„Mama, is Saudi-Arabië heel ver weg?" Brussel wil paal en perk stellen aan lobbyisten BUITENLAND MURDER Lunch met Li Peng geweigerd U PENG Britse koningin wil geen fontein cadeau bij jubileum Ongeluk met skilift kost vier levens £eidóe6outatit DONDERDAG 30 JANUARI 1992 Israëlisch bedrijf wil Sovjet-MiG's opknappen JERUZALEM - De Israëlische vliegtuigfa briek IAI (Israel Aircraft Industries) heeft Oosteuropese landen met Mig-gevechtsvlieg tuigen aangeboden de Sovjet-toestellen te mo derniseren door ze uit te rusten met westerse radar en electronica. Vanwege de ineenstor ting van de Sovjetunie denkt het bedrijf behal ve in Oost-Europa ook klanten te kunnen vin den in Azië en Zuid-Amerika, aldus Al Ha- mishmar. De Israëlische luchtmacht gebruikt toestellen van westerse makelij. Maar in de loop der jaren zijn herhaaldelijk Mig-21 en MiG-23 gevechts vliegtuigen buitgemaakt op Arabisch landen die deze toestellen van de voormalige Sovjetu nie geleverd kregen. In Israël is daardoor kennis over de MiG's voorhanden. Blanke onderwijzer in brand gestoken JOHANNESBURG - In de zwarte woongemeenschap Rat- lehong ten zuidoosten van Jo hannesburg is gisteren een 53- jarige blanke onderwijzer aan een zwarte school door een groep zwarten met benzine overgoten en in brand gesto- Het slachtoffer, Schalk Dippe- naar, liep bij de aanslag ernsti ge verwondingen op. De politie gaf geen motief voor de aan slag, maar zei een mogelijk ver band te onderzoeken met een aanslag op twee andere blanke onderwijzers in Katlehong vori ge week. Protest in Bern tegen de Chinese premier. BERN - De Zwitserse minister van justitie Arnold Roller heeft gisteren een lunch met de Chinese pre mier Li Peng afgezegd uit protest tegen de weigering van de Chinese delegatie om de situatie van de men senrechten in China en Tibet met hem te bespreken. „In deze omstandigheden is Roller niet geïnteresseerd in de formaliteit van een lunch", aldus een woordvoer der. De actie van Roller is opmerkelijk, omdat de Zwit serse autoriteiten gewoonlijk nogal terughoudend zijn in hun kritiek op buitenlandse regeringen. De geplan de ontmoetingen van Li met president Rene Felber en minister van economie Jean-Pascale Delamuraz gin gen wel door. Voor het parlementsgebouw in Bern zette de politie het waterkanon in tegen Tibetanen, die protesteerden te gen het feit dat Li door Zwitserland wordt ontvangen. In Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland is de pre mier, die deze week een aantal Europese landen be- FOTO EPA zoekt, niet welkom. Oostenrijkse neo-nazi's hadden contacten in VS WENEN De onlangs gearresteerde leden van neo- nazistische Oostenrijkse groeperingen blijken banden te hebben gehad met gelijkgezinde bewegingen in on der meer de VS, Duitsland, Canada en Hongarije. Zo heeft de Oostenrijkse minister van binnenlandse za ken Loeschnak verklaard. Hij zei dat de politie deze maand, na overvallen op een buitenlandse student in Wenen en op een huis voor asielzoekers, acht neo-na- zi's heeft gearresteerd die tot drie afzonderlijke ex treem-rechtse bewegingen behoorden. Na verder on derzoek werden een aanzienlijke hoeveelheid wapens en propagandamateriaal in beslag genomen en bleken er contacten te bestaan met neo-nazi's in andere lan den. Loeschnak riep op tot beter onderwijs over het Oostenrijkse oorlogsverleden en tot maatregelen om de werkloosheid en de xenofobie aan te pakken om zo extreem-rechts de wind uit de zeilen te nemen. LONDEN - Het gezicht dat symbool stond voor de vrouwelijke militairen in de Golfoorlog was dat van een moeder in camoufla gepak met een button van haar dochtertje aan haar helm gespeld. De foto ver scheen vorig jaar in veel westerse kranten toen de luchtoorlog zijn hoogte punt had bereikt en het grondoffensief een paar weken later van start zou gaan. Niemand hoefde de officier te interviewen: de foto zei genoeg. In de stroom Golfspecials die de televisie overspoelt ter her denking van de aanvang van de oorlog een jaar geleden, zijn de 34.000 vrouwen die deelnamen te zien, maar niet te horen. Toch moesten ook zij zaken als dood, scheiding en schuldge voelens verwerken, evenals de meer positieve aspecten van hun overleven. De vrouw die tijdens de oorlog het meest in beeld verscheen geeft nu les in Noord-Dakota. Rapitein JoAnn Conley maakt deel uit van de reservetroepen van de Nationale Garde van de Verenigde Staten. Negen maanden lang was zij verant woordelijk voor het waterdepot dat het merendeel van de Ame rikaanse troepen in de woestijn van water voorzag. Het onderwerp van de button, de driejarige Stephanie, woont weer thuis na maandenlang heen en weer geschoven te zijn tussen haar gescheiden vader en haar grootouders. Niette genstaande de spanning van de Scud-aanvallen en de aanblik van de Iraakse doden was het ergste van de oorlog voor kapi tein Conley de scheiding van haar dochter. Opbellen Door de leeftijd van het kind was het onmogelijk om per brief te communiceren, dus moest haar moeder genoegen nemen met de weinige keren dat ze kon opbellen. „Ze kwam dan naar de telefoon en zei: 'Mama, je bent in Saudi-Arabië. Is dat heel, heel ver weg? Ran ik bij je komen?' Ik kon dan ge woon niet antwoorden omdat ik me zo slecht voelde. Negen maanden was veel te lang". Toen kapitein Conley terug kwam werd ze constant op de voet gevolgd door Stephanie, die bang was dat haar moeder weer weg zou gaan. „Zes weken lang kon ik niet alleen naar de wc. Maar ik had haar ook no dig". Conley had aangenomen dat een jong kind minder snel problemen zou krijgen dan een ouder kind dat begrijpt wat oor log is. Toen ze haar dochtertje pas geleden vertelde dat ze een toespraak zou gaan houden over haar Golfervaringen, barstte het kind echter in tra nen uit. Het was niet gemakkelijk om als negenentwintigjarige een kind achter te moeten laten om vervolgens verantwoordelijk te zijn voor 145 soldaten in de Golf onder raketvuur. De watertank auto's volgden de frontlinie- troepen in Ruwayt, en kapitein Conley zag met eigen ogen de kilometers uitgebrande, geha vende auto's en de verkoolde li chamen langs de gebombar deerde weg naar Basra. Herkend Toen Conley terugkeerde naar de Verenigde Saten werd ze door de mensen in haar kleine woonplaats Cavalier herkend. Iedereen kwam naar haar toe om te vragen of ze blij was dat ze terug was. „Ik heb dat altijd een stomme vraag gevonden. Ze bedoelden het goed, maar ik wilde privacy. De eerste drie maanden kon ik er niet over praten - alleen maar dromen. Ik kreeg een knoop in mijn maag en wilde overgeven. Ik was op de een of andere manier zo verschrikkelijk bang dat ze me terug zouden sturen". Zowel mannen als vrouwen kennen dergelijke gevoelens bij hun terugkeer. Iedere mili tair heeft last van stress of angstaanvallen, maar slechts weinigen krijgen ernstige psy chische stoornissen. Doorgaans komen de ergste gevallen van post-traumatische stress vooral voor bij soldaten die midden in de strijd hebben gezeten. Rolo- nel Robert Armstrong van het Britse leger: „Het verschil met deze oorlog was dat de soldaten overal met Scud-aanvallen wer den bedreigd, niet alleen aan het front. Zelfs de mensen die Kapitein JoAnn Conley met de button waarop haar dochtertje Stephanie is afgebeeld. vochten hadden meer moeite met wat ze zagen dat met wat ze deden". Omdat het grootste deel van de strijd 's nachts plaatsvond, leek het soms meer op „een computerspelletje met wegge draaid geluid". De verwoestin gen die werden aangericht wer den pas de volgende dag gezien door degenen die de infanterie en tanks volgden. „Als je daar bent en het allemaal ziet, mij nenvelden moet ontwijken en binnen bereik bent van alle ver schillende soorten wapens, is dat bijna net zo gevaarlijk en bijzonder verontrustend", al dus luitenant-kolonel Iain Johnstone, bevelhebber van de infanterie van de Royal Scots. Luitenant Wendy Smart was de enige vrouw onder de ongeveer 300 Royal Scots en volgde de in fanterie in Irak in een vracht wagen. Als onderbevelhebber moest ze een bevoorradings konvooi door de mijnenvelden en clusterbommen leiden. Tij dens de transporten zag ze Iraakse gevangenen en hun do den en passeerde ze het punt waar de negen Britse infante risten die waren gedood door Amerikaans 'vriendelijk vuur' in lijkenzakken werden geritst. „Sommige mensen kunnen er nu bij een biertje over praten, en anderen niet", zegt zij. „Ik denk niet dat het voor mij moei lijker was dan voor de mannen, hoewel het eenzamer was als enige vrouw. Maar ik ken nie mand die naderhand nachtmer ries heeft gehad - of dat toe geeft". Collega's De Britse vrouwelijke militai ren hebben de Iraakse doden gezien, maar zij hebben ten minste geen collega's hoeven zien sterven. Voor de Amerika nen was dat een ander verhaal. Er stierven meer Amerikanen toen een Scudraket een kazer ne in Dharan in Saudi-Arabië trof dan in het vuur van de Dat verklaart ten dele waarom driehonderd Amerikaanse sol daten psychiatrische behande ling hebben ondergaan. Onder officier Mary Rhoads was een van de vijfenvijftig overleven den van de aanval op de kazer ne een paar dagen voor het staakt-het-vuren. Achtentwin tig van haar collega's kwamen om, drieëntachtig raakten ge wond. Omdat haar vriendin, onderof ficier Beverly Clark, vermist werd bood Rhoads zich als vrij williger aan om haar te identifi ceren tussen de verkoolde li chamen. „Ik herkende Beverly FOTO AP meteen. Je kon haar ronde neus zien en haar perfecte tanden". Rhoads, reservist en in het da gelijks leven verkeersagente, heeft ondanks psychiatrische hulp nog steeds nachtmerries en angstaanvallen. Met de Falklandoorlog vers in het geheugen probeerden de psychologen en welzijnswer kers van het Engelse leger de troepen voor te bereiden op het aanpassingsproces en de pro blemen die zouden kunnen vol gen bij hun terugkeer. Wendy Smart: „We kregen folders in het vliegtuig. Het enige wat ik me kan herinneren is dat ze he lemaal gericht waren op man nen, over hun vrouwen of vriendinnen. En we werden ge waarschuwd dat je niet verrast moest zijn als er spanningen zouden optreden of dingen ver anderd zouden zijn". De Amerikaanse adviezen-wa ren gericht op de uniseks- markt en wemelden van de ze denpreken: „De vreugde bij de hereniging is hevig en opwin dend - maar ook de teleurstel lingen kunnen extra hevig zijn". Een folder van het leger bevatte vragen die beide part ners zichzelf konden stellen, als: „Heb ik het goed gedaan met de kinderen?". De folder van de marine was meer gericht op de mannelijke vrijgezel. „Hervat je seksuele relatie langzaam. Je kunt de verloren tijd niet in één nacht inhalen". En over seksueel experimente ren: „Gun het de tijd, ze kon zich wel eens afvragen waar je die ideeën vandaan hebt". Crisislijn Relaties zijn vaak het slachtof fer van de oorlog. In Engeland heeft de Crisislijn voor Golfge- zinnen meer dan 2000 telefoon tjes ontvangen van militairen en hun familieleden. De helft van de telefoontjes ging over relatieproblemen na de maan den van scheiding. Amerika kent honderden voor beelden van vrouwelijke mili tairen die hun partner hebben verlaten na de Golfoorlog. Ne gentig procent van de cliënten van advocate Renée Rothrock, gespecialiseerd in echtschei dingen, maakt deel uit van de 40.000 man sterke troepen macht te Fort Bragg in Noord- Carolina. Volgens haar is het aantal aanvragen voor echt scheiding verdrievoudigd in de maanden na de oorlog. „Vaak vindt de burger die ach terblijft met de baby of kinde ren een niet-militaire partner. En als het huwelijk al niet goed was gaat het gewoon kapot", al dus Rothrock. De mannen en vrouwen in de woestijn hebben ook de tijd om na te denken en zich te realiseren dat hun leven thuis niet compleet was. De gevolgen van deelname aan een dergelijke oorlog zullen nog lang na de eerste herden king zichtbaar blijven. Omdat de strijd werd gestaakt terwijl Saddam Husayn nog aan de macht was, zullen de soldaten zich afvragen of de dood van hun vrienden wel gerechtvaar digd is. Maanden na het vertrek uit het oorlogsgebied komen er nog steeds zelfmoorden voor onder de Golftroepen. De Golf oorlog mag kort geweest zijn, maar heeft een lange' schaduw. c (c) The Times LONDEN De Britse ko ningin Elizabeth wil geen fontein als cadeau ter ge legenheid van het feit dat ze 40 jaar koningin is. Dat heeft Buckingham Palace laten weten. De Fontein Maat schappij. die de vorstin het ca deau had willen geven, had naar eigen zeggen al toestem ming om een bronzen een hoorn met een vergulde hoorn en een dertien meter hoge wa ter spuwende kroon, de eigen lijke fontein, op Parliament Square neer te zetten. De fon tein. die 2 miljoen pond (bijna 6,5 miljoen gulden) zou gaan kosten, zou moeten worden be taald uit een inzamelingsactie. Roningin Elizabeth heeft ech ter laten weten niet voor een inzameling te voelen, volgens de Britse kranten met het oog op de economische crisis. Het is 6 februari 40 jaar geleden dat Elizabeth de troon besteeg. Er zijn die dag echter geen officië le festiviteiten ter gelegenheid daarvan. Cresson houdt vast a; omstreden decentralisat eer v ;Don li vocdl °J nr PARIJS - Doof geklaag en de pr< van 'getroffen' ami ren heeft de Franse m' mier Cresson gistei tweede fase van grijpende decentrali plan bekend gen Hiermee worden noi 7000 overheidsbanei Parijs naar de pre verplaatst. :ago - lurgerke blikken 1 de kwa omhoog, ren beke i laatste c ar kwarr r na een lollar in ]c van 1 ingen o ha; ai 5,2 m: J dollai an 1990. aar stee miljoen De tweede massaverl treft met name ambten; Defensie. Onderwijs, bouw en Wetenschappen Na de geruchtmakende fer van de zeer elitaire Nationale d'Adminis lil (ENA) naar Straatsburg beurt deze keer aan de N; le Dierenartsenschool, derwijsdocumentatiecen >i en de luchtmachtstaf pectievelijk naar Lyon, en Creil moeten verhuizi mier Cresson benadruk het om vrijwillige verhui rif gaat en beloofde aantrek) )i vestigingspremies tot gulden per gezin. Met de ingrijpende dei satie wil de Franse reget Parijse regio bewaren vc totale verstikking. Ongi miljoen Fransen wont menteel op een gebied gi dt de provincie Utrecht, delen van het land zijn noeg uitgestorven door tinue zuigkracht van de stad. Om de 'province' ii te houden wil Cresson jaar 2000 minstens 30.01 tenaren uitplaatsen De animo om het bruisei rijs te verlaten is gering, neel van het Nationale Vi pijtenatelier versperden ren hun Parijse straat, des Gobelins. Een van menten is dat voor wer wederhelften nauwelijks of geen wer handen is. Sommige ren aarzelden niet te sj van deportatie of ver' naar de uithoeken van bliek. Tot ergernis van provinciale Budgetminis f chel Charasse: „Frank j niet gescheiden in Parij en boeren. Ik zou gr; meer protesten uit de pi horen tegen degenen Parijs protesteren". 0 lies heer i di< 5 mi TERDAIV e Hes heeft ov .ïiljoen v 0 uit gist. wrlopige hjieg het de gevend 1 'efectie. VI Hes no; issie va jnvertee /an 6 r s over h ?c( vooral v ei aan Ele zo EM). Di< ;ei lende o ïefulkprod' le conci "l oor „on. •in de R< in de roe i- Wbe ontwi r soft' J at n n ai -'Vt Het reddingswerk is in volle gang. WENEN - Een ongeluk met een stoeltjeslift heeft gisteren in Oostenrijk aan vier mensen het leven gekost. Zeker tien an dere skiërs raakten gewond. Het ongeluk gebeurde in Nass- feld in Rarinthië toen een aan tal stoeltjes van de lift plotse ling van de kabel schoot en 100 meter omlaag stortte. De vier doden zijn twee mannen en twee vrouwen uit Slovenië. He likopters waren druk in de weer om meer dan 100 mensen die in de lift vastzaten, te redden. Het duurde zeker enkele uren du ren voordat alle skiërs uit de lift waren gehaald. Een commissie van deskundigen is naar Nass- feld vertrokken om het ongeluk te onderzoeken. De lift van de Trögelbahn bestond uit stoel tjes voor vier personen en heeft sinds de ingebruikneming, vijf jaar geleden, zonder problemen gefunctioneerd. BRUSSEL - Wie denkt dat de leden van het Euro pees Parlement, de Euro pese Commissie en de EG- topambtenaren hun werk rustig en zonder enige be ïnvloeding van buitenaf kunnen doen, vergist zich schromelijk. In Brussel is de afgelopen jaren een 'industrie van de beïnvloe ding' op poten gezegd die even machtig als uniek is en die - qua omvang en mankracht moeiteloos kan concurreren met wat op dat terrein in de Amerikaanse hoofdstad Was hington gaande is. De professionele berivloeders worden ook in Brussel als 'lob byisten' aangeduid. In de Belgi sche hoofdstad zijn minstens 3000 belangengroepen en fede raties neergestreken die er alle maal op uit zijn een voet tussen de EG-deur te houden. Die invloed moet aan banden gelegd, dan toch gereguleerd worden, zo vinden veel EG- functionarisen. De Belgische Europarlementariër Mare Galle heeft onlangs een rapport over de lobby-activiteiten het licht doen zien dat er niet om liegt. Galle maakt gewag van „een flagrant gebrek aan doorzich tigheid" op het stuk van het lobbyen en constateert dat er zelfs een gevaarlijke situatie is ontstaan. Hoewel Galle zegt het nut van het lobbyen in te zien, wil hij snel naar een soort ge dragscode toe, terwijl hij boven dien een algemene registratie van de beroepsmatige beïnvloe- ders voorstaat. Een ongekend groot aantal be langen wordt door de Brusselse lobbyisten vertegenwoordigd. Het kan om het Atoom forum gaan, maar ook om de Federatie van Suiker fabrikanten, de ge zamenlijke verzekeraars, de Europese Uitgevers, de Euro- groep van Burgers en de Euro pese Energiefederatie. Van Nederlandse zijde willen nog wel eens vertegenwoordi gers van bedrijven als Philips, Akzo, RLM en de Tax-Free- Shops op de luchthavens het hoofd om de deur steken. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de provincies sturen regelmatig mensen naar het Brusselse. Volgens een Nederlands diplo maat wordt over het algemeen te negatief tegen de lobbyisten aangekeken. „Ze doen soms zeer goed werk. Als een hoge ambtenaar van de Commissie een richtlijn aan het schrijven is, maakt hij vaak van de zeer gespecialiseerde informatie van de lobbyisten gebruik. Daar is niets op tegen". Toch kunnen de confrontaties soms hard zijn. Dezer dagen nog laakte Euro-commissaris Rarel van Miert de Belgische Vereniging van Dagbladuitge vers, die twee paginagrote ad vertenties in de kranten had ge plaatst waarin werd gezegd dat de EG de reclame voor een aan tal produkten aan banden wil leggen. „Voorliegen in plaats van voorlichten", zei de boze Van Miert over de campagne die stelde dat de reclame voor „auto's, geneesmiddelen, speelgoed en voedingswaren zo niet verbannen, dan toch in een steeds strakker keurslijf zou worden gegoten" Van Miert ontkende die maatregelen met klem. Hoe dan ook: de duizenden Brusselse lobbyisten dalen met grote regelmaat als een zwerm bijen op de Euro-stroop neer en vormen, om het met het Neder lands Euro-parlementslid Al- men Metten te zeggen, „een doorn in het oog van de beleids makers en volksvertegenwoor digers". Bovendien hebben de lobbyisten zich in sommige ge vallen verzekerd van de hand en spandiensten van tal van EG-medewerkers en, in een en kele geval, van leden van het Europees Parlement zelf. Metten: „Een toenemend aan tal EP'ers en hun medewerkers zijn betaalde 'consultants' van bedrijven en belangenorganisa ties geworden, zodat hun colle ga's niet meer kunnen bepalen welke pet ze precies op heb ben". De EP'ers krijgen trouwens steeds meer met de lobbyisten te maken. Want het Parlement kan bepaalde voorstellen amenderen en dat is nu juist wat veel belangenorganisaties willen. Sommige lobbyisten hebben het klaar gespeeld een EG-ac- creditatie te bemachtigen en hebben derhalve toegang tot de gebouwen van de Gemeen schap en de documenten die daar worden geproduceerd. An deren hebben beslag weten te leggen op een officiële EG-pers- kaart. Hoe de lobbyisten te werk gaan is moeilijk te omschrijven. Sommigen benaderen functio narissen voor een gesprek. An deren nodigen hoge ambtena ren, parlementsleden en top functionarissen voor een eten tje uit. Op die manier houden ze de zeer bloeiende eetindus- trie gaande. De 'lunchafspraak' is een favoriet middel om aan de praat te komen met vele honderden belangrijke 'Euro- craten'. Kopschuw Zygmunt Tyskiewicz van Uni- ce, de Europese Industriefedè- ratie, is zeer beducht voor de re glementering van de lobby-ac tiviteiten, al was het maar om dat „Europarlementariërs mis schien kopschuw worden als ze voor een etentje worden ge vraagd". Europarlementariër Taradash liet tijdens een hoorzitting die een EP-commissie onlangs aan het fenomeen van de beïnvloe ding wijdde, weten dat lang niet alle lobbyisten zich „aan de 'n ini regels van het spel houd „zoveel druk uitoefenen grens van de corruptie benaderd, zoniet ove; den". Toch willen niet alle 'Ei ten' en parlementslede; jjj een te strakke regulerii Zij zijn van oordeel dat noeg geweten en wee hebben om de lobbyistei stand te houden. An de; zen dat de 'amateurs' vertegenwoordigers van! ideële belangengroep! over niet veel mankrac schikken het slachtoff de voorgenomen regt worden. Het laatste woord over lobbyisten moeten worde gepakt is dan ook nog n zegd. Maar nu een meer van het Europees Pa: naar regulering toe wil worden aangenomen lobbyisten enigszins inbinden, zonder dat hu viteiten verboden zullei den. Want dat laatste w mand. Ervaringen Washington hebben gele; de overheden hun v* kunnen doen met de v; gespecialiseerde kennis ver beïnvloeders van slag beschikken. Er zijn tenslotte 'Eurcx die in het werk van de 1< ten een erkenning van 1 nemend belang van de E Want lobbyisten werken maar daar waar veel op h staat en zaken van groot gebeuren. zoud< agen bi gen ach 51-jari jaar zoi 26 ext krijge werkv id en and er Volg [en, di res Olau INGEN ,e g< eft g de inj -schep Olau Bi lat beha MAI 'KT OEN lachtrundf •der nier e PW) A larvan ma 9,10. Man kwal. 7,'c •prijsh M i gelijk aajl/rouwei jren iets h Vrouwel Uiten 4.5C iets hoge •00-2400, edelijk en 1e soort

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 6