rlonument voor een kat De verstilde wereld van Willem Witsen KUNST/RTV Directeur Filmfestival beknot door Rotterdamse ambtenarij iidacSotvuMit ZATERDAG 8 FEBRUARI 1992 jrstbeeld voor endrik Andriessen \RLEM De burgemeester van Haarlem, me- iw Schmitz onthulde gisteravond in de foyer het Haarlems Concertgebouw een borstbeeld de in Haarlem geboren componist Hendrik An- ssen (1892-1981). Het was een van de activitei- ivaarmee in de Noordhollandse hoofdstad giste- het feest rond de herdenking van de honderd- [eboortedag van Andriessen werd geopend. Het iriessen Eeuwfeest duurt nog het hele jaar en fat allerlei manifestaties die vooral plaats heb- iin Haarlem, Utrecht en Amsterdam. Ter gele- heid van het eeuwfeest verschijnt een set com- discs met de complete orgelwerken van An- sen, uitgevoerd door Albert de Klerk. De radio zendt tussen mei en november in het ramma Laudate de complete missen van An- sen uit. STER weigert reclame programma Sky Radio BUSSUM - De STER weigert een reclamebood schap voor het programma Candlelight van Sky Radio via de zenders Radio 1, 2 en 3 uit te zen den. Sky wilde op die manier luisteraars atten deren op de overstap die Jan van Veen met zijn programma maakte. Sky Radio overweegt juri dische stappen tegen de beslissing van de STER. Candlelight werd tot januari door de AVRO via Radio 3 uitgezonden. Door de samen werking met KRO en NCRV op die zender kwam het programma te vervallen. Sky Radio heeft het programma overgenomen. De STER zou de wei gering hebben gemotiveerd met „strijdig met het eigen belang". „Verbazingwekkend, omdat in 1989 de STER een aanvraag van Sky Radio wèl heeft gehonoreerd", aldus Sky Radio. Boete geëist tegen publicist Theo Van Gogh AMSTERDAM - Officier van justitie mr. W. Mijnssen heeft gisteren 3000 gulden boete ge ëist tegen de 34-jarige publicist Theo van Gogh. Hij stond voor de politierechter in Amsterdam terecht voor het schrijven van stukken met een beledigende strekking. Van Gogh wordt verwe ten in zijn boek 'De Weldoener' passages uit eer dere publikaties van hem te hebben opgeno men die door joden als beledigend ervaren zou den kunnen worden. Of de publicist/filmer die opzet had of niet, hij had kunnen en moeten be grijpen dat bepaalde zinnen gewoon niet door de beugel kunnen, aldus de officier. Eerder al werd Van G. veroordeeld voor de eerste serie publikaties in 1984 in het filmtijdschrift Movio la. Politierechter mr. L. Michels doet op 21 februari uitspraak. Jan van Gilse-prijs voor Han Reiziger AMSTERDAM - De radio-presentator Han Reiziger (57) heeft de Jan van Gilse-prijs 1992 gekregen. De prijs bestaat uit een be drag van 10.000 gulden. Dit heeft het Ge nootschap van Nederlandse Componisten, die de prijs in principe om het jaar toekent, bekendgemaakt. In het juryrapport staat on der meer dat Reiziger als geen ander er voor heeft geijverd nieuwe muziek in het alge meen en Nederlandse nieuwe muziek in het bijzonder te promoten. In de jury zaten Gili- us van Bergeijk, Joep Straesser en Paul Ter mos. Jan van Gilse was de oprichter van het Genootschap van Nederlandse Componis ten. De prijs is in 1986 ingesteld ter gelegen heid van het 75-jarig bestaan van het genoot schap. Stichting Frankfurter Buchmesse opgericht AMSTERDAM - Ter voorbereiding en uitvoering van de pre sentatie van Nederland en de Vlaamse Gemeenschap op de Frankfurter Buchmesse van 1993 is de stichting Frankfurter Buchmesse 1993 opgericht. Dit heeft het ministerie van WVC gis teren bekendgemaakt. Tot voorzitter van het bestuur is be noemd dr. A. Pais (oud-minister van onderwijs en wetenschap- pen en voorzitter van het Nederlands literair produktie- en verta- lingenfonds). Verder zitten van Nederlandse zijde in het bestuur drs. G. Meyerink, letterkundige en publiciste, en J. Somerwil, voormalig directeur van Wolters-Kluwer. Nederland en Vlaande- ren zijn op de Buchmesse van 1993 de centrale landen die zich cultureel mogen presenteren en de beschikking krijgen over een" speciaal daartoe ingericht paviljoen. Het stichtingsbestuur is in middels begonnen met de werkzaamheden en zal in de loop van dit jaar de plannen voor de gezamenlijk Nederlands-Vlaamse presentatie bekendmaken. WVC-minister D'Ancona en de voor malige Vlaamse cultuur-minister P. Dewael hebben ieder een be drag van 2,5 miljoen gulden beschikbaar gesteld voor de activi teiten van de stichting. iattenKabinet, Herengracht 497, erdam: De salonkatjes en ipoezen van Henriëtte Ronner- it/m 8 maart. Toegangsprijs 7,50 M VAN RIJSWIJK ijjTERDAM - „Ik heb j met katten. Ik zal Ibukken om een kat te ji, ik verdraag ze". opmerkelijke uit hak voor de directeur- o^ervator van één van verrassendste musea [ederland: het Katten- „jnet. "iKika van Manen, kunst- [ica en afgestudeerd op l^nderwerp 'Kunst in be en', vindt datje niet van je 1 je werk moet maken. It dus privé en zaken ■a( gescheiden. Kan inmid- T&1 terugzien op twee suc- ille tentoonstellingen, die "Huizenden kattenliefheb- jen -liefhebsters naar de 'hgracht 497 in Amster- "■hebben gelokt. De collec- bttenkunst heeft inmid- "kulke vormen aangeno- lat naar een ander onder- moest worden gezocht, gevonden in een bijna mooi grachtenpand aan errengracht, maar dan aan iclerkant op nummer 468. ijitoonstelling gewijd aan L,erk van de negentiende- ie poezenschilderes Hen- Ronner-Knip is de laat je 'oude' behuizing. Wie dus nog een staartje wil zien van de salonkatjes en pronk- poezen van Ronner-Knip èn het fraaie herenhuis aan één van Amsterdams mooiste grachten, heeft nog tot 9 maart de tijd. Daarna volgt de verhui zing en gaat het nieuw-gehuis- veste KattenKabinet met Pa sen weer open. Monument De ontstaansgeschiedenis van het KattenKabinet zal menig een, op zijn minst, verbazing wekkend in de oren klinken. Kika van Manen: „Bob Meier, een welgestelde Amsterdamse zakenman, had een rode kater, John Pierpont Morgan, ge noemd naar de beroemde Amerikaanse bankier en kunstverzamelaar. Bob was zeer gehecht aan zijn kat. Toen het dier overleed, wilde hij een monument oprichten om John Pierpont Morgan eeuwig in herinnering te houden. In het Metropolitan Museum of New York kreeg Bob Meier het idee om een museum ter nagedach tenis van zijn kat op te zetten. Zo begon hij met het verzame len van kunst, gewijd aan kat ten. Bob kocht dit pand en ging er wonen. De begane grond en de eerste etage reser veerde hij voor het KattenKa binet. Op een feestje raakte ik in gesprek met hem en hij vroeg of ik zin had om het mu seum op poten te zetten. Waar om niet, zei ik. En nu ben ik de enige vaste kracht, bijgestaan door stagiaires en werkstuden ten". De vaste collectie van het Kat tenKabinet bestaat uit schilde rijen, grafiek, prenten en beel den met uiteraard de Felix Do- mestica ofwel de huis kat als onderwerp. In het oog springende namen van kunstenaars die met hun kat- tenkunst een plaatsje in het KattenKabinet hebben gevon den zijn Steinlen, Foujita, Pi casso, Rembrandt, Wain. Sal Meijer, aan wiens werk de eer ste expositie was gewijd, en Henriëtte Ronner-Knip. Logo Opvallend in het museum is het logo van het KattenKabi net op de speciaal vervaardig de beige loper in de gang, op de trap en in de expositieruimte. Het is een wegwandelende kat met z'n staart in de lucht. De inspiratie hiervoor werd ge vonden in het verhaal 'The Cat That Walked By Himself van Rudyard Kipling. Treffender had deze Brits/Indiase auteur niet in beeld kunnen brengen hoe de kat onverstoorbaar zijn weg gaat en zich niets van ie mand aantrekt. Hij mag dan wel voedsel en onderdak van de mens krijgen in ruil voor het jagen op muizen en het lief zijn voor kleine kinderen, maar dat houdt niet in dat hij het bezit van de mens is. 'Ik ga en sta waar ik wil' drukt zijn hele lichaamshouding uit. Ter levende illustratie hiervan lo pen in het museum zes katten vrij rond, die zich aan de be zoekers niets gelegen laten lig gen. De stijlkamers van het mu seum zijn het ideale decor van de tentoonstelling 'Salonka tjes en Pronkpoezen'. In de overgang van de expositie ruimten naar de muziekkamer staat een levensgrote foto van Henriëtte Ronner-Knip in een soortgelijke ruimte, in de jaren negentig van de vorige eeuw. Burgerlijk Het is een opname van haar huis in Brussel, de stad waar zij sinds 1850 woonde. Kika van Manen: „De kamer waarin zij is gefotografeerd is verge lijkbaar met deze". Critici noemden het werk van Henriëtte Ronner-Knip bur gerlijke salonkunst. Kika van Manen: „Het is technisch zó ontzettend goed. Ze was zeker de grootste van haar tijd". Bij het zien van de schilderijen wordt deze opmerking beves tigd. Het is ambachtelijke schilderkunst met oog voor elk detail. De katten leven en heb ben een hoge aaibaarheidsfac tor; ze dommelen, zitten in ge dachten verzonken, kijken naar de speelse jonkies, die kattekwaad uithalen als ze aan een klok hangen, in een gitaar kruipen, een schaakspel om ver gooien. Haar raskatten zijn elegant, bijna majestueus. De stofuitdrukking van de decor stukken op de doeken is niet minder echt. Wie het werk van andere kattenschilders heeft gezien of weieens geprobeerd heeft een poes te fotograferen weet hoe moeilijk het is het wezen van de kat vast te leg gen. Henriëtte Ronner-Knip is daar als geen ander in ge slaagd. Henriëtte Ronner-Knip tekende in 1896 op een vel papier tal van katten die zij eerder op het doek had geschilderd. FOTO: kattenkabinet Tassende i Morrison v<Vrison concert met zes man iding. Vredenburg, Utrecht, ivond. Herhalingen: o.m. in de damse Rai (10 februari). ;euren, maar spelen. On- it motto bracht de Ierse r 'triekeling Van Morrison abliek in vervoering. Nu <oW gisteravond tijdens het nl van vier Nederlandse jsrten nog wel iets goed te inn, natuurlijk. iGjaar april maakte hij er '0^ invloed van wat te veel simpelweg een zooitje "1de Rotterdamse Doelen. j\ half lege zaal was aan Inde van het bijna drie Hurende optreden zijn leaJisteravond in een uit- i +cht Utrechts Vredenburg s,rïiij echter zijn mannetje. lijn bekende ik-zing-lie- |n-ik-praat ploegde de iich op een verrassende ffeir door zijn carrière, Pl<*j de nadruk lag op het Van zijn wonderschone, 'vorig jaar verschenen fl-ceedee 'Hymns to the Nog geen tien minu- erweg ging hij zijn eer- :ofoon-duetje aan met de blazende Steve Gre- lie voor een belangrijk ;t licht van de schijnwer- 'oor zich opeiste, al hij vooral in het donker iken. re de hoge kwaliteit die li Morrison zijn gewend I gen, als hij tenminste in [te stemming is, was dit ft vooral verrassend. I Élementen waren daar [voordelij k voor: het I eke en opvallende xylo- el, de veelgebruikte II (vrouwen )stem, ter on- euning van Morrisons ||i en de al eerder ge it blaas-duetjes. Van Ipn schiep in het langz;' 1 I k een sfeer die Ierlan 'oelbaar maakte en li iep, in het snelle wer 'jonge hond' te ke< at zorgde ervoor dat d kte zaal een uiters. ld eerste uur kreet choteld. Zijn zes man groep wilde wel en Van in een goede bui ichten ze ook... voluit, sici kregen behoorlijk iite om te soleren, al e Ier, met een enkel tiaar, het raamwerk i materiaal overeind, i ui improvisaties bleven uit. -as voor Van Morrison ïuzikale brug te ver. ilstem klonk warm en larbij hij soms ver van ofoon ging staan om dacht op te eisen... je spelt horen vallen Amsterdams Historisch Museum, Kalverstraat 92, Amsterdam: Willem Witsen (1860-1923), grafiek, t/m 5 AMSTERDAM - Wie naar Amsterdam gaat om 'even' het grafische werk van Willem Witsen te be kijken, mist een hoop en ziet nog minder. Inzicht in het leven van toen, op so ciaal en cultureel gebied, is essentieel voor het bele ven van deze kunst. Aan de muren van het Pren tenkabinet van het museum hangen louter op twee olie verfschilderijen na etsen met veelal stadsgezichten als onderwerp. Oppervlakkig ge zien zijn deze prenten 'slechts' mooie plaatjes. Je vergeet dan dat de maker ervan het mid- •delpunt is geweest van een in vloedrijke vriendenkring van jonge schilders en schrijvers, die we nu kennen als de Tach tigers. Als telg van een welge steld Amsterdams patriciërs geslacht hoefde Willem Witsen niet op een paar centen te kij ken. Zijn deur stond altijd open en zijn atelier leek wel de zoete inval. Wie'in geldnood zat, kreeg financiële steun van hem. Witsen ondersteunde ook geldelijk het in 1885 voor het eerst verschenen tijd schrift 'De Nieuwe Gids', waar van de dichter Willem Kloos hoofdredacteur was. Het was De Oude Waal, een ets van Willem Witsen uit 1912. deze kring rond Willem Witsen die de ambitie had een eind te maken aan de gezapigheid in het domineesland aan de Noordzee. De letterkunde kreeg nieuw leven ingeblazen en de schilders keerden zich af van de Haagse School. Amster dam werd hun nieuwe basis. De hoofdstad breidde zich in snel tempo uit, de handel en industrie maakten eén bloei periode door. Met de komst van Breitner en Israels ont stond het Amsterdams impres- Na zijn studie aan de Rijksaca demie voor Beeldende Kun sten bij de gewaardeerde prof. August Allebé werkte Witsen enige tijd op en rond het bui ten van de familie, de Ewijck- shoeve, in de buurt van Biltho- ven. Het was daar dat hij sa men met zijn vriend Anton Mauve - en in navolging van de Fransman Millet zwoe gende landarbeiders, boerin nen en schaapherders als on derwerp koos. Behalve teke ningen, aquarellen en schilde rijen maakte Willem Witsen et sen. Hij richtte samen met Jan foto: boymans van beuningen Veth en Antoon Derkinderen de Nederlandse Etsclub op. Witsen wilde daarmee berei ken dat deze kunstvorm een herwaardering kreeg. De tijd van de ets als louter reproduk- tietechniek om kunst van an deren te kopiëren was voorbij. Willem Witsen bleek uitermate bedreven in de kunst van het etsen en ging al spoedig expe rimenteren met minder voor de hand liggende technieken als vernis-mou, aquatint en mezzo-tint. Hierdoor kon hij effecten bereiken die leken op krijttekeningen en kleuren druk, maar die in grotere aan tallen konden worden ver spreid. Breitner Koos hij eerst nog voor lande lijke taferelen, na zijn reizen naar Londen tussen 1888 en 1891 had de stad hem in zijn greep gekregen. Zijn vriend George Breitner had die keuze al eerder gemaakt. Aangetrok ken door de bruisende dyna miek van de hoofdstad zette de Hagenaar Breitner met krach tige verfstreken het Amster damse leven op het doek. Zijn onderwerpen zijn de paarde- trams, de nieuwbouw in de stad en de boten in de haven. De mensen lijken altijd haast te hebben. Ze lopen bij wijze van spreken het schilderij uit. Willem Witsen had een rusti ger natuur dan de drukbol Breitner en dat was te zien in zijn werk. In het Amsterdam van de eeuwwisseling vindt hij een inspiratiebron om licht en donker te vangen in sfeerbeel den. Grachten en beregende straten fungeren als spiegel beelden van het stadsbeeld, waarvan hij een soort detail vergroting maakte. Bij hem geen trap- en klokgeveltjes, zo als de hedendaagse toerist die vanuit de rondvaartboot ziet, maar stoepen en puien. De mens ontbreekt veelal of is slechts figurant. Misschien zocht Willem Wit sen in zijn kunst een compen satie voor de drukte om zich heen die zijn luidruchtige en drankzuchtige vrienden ver- Willem Witsen, met de veldezel over de schouder archieffoto oorzaakten. Notoire stappers als Willem Kloos, Isaac Israels en George Breitner zijn maar een paar voorbeelden van mensen die vaak het gezel schap van de fijnbesnaarde, erudiete en introverte Amster dammer opzochten. „Het le venslustige gezelschap zijner vrienden was hem een vreug de", zei een vriend ooit over hem. Toch bleef hij een raadsel voor hen allen, zou een ander opmerken. Hij was zwijgzaam en daardoor onpeilbaar. Het waren waarschijnlijk die ka raktertrekken die Witsen de stilte deden zoeken. In zijn tot atelier omgebouwde boot dob berde hij vaak in de omgeving van de Waal en Oudeschans rond de Montelbaan storen. Dicht bij zijn stad en z'n vrien den, maar toch op afstand. ROTTERDAM - „Ik kan me niet sterk maken voor de financiële positie van het Film Festival Rotter dam zonder eerst belet te vragen bij de door de ge meente Rotterdam inge stelde Rotterdamse Kunststichting (RKS). Ik kan niet lobbyen om de belangen van het festival te verdedigen en als ik dat wel doe, loop ik bij voor beeld de Kunststichting voor de voeten. Zo is hier nu eenmaal de structuur". Directeur Emile Fallaux van het afgelopen zondag afgeslo ten en uiterst succesvol verlo pen 21ste Film Festival Rotter dam heeft nog veel werk voor de boeg om het internationaal gewaardeerde festival uit de ambtelijke molen te trekken. „De meeste gemeentelijke diensten hebben nog nauwe lijks de meerwaarde in de ga ten van dit zo langzamerhand grootste culturele evenement van ons land. Gelukkig zijn er ook enkele uitzonderingen". Het Festival telde dit jaar in tien dagen ruim 90.000 bezoe kers voor in totaal 200.000 be zoeken aan films. Dat beteken de een fikse groei. Ook inter nationaal gezien steeg de be langstelling, onder meer uitge drukt in de talrijker aanwezig heid van buitenlandse journa listen en de verschijning van bankiers, producenten en tele visiemaatschappijen op de Ci- nemart, een soort beurs waar filmers bij voorbeeld voorfi nanciering voor op stapel staande films zoeken. Fallaux hoopt dat het gestegen bezoekersaantal en de nave nant gestegen recettes aanlei ding voor de overheid zijn om nu met geld over de brug te ko men. Hij heeft bij Rotterdam om twee ton méér gevraagd, bovenop de jaarlijkse acht ton. Dat geld wil hij gebruiken om het festival een plaats in de stad te geven door het hele jaar heen en niet alleen gedurende de jaarlijks terugkerende tien dagen. „Het gaat om een naar verhou ding kleine investering met een hoge opbrengst. Ik stel me een ruimte voor waar Rotter dammers en filmliefhebbers van elders kunnen binnenlo pen, informatie kunnen halen of waar video's van goede films worden verhuurd. De catalo gussen die elk jaar worden uit gegeven, zijn dan ook geen tiendagsvliegen meer. Het fes tival legt daar een archief aan, er kan een montagekamer ko men en er zal een ruimte zijn waar video's en films geprojec teerd kunnen worden". Prioriteiten „Maar de Kunststichting ligt tot nu toe dwars want zij heeft andere prioriteiten vastgesteld en zij adviseert de gemeente. Ik heb tot de gemeente geen eigen toegang, ik ben afhanke lijk van de RKS. Als ik tegen een besluit van de RKS be zwaar heb, moet ik dat kwijt bij diezelfde RKS. Zo werkt dat in Rotterdam". Fallaux dient ook als hij bij het ministerie van WVC wil aan kloppen, eerst langs de RKS te gaan. WVC krijgt van twee kanten advies over het vieija- renplan over de toekomst van het Filmfestival: van de Raad voor de Kunst en van de Rot terdamse Kunststichting. „Die adviezen wegen even zwaar. Ziehier mijn bewegingsvrij heid". vat Fallaux samen. De RKS had van Fallaux actie ver mogen zijn bij het archive ren van de documenten, zowel op papier als op celluloid, van het inmiddels 21 jaar oude Filmfestival. „Nu liggen cata logi, affiches, achtergrondin formatie over filmers en films en kopieën van films in zolder kamers en bergkasten ver spreid over Nederland. In de erven van het overleden dag blad Het Vrije Volk bij voor beeld zijn 17.000 filmfoto's voorradig, waarvan zo'n 2.000 van het Filmfestival. Waar gaan die heen, het Filmmu seum archiveert ze niet. Ter wijl ook die foto's geschiedenis vormen en dus leerstof zijn voor studenten en filmfans". Belangstelling De belangstelling voor de goe de hun groeit - in tegenstel ling iet die voor de commercië le film door het hele land gestaag. Vo'rig jaar nota bene 10 procent meer bezoekers in filmhuizen; in totaal zo'n 550.000. Bij dat aantal zijn nog niet eens de ongeveer 200.000 bezoekers aan de Nederlandse Filmdagen, het Documentaire festival en het Filmfestival meegerekend. Minister D'An cona van WVC maakte zich bij de opening van het festival nog eens sterk voor de 5 mil joen gulden extra die zij in haar begroting wil. opnemen ter stimulering van de goede film. Allerlei belanghebben den uit de muziek- en theater wereld vielen daarover. „Die vonden dat bedrag te hoog. Ze zeiden: extra geld voor film, laat Cannon dat maar betalen. Alsof filmbezoek geen serieu ze culturele tijdsbesteding is". Visch fruit: klasse zonder veel samenhang Bert Klunder en Mylou Frencken spe len Visch fruit. Gisteren in Theater Pepijn. Den Haag. Herhalingen op 8. 14 en 15 februari. Henk Zwakjes is een eenvou dige man met het afgeronde wereldbeeld van zeg maar de postmoderne mens. Hij weet het niet, er is geen ordening meer. In zijn onzekerheid blijft hij praten en klampt hij zich vast aan de zekerheden van zijn ervaring en cultuur: man nen praten over brommers en voetbal, deugen niet en willen maar een ding. vrouwen hou den van knuffelen en babbelen over kleine dingen, daarom is het zo ingewikkeld tussen de sexen. Bert Klunder speelt hem sterk, mikt iets te veel op de humor van de herhaling, maar boeit. Klunder won Ca- meretten in '84 met 'Klunder Co' maar regisseert nu voor al. Brigitte Kaandorp bij voor beeld. Henk heeft een meisje opge pikt dat van dezelfde soort on zekerheid juist heel zwijgzaam is geworden. Als hij weggaat, is het programma na de pauze voor het grootste deel voor haar. Dan moet ze wel en zingt ze over een klein meisje alleen in de opslagplaats van rampen die de wereld is. Mylou Frenc ken speelt haar als een angstig vogeltje en maakt met veel taalgevoel prachtige liedjes die wel relativerend ironisch zijn, maar daardoor niet onderuit gehaald worden. Ze won ermee de tweede prijs op Cameretten vorig jaar november en dat was minstens terecht. Wat de twee op zich interes sante cabaretiers slecht lukt is het samenvoegen van hun in dividuele bijdragen tot een programma met een kop en een staart. Nu doet Frencken na de twee kleine one (wo)man shows de mededeling dat ze eens een film heeft gezien waarin twee eenzame en onze kere mensen samen op een ka mer in anderhalf uur gelukkig werden en het dus wel kan. Licht uit. 'The End', zegt Klun der. Jammer. Met meer aandacht voor het geheel had Visch fruit een sterk programma kunnen zijn, nu blijft de kijker zitten met twee losse brokken. Mooie brokken, dat wel. Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur. zaterdags tussen 14.00 en 15.00 uur. telefoonnr.071- 122248 en uw krant wordt nog dezelf de avond nabezorgd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 15