Kloosterboer
voorspelt
terugval
'DDR'-sporters
Sport
arts
Frank
Nusse
vindt
Spelen
niet
eerlijk
WINTERSPELEN
£oidóc(3ou/icMit
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1992 PAGINA
maar als je ziet hoe zij de klappen geeft,
op welk moment en je bekijkt het me
chanisch, dan zie je wél, dat de klap
exact op 't juiste ogenblik komt. Onder
steunt precies op het goede moment de
valsnelheid en geeft het lichaam nog
eens een keer een ferme pats mee. En
onder een hoek die veel vlakker ligt dan
bij alle anderen. Schaatsen is niets an
ders dan gebruik maken van de zwaar
tekracht en die is bij Kleemann perfect.
Kleemann is een talent. Daar kun je
niet omheen. Met een gezonde portie
eerzucht en geloof in eigen kunnen. En
dan kom je, ingebed in een wetenschap
pelijke begeleiding, een heel eind".
Geloof
Het 'geloof in eigen kunnen' is ook
voor Bart Dikkeboer - sportarts en ki-
nesioloog in Groningen - een belangrijk
gegeven bij de dadendrang van Klee
mann cs. „Het moet boven de ogen
last van zijn kraakbeen. Gullit is er een
flinke tijd uit geweest. En de knie is nog
gemakkelijk te bereiken voor onder
zoek. De heup is diep verborgen in je li
chaam. Daar kom je moeilijk bij. Ook
wat therapie betreft. De blessure is niet
zo heel erg, maar wel veel moeilijker
toegankelijk voor therapie".
„Ik heb er heel veel met Ben over ge
praat", vertelt Frank Nusse. „Ik pro
beer hem er van te overtuigen dat dit
een onderdeel is van het hele topsport-
gebeuren. Er dreigen nu eenmaal geva
ren. Schaatsers vliegen telkens met vijf
tig kilometer per uur door de bocht. Elk
moment kan er iets gebeuren waardoor
het a la minute afgelopen is. Dat reali
seer je je niet als je begint aan een top
sportcarrière. Dat besef je pas als je het
aan den lijve ondervindt. In de toe
komst zullen er meer mensen proble
men krijgen en afvallen. Dat is niet te
voorkomen".
Verzekering
Bevredigend is die situatie natuurlijk
niet. „In Nederland zou er een veel be
tere verzekering moeten zijn voor dit
soort mensen", vindt Nusse dan ook.
„Ze zouden een soort pensioen moeten
kunnen opbouwen. Dat is nu nog on
denkbaar. Maar die jongens geven wel
een heel deel van hun leven aan het
schaatsen. Als ze scoren kunnen ze aar
dig verdienen en wat publiciteit halen,
waar ze later van kunnen profiteren.
Maar je kunt ook aan het begin van je
carrière afhaken en dan heb je niks.
Dan heb je de school niet afgemaakt en
je bent er niet voor verzekerd. In het
Amerikaanse basketbal is het zo dat als
je drie jaar basketbalt in de NBA, je een
levenslang pensioen hebt opgebouwd
waar je normaal van kunt leven".
„Dit leeft echt bij de jongens", zegt de
arts, die betrokken is bij zowel de man
nen- als vrouwenkernploeg. „Ze kun
nen er van leven maar houden heel wei
nig over. Het is niet zo dat je rijk wordt
van het schaatsen in Nederland. Terwijl
schaatsen nog relatief gunstig is. Als je
het hebt over zwemmen bijvoorbeeld,
dan is het helemaal niets terwijl ze wel
vijfjaar van hun leven in het zwemmen
stoppen. Ze moeten gewoon geld mee
brengen. Ikzelf heb ook bijna niets ver
diend. Ik woonde bij mijn ouders, zoals
bijna al die jongens bij hun ouders wo
nen. Dat is haast onvermijdelijk. Als ze
zelfstandig zouden wonen (die gasten
zijn toch 23 of 24 jaar) en een huishou
ding moeten voeren, dan is er een pro
bleem".
Walhalla
„Olympische Spelen zijn voor mij geen
walhalla", zegt Nusse. „Wat is waarde-
ALB]
ters
sche
eigen
Yvon
1992
halve
om d
nen
schaa
ten.
houd
zorg:
les te
groot
le, ec
is mij
De do
haar o
Calgai
de pas
zangei
aantre
bepale
Het is
krijger
Genni
kloostt
haarvi
Mercu
Genni
muziel
zamel-
Queer
hysteri
haar g
ALBERTVILLE Auferstan-
den aus Ruinen und der Zukunft
zugewandt. Als een onverbidde
lijke top-hit schalde het tiental
len jaren door de mondiale
sport-arena's. Een indrukwek
kende melodie; en een eerbe
toon aan wéér een sporter uit de
Deutsche Demokratische Repu-
blik, die 't ereschavot beklom.
Geen volkslied kon op tegen de
nationale hymne uit de DDR.
Es war einmal. Auferstanden aus Rui
nen und so weiter verloor zijn officieel
karakter en devalueerde tot - hooguit -
het clublied van een handvol onverbe
terlijke fanatici, dat in 'Braukellers' met
weemoed terugdenkt aan een vervlo
gen tijdperk. Twee Duitslanden werden
opnieuw één rijk en voortaan komt nog
slechts het Deutschland, Deutschland
über alles uit de luidsprekers bij even
tuele triomfen van Duitse uitblinkers.
Topsporters uit Oost-Duitsland inte
greerden na de eenwording in de ge
meenschappelijke Duitse afvaardiging.
Onder de rood-geel-zwarte banier; zón
der de hamer en de passer. Het kwam
de kracht van de Duitse sport-maat-
schappij ten goede. Aanzienlijk. Im
mers, waar de DDR in het 'auferstan
den aus Ruinen' dan ook hopeloos
mocht falen, bepaald niet bij het kwe
ken van aansprekende sportbeoefena
ren. Het land leverde ze, zoals padde
stoelen omhoog komen in een vochtig
najaar. Diverse takken van sport bloei
den dermate, dat het leek alsof de disci
pline in Oost-Duitsland was uitgevon
den. Zwemmen bijvoorbeeld. En
schaatsen; sterk toegespitst op de ver
richtingen der vrouwen.
Hamer en sikkel
Nadat Atje Keulen-Deelstra haar da
dendrang herleidde tot activiteiten bin
nen de agrarische sector en daarbij de
Nederlandse overheersing bij het vrou-
wenschaatsen prijs gaf, kwam even na
drukkelijk de hamer en de sikkel van de
Sovjet-Unie nadrukkelijk aan de hoog
ste mast, maar dra stortten de Oost-
goed zitten", geeft hij aan. „Bij jj^ant*j
denken, dat je de hele wereld aanlLetee
Een stuk zelfvertrouwen. GebaseerL^ jj
een optimale voorbereiding". Als \tgt
beeld noemt Dikkeboer de atleet l 'j^
Johnson. „Psychisch zit die man ,ttii J
dig in de knoop. Hij heeft bij de h
van Tokio zo'n tik gekregen, dal
thans minder presteert dan hij lichF
lijk aan kan. Omdat het 'tussen de o.- m
niet goed zit". t
„Tjaart Kloosterboer ziet in het(uur|j;
schiet echter wel degelijk een ter\orner
van het Duitse vrouwenschaatsen. f
extreme begeleiding kalft in de
komst af', voorspelt hij. „En ik (Praten
dat een nieuwe lichting trainerfens
sporters het er heel moeilijk me^ü11
krijgen. De mankracht valt weg. V111^"'J
neer je in staat bent om op één sp|eda^
drie trainers te zetten, moeten ze p®n*
drie wat te doen hebben. Maar dat^!st
zo ontzettend veel geld, dat hetBl"sek
meer kan worden opgebracht". au Pas
bnd. II
voller: wereldkampioen op een^
roundkampioenschap of één gof"e do-
medaille winnen op de tien kilomprestai
Publicitair gezien is een gouden£lt er a
daille waardevoller maar sportief0 eei
zien betwijfel ik dat. Het is trou»ymPa:
waanzinnig dat op de Olympische P{P vo'
len een' ander systeem wordt gef°j 00
teerd dan tijdens kampioenschap^'331"1
Dat is in geen enkele andere spoij?'^- E
Je hebt nooit wereldkampioenen ofide°c
dividuele afstanden maar wel een cfotets
pische kampioen. En geen olympr.1'Z
kampioen meerkamp maar wel eeijjiet 'a
reldkampioen. Heel raar. Er klo^oor 1
meer dingen niet. Een vijfhonderd"®0- P
ter wordt één keer gereden. Als j^ord j<
tweede binnenbaan loopt ben je iroc'1 g'
nadeel. Belachelijk toch. Dat moet® m®e
kunnen. Je moet eigenlijk tweePmje
een vijfhonderd meter laten rijdend he'€
slalomskiën heb je toch ook twee f®° ,sc'
ches. Laat staan als je buiten rijdt5®0 j®.
gaat plotseling sneeuwen en je rijPoe"Ü
de tweede groep op de tien kilorrfrvar,r
Dat zie je niet bij binnenschaatsen'foeft 1
„Stel je dus voor: je bent vier jaar f®° 001
voor de Olympische Spelen en plL
ling gaat het sneeuwen of regpE£
waardoor het ijs minder snel is alsF
je voorganger reed. Nou, boem...r^
maar dag met je handje. Net als nil™
duizend meter. Als je op de buitenr"130
start ben je in het nadeel. Je moetPassa-
Ier de bocht in en je hebt nog nicvo99
snelheid. Dat zijn allemaai dingej?0
zouden moeten veranderen".
Pt op I
pk he
Zwerven ,aa™
(taan
Frank Nusse, die ook als arts de iDaar s
nale mannen-basketbalploeg enjlelling
Nederlands honkbalteam onderen tij<
hoede heeft, zal tijdens de Spelen (Jog ge
nu rond de schaatsers zwerven, ok zu
zelfs bij kleine kwaaltjes terstoderlam
kunnen ingrijpen. „Dat is belaiJa, he
voor de geestelijke rust", is hij vais gaar
ning. „Voor de één is dat belang ie eer
dan voor de ander. Voor sommigefriend
ik ook iemand waar ze even hun ei et laa
kunnen. Sommigen zoeken wee jwile
ander. Dat groeit in de loop der j>an ra
uigd d
Ik zal nooit een persoonlijke gielflui
worden van iemand. Dat kun jean kie
maken omdat ik met zoveel a een,
mensen te maken heb. Het zou biate'ri;
res scheppen. Iedereen mag va aar ei
zijn persoonlijke goeroe hebben, genli:
het maar weet en als het mense staal
waarmee ik normaal overleg kanoor jo
ben. Als het maar geen mensen zijDat is
op eigen houtje allerlei idiote dmdat
doen. Die bijvoorbeeld rare pillen en ke
voorschrijven, waarvan ik niet wffleerdt
het wel of geen doping is. Maar og vin
het nu gaat hebben we alles goed lan d
hand". nalsj
aar zt
heili:
Duitse Madel zich op het hardrijden
alsof er ereplaatsen voor het hierna
maals waren te vergeven. Met succes.
Vanaf de vroeg tachtiger jaren maakt
nog slechts één natie de dienst uit op de
internationale schaats-ovalen: de
DDR. De overheersing was zo groot,
dat van enige concurrentie met andere
landen niet meer kon worden gerept.
Iedereen berustte in de absolute macht.
Ook Nederland. De seizoenen waren al
geslaagd, wanneer de coaches aan het
einde - tevreden - vast stelden, dat 'de
achterstand niet groter was geworden'.
Vooral voor de KNSB - royaal voorzien
van munten en mankracht - een ontluis
terende ontwikkeling en met jaloerse
blikken werd naar het oosten gekeken.
In een episode, waarin de sportbeoefe
ning wordt overspoeld door ingrijpende
veranderingen en overging van een
eenvoudige vrijetijdspassering naar een
hoog-wetenschappelijke inspanning
nam ook het gebruik van stimulerende
middelen schrikbarend toe. Doping
werd gemeengoed; als koffie in de Lage
Landen. Geen wonder, dat de presta
ties van DDR-vertegenwoordigers sma
lend werden toegeschreven aan onge
oorloofd gestoei met geheimzinnige
preparaten. Kania en haar gezellen
'pakten bij het leven' en daar was door
de - schone - concurrentie niet tegen te
strijden.
Plotsklaps
Inmiddels viel de Muur, gingen West
en Oost plotsklaps hand-in-hand verder
en was er voor mysterieuze praktijken
geen plaats meer. Doch de Kleeman-
nen en Schallingen bleven onveranderd
hun opponenten het snot voor de ogen
rijden; zoals eerder Kania en Ehrig.
Het voorbije Europees kampioenschap
leverde andermaal 't onomstotelijk be
wijs. Sneller dan ooit gingen de voor
malige Oostduitsers over het grijze
schaatslint. In de stijl van een door jicht
geplaagde veehouder, die net twintig
koeien molk, maar 'oerend hard'. Met
een puntentotaal van 169.898 was Nie-
mann-Kleemann bijna anderhalve punt
beter dan twee jaar terug, toen ze onder
dezelfde omstandigheden en op dezelf
de baan ook Europa's beste werd. Op
19 en 20 januari 1990 produceerde ze in
Tjaart Kloosterboer: Die extreme begeleiding kalft in de toekomst af".
Heerenveen de reeks: 40.79; 2.05.91,
4.20.32 en 7.24.76. Dit jaar was de serie:
41.51; 2.04.54; 4.17.68 en 7.19.29. Al
leen de sprint was minder, maar met de
Olympische Spelen in 't verschiet en de
daarbij horende specialisatie, niet ver
wonderlijk. En Warnicke-Schalling zet
te tegenover de 4.23.96 (3000 meter) en
de 7.31.53 (5000 meter) van '90 nu
4.18.67 en 7.21.06.
Is de doorgaande progressie een bewijs
dat de beschuldigende vinger van 't na
bije verleden onterecht was? Tjaart
Kloosterboer, gewezen kernploegleider
en - nog steeds - persoonlijk adviseur
van Yvonne van Gennip zegt: „Als je
eenmaal een bepaald niveau hebt be
reikt en je gaat er verstandig mee om,
kan je je natuurlijk geruime tijd hand
haven". De Heerenveense CIOS-do-
cent wijst op de 'wetenschappelijke
aanpak' die in de voormalige DDR
voor uitzonderlijke resultaten zorgde.
„Ik ben er vele malen geweest en heb
bijvoorbeeld eindeloos met Rainer
Mund (de vroegere DDR-trainer, red.)
zitten praten. Mund was niet meer dan
een pion. Een verlengstuk van de uni
versiteit in Leipzig; de Sporthochschu-
le. Hij kreeg z'n opdrachten, hield alles
bij en stuurde braaf de verzamelde ge
gevens naar Leipzig, waarna hij weer
nieuwe informatie terug kreeg. In Leip
zig was professor Andrich de grote
man. Een expert in de bio-mechanica.
In het westen zijn wij nooit zover geko
men, dat wij een dusdanig registratie
systeem hebben kunnen aanleggen.
Kinderen werden er al wetenschappe
lijk gevolgd. Alles werd vastgelegd.
Wiskundig zuiver. Elke gram van dit en
.elk onsje van dat. Iedere aardappel die
ze aten. Letterlijk alles werd geregi
streerd. Na verloop van jaren zie je dan
het effect op het lijf en hoe het lijf erop
reageert. Op iedere topsporter stonden
drie wetenschappers. Je kunt de rijstijl
van Kleemann ter discussie stellen,
Frank Nusse: Olympische Spelen zijn voor mij geen walhalla FOTO: PERSUNIE
Idoor
GEP LEEFLANG
ALÉERTVILLE - Hij weet
precies wat een aantal van zijn
protégés doormaakt. Frank Nus
se, bondsarts van de KNSB en
tijdens de Winterspelen in Al-
bertville ploegarts van de Neder
landse équipe, beleefde alles zelf
al eens. Neem nou Ben van de
Burg. De ambitieuze schaatser
had zich helemaal gericht op de
Spelen van '92 maar zag plotse
ling een heupblessure roet in het
eten gooien. Uiterst vervelend,
geeft Frank Nusse toe. Maar
deelnemen aan die Spelen is
toch niet zaligmakend? „Het is
niet boven alles verheven".
Zelf dook de 38-jarige Nusse in 1975 op
de vierhonderd meter horden als eerste
Nederlander onder de vijftig seconden:
49,48. De verbetering van het record
van Harry Schulting (48,44) staat nog
steeds in de boeken als Nederlands re
cord. Aan de Olympische Spelen nam
Frank Nusse niet deel. „Ik raakte ge
blesseerd", herinnert hij zich. „Terwijl
ik met die tijd van '75 derde zou zijn ge
worden in de finale van '76." Vier jaar
eerder, toen hij kansrijk was voor deel
name aan de olympische tienkamp, had
een blessure hem ook al thuisgehou
den.
De Amsterdammer relativeert sterk
over die periode, „Pijnlijk?", vraagt hij
zich af. „Nee hoor. Je baalt er wel van,
maar dat soort dingen hoort bij top
sport. Je hebt heel veel leuke ervarin
gen maar het gaat ook wel eens mis. Ex
tra jammer als dat voor de Spelen het
geval is, maar tien jaar later ben je daar
door heus niet minder gelukkig. Je
moet incalculeren dat er eventueel iets
mis kan gaan. Je hele wereld mag niet
instorten als er problemen ontstaan".
Instorten
Ben van de Burg zag zijn wereld instor
ten toen steeds duidelijker werd dat Al-
bertville geen haalbare kaart meer was,
als gevolg van een zware val vorig jaar
in Collalbo. De diagnose van Nusse:
„Er komt steeds heel licht vocht in zijn
heupgewricht en dat kan duiden op een
kraakbeenirritatie. Kraakbeen heeft
heel lang rust nodig. De kans dat hij
nog weer terugkomt, is vrij groot. Maar
in de sportgeneeskunde is die kans
nooit honderd procent. Ik wil niet zeg
gen dat het exact dezelfde blessure is
als Ruud Gullit, maar wel had ook die
