„Nadruk op spelling
werkt discriminerend"
h
CeidaeSouaant
BINNENLAND/BEURS
üdU
N\
zeel
\n
US
iiil
BEURS VAN AMSTERDAM
fe
as,
DONDERDAG 6 FEBRUARI 1992
„Er wort steets meer fout gesgreven", noemde de toenmalige mi
nister van onderwijs A. Pais in 1981 zijn nota over het moeder
taalonderwijs, het onderricht in de Nederlandse taal. Tien jaar la
ter is er volgens velen nog weinig veranderd: er wordt niet min
der fout geschreven, en als de geschreven taal geen problemen
oplevert, doet de mondelinge taal dat wel. Vraag is: mankeert er
wat aan het onderwijs of zien Pais c.s. spoken? Een gesprek met
drs. J. Sturm, moedertaaldidacticus aan de Katholieke Universi
teit in Nijmegen.
aard de afkeurende geluiden
over de kwaliteit van dat on
derwijs. Kritiek van mensen
die aan de hand van verkeerd
gezette d's en t's in kranten,
brieven en soms zelfs over
heidsstukken menen te mo
gen concluderen dat er toch
heel wat schort aan de over
brenging van de basisprinci
pes van onze schone taal. Of
die daarvoor verwijzen naar
het Groot Nationaal Dictee, sa
mengesteld door Sturms naas
te collega's Fens en Van den
Toorn. Niemand die dat fout
loos wist te volbrengen. Het zat
wel vol niet-alledaagse valkui
len, maar toch.
NIJMEGEN - Eerst even
wat citaten. „Ons taalon
derwijs is in alle opzichten
bedorven, is één en al ab
stractie, zit vol onkritisch
dogmatisme, is misken
ning van de aard van alle
taal en zit vol misplaatste
geleerdheid".
Of: „Die jongens en meisjes
kennen van alles en nog wat,
maar op fatsoenlijke manier in
het Nederlands antwoord ge
ven, netjes in beschaafd Ne
derlands over hun kennis pra
ten, een draaglijk Nederlands
stukje schrijven kunnen ze
hier niet, kunnen ze daar niet,
kunnen ze nergens". En als
voorlopig laatste: „Directeuren
van bedrijven krijgen zo vaak
brieven die door gebrekkige
taal en slordige stijl ontsierd
zijn, dat zij zich gedrongen
voelen in het openbaar hun er
gernis uit te spreken. Het eu
vel der onvoldoende taalbe
heersing schijnt zich in alle la
gen van ons onderwijs voor te
doen".
Bovenstaande citaten zijn niet
van vandaag. Het eerste viel te
lezen in 'Pleidooi voor de Moe
dertaal, de Jeugd en de Onder
wijzers' van J.H. van den
Bosch, geschreven in 1893. Het
tweede verscheen in 1917, en
het laatste citaat viel te lezen
in een boekje over het taalon
derwijs uit 1941. Drs. J. Sturm,
moedertaaldidacticus aan de
Katholieke Universiteit in Nij
megen, die de citaten bijeen-
sprokkelde, wil er maar mee
zeggen dat de kritiek op het
taalonderwijs niet iets is van
deze tijd.
Sturm houdt zich bezig met
onderzoek naar het onderwijs
in de moedertaal en kent uiter-
Toch wil Sturm die kritiek op
de kwaliteit van het onderwijs
niet onderschrijven. „Er zijn
veel te weinig onderzoeksge
gevens voorhanden om die kri
tiek te staven", zo zegt hij in
zijn kantoor op het Nijmeegse
universiteitscomplex. Volgens
Sturm is het vrijwel onmoge
lijk de kwaliteit te testen als
niet van tevoren vaststaat
waaraan dat onderwijs moet
voldoen. En juist daarover zijn
de meningen zeer verdeeld, zo
blijkt al vele jaren. Zoveel
hoofden, zoveel zinnen.
Sturm: „Probleem is: welke ei
sen stel je? Hoe meetje de taal
vaardigheid van leerlingen?
Vind je het belangrijk dat kin
deren goed kunnen spellen of
zegje: als ze zich goed kunnen
uitdrukken is aan de opdracht
van goed onderwijs voldaan?
Bestaat er een objectieve me
ting? Als je kinderen test, doe
je dat dan het best met meer-
keuze-vragen of met open vra
gen? Onderzoek geeft vaak
geen eenduidig antwoord".
Briefje
Sturm pakt er een voorbeeld
bij van zo'n onderzoek, een
proefpeiling onder duizend
leerlingen van het basisonder
wijs, gedaan in de jaren 1985-
1987. De kinderen kregen de
opdracht een briefje aan hun
moeder te schrijven, waarin ze
uitleggen dat ze even met een
vriendinnetje naar de natuur-
club zijn. Hij legt twee van die
briefjes naast elkaar. Beide
briefjes lijken uitstekend aan
de opdracht te voldoen. „Nu
werd dit briefje door de onder
zoekers als beter beoordeeld,
omdat er in de aanhef Mama
staat en wordt gemeld met wie
dit meisje naar de natuurclub
is, en in het andere briefje niet.
Maar je kunt je natuurlijk af
vragen of dat nou het beste be
wijs is van een betere taalvaar
digheid. Wat is beter, wat
slechter. Daarbij komt, en dat
was de oorzaak van de meeste
kritiek op dit onderzoek, dat
dit soort situaties bij grote
groepen kinderen vrijwel niet
voorkomt. Bij allochtonen bij
voorbeeld is het schrijven van
een briefje aan je moeder een
compleet onbekend verschijn
sel. Voor die kinderen was dit
een hele vreemde opdracht,
waarbij ze meteen al in het na
deel verkeerden. Waarbij dan
nog komt dat een natuurclub
een tamelijk elitair verschijn
sel is, waarvan het overgrote
deel van de kinderen nog nooit
heeft gehoord", aldus Sturm.
Het bewijst volgens Sturm dat
je onderzoeken altijd moet re
lativeren. „Uit dit onderzoek
kwam naar voren dat zeven
procent van de geteste leerlin
gen lijdt aan functioneel anal
fabetisme. Maar is dat ook zo?
Inmiddels is iedereen het er
wel over eens dat dit onder
zoek weinig waarde heeft".
Tijdgeest
Goed, zolang er dan nog geen
overeenstemming is over wat
precies wordt verstaan onder
een goede taalbeheersing, of
zelfs over het onderzoek daar
naar, kun je toch aan de hand
van de dagelijkse praktijk
vaststellen dat er iets niet
klopt? Als universitair opgelei
de mensen „hij erkend" schrij
ven, of „ik heb gevraagt", dan
schort er toch iets? Sturm:
„Dat is dan toch afhankelijk
van de vraag welke eisen je
stelt. Welk belang hecht je aan
een correcte spelling, aan een
juist gebruik van de grammati
ca? Het zou mij niets uitmaken
als ik een spelfout maak, maar
voor een magazijnbediende
telt het wèl. De kwaliteit van
het onderwijs wordt afgeme
ten aan de eisen die de maat
schappij stelt. Aan de tijd
geest, zou je kunnen zeggen.
Vondel schreef het zelfde
woord in verschillende gedich
ten in steeds andere vorm. Het
ging toen om de betekenis, hoe
je het schreef was minder be
langrijk. Nu is de tijdgeest an
ders. Een correcte spelling is
een volstrekt achterhaald ver
schijnsel, maar nu zegt de
maatschappij: leg daór het ac
cent op in het onderwijs. Waar
we aan moeten werken is dat
die waanzinnige nadruk op
spelvaardigheid als indicatie
voor geschiktheid voor een be
paalde baan verdwijnt. Die
werkt discriminerend voor een
groot aantal groepen in de sa
menleving. Laten we onze tijd
niet aan spelling verdoen, zou
ik zeggen, maar de algemene
opvatting is dat het er wèl toe
doet".
Marginaal
Taalbeheersing afmeten aan
spellingbeheersing klopt niet,
vindt Sturm. Omdat er dom
weg mensen zijn die het nooit
zullen leren. „Hoeveel tijd je
ook aan spelling besteedt, de
prestaties worden er heus niet
beter op. Je ziet dat de effecten
van spellingstoetsen margi
naal zijn. Dus moetje aanvaar
den dat het belang relatief is.
Dat blijkt ook wel uit het Groot
Nationaal Dictee. De winnares
had vijf fouten, maar is dat
goed? Het waren toch vijf fou
ten. Had je van deze lerares
Nederlands niet mogen ver
wachten dat ze geen fouten
zou maken? En dan kun je je
weer afvragen of een dictee
wel de juiste manier is om de
spellingsvaardigheid te testen.
In spontane teksten maakt
men vaak vrijwel geen fouten,
in een dictee nemen ze snel in
aantal toe, omdat je in een test
situatie zit".
Vandaar ook dat er in de Nij
meegse letterenfaculteit een
hartig woordje gewisseld is
over de medewerking die de
hoogleraren Fens en Van den
Toorn gaven aan het Groot Na
tionaal Dictee. Sturm was fa
liekant tegen die medewer
king. „Het Groot Nationaal
Dictee legitimeert spelling als
een belangrijk middel, en dat
heeft niet geringe repercussies
op scholen. De druk om meer
aandacht te geven aan spelling
neemt toe, en dat gaat ten kos
te van het andere taalonder
wijs als communicatie en taal
begrip. Dat lijkt me gezien de
effecten van spellingsonder
wijs een kwalijke zaak".
Verontrustend
Sturm herinnert zich een brief
van een van zijn collega's die
in een verzoek om financiering
van een studiereis „gevraagt"
schreef. Een meer dan veront
rustend verschijnsel, zou je
zeggen, als je in aanmerking
neemt dat die collega zijn ken
nis dient over te brengen aan
studenten die straks ook voor
de klas komen te staan. En als
hun hoogleraar het al fout
doet, hoe moet dat dan straks
met die kinderen waaraan zij
les moeten geven? De Nij
meegse moedertaaldidacticus
tilt er niet al te zwaar aan. „Ui
teraard wist die collega wel hoe
hij het moest schrijven, maar
ik vermoed dat hij zich zo con
centreerde op dè boodschap
die hij wilde overbrengen, dat
hij de grammaticaregels even
uit hét oog verloor. Dat zie je
wel vaker. Bovendien is het
hier niet onze taak de studen
ten nog eens de grammatica-
en spellingsregels bij te bren
gen. We gaan er vanuit dat ze
die al beheersen, want als ze
hier komen hebben ze al twaalf
jaar taalonderwijs achter de
rug. Het is bovendien een
groep die vwo heeft en geïnte
resseerd is in Nederlandse
taal. Dat is de basis van waar
uit wij werken. En dan blijkt
wel dat velen niet vlekkeloos
spellen, maar als ze het in die
twaalf jaar niet geleerd hebben
kunnen wij ons de moeite ook
wel besparen", aldus Sturm,
die daarmee ongewild een uit
stekende kenschets geeft van
de kwaliteit van het moeder
taalonderwijs.
Vraag is dan natuurlijk of je
ooit uit die vicieuze cirkel kunt
komen. Zolang docenten zelf
een aantal basisvaardigheden
missen, moet voor de vaardig
heid van toekomstige docen
ten worden gevreesd. Onder-
zoekgegevens over hoe de wel
aanwezige kennis van docen
ten in de klas wordt overge
bracht zijn er daarnaast nau
welijks. „Er is een schreeu
wend gebrek aan informatie
over wat er precies in de klas
gebeurt", zegt Sturm. „Er zijn
wel enquêtes gehouden. Daar
uit blijkt bijvoorbeeld dat ge
middeld een uur per week
grammatica-onderwijs wordt
gegeven in zowel het basis- als
het voortgezet onderwijs. Op
merkelijk is dat in het huis-
houdonderwijs volgens die en
quêtes meer aandacht wordt
gegeven aan grammatica dan
op andere scholen. Toch is de
status van de leerlingen die
daarvan afkomen kleiner, ter
wijl ze hun taal misschien wel
beter beheersen".
LAA
rlen
als
coördii
:tie op i
t van c
»erken
r de dii
Ie onde
„Voo
ij cl Ij.' i
jerd wi
ring va:
iet one
iers in
als wer
Hoe je del^%^
vaardigheij
van mensi
meet, is efÖÖJ1'
vraag 5 Van
waarover ijche z
deskundig latei
van meninjp me(
verschillen i
FOTO
STEPHEN
EVENHUIS f de V
•opese
droevig gesteld is met de h
liteit van ons taalondeni
rest een schrale troost.
tiek op het moedertaalonl
wijs is niet iets typisch NeT
lands", zegt Sturm. „De EnPtba^e
sen zitten met precies hetran d€
de. Toen mevrouw Thatdweet
nog staatssecretaris van onFP
wijs was, in 1976, verscheel"®
in Engeland een in haarF" die
dracht geschreven rapport |"eren
de titel 'Why Johnny
read". Belangrijkste conclj
ebou'
Jende
laties
was dat niet te bewijzen (SPO
dat de kwaliteit van het if9. 1
dertaalonderwijs, het EnjdriJvei
dus, aan het teruglopen warie "P
Amerika verscheen een jregels
port met de titel 'Declining3"!
the scores', mede gebaseerdPa^c
gegevens dat een groot gecf"s Va
te van de zwarte bevolkingP®6.1^
taalontwikkeling niet vef""lcb
kwam dan de vierde groep1"
de basis-educatie. Maar smS k
daar zaten ze met het jo°rde
bleem van: hoe test je, w!n *n
eisen stel je, wat verlang je aamst
het onderwijs. En dat is
maatschappelijke keus,
door de jaren heen steeds!
andert".
Noteringen van donderdag 6 februari 1992 (tot 11:05 uur)
HOOFDFONDSEN
90/91 4.68
90/710
90/1.05
90/6.50
86/87 5% St
90/ 2 85
90/6.10
90 3.60
90 2 80
89 2 50
91 8 00
90/8-
90/2.10
86/1.75
90/1.30
90 3 50
90 4 40
90/2-
90 2% stock F
90 2 50
90/ 7 85
89/3.30
90/2 00
90/0.50
90/3 48
90/91 3.40
89/90/ 1 84
78/4.40+5% St
90/1 50
90 5 27
90 3.60
90 1.95
90/2.40
90 2 52
90/1 00
ho dd
47 00 3/2
45 10 4/2
80.30 27/1
127.70 17/1
83 00 21/1
139.10 28/1
192.406/2
57.50 5/2
48 00 28/1
62.80 28/1
45.50 15/1
25 5031/1
141.00 21/1
106.20 28/1
109 20 3/2
31.50 22/1
35.60 21/1
174 006/2
52.80 28/1
75.30 28/1
63.00 28/1
51.60 5/2
42 10 17/1
49 2015/1
151.90 17/1
61.60 5/2
7010 4/2
68.50 3/2
48.00 5/2
32 90 21/1
32 30 21/1
41.90 6/2
99 80 17/1
57.603/1
99 7023/1
71.80 24/1
45.605/2
188 4031/1
84 00 31/1
44.30 5/2
29 704/2
86 50 28/1
67 50 6/2
66.00 5/2
la dd
42.203/1
43 00 20/1
78.70 2/1
119.60 2/1
76.40 8/1
126307/1
189 30 2/1
51 00 7/1
42.90 2/1
56 502/1
41.408/1
21 106/1
131.00 8/1
90 00 2/1
98.90 8/1
27.60 8/1
31 40 8/1
15710 7/1
41.70 6/1
57.40 3/1
55.10 8/1
46.00 2/1
38.90 3/1
44.60 6/2
141 50 8/1
53.80 13/1
63 00 2/1
65 70 30/1
42.20 2/1
28.80 7/1
28 60 14/1
393014/1
94 30 8/1
54 10 30/1
96.50 8/1
69 80 2/1
40.506/1
17540 8/1
71.80 2/1
39 80 7/1
22 70 8/1
80 00 2/1
61 50 2/1
63 80 30/1
abn amro
abnamrd92
aab all-in
dordtsche
elsevierc
fokkerc
gist-brc
heineken
hoogovensc
hunt.doug.
intern.mul
intnedgrc
kim
océ(d'92)
pakhoede
philips
phild92
polygram
46.80-
44.90
80 30
12500
80 40
134 50
19210
57.20
47.00
60.50
44.80
24 80
134.30
103.90
106.20
29.00
34.00
51.40
40.50
45.00
145.30
29.30
84.40
67.30
46.70
44.90
80.20
124.90
80 60
13420
192.40
5710
47.20
60.00
44 70
24 70
134.00
103.C9
105.20
29 30
33.90
172 50
51.50
44 90
144.50
59 90
68 50
67.20
47.90
30 50
30.00
41.20
98.30
7130
4520
185.00
83.70
44 00
29 50
84 20
67.20
65.50
13630
19240
57.40
47 30
60.50
45.10
24.80
134.30
104.00
107.40
29.40
34 10
173.50
51.80
7130
45.00
186 00
83 70
4410
29.50
84.50
67.50
abrvamropr
ad holde
ahrend gre
air holle
amst rubber
ant.verf
atap holde
athlongr.
athlonc
bam groep
batenbbeh
blydwiil
boer druk
boerwinkc
bos kalis c
calvéc
calvepr
crnduint
12150
121.00
114.00
34300
339.20 339.20
dScccp
gamma hok)
105.00 1 04.00
gammah5pr
geveked92
grolschc
gtihold
hageKl
hal trust
haltru
X
hunter dpr
ihceaiand
infotheekc
koppelpoort
krasnapols
landreglc
116.50 116 50
moolen hold
mulder bosk
nagronc
nat.inv.bnk
npmc
nutrida gb
nutrd92
1176.00 1176.00
156500 156500.
15300.0 15500.0
327 00
7050.00
200.50
nutrvbc
nutr.vbd92
nijv-t cate
pirelli tyr
polynorme
randstad h,
reesinkc
sarakreekS
schuitema
staal bank c
stad rotte
tetegraafc
texttwenthe
tulip comp
twkabelhc
ubbink
urvl7pr
united d.g.
v.trans.hyp.
vertoc
volk sieve
vredestc
vrg
vrgd.92
wegener c
west invest
wesl-invwb
westersuik
26150 261.00
att$
ameritechS
atlnehlS
austrcons
batind
bceCJ
bell all S
bet£
bethsLS
StHKS
chevrons
chryslerS
crbcorpS
coastal cS
Colgate S
commedisS
comp task
conti dat S
dowchemS
ea kodakS
eurospfS
first mexS
fluor S
ford mot$
foster bg
gaia hedge
gen elects
gen motorS
gilletteS
goodyearS
grace&cS
honeywellS
icnpharmS
ibmS
indcapfS
int flav S
int paperS
intteltS
kleinwort£
OttonS
kxkheedS
lone star?
ItvS
malayacpS
marubenYen
mrnnesotaS 92.50
mitsubYen 500 00X
mobtlS 63.50
morgans 62.10
necS 120000
newscaym.c.p 945 00B
news cp AS
4.00
510.00
nomuraYen
norskh N kr
nynex
Occidents
pac teles S
p&o£
pepsico S
perkin fd£
philmorrS
phillpetS
polaroids
prospects
quakerS
ncohYen
sanyo electr.
stgobFfrS
saraleeS
schlumb
Scottish
sears rS
suzuki Yen
148.00
72.80X
64000X
510.00
46500
texacoS 59 50
texinstrS 34.60
bpeuropE 057
toshibaYen 639.00
un carbid S 23.80
unpacif.S 46.00
unidanDkr 220.00
unisys cp S 7.40
us wests 36.00
usxmarath 22.60
wamerS 7150
westingh S 19.30
woolworth 29.70
xerox S 79.80
yokogawYen 1000.00X
BELEGGINGSINSTELLINGEN
vk
aabaandf 7950
aabamfd 69 00
aabeurfd 73.40
aabf-efd 55.40
abnamrobl.gr
abnbelned
aegonaandt
aegonspaarpl
amronafd
asiapgfS
bever belS
caninvfc
cap intern
cinobldf
clnoblwf
d°!oydinv
dpamfdS
dp en res S
egf invest
emf rente c
enhobel
enhobel pr1
enhobel pr2
environment
eoe index
esmeralda
eurgrfd
eur.ass.tr.
eurmongr
eurmoninc
eurmonoff
fondis
gimglobfd
groeigarant
hollfund
hollobl.fd
hol pac fd
holselfds
indiamagf
ids mutual
jadefonds
meesobdvf
mkintvent
mondibel
nat res 1/5
nat res 1
nedufoa
nedufob
new asia fd
nomurawrfd
nmb dutch f
nmbgekffd
nmbglobf
nmboblf.
nmbrentegr
nmb sp.div.fs
131.50 132.00
104.40
105.50
103.50
70 00X
6000E
95.00E
postbvermg
rentalent
rentotaal
rgamerica
rgdivirent
rgeurope
rg flor. ra
rg pacific
rg blauw
rg geel
IK
rolinco pr
schrodersipt
scitech
technolfc
tokyosebS
tokyopacS
transpac
unico
unifonds 5
112.80 112.80
113 50 113.40
322 00 322 00
vastned
vsbmixld
vsb rente!
wereldhave
yen value I
zomflor.fd
acf6Vi 88-98
air 8 Vj 85-00
bred 1193a
bühr6V«33a
enraf586-01
fokker 4V« 99a
fr.maas6'.ï99
groisch5'/4 91
hag 6'-88-95
hoop 5 87-97
indm5%99
knp 7 85-95a
medi696a
nedh7'/i88a
nk16'/.88-99a
nutr4V<99
ni|v6tè 85-00
oce6'/598a
rolinco 6% 67
shv 1481 -93a
tip TM 90-00
verto 6'/t 97
vi-bu 8V4 85
vs!8V593a
vrg 4 V5 88-98
W0Hd2'A94
nl 12% 86-96
nl 11148292
nlll .82-92
nl 1182-92
nl 104.80-95
nMO'/v 80-00
nMOtè 82-92
nl10'/« 82-92
nUO'A 86-96
nMOVï 87-97
nl 1082-92
nl 9% 80-95
nl 91% 86-93
nl 9-/4 90-00
nl 9 79-94
nl 9 83-93
nl 99000
nl990IH00
nl990IV00
nl 9911II
nl 8% 79-94
nl 8% 84-94
nl8%90lp00
nl8%90llp00
nl 8V4 92p07
nl8Vfe 83-94
nl8V% 841-94
nl 81% 8411-94
nl 81% 87-95
nl 8'? 89-99
nl8l%91llp01
nl81%9llp06
nl8'/i 77-92
nlBU 77-93
nl8'/i90p00
nl 8'/4 92p02
nl8'/4 92p07
01883-93
nl 8 85-95
nl 7% 77-97
nl m 77-92
nl TVs 82-93
1)17*4 85-00
nl 7% 90-00
nl 71478-93
nl7'/% 84-00
ff® 85-95
nl 7'/? 8511-95
nl 71*86-93
nl7!%89p99
nl7'/z89llp99
nl 7 69-94
nl 7 85-96
nl 7 87-93
nl 7 89lp99
nl789p99lll
nl 7 89p99IV
nl6V4 78-98
nl 6Y4 851-11
nl 6s'. 861-96
116.00
167.00
145.00
142.00
84.00L
101.38 101.38
100.35
100.83
10176
nl 6Vj 89p99
nl 6% 681-93
nISfe 6811-93
nl6'/i 6811193
nl6'/568IV-94
nl 615 86-96
nl6!%87p94
nl6V.'88p98
nl 61% 88-96
nl61%89p99
nl687p97
nl 6 Vj 67-92
nl6'/4 86-96
nl6'/«87ip95
nl6'/«87ll
nl6'/i87lll
nl6!'4 87p97
nl6'/4 87-02
nl 6'/4 88p94
nl 6'.4 88-98
nl 6 67-92
nl 6 87-94
nl 564-94
nl 4 62-92
nl 3^4 53-93
nlgrb31%d
nl 3'/4 48-98d
nl beiert 3%
nl3'A54-94d
nl3'/< 55-95
nlgrb3d
nlgrb2V%d
sladrd 1/125
NIET OFFICIEEL GENOTEERD
bretfuwa
infotheekc
medr696a
nedh 7'.« 88a
vi-bu8'A85
managmntsh
SScs
columbsec
commoj2
dedneef
delta doll.l
delta ecu f
deltamixf
delta rent t
delta vast I
dutch take o
ehco-klm
equity 1
equity 2
equity g/rl
equity 3
eurdevcap
tree record
gaia hedge IS
geld pap c
german aty
goudavuurv
great west
grontmijc
0?
helvoet hold
IpSST
kuhne+heitz
la comp
managmntsh
nedcongr c
ned.etev
nedschroef
nevas
neweurhOM
newaysel
newtron hid
ordina
13000 130 00
10000 100.00
amcj/anamid
am home pr
american tel
armcoincP
asa ltd
asarcoinc
ashland oil
atlrichl
bankamenca
bausch&lo
WISSELMARKT AMSTi
amenk dollar
antill.gulden
auslr dollar
belg.frank (100)
canad dollar
deensekroon (100)
duitse mark (100)
engelse pond
franse frank (100)
grieksedr. 100)
hongk dollar (100)
Se0" (10.000)
jap.yen (10000)
nwzeel.dollar (100)
noorse kroon (100)
oostenr.Sch (100
port escudos (100)
spaansepes (100)
sunn gulden
zweedse kr (100)
zwits frank (100)
5,4645-5,4695
1.52625-1.52875
29,020-29,070
112,5600-112,6100
14,945-14,995
142,335-142,435
0,9680-0,9780
28,670-28,720
30,970-31.020
125,985-126,035
2.2965-2,3015
'SS
S5
pacgas
pac light
panhandle e
phelpsdodg
philmoms
philips
union pac
uldlechnol
un oil cal
OPTIEKOERSEN
(30 meest verhandelde series)
Optie serie urtvpr omzet
BT c jul 92 4500 54
BT p jul 92 4250 50
DSM p jul 92 105.00 50
c leb 92
c apr 92
p leb 92
p jul 92
c apr 92
PHI c okt 92
PHI p apr 92
UNI c apr 92
OGX c feb 92
DGX p feb 92
EOE c feb 92
EOE c feb 92
EOE c feb 92
EOE c nov 92
EOE p feb 92
EOE p feb 92
EOE
i apr 92
T0P5 p feb 92
175.00
280.00
29500
300.00
28500
290.00
295.00
295.00
56000
260 4500
2.10 4500
620 104.00
0.80 107.30
1.80 29.40
8.70 17400
270 51 60
0.50 51 60
0 80 51.60
720 51.60
320 4030
1.60 40 30
1.80 40.30
1 10 40.30
1.70 40.30
2.20 31 00
1.10 31.00
2 00 31.00
1.00 31.00
37.80 1 85 80
1.30 177.61
1.05 177.61
17.00 296 53
4 10 296 53
1.70b 296.53
22.50 296.53
1.00 296 54
2.20 29654
4 80 296.54
5.00a 559.88
Slappe beurs
De effectenbeurs van Wall StJRDE
heeft gisteren een teleurstellde ex
dag beleefd na het record dat d het
dag tot stand kwam. De Dow doei
nes-index daalde met 15,21 p i -p
ten tot 3257,60 punten bij een
zet van 261 miljoen aandeden
Winstnemingen waren veriverk|
woordelijk voor de daling vate kill"
beursindex.
Het Damrak vertoonde gist«)udste
een slaapverwekkend beeld.incier
beleggers bleven aan de zizit in
staan. De CBS-stemmingsirtet a/
kwam dan ook nauwelijks vanege be
plaats. Bij de opening varrvervo
markt steeg de index nog naars teruf
hoogte van 122,7 punten, nhadste
daarna was het uit met de prqt 150
eindigde op 122,10. jid te k
KLM schoof sterk omlaag. Hetj een d
eindelijke koersverlies was jn tou
40,50. Hoogovens kon niet prcfaedrij
ren van het OESO-rapport,laar(j r
een betere staalmarkt voorstag j
en zxakte twee dubbeltjes we5udst,
ƒ51,50. Polygram schoot gus
omhoog op 41,20. Heint
mocht een groei boeken van
op 173,30. Het warenhuis—~-
cern KBB, waar een reorganiL
bij de Hema zit aan te koCllY
kreeg een klap en gaf 1,50 a
68,60. Begemann verloor 201*
114. Begin januari noteerde
gemann nog een koers van ƒ1
Tulips optimistische blik o£HT
toekomst werd door de vloer?n fus
ontvangen en verloor zodat11 onc
0,70 op 24. Getronics konifondsi
wel profileren met een winstleraars
1 op 33,20. Ook Multi# toeg
kon omhoog op 5,60, een ll Ziek
van 0,30. land (I
Op de parallelmarkt konde(ziekei
mac, Neways en Rood Testneringe
de beleggers overtuigen vanh besl<
bestaansrecht. Simac noténenga
een koerssprong van lsie W(
13,20, Neways behaalde n-Nedi
plus van 0,40 op 7,20 en |ering<
Testhouse trok twee dubbj de aa
aan op 6,80. Docdata - ondejverzel
van het Van den Nieuwenhujanisat
imperium - echter schoof De n
naar beneden op 6. jm 60C
ir dan
BUITENLANDGELD GWK/CDKf
amerik dollar
austr dollar
belg.frank
canad dollar
deensekroon
duitse mark
engelse pond
franse frank
grieksedr.
ierse pond
ital.lire
lapyen
noorse kroon
oost.schill.
port.escudo
spaansepes
turkse pond
zweedse kr
ADVIESPRIJZEN GOUD EN ZILVI
GOUD Nieuw
onbewerkt 20060-20660 202!
bewerkt 22260
ZILVER
onbewerkt 205-275
Opgave: DnjfhcxM.
MA
ENTE1
fLANI
op Bii
ïn 32-
ndijv
ïines
00-31
0-83.1
12-
132-:
nini 7
ksoi
20-32
30. J
Radi
F rod
glas 1
1-97. S
"uiten
