.
De Tweede Kamer boog zich afgelopen
maandag weer eens over de wakers
langs de Nederlandse kustlijn, 500 kilo
meter Eurogrens. De bewaking moet
beter, de organisatie moet beter en
eenduidiger. „We zijn bezig", zegt
Tempelaar. „Eerst eens twee, drie jaar
kijken wat de nieuwe structuur ople
vert. Eén kustwachtdirecteur voor de
dienstverlenende en de toezichttaken,
en werken vanaf zes platforms (boten,
HL.) waarop we het personeel neerzet
ten dat op dat moment is vereist". De
kustwachtdirecteur is van mening dat
de misère van de kustbewaking wel
meevalt: „We zijn verder dan welk EG-
land dan ook. Ga maar eens in Frank
rijk en Engeland kijken. Hier hebben
we nu één organisatie, daar moeten ze
elkaar pog bellen om dingen te bespre
ken. In Schotland kan je zo iedere ha
ven binnenvaren. Ze hebben daar na
tuurlijk ook een hele moeilijke kustlijn.
Enorm lang en dan al die inhammen".
Illegalen
De instanties langs de Nederlandse wa-
tergrens weten dat ook hier het ruime
sop dè mogelijkheid is voor illegale bui
tenlanders om Nederland te bereiken
of te verlaten, bijvoorbeeld naar Enge
land. En voor de internationale drugs
expediteurs is een duinpan hét plekje
voor een ongestoorde transactie. Doua
nechef Kosten in Vlissingen heeft de
zelfde visie als Tempelaar als het gaat
om een afdoende grensbewaking langs
de kust, zij het dat hij daarbij een nog
iets groter leger grenswachten voor
ogen heeft: „Daarvoor zouden we om
de vijftig meter iemand neer moeten
zetten". Hij heeft dan ook niet de illu
sie dat er structureel iets valt doen te
gen de speedboten die door drugskar
tels voor landingen aan de kust worden
gebruikt. Wel genieten ze in Vlissingen
nog na van de prestatie van een oplet
Op het goed uitgeruste Kustwachtcentrum in IJmuiden worden de noodfrequenties afgeluisterd. Menige post langs de kust moet goede
apparatuur echter ontberen. FOTO'S: SP
tende collega die in zijn vrije tijd de
vangst van 450 kilogram hasj in gang
zette.
De douanier zag in de haven van Vlis
singen een aantal mannen met een
speedboot knoeien. Hij vond het
vreemd dat zij het gevaarte, uitgerust
met twee buitenboordmotoren van 150
pk („joekels"), niet te water kregen. De
man waarschuwde zijn collega's. Die
konden in Breskens de boot, die inmid
dels wel te water lag, aan een controle
onderwerpen. Een partij van 450 kilo
gram hasj werd in beslag genomen.
Deze was waarschijnlijk bestemd voor
Engeland. De verdachten ontkenden
steevast, maar zijn wel veroordeeld,
gniffelt Kosten. „Een toevalstreffer",
beoordeelt hij, „we weten dat het vaker
gebeurt, maar dat we er niet meer pak
ken kan je de kustwacht niet in de
schoenen schuiven".'
Zes boten
Kostens douaneboot 'De Dolfijn' sur
veilleert gedeeltelijk in dienst van de
kustwacht, af en toe ook 's nachts. „Je
kunt er over twisten of dat voldoende
is". Binnenkort gaat het schip deel uit
maken van een zestal politie-, douane-,
en marechausseeboten die de kust-
wachttaken op de Noordzee moeten
uitvoeren. Dit gebeurt vanuit havens in
Vlissingen, Rotterdam, IJmuiden, Den
Helder en Lauwersoog of Delfzijl. Het
zijn niet de boten die Kosten voor ogen
heeft, hij heeft ze liever groter en ster
ker dan de patrouillevaartuigen die nu
gebruikt gaan worden. Bij windkracht
vier kunnen die schepen op meer dan
vier mijl van de kust eigenlijk niets
meer uitrichten. Kosten meent dat
nieuwe boten per stuk kosten ze tus
sen de zes en negen miljoen gulden
beter geschikt zijn voor de vele taken
van de kustwacht. En breng zo'n kust
wacht maar bij de douane onder, zegt
Kosten: „We hebben de kennis en de
ervaring. De politie kan de mankracht
voor de bezetting toch niet leveren, ter
wijl wij binnenkort mensen over heb
ben aan de Oostgrens. En wat voor be
voegdheden heeft de marechaussee
nou helemaal als ze drie mijl buiten
gaats zijn? Bovendien, maar dat mag ik
misschien niet zeggen, zijn wij er het
beste in. Dat vind ik echt".
Navelstreng
Ondertussen is het wachten op de re
sultaten van Tempelaars nieuwe orga
nisatiemodel, dat van een grotere over
eenstemming tussen de betrokken
diensten uitgaat. „Als van bovenaf
eensgezind wordt gezegd 'we gaan dit
doen', dan gebeurt dat ook". Ook Tem
pelaars kent de roep om één duidelijk
aanspreekbare kustwacht, waar de ver
schillende bevoegdheden zijn onderge
bracht in daadwerkelijk 'kustwachtper
soneel' waarvan een ieder dezelfde
werkgever heeft. „Het zou kunnen zijn
dat we over enkele jaren concluderen
dat dat nodig is. Maar zover ben ik nog
niet", zegt hij.
Over een eventuele overgang van per
soneel naar de kustwacht, afschaffing
van het systeem van gedetacheerden,
zegt douanier Kosten: „Ik denk dat het
nodig is. Maar zoiets wordt moeilijk.
De mens die overgaat naar een nieuwe,
andere organisatie, moet als het ware
zijn navelstreng met de oude doorsnij
den".
De herk
Republi
presidei
Gezicht Italiaans
communisme bleek
niet zo menselijk
Idoor
AART HEERING
ROME Het openen van de commu
nistische partij-archieven in Moskou
heeft in Italië tot een fel politiek debat
aanleiding gegeven.
Een document dat maandag door het
weekblad Panorama werd gepubli
ceerd, werpt een sinister licht op de
persoon van Palmiro Togliatti, de man
die van 1925 tot zijn dood in 1964 de
Italiaanse communistische partij PCI
heeft geleid. En omdat er op 5 april ka
merverkiezingen worden gehouden,
wordt daarvan gretig gebruik gemaakt
om de opvolger van de PCI, de demo-
cratisch-linkse partij PDS, in diskrediet
te brengen.
De aanleiding tot de rel wordt gevormd
door een brief, waarin de Togliatti zich
cynisch uitlaat over het trieste lot van
het Italiaanse expeditieleger in Rus
land. In 1942 werden door Mussolini
250.000 soldaten naar het Oostfront ge
stuurd, van wie er 26.000 sneuvelden,
terwijl 64.000 werden vermist. Uit de
onlangs geopende archieven van de
KGB blijkt dat er van de 49.000 Itali
aanse krijgsgevangenen 27.000 door
kou, honger en ziekte zijn omgekomen.
Slechts 10.000 gevangenen keerden te
rug, terwijl de families van de overige
12.000 nu nog steeds niet weten wat er
van hun verwanten is geworden.
ijzingwekkend
In januari 1943 ontving Togliatti, die al
jaren als balling in Moskou verbleef,
het verzoek van een Italiaanse partij
functionaris om bij Stalin te pleiten I ??Ppr
voor een betere behandeling van de als MAH^
ratten stervende Italianen. Het ant
woord van de communistische leider is f)ER.F
terecht als 'ijzingwekkend' omschreven. ,yen r
„Ik vind het helemaal niet erg als een
flink aantal krijgsgevangenen sterft te
door de ontberingen. Als duizenden ge- ^erkt.
zinnen in rouw gedompeld worden and
door de oorlog van Mussolini, dan is runst i
dat het beste tegengif. Hoe meer het j
volk overtuigd raakt van hun tragische
lot, des te beter is dat voor de toekomst
van Italië", schreef Togliatti.
Joe de
De brief vormde een welkome aanlei- iun
ding voor een aanval op de PDS, die in 1,06160
Togliatti nog steeds de man eert die als aro6rs|
eerste het communisme een menselijk iellg6
gezicht wilde geven. Onmiddellijk na t exJ-J
de bekendmaking regende het veront- L1
waardigde reacties over het 'cynisme',
de 'onmenselijkheid' en de 'valsheid' s,
van Togliatti. Ook PDS-leider Achille s'
Occhetto zag zich gedwongen om deze |verfulI
woorden als 'verschrikkelijk' te ken-'nn s e
schetsen. Dat leverde weer een veront- e.n
waardigde reactie op van de oude garde
van zijn partij, die aankondigde dat zij 5'
de ontluistering van Togliatti die nog n
niet zo lang geleden door het commu-
nistische voetvolk als II Migliore (De Ple
Beste) werd aanbeden, niet zonder u
meer zou laten passeren. Voor de PDS ^7^.
komt de affaire bijzonder ongelegen, TatenS
omdat aanhangers die tot nu toe in To-
gliatti hebben geloofd, de partij gedesil- owntf2
lusioneerd zullen verlaten, terwijl ande- 1
ren die rrog wel in hem geloven, hun
toevlucht zullen zoeken tot de ortho-1
doxe splintergroepering Rifondazione n Q
Comunista. "„T™
ngen r
;n op c
cossiga ebben
Tot slot heeft ook de alom tegenwoor-
dige president Cossiga een duit in het'
zakje gedaan door een commissie van -
drie historici te benoemen, die de echt-/® a(J
heid van de Togliatti-brief moet vast-|
stellen. Weliswaar is Cossiga net als alle
andere betrokkenen allang van die^j^ f
echtheid overtuigd, maar door dit on-rouw'h.
derzoek is hij er zeker van dat de affaire
nog tot de verkiezingen zal blijven sP6*[)mcjat
len. Daarmee brengt hij niet alleen de,r„
PDS, die een afzettingsprocedure tegen jan'
hem heeft aangespannen, een slag toe,DQr ee
maar ook Kamervoorzitster Nilde Jotti,
met wie hij onlangs nog een hevoegdhe-^aa
denstrijd heeft uitgevochten. Jotti is na-.onomi
melijk tot diens dood de levensgezelrew uai
van Togliatti geweest. inen lo
Op de keeper beschouwd biedt de 'sen-bedwa
sationale' brief eigenlijk weinig °ieuws-£eciwa'
Het was allang bekend dat Togliatti re"ferheid
deneerde binnen een denkraam, waarinr0cent
het belang van het individu volstrektQze
ondergeschikt werd gemaakt aan datLu.
van de 'klasse'. Bovendien had hij inncjse
zijn correspondentie - die door de cen-et
sors van Stalin nauwlettend werd g6_Ltei jg(
controleerd - moeilijk iets anders kun-acjlt ji>
nen antwoorden, omdat hij dan grotels
kans had gelopen om voor een vuurpe-^ en
loton of in de Goelag terecht te komen.|n v
En tenslotte kon in 1943 ook van de'
Ik j
£eidóc(2ou/uwit
Russen weinig clementie worden ver-jn
wacht jegens de troepen die miljoenena t s
van hun burgers over de kling hadden p
gejaagd.
De publiciteit rond het geschrift past)ro^
echter binnen een traditie om de histo-^ l
rie te gebruiken als wapen in de poIitie-re ma0
ke strijd. .Zoals de Amerikaanse mediaje J*
zich druk maken om de kamertjeszon-n
den van hun politici, zo worden in Italiëfown
steevast de in de jongste geschiedenis Let c
ruim voorhandige 'skeletten uit de kast', er,
gehaald. Het afgelopen jaar zijn zo de'j
Gladio-affaire, het Ustica-mysterie, hetij(en J
schandaal van de vrijmetselaarsloge P-Cro'
en de raadselen rond de ontvoering van, nnp_t.
Aldo Moro door links gebruikt om deLnten
verdorvenheid van 'het regime' aan te;0Wn P
tonen. Van rechterzijde werd daaropL^j/
gereageerd met 'schokkende onthulling zj-
gen' over de misdrijven van linkse Parh"!karneri
zanen tijdens en vlak na de oorlog enl^
het bestaan van het communistisch g6jgpever
heim leger in de jaren '40 en '50. nprest
mië op
