Habash terroriseert
Franse regering
'Sarajevo' ontvlucht de tanks
in discotheken en op skipistes
Somailt
BUITENLAND
Moedermelk maakt
intelligenter
Ierse premier
treedt af
Sterkere
CVSEmoet
conflicten
voorkomen
VRIJDAG 31 JANUARI 1992
it hebl
emierU Peng
Ihina houdt
Sast aan
éijervormingen
n communisme
Ruimteveer terug
LUCHTMACHTBASIS EDWARDS -
Het Amerikaanse ruimteveer Discove
ry is gisteren teruggekeerd op aarde.
Na een reis van acht dagen en 128
rondjes om de aarde landden de zeven
astronauten en een hoeveelheid klei
ne organismen, die tijdens de reis ver
zorgd en onderzocht werden, veilig op
de luchtmachtbasis Edwards in Cali-
fornie. Oorspronkelijk zou de Discove
ry woensdag al zijn teruggekeerd,
maar het Amerikaanse ruimtevaart
centrum NASA besloot een extra dag
voor experimenten aan de reis vast te
plakken. De NASA werd tijdens deze
45ste reis van het ruimteveer bijge
staan door zo'n 225 wetenschappers
uit 14 landen. Buiten de dampkring
onderzochten de astronauten de in
vloed van gewichtloosheid op planten,
insecten, kristallen en op elkaar.
Zelfbestuur Zuid-Tirol
ROME Het Italiaanse parlement heeft giste
ren de laatste wetten aangenomen om de auto
nomie van Zuid-Tirol te completeren. De Itali
aanse regering hoopt met de laatste wetten de
weg vrijgemaakt te hebben voor Oostenrijk om
een klacht bij de Verenigde Naties in te trek
ken, die Oostenrijk in 1960 over de behande
ling van de Zuidtirolse, Duitssprekende min
derheid indiende. Het gebied werd in 1919 aan
Italië gegeven na de nederlaag van de Oosten
rijks-Hongaarse Donaumonarchie. Onder
Mussolini probeerde de fascistische partij het
gebied met zuidelijke Italianen te bevolken,
maar nog steeds spreekt 70 procent van de be
volking Duits. Wenen verklaarde de klacht in
te trekken zodra de Zuidtiroler Volkspartij
(SVP) tevreden is met de-autonomie-regeling.
De SVP wil nog dat aan het pakket een clausu
le wordt toegevoegd waardoor Zuid-Tirol naar
het Internationaal Gerechtshof kan stappen
als Italië de afspraken niet nakomt.
LONDEN p Kinderen die als baby moeder
melk kregen scoren aanmerkelijk hoger in
intelligentietests dan kinderen die alleen
flesvoeding kregen, zo blijkt uit een Brits on
derzoek onder 300 te vroeg geboren kinderen.
Veel artsen vroegen zich eerder al af of de aan
moedermelk toegeschreven gunstige effec
ten niet eerder verband hielden met zaken
als motivatie en opleiding van de moeder en
de band die de zuigeling met zijn moeder
krijgt door het voeden met de borst. De arts
Lucas heeft voor zijn onderzoek met opzet te
vroeg geboren kinderen gebruikt, die ook als
ze moedermelk kregen via een slangetje wer
den gevoed. Hij zegt op die manier werkelijk
de effecten van moedermelk te hebben kun
nen onderzoeken, in plaats van die van het
voeden met de borst.
Beruchte gangster
Bocchino vermoord
PHILADELPHIA - De be-
ruchte en reeds lang voor de
in Philadelphia opererende
maffiafamilie Scarfo werken
de gangster Felix Bocchino is
vermoord.
De dader wist te voet in de
straten van Zuid-Philadelphia
te ontkomen. De 72-jarig Boc
chino werd achter het stuur
van zijn auto door twee scho
ten in zijn nek en een schot in
zijn hoofd gedood. Bocchino
was een zogenaamde „sol
daat" van de Scarfo-familie.
Sinds de leider hiervan, Nico-
demo Scarfo, gearresteerd
werd woedt er een machts
strijd binnen de familie om
het leiderschap.
AVOS China gaat door met
jonomische hervormingen,
izelfdertijd houdt het vast
het communisme en zal het
;en politieke onrust toelaten,
heeft premier Li Peng giste-
gd in Davos.
was de eerste spreker op het
•nomisch Forum in de Zwit-
>rse wintersportplaats, een
(arlijke bijeenkomst van pro-
linente zakenlieden en politi-
Li Peng wees erop dat de
momische hervormingen in
fe jaren '80 voor een flinke
roei van de Chinese economie
rorgd hebben. Het Chinese
ilk heeft daar danig van ge-
ifiteerd.
laarom zal China, in plaats
in zijn hervormingspolitiek te
•anderen, het tempo ervan
jvoëren", aldus Li. China laat
>t communisme niet vallen,
jdanks het uiteenvallen van
Sovjetunie die een ander be
id gevoerd heeft. „Hervor-
ingen in China betekenen
:n verandering van het socia-
itische stelsel. Veeleer is er
irake van verbetering en ont-
ikkeling van dat stelsel", zei
Hij brengt als eerste Chine-
leider een bezoek aan het
isten sinds de communisti-
le autoriteiten in 1989 hard-
idig optraden tegen een de-
icratiseringsbeweging. De
elddadige onderdrukking
(dde tot politieke verkette-
ig door het Westen, maar de
indelscontacten zijn hersteld
nwege de aantrekkelijkheid
(J) n de geweldige Chinese
arkt met zijn 1,1 miljard men-
PARIJS - Georges Ha
bash, de Palestijnse extre
mist die sinds woensdaga
vond wordt verpleegd in
een Parijs ziekenhuis, is
vannacht in voorlopige
hechtenis genomen.
Een medisch onderzoek moet
uitwijzen of de oprichter van
het radicale Volksfront voor de
Bevrijding van Palestina kan
worden verhoord door de Fran
se onderzoeksrechter Jean-
Louis Bruguière voor zijn be
trokkenheid bij terroristische
De zeer omstreden verpleging
van de 'organisator van de eer
ste vliegtuigkaping' leidde gis
teravond tot het ontslag van
drie Franse topambtenaren.
Onder hen Francois Scheer, de
speciale gezant van president
Mitterrand en tweede man op
het ministerie van buitenland
se zaken. Officieel wordt de
ambtenaren 'een ernstige fout'
verweten. Naar verluidt zou
president Mitterrand pas over
de opname van Habash zijn ge
ïnformeerd toen het te laat was.
De radicale Palestijn werd in
Parijs opgenomen nadat hij
eerder in de week was getroffen
door een hersenbloeding. Het
Franse Rode Kruis ging de pa
tiënt met een speciaal vliegtuig
ophalen, waarbij werd aangete
kend dat Habash zowel zijn
transport als de kosten van de
behandeling voor eigen reke
ning had genomen. De voorzit
ster van het Franse Rode Kruis,
oud-minister van sociale zaken
Georgina Dufoix, nam gister
avond ontslag als adviseur van
president Mitterrand. Opmer
kelijk genoeg gebeurde dat eni
ge uren nadat ze op de televisie
nog de woorden van het Franse
staatshoofd had herhaald, na
melijk dat het een 'medisch ge
val' betrof en dat er tegen Ha
bash geen nationale of interna
tionale opsporingsbewijzen lie
pen. De rechtse oppositie kon
geen genoegen nemen met die
verklaring en eistte het aftre
den van de betrokken minis
ters. Bij terugkeer van zijn
staatsbezoek aan Oman besloot
president Mitterrand de 'ver
antwoordelijke topambtenaren'
de wacht aan te zeggen. Van
daag woont Mitterrand in New
York de vergadering van de
Veiligheidsraad bij.
Stuurloos
Het op zijn minst vage beleid in
de 'affaire Habash' wordt dank
baar aangegrepen door de
rechtse oppositie die het weinig
populaire socialistische bewind
vergelijkt met een 'stuurloos
schip'. Volgens een oppositie-
woordvoerder was het ontslag
van de topambtenaren verge
lijkbaar met de gang van zaken
in de affaire Greenpeace (aan
slag op de Rainbow Warrior
waarbij een Nederlandse foto
graaf om het leven kwam) toen
een serie ondergeschikten ont
slag kreeg. „Voor de eer van
Frankrijk moeten premier
Cresson en de ministers van
buitenlandse zaken en binnen
landse zaken opstappen", eist
de oppositie.
De niet zorgwekkende gezond
heidstoestand van Georges Ha
bash doet sommige waarne
mers vermoeden dat Frankrijk
is gebruikt in een afrekening
onder Palestij nen. De voorzit
ter van het Palestijnse Rode
Kruis is tevens de broer van
PLO-leider Arafat met wie Ha
bash op gespannen voet staat.
Georges Habash.
Andere mogelijkheid zou een
uitgekookte Palestijnse ma
noeuvre zijn om de relatie tus
sen Frankrijk en Israël te ver
storen. De Israëlische autoritei
ten hebben woedend gerea-
FOTO: EPA
geerd op de behandeling van
Habash in Parijs.
Het ziekenhuis waar de 65-jari-
ge Palestijn wordt verpleegd is
vanochtend onder verscherpte
bewaking gesteld.
DUBLIN Premier Haughey van Ierland heeft
gisteren aangekondigd dat hij volgende week zal
aftreden als premier en leider van de Fianna-
Failpartij. Haughey's besluit volgt na nieuwe
onthullingen over een tien jaar oud afluister-
schandaal. De 66-jarige Haughey staat sinds 1979
aan het hoofd van Fianna Fail en is bezig aan zijn
vierde ambtstermijn als taoiseach (premier). Op
zijn aftreden was aangedrongen door de Progres
sieve Democraten, de kleinste partner in de coa
litieregering. De positie van Haughey was pre
cair geworden na nieuwe onthullingen over een
afluisterschandaal uit 1982. Haughey is er door
de toenmalige minister van justitie, Sean Doher-
ty, van beschuldigd wel degelijk te hebben gewe
ten dat de telefoons van twee journalisten wer
den afgetapt. De premier heeft vorige week be
weerd geen toestemming te hebben gegeven
voor de afluisterpraktijken en er pas naderhand
kennis van te hebben genomen.
Premier Charles Haughey.
Wit voetje
door BERT VAN VELZEN
LONDEN - Het is, zoals zo veel dingen op het
mistige Britse eilandenrijk, schromelijk unfair. De
koningin mag niks, prins Charles mag bijna niks. En
de rest van de vorstelijke clan leeft er een flink eind
op los. Is dat er de oorzaak van dat Elizabeth onder
haar hoofddoekje zo nors kijkt, alsof zij door de kille
regen tot op het hemd is doorweekt en Charles de
droefgeestigheid uitstraalt die King Lear op
middelbare leeftijd moet hebben overwoekerd?
Mijn blik valt op een verhandeling in de deftige
Sunday Times over het verblijf van de hertogin van
York, in brede kring bekend als Fergie, in Hotel La
Gazelle d'Orin Marokko met een buitengewoon rijke,
charmante, maar weinig discrete en niet erg
schrandere vogel uit Texas. Een en ander zou te
verklaren zijn uit het feit dat prins Andrew zo vaak
op zee zwierf en Fergie zich dodelijk verveelde. Die
Texaan moest gezien worden als een buitengewoon
exclusieve melkboer, die de gelegenheid te baat nam
het eenzame koninklijke Kniertje te troosten. Het is
een deftig stuk, waarin achteloos wordt opgemerkt
dat de Texaan niet eens de zoon van zijn vader is,
dat Fergie zeer schuine moppen tapt en dat Andrew
razend van woede is. Hij heeft inmiddels een baan
aan de wal genomen en verschijnt nu iedere avond
aan tafel in zijn riante huis, dat 29 slaapkamers
bevat.
Maar Fergie is niet het enige zwarte schaap in de
familie. Een historische analyse van 'de wisselende
moraal in koninklijke liaisons', eveneens in The
Sunday Times, geeft een hele kudde zwarte schapen
te zien. Zelfs prins Charles en de bevallige Diana
staan niet boven ernstige verdenking. Het verschil
tussen Diana en Fergie is niettemin groot. Kleine
kinderen die door prinses Diana op de arm worden
genomen beginnen spontaan te glimlachen, terwijl
ze het bij de hertogin van York onmiddellijk op een
brullen zetten. Daardoor wordt haar reputatie, bij
wijze van spreken, alreeds door de onschidd
vermoord. Wat ik nu zo treurig vind is dat, terzijde
van al dat feestgedruis der vorstelijke zwarte
schapen, zo stil en droevig de onkreukbare vorstin
staat, die niets mag. Haar biograaf Douglas Keay
meldt dat vrienden van Elizabeth een passie moeten
hebben voor paarden, de jacht en het fokken van
honden. Zij moeten ook een Gelofte van Eeuwig
Stilzwijgen afleggen. Vrienden van de koningin,
aldus Keay, moeten saai, maargoed zijn. Bij Nancy
Fenwick, de vrouw die haar hondjes fokt, meldt de
koningin zich niet zelden met een vrolijk joe-hoe' en
praat dan enkele uren over de beestjes, die overigens
niet hebben geschroomd een aanval te lanceren op de
koninklijke kuiten. Elizabeth is een monument van
deugdzaamheid. In tegenstelling tot haar
hoogbejaarde moeder sneeft zij nimmer voor de listen
van de demon drank. Zij is zuinig, een familietrek
die zich bij de hertog van Windsor v
dienst van Windsor Castle, op het punt s
ontslagen te worden wegens drankzucht. Elizabeth
ontfermde zich over haar, sprak haar moed in,
bezwoer haar geen gehoor meer te geven aan de
lokroep van de alcohol en zag haar ten slotte, bevrijd
van het juk der verslaving, opklimmen naar een
sleutelpositie in de drankbestrijding.
Uzult nu denken dat ik bij de onkreukbaarste aller
vorstinnen een wit voetje probeer te halen. Daar
heeft u dan gelijk in. Ik stel me graag aan de
koninklijke genade bloot. Niet vanwege die
komkommersandwiches die ze de hele dag op
Buckingham Palace lopen te kauwen, maar
vanwege die 'grace and favour' appartementen in
het Paleis van St James, vlak bij Pall Mall, die zij
aan lagerwal geraakte vrienden te vergeven heeft. Ik
zoek al lang naar een pied-a-terre in het hart van
Londen, het Mekka der zwarte schapen.
ïivenchy: wijd met bloemetjes
=>11
i gun
oed nieuws voor de rijke dames die altijd 'Givenchy' kopen: minder strakke, nauwsluitende rokken en meer
jde, klokkende modellen. De wijde rokken zijn gestippeld of gebloemd en nog steeds een paar centimeter
iven de knie. Net als de rest van de Parijse modewereld presenteert Givenchy korte jurken als avondkleding,
si )ewel 'in 'tlang' ook nog in is.
i jasjes van deze zomer zijn getailleerd, vallen over de heup en hebben minder schoudervulling dan bij Given-
uit ly's vorige modellen. Dit leren rode jasje heeft geen kraag en wordt over een lichtblauwe rok gedragen.
PRAAG - De CVSE (Conferen
tie over Vrede en Veiligheid in
Europa) moet zich van een de-
batteerclub transformeren tot
een krachtige organisatie met
verregaande bevoegdheden.
Conflicten kunnen beter wor
den voorkomen als de CVSE
sancties kan instellen en in tij
den van crisis kan besluiten tot
het sturen van een vredes
macht. Met name de Tsjecho-
slowaakse president Vaclav Ha-
vel en de Duitse minister van
buitenlandse zaken Hans-Die-
trich Genscher maakten zich
gisteren op de tweedaagse
CVSE-raad in Praag sterk voor
een „gemoderniseerde" CVSE.
Havel stelde dat de conferentie
zich, als handhaafster van de
onderlinge staatsgrenzen en de
democratie, op termijn kan ont
wikkelen tot een Europese vari
ant van de VN-Veiligheidsraad.
Genscher verklaarde dat de
burgeroorlog in Joegoslavië
„de structurele zwakte" van de
CVSE heeft aangetoond.
Idoor
GERT VAN WIJLAND
APITEIN ROB - HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER
U058 - In Engeland wordt Mathisen hartelijk verwelkomd door
"i vrienden. Ook Rob en Toon worden vriendelijk ontvangen en
filmmagnaat nodigt zijn redders uit enkele dagen aan land te
jven als zijn gast. Rob kan het rare verhaal van de „Vliegende
illander" nog steeds niet geloven en op zekere dag zegt hij dat
len Mathisen. Deze begint te lachen. Ja, dat kan hij ook wel
Brijpen, maar hoe moet je zo'n verhaal bewijzen? Maar dan
rielt Rob hem van het „historische oog" en hij vraagt Mathisen
n
n dan
ïvriei
of hij daarmee mag experimenteren. De Amerikaan is direct èén
en al belangstelling en geeft Rob als medium zijn ring. Rob scha
kelt in en....ja, daar zeilt inderdaad de „Vliegende Hollander" en
kijk, boven het schip cirkelt een vliegtuig, waarvan één der moto
ren in brand staat. ,Met open mond zit Mathisen te kijken.
„Maar....maar dat is verbluffend!", zegt hij; „kapiteinu moet
mij helpenik wil met behulp van uw toestel een film maken.
Accoord?".
SARAJEVO - 'De mos
lim-republiek' wordt Bos-
nië-Hercegovina ook wel
genoemd. Het doet die
naam in zoverre eer aan,
dat de meerderheid van de
bevolking inderdaad uit
moslims bestaat, dat er
oosters getinte muziek
door de straten van de ba
zar in de hoofdstad Saraje
vo klinkt en dat er trouw
drie maal per dag vanaf de
vele minaretten wordt op
geroepen tot
Maar verder doen de moslims
van Bosnië niet zo veel aan hun
geloof. Van het fundamentalis
me zoals dat in Iran en andere
landen voorkomt, moeten de
inwoners niet veel hebben. Pas
sinds kort, sinds hun republiek
bedreigd wordt, zijn ze iets fa
natieker geworden. Zoals de
Serviërs zich ter onderschei
ding van de katholieke Kroaten
orthodoxer voelen dan ooit, en
zoals de Kroaten zich opeens
katholieker dan de paus wanen,
zo willen ook de moslims sinds
de opkomst van het nationalis
me in Joegoslavië meer van
hun geloof weten dan tevoren.
Moslim-oorlog
Tot groot ongenoegen van de
buurrepublieken reist moslim-
president Alia Izetbegovic he
den ten dage opvallend veel
naar het Midden-Oosten. Offi
cieel is er weinig bekend ge
maakt over het doel van het
presidentiële bezoek aan bij
voorbeeld Iran en Libië. Boze
toneen in Servië beweren dat
Izetbekovic financiële steun
zoekt voor een heilige moslim
oorlog, die zij meer vrezen dan
hun eigen evenzo heilige oorlog
in Kroatië.
De moslims zeggen slechts uit
te zijn op handhaving van hun
huidige positie binnen hun ei
gen republiek. Onder Tito kre
gen zij op grond van hun geloof
de status van natie. Al lang
daarvoor woonden in Bosnië-
Hercegovina Serviërs, moslims
en Kroaten vreedzaam naast el
kaar, maar voor het eerst ston
den de moslims nu binnen Joe
goslavië op gelijke voet met
hun buren.
Drukdoenerij
De moslims in Bosnië zijn over
het algemeen mensen wie de la
waaiige drukdoenerij van veel
andere Balkanbewoners
vreemd is. De eigenaar van een
klein eettentje op de bazar van
Sarajevo schuift het eten zon
der ophef op de lage aluminium
tafeltjes. Twee mannen eten
hun soep. Als de deur opengaat,
klinkt er muziek uit de aanpa
lende Servische grill waar de
stereotoren (van een b-merk)
gewoontegetrouw op 7 staat.
Als de deur dicht is, wordt
slechts het slurpen van een van
de gasten gehoord.
Buitenlanders mogen in de
keuken het eten uitzoeken. In
de pannen kijkend wordt op ad
vies van de vrouw van de eige
naar voor soep, gevulde uien en
een soort goulash gekozen. De
kruidige smaak verraadt eerder
Albanese dan Servische of
Kroatische invloeden.
Toch ligt Bosnië tussen deze
twee laatste republieken inge
klemd en zijn het juist deze vol
keren die aanspraak maken op
grote delen van de moslim-re
publiek. Kroatië claimt al lan
ger het gebied in West-Herce-
govina. De overwegend Kroati
sche bevolking daar maakt al
gebruik van Kroatisch geld en
laat zich niet veel meer aan Sa
rajevo gelegen liggen.
De Servische minderheid, met
dertig procent de tweede bevol
kingsgroep, heeft grote bezwa
ren tegen de onafhankelijk-
heidspolitiek van president
Izetbegovic. Deze heeft de EG
verzocht om Bosnië, evenals
Kroatië, Macedonië en Slove
nië, als zelfstandige staat te er
kennen, maar moet nog even
wachten. Eerst moet een refe
rendum de EG zekerheid ver
schaffen of de bevolking wel
zelfstandig wil zijn.
De moslims voelen er weinig
voor om als tweederangs bur
gers achter te blijven in de door
Servië gedomineerde resten
van wat eens Joegoslavië was.
En dat is nu precies wat de Ser
viërs wel willen. In die gebie
den waar ze volgens hun eigen
tellingen de meerderheid uit
maken, hebben ze zich al onaf
hankelijk verklaard van Saraje
vo. Evenals hun natiegenoten
in Kroatië zoeken zij aanslui
ting bij hun moederland. Ge
zien de aanwezigheid van een
enorme hoeveelheid legertroe-
pen alles wat zich aan tanks
en manschappen uit Kroatië
heeft teruggetrokken is onge
vraagd in Bosnië blijven han
gen vreest de regering dat
hetzelfde zal gebeuren wat zich
eerder in Kroatië heeft afge
speeld: Serviërs die zich auto
noom verklaren en wier claim
indien nodig wordt gesteund
door de militairen.
Overgewaaid
Eigenlijk is het nog een wonder
dat de strijd uit Kroatië niet al
is overgewaaid. „Blijkbaar
durft niemand het eerste schot
te lossen", is de enige verkla
ring die vice-premier Muha-
med Cengic kan geven. Maar
ook zonder burgeroorlog is de
positie van Bosnië niet roos
kleurig. Economisch wordt de
republiek uitgehold door de in
Servië gierende inflatie van de
dinar en door het gebrek aan
vrije aanvoerroutes. Alle goede
ren moeten door Servië worden
aangevoerd. De Serviërs heb
ben vorige week douaneposten
geopend langs de grensrivier
de Drina en houden voedsel-
transporten tegen.
Nu is er nog genoeg te eten in
Sarajevo, maar de bevolking
maakt zich op voor slechte tij
den: in plaats van een pak sui
ker koopt men er alvast drie. Zo
er nog buitenlandse goederen
zijn, dan is het veel van hetzelf
de. Winterjassen van hét Ne
derlandse kledingbedrijf
Scotch Soda ontbreken in geen
enkele winkel en overheersen
het winterse straatbeeld. Diesel
en benzine zijn al maanden
schaars, het buta-gas is op, de
mensen koken tegenwoordig
elektrisch.
Voor de enkele toerist die zich
nog in Sarajevo laat zien, is het
overigens goed winkelen: hype
rinflatie en zwarte markt ma
ken de spullen die er nog zijn
spotgoedkoop. Valutahandela
ren zwaaien met bundeltjes
geld langs de kant van de weg
naar auto's met een buiten
lands kenteken. Huurwagens
met lokaal kenteken, maar met
leden van de veelvuldig aanwe
zige internationale hulporgani
saties erin, worden op grote af
stand herkend.
Zolang het nog kan, gaat het le
ven in Sarajevo ogenschijnlijk
zijn gewone gang. De trendy
discotheken tegenover het par
lement kunnen zich in meer be
langstelling verheugen dan de
volksvertegenwoordiging. Tot
diep in de nacht 'bruist' het op
westerse leest geschoeide uit
gaansleven, het restaurant van
de modieuze schrijversclub zit
avond aan avond vol.
In het weekeinde verzamelt
'Sarajevo' zich op de acht jaar
geleden voor de Olympische
Winterspelen aangelegde ski
pistes in de bergen. In de zon
wordt een lokale snack van
kleine gehaktballetjes op
Turks brood gegeten, een band
je speelt hoempa-muziek, de
sfeer is uitgelaten, de sneeuw
perfect. „We horen al een jaar
over burgeroorlog, de politici
maken elkaar het leven al tij
den zuur, we zijn er haast aan
gewend geraakt", aldus een
van de skiërs. „Niet dat het ons
niets kan schelen, maar we le-
ven al zo lang onder de doem, f
dat we maar zoveel mogelijk
ons eigen leven leiden. Zolang
het nog kan moeten we het er
maar van nemen".
