Vele klippen
rond schijn
huwelijk
a
1
1
mal
Ie
„De kinderen zijn
tenminste onder dak'
L-
ZATERDAG 25 JANUARI 1992 PAGINA 29
De betekenis van het begrip 'liefde op het eerste gezicht' is
bij de Nederlandse vreemdelingenpolitie aan slijtage onder
hevig. Het is er zelfs een tamelijk verdacht fenomeen. Vele
duizenden buitenlanders, legaal en illegaal, melden zich
jaarlijks met een fonkelnieuw trouwboekje aan de balie voor
een verblijfsvergunning. Twee tot drie jaar getrouwd zijn, le
vert een verblijfsvergunning op. „Ze kennen elkaar net een
week en besluiten direct te trouwen. In zo'n geval weten we
hier al wel dat er met geld is geschoven". Een reportage
over het schijnhuwelijk en de deplorabele gemoedstoestand
g staJ van de 'schijngehuwde'.
file. E
haar
een
ater 1
iddels
din«
aam?
vai
nd aa
be
di
met
loos
chrikk
mis'
cleine
rijven
persoo
krijg
hun
ten plal
zien
DEN HAAG - Er wordt grif betaald
soonIijl voor een huwelijkje. Leden van de
kt Nederlandse vreemdelingenpolitie
k hoeve spreken van „bedragen tot vijftien
duizend gulden". Surinamers, Tur
ken, Marokkanen en Joegoslaven
maken het meest gebruik van de mo
gelijkheid via een schijnhuwelijk in
Nederland te blijven. Logisch, zij vor
men ook de grootste groepen buiten-
landers.in ons land.
rijp voo
sleden
lity Rel
ïederlar
nden
moeten
al
jvingen
n belai
int het
r die n
sen wat
!s het ee
ker opj
alleens!
daaron
van een
is dal
prese
plate da
ijs. De
die vt
ngen is
aten zijl
Is 'plate
en, moei
•Jederlai
De ko
belang!
ating al
de Vei
het ook
over
fen
de Nedi
is. Als ik
zijn da
zich
zoiets
lan verw
:1 manne
i het ris
hun autj
i als '1<
Uiteindelijk, als laatste strohalm, staan ze
met een wildvreemde voor de ambtenaar
van de burgerlijke stand. „Ze hebben
meestal alles geprobeerd in de tijd die ze
hier als toerist mogen doorbrengen, drie
maanden. Ten einde raad doen ze vervol
gens zoiets", zegt de Rotterdamse welzijns
werker R. Soekhlal, die veel Surinamers
met dergelijke voornemens aan zijn bureau
treft. „Ze weten dan al dat de mogelijkheid
bestaat, maar willen dat ik het hun voorstel.
Dat doe ik niet".
EPRESSIVITEIT
De gevolgen van een schijnhuwelijk zijn
voor.een Surinamer niet anders dan voor
een andere buitenlander. In ieder geval ont
breekt een feestelijk gevoel over het huwe
lijk bij betrokkenen ten enen male. Het leidt
veelal tot zware depressiviteit. Soekhlal
Sur.Vr. 51 jr. zkt wer
kende man die haar
tegen vergoeding wil
helpen aan nodige pa
pieren. Br.o.nr. SA
v.d.blad.
Sport.gesch. Henk, 61
jr. 1.68 m. zkt. wegens
teleurstelling. lieve
w, die
Uit: Weekkrant Suriname.
kent voorbeelden van opnamen in psychia
trische afdelingen van ziekenhuizen.„Ze
scheiden in Suriname van hun vrouw, ko
men naar Nederland en gaan hier een
schijnhuwelijk aan. Na twee tot drie jaar
kunnen ze scheiden en hertrouwen ze met
hun ex in Suriname. De gezinshereniging
brengt hen dan weer bij elkaar. In Neder
land, dat wel, maar ondertussen is het gezin
naar de knoppen".
Soekhlal wil begrip voor de problemen
waarin Surinamers verkeren, de vreemde
lingenpolitie daarentegen is een instrument
voor de overheid om de overbevolking te
gen te gaan. F. Kamp van de Utrechtse
vreemdelingenpolitie laat het geluid horen
dat elders in den lande al weken wordt be
luisterd: „Illegalen doen het willens en we
tens en het is aan ons om dat te bewijzen.
Drukte
Maar het ontbreekt ons aan personeel om
dat goed te doen. Verhalen als vragen naar
de kleur van de gordijnen, zijn overdreven.
Als ze daar niet op kunnen antwoorden, is
dat geen bewijs. Als we aantonen dat de
twee niet op hetzelfde adres wonen, is dat
wel bewijs. Maar zoiets vergt enorm veel
tijd".
Je moet als schijngehuwde wel ontzettend
veel pech hebben, wil je de vreemdelingen
politie op je dak krijgen. Alleen al in
Utrecht bedragen de schattingen van het
aantal schijnhuwelijken meerdere duizen
den over de laatste jaren. Het aantal dat
wordt betrapt en de grens wordt overgezet,
beloopt enkele tientallen. Op de onderbe
zette afdelingen van de vreemdelingenpoli
tie kunnen ze de ware reden van de gang
naar het gemeentehuis slechts vermoeden,
het leveren van bewijs gebeurt sporadisch
doordat de manuren voor structurele con
trole niet beschikbaar zijn. „Maar als ze aan
de balie staan, weten we direct wat voor
vlees we in de kuip hebben. Je kunt het zien,
je ontwikkelt er een oogje voor", zegt
Kamp. Volgens hem is er slechts één moge
lijkheid de schijnhuwelijken aan te pakken.
„Ambtenaren van de burgerlijke stand zou
den geen huwelijken moeten afsluiten als er
een illegaal bij betrokken is. Er zijn er nu al
die weigeren, maar dat is een enkeling. Het
moet structureel".
ROUWBOEKJE
Kamp denkt dan ook dat nieuwe wetgeving
om schijnhuwelijken ook voor de 'ontvan
gende' partij strafbaar te stellen, zoals deze
Ba-?au VreomdeliDGenpolit
Rotter»? -
2 2 N0.tT©T
pjl'itT
telefax (070)319 12 01
Ministerie van Justitie
telefoon (070) 370 79 11
telex 34554 mvj nl
faxnummer (070) 364 77 02
Directie Vreemdelingenzaken regio 3
postbus 3114» 2280 GC Rijswijk
DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE
kenmerk Vreemdelingenzaken
Betrokkene behoort tot de categorie vreemdelingen die, om voor een verblijf
van langer dan drie maanden hier te lande in aanmerking te kunnen komen,
bij binnenkomst in Nederland in het bezit moet zijn van een geldige
machtiging tot voorlopig verblijf, die moet worden aangevraagd bij een
Nederlandse diplomatieke of consulaire vertegenwoordiging in het
buitenland, waar ook de beslissing moet worden afgewacht.
Aan deze in het algemeen belang gestelde regel is in dit geval niet
voldaan
Nederland is een dichtbevolkt land en daarom wordt er een restrictief
toe1atingsbeleid gevoerd
De afwijzende beschikkingen op aanvragen voi
verblijfsvergunning maken duidelijk: Nederland is overbevolkt
n'\ legt
zen adve
me af w
dit is alt
mens
n ontmex
dat
berplate
in de Ra
iem
j één kee
I ik afrad
Romantiek
zoals hier
is bij schijn
huwelijken
\te zoeken.
FOTO: PK
onlangs door staatssecretaris Kosto (justi
tie) is aangekondigd, over de boeg van het
gemeentehuis zal gaan. „Daar begint het.
Wij krijgen ze hier aan de balie met een
trouwboekje en moeten het verder maar
uitzoeken. Als illegalen in Nederland niet
kunnen trouwen, is het met de schijnhuwe
lijken grotendeels afgelopen. De cirkel
moet worden doorbroken. Formeel is een
huwelijk van een illegaal geen reden deze
man een verblijfsvergunning te geven. In de
praktijk gebeurt dit wel. Rechters oordeel
den nogal eens dat een huwelijk van een il
legaal wel een reden was een verblijfsver
gunning te geven. Die zaken brengen we
dus niet meer aan. Laten ze het eerst maar
bij wet regelen".
Terwijl de Nederlandse samenleving de be
knottingvan asielmogelijkheden en de jacht
op de schijnhuwelijken als noodzakelijk ziet
en zelfs het enthousiasme in sociaal-demo
cratische kring hierover toeneemt, getuige
het aantal PvdA'ers dat vanaf de kansel re
strictie predikt, zitten de daders als slachtof
fers voor de buis.
Soekhlal: „Ze komen moddervet of brood
mager bij me binnen want ze zitten de hele
dag naar RTL4 te kijken. Of de situatie in
de huizen waar twee mensen die elkaar am
per kennen, samenwonen, is onhoudbaar.
Vaak moet de 'komende' partij naar familie
uitwijken. Waarop de uitkering van de soci
ale dienst op het oude adres blijft binnenko
men. Daar kan de wederpartij dan naar flui
ten, waarop familie het levensonderhoud
moet betalen. In Suriname was je iemand,
nu heb je zelfs geen eigen adres meer. Ieder
eergevoel ontbreekt. Je zit drie jaar bij ie
mand omdat je afhankelijk van die persoon
bent. Daarna kun je scheiden, maar tegen
die tijd ben je afgeschreven als mens, geloof
me".
Soekhlal vindt dat de term economische
vluchteling te beperkt is voor Surinamers
die nu nog naar ons land willen. „Alleen een
Surinamer weet hoe slecht-ie het daar heeft.
De helft van de Surinamers op de wereld
woont in Nederland. Daarom komen ze hier
naar toe. Vaak ook voor de kinderen. In dat
land komt op dit moment niets van de
grond. Werkgelegenheidsprojecten voor
jongeren liggen stil. Maar Nederland heeft
een verantwoordelijkheid. Veel Surinamers
hebben na de onafhankelijkheid alleen
maar narigheid meegemaakt. Ze zijn gedes
illusioneerd, teleurgesteld. Ze grijpen dan
terug op Nederland, op hun familie die hier
nog woont. Eerst proberen ze werk te vin
den: lukt dat niet dan worden de Surinaam
se gelederen in Nederland afgezocht naar
emand die met ze wil trouwen. Overal vra
gen ze, zelfs in de supermarkt. Echt, het
komt voor. In Suriname hebben ze immers
niks meer! En ze hebben er daar ook hele
maal niets meer van te verwachten. Dat
geldt voor alle lagen van de bevolking. Va
ders gaan naar Nederland om te proberen
vpor hun kinderen een betere toekomst te
garanderen. En daar hebben ze veel voor
over. Ze bellen mij ook op: 'Heb je een
meisje voor me?' Alleen als er een Neder
lands belang met de komst van Surinamers
is gediend, mogen ze komen. Leraren, ver
pleegsters met diploma's. Dan is een werk
vergunning plotseling wel te regelen. In Su
riname staan bij aanvang van elk schooljaar
de schoolhoofden nieuwsgierig te wachten
hoeveel leraren er komen opdagen".
Kamp is het met Soekhlal eens dat schijnhu
welijken kunnen leiden tot diep trieste situ
aties. De politieman maakte onlangs nog
mee dat een Turks meisje zich in paniek aan
de balie meldde. Ze was door haar vader
uitgehuwelijkt aan een illegaal met wie zij
niet wil trouwen. Kamp heeft het vermoe
den dat de vader er aan verdient; bewijzen
kan-ie het niet. Wel zal de Utrechtse vreem
delingenpolitie in dit geval met veel 'aan
dacht' proberen de illegaal van een huwelijk
af te houden. „Heel triest. Dat meisje kan
kiezen tussen het trouwen met die man die
zij niet wil of de banden met haar familie
verbreken. En dergelijke dingen komen veel
voor".
Volgens Soekhlal is het voor de 'ontvangen
de' en de 'komende' partij veelal onmoge
lijk met elkaar samen te leven. De basis on-
def het huwelijk blijkt daarvoor te smal.
„Degene die erbij inwoont, is volkomen af
hankelijk. Dat leidt tot zeer vervelende situ
aties. Er bestaan voorbeelden van vrouwen
die tot prostitutie worden gebracht in België
en Duitsland. Het gebeurt ook vaak dat ie
mand wel bereid is tot een huwelijk, maar
iemand anders er niet in de woning bij wil
len hebben. Terwijl op dat adres wel de uit
kering van de sociale dienst binnenkomt.
Daar kan de buitenlander dan veelal naar
fluiten. De Nederlander heeft een extra
Ze waren al zes jaar in Nederland, maar zijn vorig jaar gescheiden. Zij her
trouwde met de man van haar vriendin, die om die reden tevoren eveneens
scheidde.
Een vriendendienst van de ware soort, zou je denken. Maar veel pret hebben ze er niet
om gehad. Ook niet op de dag van het huwelijk dat zonder opsmuk plaatsvond. Nadat
vanaf 1985 procedures voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning zonder resultaat
bleven, ging de vrouw over tot een schijnhuwelijk. Een uiterste poging, want zeker in tra
ditionele hindoestaanse kring is het huwelijk een groot goed.
De begane grond van de woning is dichtgetimmerd met platen hout. De smalle trapop-
gang wordt nog smaller door gebonden stapels kranten. „Ik heb een krantenwijk. Daar
door hebben we een beetje meer geld en heb ik iets te doen". Net over de vijftig, met een
krachtig uiterlijk als zou hij zo een paard optillen, zit de voormalige Surinaamse landar
beider in zijn woonkamer. We bevinden ons op de eerste verdieping van een slooprijp
pand in een oude volkswijk, ergens in het midden van het land. Er is weinig geld. Van de
uitkering moeten een man, een vrouw en drie kinderen rondkomen. Studiefinanciering
ontvangen de kinderen niet, daar hun vader en moeder nog geen verblijfsvergunning
hebben.
Zeven jaar was het echtpaar bezig met procedures om in Nederland te kunnen blijven,
toen in december geheel onverwacht de beschikking afkwam: ze kregen een verblijfsver
gunning. En dat terwijl de vrouw zij is ook bij het gesprek aanwezig pas vorig jaar
van haar man scheidde. Omdat ze in Nederland wilden blijven, voorde kinderen.
OTTIJD
Ze zal weer met haar ex trouwen, maar dan moeten de verblijfsvergunningen daadwer
kelijk in bezit zijn. Eerder gelooft ze het niet. Misschien wacht ze zelfs wel tot de natura
lisatie, wil ze eerst Nederlander zijn. Voor de zekerheid. Want het is een rottijd geweest.
Toen ze kwamen, in 1985, hadden ze geen woonruimte. Ze verbleven bij familie totdat
ze de status 'gedoogd' kregen van toenmalig staatssecretaris Korte-van Hemel (justitie);
de regering in Suriname werd door de Nederlandse regering onbetrouwbaar geacht.
Duizenden Surinamers hoefden voorlopig niet naar hun land terug. Onlangs is hun, na
jarenlange onzekerheid, om humanitaire redenen een verblijfsvergunning toegezegd.
„De scheiding was verschrikkelijk", zegt de vrouw, „maar de rottigste dag was die van
het huwelijk. Daarna hebben we wat met postadressen geschoven. Ik ben wel gewoon bij
mijn man en kinderen blijven wonen. Anders had ik het ook niet aangekund. Echt bang
ben ik nooit geweest, want er wordt toch niet gecontroleerd. Hoewel, laatst is er iemand
het land uitgezet. Die jongen was illegaal hier en ging in ondertrouw. Toen zijn ze hem
komen halen. Maar verder heb ik er nog nooit iets over gehoord. Ik weet dat het niet
mag wat ik doe, maar wat moet ik? De wegen naar ons dorp zaten vol met kuilen en die
werden niet meer gedicht. We moesten lange afstanden te voet. Scholen sloten omdat er
geen leermiddelen meer waren".
Hoewel de ouders in Nederland niet vonden wat zij zochten, overweegt het gezin zeker
geen terugkeer naar Suriname. Zij: „Ons land verkeert in een zeer trieste toestand. Mijn
kinderen hebben daar geen toekomst, hier wel. Bovendien hebben we veel familie wo
nen in Nederland. Ze vingen ons op. dat was ons geluk. Zoiets doen Surinamers voor el
kaar. Er zijn natuurlijk meer Surinamers die een schijnhuwelijk hebben, maar daar pra
ten we weinig met elkaar over. We weten het gewoon, het hoeft niet aan de grote klok".
ORTEL
Het voornaamste doel van de beide ouders is bereikt: de kinderen zitten inmiddels op
school en doen het goed. De man: „De kinderen zijn tenminste onder dak. Die schieten
eerder wortel. Voor ons als ouderen is dat iets moeilijker. We hadden gehoopt een
nieuw begin te kunnen maken, maar dat viel tegen. We zijn al die tijd druk geweest met
formaliteiten, het heeft een hoop zorgen gekost. En als je in Nederland de vijftig bent
gepasseerd, dan maak je weinig kans op werk. En ik krijg als ongeschoolde kracht zeker
geen baan".
Af en toe heeft-ie een klus; naast de kranten is dat veelal een paar dagen werk ergens in
de provincie, op het platteland. Het gaat er allemaal niet volgens de Arbo-wet aan toe en
de werktijden zijn zwaar. Samen met andere buitenlanders werkt-ic daar, de meesten
zijn illegaal in Nederland. „Ze hebben het er allemaal over dat ze in Nederland willen
blijven door een schijnhuwelijk. Ik heb bijna de neiging te zeggen: 'Weet waar je aan be
gint?' Maar ze hebben geen keus, want ze staan er net zo voor als ik zeven jaar geleden".
zakcentje, terwijl de buitenlander zonder ei
gen geld bij familie of vrienden woont".
ULP
Soekhlal kent voorbeelden van minder goed
bedoelde hulp uit Nederlandse kring: „Wat
te denken van die zogeheten bureaus voor
rechtsbijstand. Ze schrijven een brief naar
justitie waarin staat dat betrokkene vanwe-
ge de banden met Nederland en weet-ik- j
waar een verblijfsvergunning moet krijgen.
Zij sturen de brief naar justitie, maar het
antwoord, dat staat er ook nog in. moet naar
betrokkene. Voor zo'n stom briefje rekenen
ze wel 600 gulden. En de buitenlander maar
denken dat er voor hem wordt gezorgd. In
al hun wanhoop trappen ze er in. Man, er
zijn zelfs advocaten die 2000 gulden reke
nen in plaats van te zeggen dat er in Neder- j
land zoiets bestaat als gratis rechtsbijstand, j
Van die betaling ontvangt niemand een kwi
tantie. Ik wéét dat het gebeurt. Huisartsen
geven tegen betaling een verklaring af waar
in staat dat de betrokkene half gek is. Mo
gen ze weer even langer blijven".
De politieman Kamp heeft doorgaans niet
al te veel begrip voor plegers van een schijn
huwelijk. „Ze weten wat ze doen. Kijk. ik
begrijp wel dat ze graag naar Nederland wil
len omdat het waar ze vandaag komen niet
prettig is, natuurlijk. Maar het werkt als een
olievlek, er komer er steeds meer. We heb
ben overigens hier in Utrecht niet de indruk
dat met de toeneming van het aantal buiten
landers ook het aantal schijnhuwelijken
even hard toeneemt. Wat me wel opviel,
toen ik dat eens over een jaar bekeek, is dat
de nationaliteitenverhouding tussen de aan
tallen vermeende schijnhuwelijken dezelfde
is als de verhouding van de aantallen bui
tenlanders in deze stad. Dat loopt gelijk;
binnen de ene groep gebeurt het niet meer
dan binnen de andere".
CHEEF OOG
'Man zoekt lieve Surinaamse vrouw. Vrouw
zoekt lieve Surinaamse man. Surinaamse
man zoekt lieve vrouw. Surinaamse vrouw
zoekt lieve man'. De teksten kunnen op
nieuw ingevuld worden met Turkse', 'Ma
rokkaanse' of 'Joegoslavische'. De adver
tenties staan in kranten en worden door
agenten van de vreemdelingenpolitie met
een scheef oog bekeken. Opnieuw kan-ie
het niet bewijzen, maar Kamp beweert: „Er
zijn mensen die aan deze handel verdienen.
Lieden die het georganiseerd doen. Het
komt voor dat mensen om de drie jaar
scheiden en trouwen. Dat valt op. Bedragen
van 15.000 gulden komen voor, hoewel we
slechts bij hoge uitzondering verklaringen
op papier krijgen waarin staat dat er geld is
betaald. Als het misgaat kan zo iemand het
geld immers toch niet terug krijgen".
CcidócÖouAOtit
