Speurtocht naar menselijke verhoudingen
Een Nederlands genie in Italië
KUNST/RTV
13
Restaurateur Goldreyer eist schadeclaim
ou/uml
ZATERDAG 25 JANUARI 1992
Beschilderd
Trabantje
Dit beschilderde, (Oost)duitse
Trabantje is een heel zeld
zaam exemplaar. U2 maakte
er gebruik van als decor voor
hun laatste elpee 'Achtung
Baby' en ook in de laatste vi
deoclip figureerde deze Tarbi.
Daarna kreeg MTV de autoo
tje in handen. Het clipstation
verbond er een muziekwed-
strijd aan en zo kon het ge
beuren dat Marco Bril als de
trotse en vooral gelukkige ei
genaar van dit unieke exem
plaar uit de bus rolde. Hij wist
gewoon alles over U2. De win
naar heeft geen plannen de
auto te vekopen, noch zal hij
er in gaan rijden. Marco wil er
gewoon heel zuinig op
Zijn. FOTO: ANP
Nederlandse tv-programma's bekroond Ted Turner overweegt bod op Orion
NEW YORK - Tijdens 'The New York Festivals 1991'zijn vier Ne
derlandse televisieprogramma's in de prijzen gevallen. Een zil
veren award en drie bronzen.
Tegelijkertijd tijdens de "Non-Broadcast Awards Competition',
een onderdeel van hetzelfde festival is Toonder Studio's vier keer
onderscheiden met een award. De zilveren award voor televisie
programma's ging naar 'Steen voor steen', produktie en regie van
Ruud van Gessel. Herman van Veen presenteerde het programma
dat ging over het werk van Foster Parents Plan in India. De bron
zen awards gingen naar 'Steden des Tijds' van Teleac, VARA's
'Kinderen voor Kinderen' en de VPRO voor 'Kinderen van de ste
nen'. Twee gouden awards gingen naar de film 'Contrast' in op
dracht van IBM in de categorie 'corperate image' en 'KNP, Schets
van een produktieproces' m opdracht van Reklame Markting
Adviesbureau voor de Koninklijke Nederlandse Papierfabriek
KNP. De twee zilveren awards gingen alweer naar 'Contrast' val
lend in de categorie gecomponeerde muziek en naar 'Keep on run
ning', een film gemaakt in opdracht van SKF Engineering Re
search Centre.
LOS ANGELES Naast New Line Cinema overweegt nu ook'Tur-
ner Broadcasting Systems, eigenaar van onder andere CNN, een
bod op de noodlijdende Amerikaanse filmstudio Orion Pictures,
producent van onder meer 'Rain Man' en 'Silence of the Lamb".
Dat heeft een woordvoerder van Ted Turner, de grote man achter
Turner Broadcasting, gisteren bekendgemaakt. In december werd
ook Polygram genoemd als gegadigde voor Orion. „Ted heeft het
in zijn hoofd een studio te kopen. Op dit moment speurt hij de
markt af naar geschikte kandidaten", aldus een naaste medewer
ker. Ook Caralco Pictures, dat eveneens in moeilijkheden ver
keert, heeft Turners aandacht. Orion vroeg in december vorig jaar
bescherming aan onder hoofdstuk elf van de Amerikaanse faillis-
sementswet. Er ligt al een bod op tafel van New Line Cinema, die
Orion in samenspraak met meerderheids-aandeelhouder Metro
media wil kopen voor 197 miljoen dollar. Metromedia heeft 70 pro
cent van de aandelen in handen, maar zou dit willen verminderen
tot 10 procent. Volgens Wilbur Ross van de Amerikaanse zaken
bank Rotschild, die de schuldeisers van de filmstudio vertegen
woordigt, zijn er meer gegadigden voor Orion. De maatschappij
kampt met een schuldenlast van een kleine miljard gulden.
iberische
al vond met Katz
Repin
lentie Orkest onder leiding van Ar-
i werken van Sibelius en
lovitsj. Solist: violist Vadim Re-
l Anton Philipszaal. Den Haag. Gis-
fond. Herhaling: vanavond.
moet lang geleden zijn dat
Residentie Orkest de vijf
inde symfonie van Sjostako-
j uitvoerde. Deze laatste
iplete symfonie van de in
overleden meester kwam
iravond in de Anton Phi-
ial tot klinken onder lei-
varjig van de Rus Arnold Katz
nq dit concert had overgeno-
zoek in van Vladimir Fedosejev.
iktie v het beluisteren van dit opus
1 doemt de vraag op hoe het
hvre van Sjostakovitsj - in
0 vaderland vele malen ver-
isd - eruit zou hebben ge-
-jn als hij later dan in 1906 was
poren en hij vandaag de dag
vrij componist creatief had
nnen zijn. Er valt slechts
>r te raden. Raden laat ook
componist. De bedoelingen
de vijftiende symfonie, die
u voorfcies twintig jaar geleden in
prirrimière ging, zijn onduidelijk,
voorwajver instrumentale muziek
(der een programma, maar
ter met duidelijke verwijzin-
j naar Rossini, Glinka. Wag-
1 en naar eigen, eerder ge-
voor d^even wer"k- In de loop van
ajd kreeg de symfonie bena-
igen als 'Muzikaal zelfport-
en 'Een optimistische tra
D.V.jg' Dirigent Arnold Katz
je met sobere gebaren een
[istrale vertolking neer, een
inerende, glasheldere en
igen visie door het Resi-
Orkest op formidabele
in klanken omgezet. De
ve was tot in details af-
:t en klonk aangrijpend,
[stigend, indringend en
lingsvol. Dirigent Katz
een symfonie-orkest in het
ische Novosibirsk, de
waar violist Vadim Repin
1 werd geboren. Repin, in
eerste prijswinnaar bij het
ingin Elisabeth Concours
ssel, speelde gisteravond
ioolconcert van Sibelius,
misch blijkt deze violist tot
in staat, ook Sibelius stelt
niet voor problemen. In
Ikaal opzicht toonde hij
een introvert musicus die,
dank zij zijn betrekkelijk
ie toon, in meerdere passa-
idoor het temperamentvol
Weidende Residentie Or-
jwerd 'ingepakt'.
nusanten
ooi
I doornroosje
o-American Theatre Group: 'The
Jing Beauty', van Norman Robbins.
___jrlands Congresgebouw. Gister-
IGELA VAN KLEEF
ls ieder jaar voerde de
(lo-American Theatre
iup gisteravond in het
igresgebouw de tradi-
lele kerstpantomime
Dit keer was dat een
mooi aangeklede ver
van 'The Sleeping
ity' (Doornroosje) van
an Robbins.
trokkent
en
isatie U
IE (i
Jongens van de Witt. Documentaire-se
rie. VPRO-televisie. Nederland 2 om
18.35 uur. Zondag.
HILVERSUM - „Soms
ben je net een detective.
Maar dan wel een speur
neus in dienst van de over
heid, die vooral tot taak
heeft overledenen op een
prettige manier naar hun
laatste rustplaats te bege
leiden", zegt Peter Grim
berg van het BUG.
Die letters staan voor Buro Uit
vaarten van Gemeentewege.
Deze in Amsterdam gevestigde
gemeentelijke dienst, (voorlo
pig) de enige in Nederland,
schiet overledenen te hulp wan
neer familie of vrienden het om
wat voor reden dan ook laten af
weten. Tenslotte verdient ie
dereen een nette begrafenis.
Van de achtduizend mensen
die jaarlijks in de hoofdstad
overlijden, worden er zo'n twee
honderd door het BUG ter aar
de besteld... en daarbij gaat het
niet alleen om oude mensen.
Grimberg: „We hebben eens te
maken gehad met een jonge
Londenaar die een wereldreis
zou gaan maken, tenminste dat
bleek uit de papieren en vlieg
tickets die we vonden. Zijn eer
ste stopplaats was Amsterdam
en daar heeft hij zich opgehan
gen. Onbegrijpelijk".
Alleenstaande
In de VPRO documentaire-se
rie 'Jongens van de Witt' volgt
de camera het geval van een al
leenstaande man. Als Peter
Grimberg en zijn collega Wim
van Bakel bij het huis arrive
ren, blijkt de man twee dagen
daarvoor te zijn overleden. Als
Het team van 'Jongens van de Witt' metv.l.n.r. Rogier Dijkman, Wim Schepens en Renév d. Ploeg
I FOTO:VPRO
twee bedreven'detectives'gaan staan", laat Van Bakel weten, ker zich een beeld vormen van
ze aan het werk. „Zo te ruiken Spullen worden doorzocht en de overleden man. Hij was wel-
is hij niet lang dood, anders foto's worden bekeken terwijl iswaar alleenstaand, maar niet
stinkt het alsof een volle ijskast het duo hardop verbanden legt. uit vrije wil. „Iemand die daar
een paar dagen heeft uitge- Op die manier kan ook de kij- bewust voor kiest, heeft een net
huis. Hier is het een puinhoop",
aldus Van Bakel.
Later wordt zijn vermoeden be
vestigd. De man blijkt twee
keer te zijn gescheiden. Uit bei
de huwelijken heeft hij twee
kinderen maar, zo leert een te
lefoongesprek dat Ingrid Jan
sen van het BUG voert, zij wil
len niets meer met hem te ma
ken hebben.
Ingehuurd
Rogier Dijkman, René v.d.
Ploeg, Wim Schepens en Mari
anne Rübsaam leveren met
deze aflevering van 'Jongens
van de Witt' filmisch een prach
tig werkstuk af. Even denk je
dat de buurman die wordt on
dervraagd een ingehuurde ac
teur is, maar dan wel een hele
goede, zo naturel komt hij over.
Maar niets is in scène gezet, al
les is echt. In het doortimmerde
werkstuk wordt gefilmd tot de
begrafenis. Hoe de financieel-
administratieve nalatenschap
wordt afgewikkeld, dus de wei
nig interessante papieren
rompslomp, komt niet in beeld,
hoewel dat ook tot een van de
drie taken van het BUG be
hoort. Behalve het regelen van
de uitvaarten en het opruimen
van de woning, houdt de dienst
zich ook bezig met het beheren
van mensen die niet meer wil
len of kunnen thuis wonen. Het
BUG, sinds 1987 in de weer, valt
dan ook onder de dienst Boe-
delbeheer en telt zestien men
sen. Peter Grimberg: „Niet alle
klussen zijn even gemakkelijk
als dit voorbeeld. Soms zijn ze
lastig omdat je van niemand
medewerking krijgt, niet van
de familie, maar ook niet van de
buren. En er zit altijd wel een
emotioneel tintje aan".
Gevoelig
Ingrid Jansen: „Het zijn gevoe
lige zaken als je in iemands pri
vé moet duiken. Dat zet je niet
zomaar van je af, ook na al die
jaren niet".
Peter Grimberg: „Het is vooral
triest als je als ambtenaar in je
eentje achter de kist aanloopt.
En dat gebeurt, dan is er ge
woon niemand geïnteres
seerd".
Volgens René v.d. Ploeg was
het maken van deze aflevering
een fluitje van een cent. „Ieder
een gedroeg zich heel natuur
lijk voor de camera, alleen de
politie aan de Lijnbaansgracht
deed moeilijk toen we de sleu
tel van het huis gingen halen.
De agenten wilden niet dat er
werd gefilmd. Verder liet het
programma zich lezen als een
boek. We hebben ook nauwe
lijks hoeven te monteren".
Wel was het een spannende on
derneming. „We gingen in eer
ste instantie voor een voorge
sprek naar het BUG. Daar zei
den ze: je mag gelijk beginnen.
Dat filmen was heel aangrij
pend. Ik bedoel, je staat toch
met kippevel als je zo'n tele
foongesprek hoort, waarin een
dochter laat weten geen inte
resse te hebben. Het is wel haar
vader!".
Gewone mensen
Met 'Jongens van de Witt' wil
het team gewone mensen in
beeld brengen, die iets hebben
te zeggen over dingen die nu in
Nederland spelen. Het pro
gramma is misschien het best
te omschrijven als een speur
tocht naar menselijke verhou
dingen. René: „Ons enige pro
bleem is dat we op een rottijd
zitten, namelijk tegenover 'Stu
dio Sport'. Dat zou eigenlijk
nog moeten veranderen. Ik kijk
zelf namelijk ook graag naar
voetbal. Daar krijg ik nu de
kans niet voor, want ik wil mijn
eigen programma niet missen".
Prachtige
Beckett-collage
De Appel: 'Omtrent de vloedlijn', een
Samuel Beckett-collage. Samenstelling
en regie: Carol Linssen. Kostuums: Ma-
rit van der Burgt. Met Robert Prager,
René Vermout en Christine Ewert. Ap
peltheater. Vrijdag. Herhalingen: t'm 25
april.
Een tocht, dat is 'Omtrent de
vloedlijn', en daarmee omarmt
De Appel de schrijver Samuel
Beckett, die wars van lyriek
was en zich beperkte tot het
hoognodige, in taal en beeld.
Ook samensteller-regisseur Ca
rol Linssen mijdt het uitbundi
ge en maakt met schaarse
bouwstenen een gedicht in de
geest van de grote Ierse schrij
ver, over leven en dood.
Met de bus gaat het publiek
naar de oude brandweerkazer
ne. waar ook 'Madame de Sade'
werd gespeeld. Daar ontvouwt
zich een sober schouwspel: een
man zit over een tafeltje gebo
gen bij het licht van een storm
lantaarn en zegt zinnen uit Bec-
ketts laatste verhaal, .op een
nacht'.
In de volgende scène probeert
een naakte man via een ladder
door een hoog raam naar buiten
te kijken en daarna lopen een
man en een vrouw vanaf een
bed naar het publiek toe. Dan
het intermezzo, 'Act Without
Words I', waarin twee spelers
een derde frustreren. Zij laten
een boom zakken en een gieter,
blazen op een fluitje, waarna de
derde een koprol maakt. Zij
bieden hem blokken aan, maar
hijsen de gieter omhoog als hij
die wil pakken.
Het wordt grimmiger. In 'Eh
Joe', herinnert een vrouwen
stem een oude man, die wij via
een monitor kunnen volgen,
aan zijn verloren leven en in de
slotmonoloog, uit de laatst ge
publiceerde tekst van Beckett,
somt Robert Prager het nog
eens op, voor een klein stille
ven het beeld bepaalt.
Die vloedlijn, zichtbaar in dat
stilleven, is de grens, waar Bec
kett en Linssen op doelen. Het
punt, waarop het besef intreedt,
dat de mens niet kan leven. Dat
is niet zo erg als wallen, maar
niet weten hoe te sterven, sug
gereert deze collage.
Van het geluidsdecor, iets an
ders is er nauwelijks, wil ik u
twee voorbeelden niet onthou
den. Het ene klinkt op het mo
ment dat een grote zak met on
gebruikte verfblikken op een
lege vloer wordt leeggegooid.
Het andere is een fragment van
het achtste strijkkwartet van
Sjostakovitsj, dat hij opdroeg
aan de slachtoffers van fascis
me en oorlog. Prachtig.
sprookje vertelt van het ko-
'ijk feest ter gelegenheid
[de geboorte van prinses
pra. De ongenode boze fee
jbosse spreekt een vloek
het prinsesje uit, waardoor
jp haar zestiende zal ster-
De goede fee Azuriel weet
Joek om te buigen tot hon-
jaar slapen. Aan het einde
yan kust prinss Valiant het
kje wakker, waarop ook de
"fie hofhouding ontwaakt,
•rins trouwt met de prinses
p leven nog lang en geluk-
jeze Engelse kinderpanto-
e werden zang en dans be-
J ld door plezierige, levende
iek. En er werd met name
de hofnar, Tickles, geani-
melfd en zeer luidruchtig met
publiek gediscussieerd,
ial het gedeelte voor de
je verliep vlot met in de
pige momenten een soms
issend goede timing. Er
persei ook in dit gechargeerde
e goed geacteerd door
7 in t IM Marion Carter als de ko-
t air1' ^an Lomax als de hof-
cenirai4ter en Richard Williams
[e koning. Vivienne Price
gegeten echte akelige boze fee,
n, het ietwat trage gedeelte
F pauze voor een zeer le-
|ge vonk zorgde
AMSTERDAM - De Ame
rikaanse restaurateur Da
niel Goldreyer eist van het
Stedelijk Museum, de ge
meente Amsterdam, dag
blad De Telegraaf, kunst
historicus E. van de Wete
ring, the Wall Street Jour
nal en Time Magazine een
schadevergoeding van in
totaal 250 rfliljoen gulden
wegens smaad. Woord
voerders van zowel het
Stedelijk Museum als de
gemeente hebben de ont
vangst van de brief giste
ren bevestigd.
De gemeentewoordvoerster
walde niet nader ingaan op de
inhoud van de brief. „Het is een
internationale kwestie, waar de
gemeente-advocaat zich nu
over moet buigen, en ik pieker
er daarom niet over nu com
mentaar te leveren".
Ook over de hoogte van de
schadeclaim die bij de gemeen
te is ingediend, wil zij geen me
dedelingen doen. Bij het Stede
lijk Museum, die Goldreyer de
opdracht verleende tot de res
tauratie van het schilderij
'Who's Afraid of Red Yellow
and Blue III', wal een woord
voerder slechts de ontvangst
van het gerechtelijk schrijven
van Daniel Goldreyer bevesti
gen. Datzelfde geldt voor de
Daniel Goldreyer ...miljoenen gul
dens wegens smaad...» FOTO:ANP
restauratrice van het Stedelijk
Museum E. Bracht, die de res
tauratiewerkzaamheden van de
Amerikaan al in een vroeg sta
dium aan de kaak stelde.
Bracht stelde al in maart van
het vorige jaar dat Goldreyer
het schilderij had overgeschil
derd. De restaurateur zelf heeft
dat altijd ontkend. Hij zou het
doek met twee miljoen puntjes
hebben bewerkt.
Het raadslid E. Bakker van
D66, op wiens verzoek de res
tauratie op de agenda van de
commissie kunst en cultuur
van de gemeente Amsterdam
werd geplaatst, zegt „vreemd
op te kijken" van de claim. „We
hebben de»zaak hier naar eer en
geweten behandeld. Dan doen
Uitgesteld
Het raadsdebat zou halverwege
deze maand plaatsvinden, maar
werd uitgesteld omdat de advo
caat van de gemeente Amster
dam meer tijd nodig had voor
zijn onderzoek naar de moge
lijkheid juridische stappen te
gen Goldreyer. Streefdatum
voor de raadsbehandeling is nu
19 februari. Het meest verba
zend vindt raadslid Bakker het
dat Goldreyèr blijkbaar met
geen woord rept over het aan
bod van de directeur van het
Stedelijk Museum W. Beeren
om een contra-expertise te la
ten verrichten op kosten van de
restaurator zelf. De advocaat
van Time Magazine, Bob Mars
hall, bevestigt dat Goldreyer
ook tegen dit Amerikaanse blad
een schadeclaim heeft inge
diend. Hij doet evenwel geen
uitspraken over de hoogte van
het geëiste bedrag. Op de vraag
of de zaak al voor de rechter
komt, wil hij geen commentaar
leveren. Ook zwijgt hij over de
nu te nemen juridische stap
pen. De advocaat van de Wall
Street Journal in New York, Ri
chard Tofel, laat weten dat dit
een schadeclaim van dertig
miljoen gulden heeft ontvan
gen. „We zullen proberen Gol
dreyer ervan te overtuigen dat
hij zijn claim moet intrekken",
zegt Tofel. Een eventuele
rechtszaak acht hij heilloos.
De publikatie die waarschijn
lijk Goldreyers woede heeft ge
wekt, verscheen in de Wall
Street Journal onder de kop
'Waarom laten we voor die prijs
het hele museum niet opnieuw
schilderen'. „De inhoud laat
zich met zo'n kop raden", aldus
Tofel „Het was eigenlijk nogal
humoristisch". Voor de restau
ratie van het in 1986 vernielde
schilderij van Newman ontving
Daniel Goldreyer een bedrag
van acht ton.
Onzeker
Volgens prof. mr. Th. M. de
Boer, hoogleraar internationaal
privaatrecht, is het vooralsnog
onzeker hoe succesvol Goldrey
er voor de rechter zou kunnen
zijn. „Om te beginnen hangt
dat al af van wat de gedaagden
in de bus hebben gekregen, een
brief of een dagvaarding".
In het voorlopig hypothetische
geval dat de advocaat van Gol
dreyer in de Verenigde Staten
een dagvaarding heeft doen uit
gaan, meent prof. De Boer dat
de gevolgen van een eventuele
rechtszaak voor de Nederland
se gedaagden minimaal zouden
zijn. „Gesteld dat de Ameri
kaanse rechter gronden vindt
om hen te veroordelen, dan
zouden de vonnissen nog altijd
in Nederland moeten worden
geëxecuteerd, want in de Vere-
nigte Staten valt er bij hen niks
te halen. Ik neem tenminste
niet aan dat de Nederlandse ge
daagden bankrekeningen in
New York hebben lopen waar
uit schadebedragen zouden
kunnen worden geput".
Schwarzkopf en Thatcher eikaars concurrent op cd
1
TOM VAN RIJSWIJK
AMSTERDAM Oud-generaal
Norman Schwarzkopf, beter be
kend als de Amerikaanse ijzer
vreter 'Stormin' Norman' in de
Golfoorlog, en de Britse oud
minister-president Margaret
Thatcher gaan elkaar op com
pact disc beconcurreren. Bei
den hebben namelijk gelijktij
dig een plaatopname gemaakt
van 'Lincoln Portrait', een werk
van de vorig jaar overleden
Amerikaanse componist Aaron
Copland.
rigent André Kostelanetz, die
het werk op 14 mei van dat jaar
in première liet gaan, uitge
voerd door de Cincinnati Sym
phony Orchestra. In eerste in
stantie wilde de componist de
19e-eeuwse dichter Walt Whit
man muzikaal eren, maar uit
eindelijk viel zijn keus op de
Amerikaanse president Abra
ham Lincoln, initiator van de
afschaffing van de slavernij.
'Lincoln Portrait' bestaat uit
drie delen: twee instrumentale
en het derde, waarin verhaald
wordt over het leven en werk
van Abe Lincoln. Daarbij heeft
Copland zich gebaseerd op
brieven en toespraken van de
staatsman, die op 14 april 1865
werd neergeschoten.
Er zijn al eerder tot de verbeel
ding sprekende beroemdheden
geweest die dit werk hebben
opgenomen. Zo bestaan er
plaatopnamen van 'Lincoln
Portrait' met de acteur Henry
Fonda en actrice Katharine
Hepburn als vertellers. Met de
herdenking van de geboorte
dag van Lincoln op 12 februari
in het vooruitzicht hebben zich
daar nu dan ook Norman
Schwarzkopf en Margaret That
cher aan toegevoegd. 'Stormin'
Norman' maakte de opname sa
men met de St. Louis Sym
phony Orchestra onder leiding
van Leonard Slatkin. Maggie
Thatcher leende haar stem voor
een opname met de London
Symphony Orchestra, gediri
geerd door Wyn Morris.
OPEN
DAG
9
zaterdag 1 februari a.s.
van 10.00-16.00 uur
Wi| geven de volgende
HBO-beroepsopleidingen
- Monumentale Vormgeving
- Grafische en Typografische
Vormgeving
- Architectonische Vormgeving
- Video Vormgeving
Postinitiële opleidingen
Koninklijke Academie
van Beeldende Kunsten
Prinsessegracht 4.
Den Haag
A
CASERTA In het Koninklijk
Paleis van het bij Napels gele
gen Caserta wordt een tentoon
stelling gehouden van 96 schet
sen en pentekeningen van de
kunstenaarsfamilie Vanvitelli.
De Nederlandse immigrant
Kasper van Wittel, zijn zoon
Luigi Vanvitelli en zijn klein
zoon Carlo Vanvitelli hebben
grote invloed uitgeoefend op de
schilderkunst en architectuur
van Italië.
Twintig jaar is Kasper of Gas
par van Wittel, een 20-jarige
schildersleerling uit Amers
foort, wanneer hij in 1674 naar
Rome komt als een van de hon
derden Noordeuropese arties
ten die hun vorming willen vol
tooien door de klassieke land
schappen en ruïnes van nabij in
zich op te nemen. Kasper vindt
werk als technisch tekenaar bij
een landgenoot, de waterbouw
kundig ingenieur Cornelis
Meyer en in zijn vrije tijd
maakt hij schetsen van de stad
en het Romeinse platteland.
Onder de naam 'Toorts' sluit hij
zich aan bij de Schildersbent,
het genootschap van Noordne
derlandse en Vlaamse schilders
dat regelmatig de Romeinse
goegemeente shockeert door
zijn drankgelagen bij het mau
soleum van de heilige Constan-
za. Aan het einde van de eeuw
is Van Wittel een bekend en
succesvol schilder en besluit hij
voorgoed in Italië te blijven. In
1697 trouwt hij met de Romein
se Anna Lorenzani, in 1709
wordt hij Romeins stadsburger
en in 1711 wordt hij toegelaten
tot de Akademie van Sint Lu
cas, de exclusieve club van ge
vestigde kunstenaars. Bij zijn
dood in 1736 is hij een van de
bekendste schilders van Italië.
Het geëxposeerde werk van
Van Wittel is in zekere zin een
typisch voortbrengsel van het
17de-eeuwse Noordnederland
se realisme: Landschappen,
genrestukjes en zelfs een stier
die sterk aan Potter doet den
ken. Kasper schilderde Itali
aanse landschappen zoals hij ze
zag, terwijl de taferelen van de
Italiaanse schilders van die ja
ren gesitueerd waren in 'ideale
landschappen' van een onwaar
schijnlijke schoonheid en har
monie. Van Wittel blijft zijn Ne
derlandse oorsprong trouw en
ent daarop zijn Italiaanse erva
ringen", schrijft curator Clau-
dio Marinelli in de mooie ten
toonstellingscatalogus 'I Vanvi
telli'. Daaraan had Kasper in
eerste instantie ook zijn fortuin
te danken. Hij werkte veel voor
aristocratische toeristen uit
Noord-Europa die geen behoef
te hadden aan romantische fan
tasieën, maar gewoon afbeel
dingen van de plaatsen die ze
hadden bezocht, mee naar huis
wilden nemen. Van Wittel ver
vulde die opdrachten met groot
vakmanschap en veel aandacht
voor details. Dankzij hem werd
ook in Italië de landschapschil
dering een gewaardeerd specia
lisme en Van Wittel wordt daar
om wel beschouwd als de voor
loper van de befaamde Veneti-
aanse Vedute-schilders uit de
achttiende eeuw.
Architect
Luigi Vanvitelli (1700-1773)
volgde aanvankelijk het voor
beeld van zijn vader. Ook hij
produceerde honderden land
schappen en stadsgezichten
maar koos uiteindelijk voor een
carrière als architect. Hij ont
wierp ondermeer de Romeinse
Chiesa del Gesü, alsook de faca
de van Palazzo Chigi, het huidi
ge onderkomen van de Italiaan
se minister-president. In 1742
ondernam hij in opdracht van
de paus een gecompliceerde
verstevigingsoperatie van de
met instorting bedreiging koe
pel van de Sint Pieter. In 1751
werd hij tot hofarchitect be
noemd door koning Karei VII
van Napels. In die kwaliteit
bouwde hij het 40 kilometer
lange aquaduct waardoor Na
pels van water uit de Apennij
nen werd voorzien. Een tiental
ontwerpen daarvoor laten zien
dat Luigi ook als technisch te
kenaar in de voetsporen van
zijn vader was getreden.
Hij is echter vooral bekend ge
worden als ontwerper van de
Reggia, het Koninklijk Paleis
in Caserta waar nu de tentoon
stelling wordt gehouden. De
Reggia die tussen 1752 en 1774
werd aangelegd, ligt op 30 kilo
meter van Napels aan de voet
van de bergen en moest als zo
merverblijf het Versailles van
de Napolitaanse koningen wor
den. Vanvitelli is in die opzet
geslaagd zodat de Reggia nu
een van de meest indrukwek
kende bouwwerken van de Ita
liaanse barok is. Het immense
paleis telt 1200 rijk ingerichte
en gedecoreerde kamers en is
omgeven door een 90 hectaren
grote 'Engelse tuin', aangelegd
door Carlo Vanvitelli (1740-
1821), die samenwerkte met
zijn vader en hem opvolgde als
architect des konings.
Verhuizing
In de plannen van de Vanvitel-
li's had rond de Reggia een
nieuw regeringscentrum ge
vormd moeten worden, maar
door de Franse revolutie en de
politieke woelingen daarna is
het er nooit van gekomen. De
Reggia is daardoor nu een ex
centrisch gelegen en weinig be
zocht monument geworden,
een kathedraal in de woestijn,
waar het arme provinciestadje
Caserta wat verloren omheen
ligt. De expositie 'I Vanvitelli'
die in het Koninklijk Paleis van
Caserta te zien is, verhuist in
mei van dit jaar naar de Acade-
mia di San Luca in Rome en in
oktober naar het Prado-mu-
seum in Madrid.
