oonrede' is start van
embuscampagne Bush
Oorlogstrauma's
in Joegoslavië
BUITENLAND
G-7 acht groei wereldeconomie wel mogelijk
Si
ndó&Qowiwnt
ril8kn ronselt
jet-kernfysici"
Iran is actief nucleair deskundigen
.jrmalige Sovjetunie aan het werven en
contact gelegd met een aantal van hen
ilijk uit met name de islamitische repu-
Dit heeft de Britse Sunday Times giste-
neld. De directeur van de Iraanse Organi-
jr Atoomenergie, Reza Amrollahi, zou al
hebben gehad met experts en hun
dollar (ongeveer 36.000 gulden) per
plus een premie van 110.000 dollar (bijna
(gulden), huisvesting en andere voorde
ben geboden, als ze zich vestigen in Iran
eidene wetenschappers hebben volgens
lieden van de Sunday Times Iran be-
laar onduidelijk is of ze daar contracten
ondertekend. Iran zou ronselaars
dollar (630.000 gulden) betalen om nu-
eskundigen op hoog niveau te werven.
Li Peng in Europa
PEKING/ROME - De Chine
se premier Li Peng is gisteren
begonnen aan zijn rondreis
langs een aantal Zuideurope-
se hoofdsteden en New York,
alwaar hij de Verenigde Na
ties bezoekt. Het is zijn eerste
buitenlandse reis sinds de stu
dentenopstand van 1989 die in
bloed werd gesmoord. Li
Peng, in gezelschap van zijn
vrouw en minister van buiten
landse zaken Qian Qichen en
minister van handel Li Lan
ging, bezoekt eerst Rome. Za
terdag protesteerden hier eni
ge honderden mensen tegen
de komst van Li Peng. Verder
brengt hij een bezoek aan
Zwitserland, Portugal en
Spanje.
Vliegjes overleven
ruimtereis niet
HOUSTON Ongeveer 240 fruit-
vliegjes die de astronauten aan boord
van het ruimteschip Discovery als
proefkonijnen wilden gebruiken,
zijn voortijdig doodgegaan. De zeven
bemanningsleden van de Discovery
vonden de dode vliegen in een con
tainer op het moment dat ze ze wil
den gebruiken om te zien wat de ef
fecten zijn van de gewichtloosheid op
de insecten. Het onderzoek is be
doeld als voorbereiding voor een ver
blijf van astronauten in een ruimte
station of een reis naar Mars. 240 An
dere vliegen die gebruikt zijn in het
zelfde experiment overleefden de
tocht wel. De ruimteveer keert
woensdag naar de aarde terug.
Mahmoud Riad
overleden
MAANDAG 27 JANUARI 1992
CAIRO - De vroegere Egyptische
minister van buitenlandse zaken.
Mahmoud Riad is zaterdag op 75-
jarige leeftijd aan een hartaanval
overleden, zo meldde het Egypti
sche staatspersbureau MENA.
Riad was minister van 1964 tot
1972 en diende zijn land in één van
Egypte's moeilijkste periodes: de
oorlog van 1967 met Israël en de
daarna volgende maandenlange Is
raëlische bombardementen op
Egyptische steden. Daarna was hij
tot 1979 secretaris-generaal van de
Arabische Liga. In zijn memoires
geeft hij onder meer een levendig
verslag van de Arabische diploma
tie bij de Verenigde Naties.
Busquin volgt
Spitaels op
BRUSSEL - Philippe
Busquin is zaterdag in het
Belgische Doornik geko
zen tot voorzitter van de
Waalse socialistische par
tij, de PS. Hij volgt Guy
Spitaels op, de man die ja
renlang de PS leidde. Spi
taels was de machtigste
politieke partijleider in
het Franssprekende deel
van België. Enkele weken
geleden werd hij leider
van de nieuwe Waalse
deelregering. Zijn opvol
ger Busquin nam zater
dag ontslag als minister
van sociale zaken in de re-
gering-Martens.
Weer toeristen
dood in Kenya
NAIROBI Vier Japanse en
twee Duitse toeristen en hun
Kenyaanse piloot zijn om het le
ven gekomen toen hun vlieg
tuigje gisteren neerstortte. Het
toestel was van Nairobi op weg
naar het wildpark Maasai Mara.
Het vliegtuig zou na een botsing
met een vogel in een vrille zijn
geraakt.
Vorige maand kwamen acht
Duitse toeristen en hun Ameri
kaanse piloot om bij een soort
gelijk ongeval. Toen vloog een
grote aasgier de cockpit binnen
waardoor de piloot de controle
over zijn vliegtuig verloor.
Politieke leiders
Haiti aangevallen
PORT-AU-PRINCE - Een groep met auto
matische geweren gewapende mannen
heeft zaterdag in de Haitiaanse hoofdstad
Port-au-Prince een aanval gedaan op een
bijeenkomst van politieke leiders en de lijf
wacht van de kandidaat-premier gedood. De
aanvallers verwezen openlijk naar een poli-
tiecommandant. De aanval leek bedoeld om
de door de Organisatie van Amerikaanse
Staten (OAS) gesteunde benoeming te
dwarsbomen van René Theodore tot pre
mier, die vooruit zou moeten lopen op de te
rugkeer van de verdreven president Jean-
Bertrand Aristide. De bijeenkomst, waaraan
een twaalftal politici deelnam, was bijeenge
roepen door Theodore en werd gehouden in
het hoofdkantoor van diens partij, de Bewe
ging voor Nationale Wederopbouw.
ij DE K0NINCK
?ÜInPNGTON Een P°"
,s^pn jn het nauw gedre-
isident Bush zal
:k met het uitspre-
de jaarlijkse State
°P he Union ('troonrede')
de
ider dan tien maanden
Amerikanen naar de
om een nieuwe, of de-
resident te kiezen. Vol-
an tele enquêtes staat Repu-
aan dapeorge Bush, als gevolg
tocH hardnekkige economi-
ijn". cessie in de VS, op ver-
aepen'j
de Iralsnog kansrijkste op-
ist. bjvan de Democratische
len pThter, 'frontrunner' Bill
oren di is de laatste dagen ge-
i goejdoor een 'seksschan-
door controverse over
onder zijn.verant-
kwaijkheid van een gehan-
waardJnoordenaar.
jdit sfeervolle Ameri-
_l decor zal president
1 de nacht van dinsdag
fl Qisdag met zijn State of
Jl.fii.on in het Congres pro-
^,et politieke initiatief te
len. Hij zal een groot
naatregelen aankondi-
de bedrijvigheid in de
op gang te brengen,
;lei slachtoffers van de
financieel te hulp te
en uiteraard om zelf
n te worden voor nog
rjaar in het Witte Huis.
ompro
carriè
m
n; of
Of ze
zich
huni
Bush heeft de laatste maanden
een dramatische val van zijn
populariteit moeten ondergaan.
De algehele somberte over de
economische toekomst van
Amerika, een epidemisch soort
twijfel aan de individuele en
collectieve intelligentie (de
nieuwe anti-Japan-beweging in
de VS wortelt volgens veel ana-
lysten in een diep minderwaar
digheidsgevoel), angst van mil
joenen Amerikanen om hun
baan te verliezen, al die maat
schappelijke frustraties heb
ben het politieke postuur van
de president zwaar beschadigd.
Bovendien wordt Bush ge
plaagd door hevige turbulentie
in zijn eigen kring van advi
seurs en in de top van zijn Re-
publikêinse Partij. Resultaat is
onder meer een verlamming
van het beleid en een chaoti
sche politieke strategie. Zo is
de president, nadat hij maan
denlang de evidente economi
sche terugval had ontkend,
plotseling een boeteling gewor
den die zich openlijk veront
schuldigt voor zijn eerdere mis
rekening en voor de ellende
waarin talrijke burgers terecht
zijn gekomen.
Uitdelen
Bij wijze van nieuwe start in dit
verkiezingsjaar wil Bush in zijn
State of the Union dan ook roy
aal gaan uitdelen. Zo zal hij
voorstellen doen tot verlaging
van de inkomstenbelasting
voor de middengroepen, belas
tingverlaging voor wie zich
gaat verzekeren tegen ziekte.
belastingverlichting voor wie
voor het eerst een huis koopt,
verlaging van de vermogens
winstbelasting, extra geld voor
ruimtevaart, extra geld voor
voeding en inenting van arme
kinderen, extra geld voor on
derwijs aan kansarme kinde
ren, extra bezuiniging op de
fensie met 50 miljard tot en met
1996.
Met dit indrukwekkende pro
gramma zouden de critici van
zowel rechts als links in de ver
dediging moeten worden ge
drongen. Op rechts en binnen
zijn eigen Republikeinse Partij
wordt Bush belaagd door de fa
natieke 'Reagan-adept' Patrick
Buchanan, die eveneens naar
het presidentschap dingt. Vol
gens sommige voorspellers kan
Buchanan over ruim twee we
ken in de eerste belangrijke
voorverkiezing, die in de staat
New Hampshire, wel dertig tot
veertig procent van de Republi
keinse kiezers achter zich krij
gen. Zo'n score zou een psycho
logische klap zijn voor Bush.
Op links (in Amerika een ui
terst relatief begrip) worden
steeds meer Democraten en
thousiast over de Witte-Huis-
kansen van hun Bill Clinton, de
populaire gouverneur van Ar
kansas. Deze behoudendejeug
dige politicus (45) is tot dusver
re de enige van de nog zes De
mocratische tegenkandidaten
die 'presidentieel' lijkt.
ster niet alweer in opspraak zou
zijn gebracht in verband met
zijn privéleven. Clinton is in de
pers geportretteerd als vrou
wenjager en vreemdganger. Zo
zou hij een jarenlange buiten
echtelijke verhouding hebben
gehad met ene Jennifer Flo
wers, die half ambtenares half
zangeres in Clintons staat Ar
kansas is.
Mevrouw Flowers is mogelijk
een fantasierijke dame, maar
het echtpaar Bill en Hillary
Clinton heeft erkend dat hun
huwelijk 'moeilijke tijden heeft
gekend', zodat er mogelijk an
dere vrouwen zijn met intieme
wetenschap over de mogelijke
toekomstige president.
Veel serieuze Amerikanen be
treuren dat zulke 'irrelevante'
informatie over presidentskan
didaten een onontkoombare rol
speelt in de moderne Ameri
kaanse politiek. Maar tegelijk
vinden die critici dat zulke za
ken een kandidaat, die op eni
gerlei wijze moet reageren, toch
ook aan een nuttige leider-
schaps- en karaktertest onder
werpen.
Clinton kreeg afgelopen week
einde ook kritiek te verduren
van Democraten die tegen de
doodstraf zijn, omdat hij als
gouverneur de macht heeft cle
mentie te verlenen aan ter dood
veroordeelden, maar vrijdag de
executie liet doorgaan van de
dubbele moordenaar Rickey
Ray Rector. De man had zich
zelf tien jaar geleden, na de
moorden te hebben gepleegd,
voor het hoofd geschoten en
was sedertdien geestelijk zwaar
gehandicapt.
'Bloody
Sunday'
Met witte kruisen
waarop de namen
staan van de
dertien betogers
die twintig jaar
geleden door Britse
soldaten werden
gedood hielden
familieleden van de
slachtoffers
gisteren een
protestmars in de
Ierse stad
Londonderry. Ter
herdenking van het
bloedbad hielden
duizenden
demonstranten een
bijeenkomst bij het
stadhuis. Twintig
jaar geleden
probeerden de
betogers, die
deelnamen aan
een mars voor de
burgerrechten,
ditzelfde stadhuis
te bereiken, toen zij
werden
tegengehouden en
beschoten.
FOTO: EPA
GARDEN CITY - De omstan
digheden waarin groei van de
wereldeconomie mogelijk is
zijn aan het verbeteren en in de
landen waarin de inflatie aan
het afnemen, is kan de rente
omlaag.
Aldus een verklaring die is uit
gegeven na het overleg dat de
zeven grootste industrielanden
(G-7) afgelopen zaterdag in Gar
den City nabij New York heb
ben gevoerd. De ingrediënten
voor snellere groei van de eco
nomie zijn aanwezig. Verlaging
van de rente is mogelijk en de
inflatie is laag, alleen het ver
trouwen ontbreekt, aldus de fi
nanciële kopstukken van de G-
7. De zeven industrielanden -
de Verenigde Staten, Canada,
Duitsland, Frankrijk, Groot-
Brittannië, Italië en Japan - wa
ren het er over eens dat het In
ternationale Monetaire Fonds
(IMF) de de leden van het Ge
menebest van Onafhankelijke
Staten (GOS) eind april als vol
waardig lid moet erkennen.
Dan staat de weg open voor mil
jarden dollars aan leningen
waarmee de economie in de
voormalige Sovjetunie kan
worden hersteld. De G-7 reppen
in de slotverklaring nauwelijks
over de wisselkoersen. De
Franse minister van financiën,
Pierre Beregovoy, verklaarde
dat dat erop duidt dat er over de
huidige verhoudingen tussen
de wisselkoersen geen onvrede
bestaat. Bundesbank-president
Helmut Schlesinger liet weten
dat er niet is gesproken over de
gewenste wisselkoersverhou
dingen. In de slotverklaring
staat alleen dat de wisselmark
ten „stabieler" zijn geworden
en dat de landen van de G-7
nauw zullen samenwerken op
de internationale wisselmarkt.
ider H
Öost-1
d ontdi
ïem vel
„Ik
r ingez
mijn
telefoo
iwapens niet
r gericht
eden VS
'e 1RTC
erUKK
- Rusland zal bin-
geen kernwapens
.j :richt hebben staan op
I, aanse steden. Dat heeft
sische president Boris
(ezegd in een interview
Amerikaanse televisie-
(BC.
annen
let kwa
beschouwt de VS niet
als potentiële vijand en
r;nde van plan zijn mili-
gctrine te wijzigen, aldus
Hij zei president Geor-
van zijn voornemens
ioogte te hebben ge-
•er de kernwapens die
elericht op militaire doe-
e VS zei de Russische
wa
\hooi
a ^vei
mington Post meldde za-
lat de Amerikaanse re-
piad besloten de bouw
•nbommen volledig te
|Verder is de regering
1 de krant van plan op
I de vijftig ballistische
p die de VS bézit te ver-
I. Bush zou onder de be-
ji willen uitkomen van
1972 met de Sovjetunie
I verdrag ter beperking
raketafweersystemen
p de lijst van ontwape-
(koorden die Rusland
fernemen als opvolger
Sovjetunie, heeft Was-
I het ABM-verdrag niet
fermeld. Het ABM-ver-
Iti Ballistic Missile Tre-
|at de ontwikkeling en
Iring van het Ameri-
1 strategische verdedi-
fcteem SDI - ook wel
prs genoemd - in de
fEIN ROB
Anti-racisme
Tienduizen Fransen en Italianen hebben zaterdag in Parijs en Milaan betoogd tegen racisme. Op de Place de la Bastille in de Franse hoofdstad verza
melden zich 50.000 tot 100.000 demonstranten, die leuzen riepen tegen het extreem-rechtse Front National van Jean-Marie Le Pen en het stringente
immigratiebeleid van de regering. In Milaan liepen 100.000 mensen, onder wie veel migranten, mee in een nationale demonstratie „tegen iedere vorm
van racisme".
FOTO: EPA
HET GEHEIM VAN DE VLIEGENDE HOLLANDER Moldavië en Roemenië
praten over hereniging
OENGHENI - De presidenten
van Roemenië en de voormali
ge Sovjet-republiek Moldavië,
Ion Iliescu en Mircea Snegoer.
hebben zaterdag in Oengheni
in Moldavië van gedachten ge
wisseld over hereniging. Het
was de eerste keer dat Iliescu in
Moldavië was sinds de revolu
tie van december 1989 die een
einde maakte aan het bewind
van Nicolae Ceausescu. De
Roemeense president verklaar
de na afloop dat de ontmoeting
„een belangrijke stap was in de
ontwikkeling van betrekkin
gen tussen beide Roemeense
staten en het leggen van funda
menten voor het proces van in
tegratie". Iliescu onthield zich
van het noemen van de term
„hereniging".
*23:
1 - Vier dagen duurt de storm. Inktzwart is de lucht en
oge zeeën storten zich over het schip, dat voor een drij-
ligt en zich best houdt in dit ruwe weer. Maar dan klaart
tiéft op en gaat de wind een beetje liggen. Rob gaat naar
orp om uit te rekenen, waar zij zich bevinden. Na een kwar-
|it hij weer aan dek. „Nou, we zijn een aardig eindje uit de
edreven", zegt hij tegen Toon: „we zitten vrij noordelijk
en dat scheelt ons zeker een dag of zes. Als we zulke grapjes
nou maar niet weer krijgen, anders zijn we over een jaar nog niet
thuis". Rob en Toon bepalen dan de nieuwe koers en net als ze
daar mee klaar zijn, zien ze een boot, die een noodsein heeft
gehesen. Een schipbreukeling zeker. Geen wonder; op zoiets kun
je rekenen na zulk zwaar weer.
TUZLA - Het Joegoslavi
sche leger heeft zijn eigen
psychiatrische klinieken,
dus veel soldaten met een
oorlogstrauma komen er
niet in de Dokter-Krekak-
liniek in Tuzla.
Toch heeft neurospychiater
Nurija Babaic er de laatste
maanden voldoende behandeld
om een tendens te signaleren:
„De meesten lijden aan halluci
naties, angstaanvallen en de
pressies. Veel kan ik niet voor
ze doen, ik kom al medicijnen
en ruimte te kort voor mijn ge
wone patiënten", stelt hij gela
ten vast.
In het trappenhuis van de kli
niek ruikt het opmerkelijk ge
noeg naar sinaasappelen, maar
deze geur wordt op de hogere
verdiepingen verdrongen door
een in Joegoslavië tegenwoor
dig meer vertrouwde lucht: die
van veel te veel mensen op een
veel te kleine oppervlakte. Ge
legen in Noord-oost Bosnië, is
Tuzla de eerste stad van bete
kenis die door de oorlog getrof
fen mensen op de vlucht vanuit
Kroatië op hun weg tegenko
men. Veel vluchtelingen heb
ben voorlopig onderdak gevon
den in kloosters in de omge
ving Onder hen bevinden zich
veel mensen die psychische
schade hebben opgelopen, daar
twijfelt Babaic geen moment
aan. Voorzieningen ter behan
deling zijn er niet. De aller
zwaarste gevallen komen - als
ze geluk hebben - uiteindelijk
in dekliniek terecht.
„Het topje van de ijsberg",
noemt Babaic het aantal patiën
ten dat hij onder behandeling
heeft. Maar zelfs als het sy
steem van doorverwijzen beter
zou werken, dan nog kon hij er
eenvoudigweg niet meer pa
tiënten bij hebben: is veertig
bedden op een aantal inwoners
van 130.000 in normale tijden al
veel te weinig, in oorlogstijd is
het schrijnend onvoldoende.
Door bedden op de gang te
plaatsen en door de minst
agressieve patiënten hun klei
ne ijzeren ledikanten te laten
delen is het aantal slaapplaat
sen tot 63 gestegen.
Als al deze bedden vandaag vrij
zouden zijn, dan zou de afde
ling overmorgen al weer patiën
ten moeten weigeren: per dag
melden zich ongeveer 50 men
sen aan voor wie behandeling
zeer noodzakelijk zou zijn. Ver
wijzen naar meer gespeciali
seerde inrichtingen in Kroatië
of Servië is onmogelijk. De oor
log heeft deze onbereikbaar ge
maakt. Het merendeel van de
mensen wordt weggestuurd, in
het beste geval krijgen ze medi
cijnen mee naar huis of naar
het opvangcentrum voor vluch
telingen.
Niet dat de patiënten in de kli
niek veel beter af zijn. „Ik heb
geen ruimte om therapie te
doen. We behandelen slechts
medicinaal", aldus dokter Ba
baic. Op de gang ijsberen vier
patiënten heen en weer. Het ge
sprek met Babaic wordt af en
toe overstemd door gekrijs. Een
in blauwe pyjama gestoken
man gaat een grote blonde
vrouw te lijf. Juist voor de dok
ter de deur dichtdoet, is nog te
zien hoe de man gestrekt wordt
weggedragen. „Een isoleercel
is er niet, agressieve mensen
binden we aan hun bed vast",
zucht Babaic.
Een haastige blik in de kleine
zolderkamers levert weinig re
den tot vreugde op: Oud-lijken
de mannen van rond de 30 zit
ten elkaar vanuit hun tegen el
kaar geschoven bedden gedro
geerd aan te staren. In het hele
ziekenhuis, waar de kliniek
deel van uitmaakt, is welgeteld
een badkamer aanwezig. De 63
patiënten van Babaic hebben
twee toiletten, een voor heren
en een voor dames. Een nis op
de gang dient als eetzaal, de
dampende bonenschotels staan
onaangeroerd: het bezoekende
team van artsen zonder gren
zen is veel interessanter. Tijd
om de keuken te laten zien
heeft directeur Zikov niet. Hij
moet naar een vergadering met
de burgemeester en de verte
genwoordigers van Artsen zon
der grenzen. Binnenkort krijgt
de kliniek de beschikking over
een extra verdieping, als een
deel van het ziekenhuis de
bouwvallige villa zal hebben
verlaten. De Nederlandse tak
van AZG is van plan geld ter be
schikking te stellen voor onder
meer de aanleg van extra toilet
ten en wil nu eerst de bouwte
keningen bestuderen.
Medicijnen
Medicijnen en en andere zaken
zijn al besteld. „Zonder hulp
hebben we nog genoeg medicij
nen voor twee weken, rekent
verpleegkundige Mladenka
voor. In het ziekenhuis zijn gis
teren 820 doses insuline voor
kinderen met suikerziekte ge
arriveerd. „Is de lading matras
sen die we hebben gestuurd al
aangekomen", vraagt Niels
Bartels van AZG aan directeur
Zikov van de psychiatrische af
deling. De matrassen zijn er,
evenals de nieuwe doktersjas-
sen en de pyjama's.
Eén van de eersten die nieuwe
nachkleding nodig lijkt te heb
ben is de 41-jarige Salko Cilim-
kovic. Als reservist heeft hij
aan het front van Vukovar ge
diend. „Ik heb niet geschoten,
ik kon toch niet op mijn eigen
mensen schieten", vertelt hij.
Na zestig dagen kon hij er niet
meer tegen. „Ik heb mijn uni
form weggegooid en ben weg
gegaan". Van Kroatische bur
gers kreeg hij een broek en een
overhemd, waarin Salko uitein
delijk naar de kazerne in Bos
nië terugkeerde. Op eigen ver
zoek werd hij weken later naar
de Kreka-kliniek in Tuzla ge
bracht. Hij was hier eerder al
opgenomen wegens alcoholis
me. „Ik had vijf nachten niet
geslapen. Ik zie nog steeds de
zelfde film, maar nu krijg ik
tenminste medicijnen", legt hij
uit. Emoties toont hij niet, die
worden gesmoord in de medi
cijnen.
Hij werkte als treinconducteur
in Slovenië, maar zijn salaris
heeft hij al maanden niet ont
vangen. Het liefst zou hij Slo-
veens staatsburger worden en
gewoon weer aan het werk
gaan. Zijn vrouw en 7 maanden
oude dochterje zijn door het
oorlogsgeweld uit hun huis ve-
dreven. Salko weet niet waar ze
nu zijn.
„Maandag moet ik hier weg,
dan zijn de dokters met me
klaar. Ik heb geen idee waar ik
naar toe moet. Ik heb geen fa
milie, misschien kan ik naar
vrienden in de buurt. Alles wat
ik heb zijn de kleren die ik in
Kroatië heb gekregen".
