ware kritiek op hulpverlening vliegramp
igildaeGou/uwt BUITENLAND
FIS: leger
moet volk
bevrijden
zondheid Jeltsin belangrijk voor toekomst
Gaat grondlegger Lenin ondergronds?
ot
PITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
WOENSDAG 22 JANUARI 1992
ZAGREB - Het federale
Joegoslavische leger en
Kroatische militaire lei
ders hebben geen akkoord
weten te bereiken over een
terugtrekking van het le
ger uit Kroatië.
Wel kwamen de legerdelegatie
en de Kroatische delegatie
overeen het staakt-het-vuren
uit te breiden en schendingen
hiervan tegen te gaan. De dele
gaties hielden in het Hongaarse
Pees, nabij de Joegoslavische
grens, een zeven uren durende
bespreking. Tijdens deze be
spreking boden zowel de EG-
landen als de Verenigde Naties
hun hulp aan in eventuele stap
pen het bestand te verstevigen
Gisteren vertrok vanuit Zagreb
de Kroatische premier Franjo
Greguric naar het hoofdkwar
tier van de Verenigde Naties in
New York voor een ontmoeting
met secretaris-generaal Bou
tros Boutros-Ghali. Hij doet dit
twee dagen voordat de vooraan
staande Servische functionaris
Borislav Jovic dezelfde reis on
derneemt. Volgens de Servi
sche regering is het nog niet ze
ker dat Bosnië-Hercegovina en
Macedonië alle banden met
Joegoslavië willen verbreken.
Beide republieken hebben zich
inmiddels ook onafhankelijk
verklaard, maar alleen Bulga
rije heeft ze tot nu toe erkend.
De Europese Gemeenschap
aarzelt vooralsnog met erken
ning. Macedonië heeft Macedo
nische diplomaten en militai
ren opgeroepen hun Joegosla
vische posities op te geven en
naar huis terug te keren. De re
gering van de republiek gaf gis
teren een verklaring uit waarin
werd gesteld dat het land hun
talenten nodig heeft om een ei
gen diplomatiek*1 dienst en een
eigen defensiemacht op te zet-
Deng duikt
plotseling op
SHENZHEN - China's belang
rijkste leider, Deng Xiaoping, is
gisteren voor de eerst keer in
een jaar weer in het openbaar
verschenen. De 87-jarige leider
arriveerde in Shenzhen in
Zuid-China en verklaarde van
plan te zijn enkele dagen te blij
ven. Volgens de in Hongkong
verschijnende Chinese krant
Ming Pao heeft president Yang
Shangkun, die recent terug
keerde van een reis door Azië,
zich bij Deng gevoegd. Volgens
Ming Pao leek de gezondheid
van Deng in orde. Hoewel hij
geen officiële functies meer be
kleedt, wordt Deng nog steeds
gezien als de belangrijkste Chi
nese leider.
ALGIERS Algerijnse mos
lim-fundamentalisten hebben
een verklaring vrijgegeven
waarin het leger wordt opgeroe
pen „het volk te bevrijden" van
de nieuwe regering. In de ver
klaring werd gezegd dat het le
ger de „historische verantwoor
delijkheid" heeft „de eenheid,
veiligheid en rust van de natie
te bewaren".
De autoriteiten maakten giste
ren melding van aanvallen op
politieposten op verschillende
plaatsen in de hoofdstad Al
giers en een regeringskrant
meldde de dood van een tweede
officier van de veiligheids
dienst, die in het weekeinde
was vermoord door niet-geïden-
tificeerde aanvallers.
De door de militairen gesteun
de Algerijnse regering heeft
zich opgemaakt voor een gron
dige kabinetsverandering in de
hoop de in het slop geraakte
economie nieuw leven in te
kunnen blazen en zodoende de
voedingsbodem voor het FIS
weg te nemen. Vandaag zou de
Hoge Staatsraad, die de macht
in Algerije heeft overgenomen
na het vertrek van president
Chadli Bendjedid, de eerste ka
binetsvergadering voorzitten.
Verwacht wordt dat premier
Sid Ahmed Ghozali, op het
ogenblik de meest invloedrijke
burgerpoliticus in het land, een
samenvoeging van diverse mi
nisteries zal voorstellen.
De Amerikaanse regering is
van haar vermoeden afgestapt
dat Algerije bezig is met het
vervaardigen van een atoom
bom. Washington heeft laten
weten dat de beschuldigingen
daarover berusten op een „fou
te interpretatie van satellietfo
to's". Die foto's deden tijdens
de eerste analyse vermoeden
dat Algerije met Chinese hulp
een veel grotere kernreactor
bouwt dan in werkelijkheid het
geval is. De verkeerde analyse
berust op een foute interpreta
tie van de enorme koeltorens
van de Chinese reactor, die veel
groter worden uitgevoerd dan
bij westerse reactoren gebrui
kelijk is.
Geen akkoord
terugtrekking
federale leger
uit Kroatië
MOSKOU - Gaat Lenin onder
gronds? Al maanden wordt ero
ver gesproken om de grondleg
ger van de Sovjetstaat uit zijn
mausoleum aan het Rode Plein
in Moskou te lichten en een
christelijke begrafenis te ge
ven. Op Lenins 68e sterfdag,
gisteren, verdrong deze kwes
tie zelfs even alle andere pro
blemen die de ex-Sovjetunie
teisteren van de voorpagina's.
„Zij die Lenin omver willen
werpen streven er in de eerste
plaats naar om de herinnering
aan de leider van de Oktober
revolutie in de geesten van de
mensen uit te wissen. Om dat te
doen zouden zij monumenten
wegschieten, de musea sluiten
en Lenin overboord gooien", zo
schreef de voormalige partij-
krant Pravda.
De opwinding over de zaak
nam koortsachtige vormen aan
toen de Russische televisie be
richtte dat het sensatieblad
Compleet Geheim schreef dat
het lichaam die nacht in het ge
heim uit het mausoleum ge
haald zou worden. Westerse
journalisten gingen tevergeefs
naar het Rode Plein om te kij
ken. Kremlin-commandant Mi-
chail Barsoekov ontkende dat
zulke plannen bestonden.
Orthodoxe communisten die
willen dat Lenin op zijn ver
trouwde plaats blijft, kwamen
op het Rode Plein, waar zij ge
woonlijk demonstreren, bijeen
om het lichaam symbolisch te
beschermen en te eisen dat de
oude Sovjetunie weer wordt
hersteld. De directeur van het
Moskouse Leninmuseum, dat
binnenkort gesloten zal wor
den, heeft voorgesteld het mau
soleum met lichaam en al te
verhuizen naar de geboorte
plaats van Lenin. het aan de
Wolga gelegen Oeljanovsk, en
de stad te hernoemen in Lenin
grad aan de Wolga.
stand Georgië
jLETI Troepen die trouw
•bleven aan de afgezette presi-
van Georgië, Zviad Gamsa-
dia, hebben ingestemd met
deeltelijk bestand met de hui-
nachthebbers in Georgië, na-
terrein hadden verloren aan
ngstroepen bij gevechten om
n de Zwarte Zee. Poti is nog
in handen van aanhangers
amsachoerdia. Beide partijen
,pln afgesproken de wapens neer
gen en dan te gaan praten, zo
arde een vertegenwoordiger
regering in het dorp Grigole-
paar kilometer van Poti. Gam-
:rdia, die drie weken geleden
fgezet, zou naar Zoegdidi zijn
Gorbatsjov: geen
schuld aan coup
MOSKOU De gerechtelijk onder
zoekers die de mislukte staatsgreep
van augustus vorig jaar in de toen
malige Sovjetunie napluizen, heb
ben gezegd dat Michail Gorbatsjov
geen schuld treft, maar dat de da
ders van de coup wel aanleiding
hadden om te denken dat hij uitein
delijk hun kant zou kiezen. De ver
dachten van de staatsgreep hadden
vorige week geëist dat voormalig
Sovjet-president Gorbatsjov een uit
reisverbod zou worden opgelegd,
omdat zij hem wilden kunnen op
roepen als getuige. De verdachten
gaan er kennelijk van uit dat een ge
tuigenis van Gorbatsjov in hun voor
deel zou uitpakken.
Hulpconferentie GOS aanvaardt plan EZ Zware tol coup Haïti
Idoor
MARC DE KONINCK
WASHINGTON De vanochtend in
Washington begonnen conferentie voor
hulp aan de voormalige Sovjetstaten zal
naar verwachting morgen een energie
plan aanvaarden dat door het directo
raat-generaal van het ministerie van
economische zaken in Den Haag is op
gesteld.
Het plan voorziet onder meer in levering bin
nen enkele weken van technisch materieel
voor de energievoorziening in de landen van
het zogeheten GOS (Gemenebest van Onaf
hankelijke Staten) en van grote hoeveelheden
vliegtuig- en andere brandstof.
Zo moeten er volgens het plan van EZ smeer
middelen en dieselolie naar Armenië, mijn-
bouwmaterialen naar de Oekraïne, vliegtuig
brandstof naar onder andere Rusland en on
derdelen om het bestaande elektriciteitsnet
functioneel te houden naar diverse republie
ken.
Op de conferentie van zestig landen en inter
nationale organisaties in de Amerikaanse
hoofdstad is Nederland in de persoon van mi
nister Van den Broek voorzitter van een van de
vijf werkgroepen: die voor energie. De vier
overige werkgroepen die, onder voorzitter
schap van andere deelnemende landen, con
crete hulp op de kortst mogelijke termijn zul
len coördineren, houden zich bezig met voed
sel, medicijnen, huisvesting en technische as
sistentie. Dat laatste onder meer om GOS-lan-
den te helpen kerncentrales veilig te houden
en atoomwapens te ontmantelen.
SAN JUAN - De veiligheidstroepen van Haïti hebben sinds
de coup van 30 september zeker 1500 burgers om het leven ge
bracht, aldus Amnesty International. Volgens de mensenrech
tenorganisatie hebben de meeste massamoorden plaatsge
vonden kort na de coup in de sloppenwijken van de hoofdstad
Port-Au-Prince. Plunderende soldaten schoten op straat en in
huizen op willekeurige burgers en dwongen buren en familie
leden soms de slachtoffers ter plekke te begraven.
Rooms-rode deelregering België
BRUSSEL In België is gisteren een Vlaamse rooms-rode
deelregering gevormd, twee weken nadat er in Wallonië al
zo'n regering van de grond kwam. Om uiteenlopende redenen
weigerden het extreem-rechtse Vlaams Blok, de liberale PW
en ook de Vlaamse nationalisten van de Volksunie de minis
tersposten te bezetten waarop zij recht hebben. Daarom telt de
regering slechts zeven in plaats van elf ministers. De deelre
gering wordt aangevoerd door Luc van den Brande. De chris
ten-democratische Melchior Walthelet is druk doende een
rooms-rode nationale regering samen te stellen.
inmiddels opge-
FOTO: EPA
MV-voiOU De bezorgd-
blfsonjver de gezondheid
de wac(e Russische presi-
ien wijkoris Jeltsin is nog
ilhaar Lhet minst weggeno-
•ten opfn het is nu PÜnlijk
t vindijk dat er niemand is
iensen|n formaat in het Ge-
nden ejest van Onafhanke-
et te blaten die hem even-
Jdee vrou kunnen opvol-
ikostej
jmen. 9
:reenke
yolfsongaat crises met man en
i". te lijf met instinctief
:rnst nfouwen en stijl. Hij de-
Stekelefcerde zijn klassieke lei-
om vdaciteiten tijdens de au-
ïen onaoup. In oktober presen-
;nwewtiij met groté overtui-
vanab economische hervor-
van drogramma, waarvan hij
chikbaèn niet is afgeweken,
leid daien vrijdag stond hij
sen wlOO officieren van de
reel mlige Sovjet-strijdkrach-
iet arbetertelde hun genadeloos
■ale gaatnie niet kan herrijzen,
t zijn prdween hij, kennelijk
iren datoen de onmiddellijke
aat. ig van de coup was op-
Hij ging op vakantie
ie toestand in het land
5n gestabiliseerd was.
ma brak geschermut-
het team dat hij ach-
iftrek,
l genoeèn weekeinde was er
tijd gvan een vergelijkbare
an de IJn zaken. De officiers
ier gelabmst verwerd tot een
jelastinjtige en chaotische aan-
winnemeid en slechts met de
telt, mi
grootste moeite kon een soort
overgangslichaam - de raad
van de gewapende troepen -
worden gevormd. De officieren
zwermden gebelgd uit over hun
eenheden, sommigen in de
overtuiging dat hun strijd nog
maar net begonnen was, ande
ren in het geloof dat de strijd al
verloren was en dat zij er onder
valse voorwendselen toe over
gehaald waren in te stemmen
met het uiteenvallen van het
Sovjetleger.
In beide gevallen leek Jeltsin
niet in staat de klus waaraan hij
begonnen was te klaren - of dit
aan iemand anders te delege
ren. Tot dusver is hij er evenwel
altijd in geslaagd de geleden
verliezen te compenseren en af
wijkende meningen binnen
zijn eigen team de kop in te
drukken.
Twijfel
De onzekerheid van het afgelo
pen weekeinde roept ernstige
vragen op. Als er twijfel bestaat
over Jeltsins gezondheid, hoe
veilig zijn dan Rusland, de eco
nomische hervormingen, de
overgangsregelingen voor het
leger? Jeltsins voortdurende
aanwezigheid en goede gezond
heid zijn van essentieel belang
voor de toekomst van Rusland
en het Gemenebest.
Er is niemand van Jeltsins kali
ber, niemand die in staat lijkt
de enorme bevolking van Rus
land en het overwegend Russi
sche officierenkorps van het
voormalige Sovjetleger aan
zich te binden gedurende de
grootschalige economische en
sociale omwenteling. Er mogen
dan onlusten plaatsvinden in
ïnzijdigi- Voor de wind, met de motor bij, koerst de „Vrijheid"
voor friogelijk pal Oost. Rob en Toon begrijpen heel goed, dat
rieden snel als het maar kan uit de voeten moeten maken,
eeftop# ogenblik kan de Japanse motorboot opduiken en ze
is een £'ch over hun lot geen illusies te maken, wanneer zij in
n het )van de Jappen vallen. Vooral wanneer zij horen, dat de
joed be^an de noodzender op de boei wegvallen, wordt het hun
kost". dat het gevaar met de minuut stijgt. „Laten we de zei-
Oezbekistan en Centraal-Azië,
er mag zich dan een hortende
burgeroorlog ontwikkelen in
Georgië, maar dat is nog niets
vergeleken bij de rampspoed
van een losgeslagen Russische
bevolking of een losgeslagen
officierenkorps.
Jeltsin beschikt over een reeks
mogelijke opvolgers. Hij heeft
een vice-president, Aleksandr
Roetsjkoj, die automatisch zijn
plaats als president van Rus
land zou innemen; hij heeft een
gekozen voorzitter van het Rus
sische parlement, Ruslan Khas-
bulatov, die waarschijnlijk de
tweede troonopvolger zou zijn;
en hij heeft een vice-premier,
Gennadi Burbulis.
Burbulis staat het dichtst bij
Jeltsin, maar is nog een begin
neling in de hoogste regionen
van de politiek. Ook al is hij de
trouwste volgeling van Jeltsins
radicale politiek, hij is niet po
pulair in Moskouse kringen en
is nog niet gepolijst genoeg om
op internationaal niveau te ope
reren. Hij is zelfs nog meer on
behouwen dat Jeltsin.
Loyaliteit?
De geschiktheid van de andere
kandidaten valt op twee punten
te betwijfelen: in de eerste
plaats hun loyaliteit aan Jeltsin
en in de tweede plaats hun ver
mogen om de bevolking alleen
op kracht van hun persoonlijk
heid onder de duim te houden.
De afgelopen weken leken
Roetsj koj en Khasbulatov ge
mene zaak te maken op twee
beleidspunten waardoor zij lijn
recht tegenover Jeltsin kwa
men te staan.
Wat betreft de economische
hervormingen benadrukken zij
de prijs die de bevolking moet
betalen voor de liberalisering
van de prijzen. Zij eisen meer
waarborgen of een vertraging
van het proces. Zij vormden te
vens een gesloten front door
strenge maatregelen te eisen
tegen de rebellenleiders van de
Tsjetsjenen in het noorden van
de Kaukasus, die zichzelf auto
noom hebben verklaard. Zij le
ken hierin aanvankelijk ge
steund te worden door Jeltsin,
tot als gevolg van oppositie in
het parlement de noodtoestand
die was uitgeroepen werd inge
trokken.
Deze periodieke 'oppositie' van
Roetsjkoj en Khasbulatov is te
gen Jeltsin waarschijnlijk niet
zo schadelijk voor de president
als velen denken. Individueel
of samen hebben zij slechts in
beperkte mate de steun van het
publiek. Zij lijken niet sterk ge
noeg om overtuigend campag
ne te voeren voor het president
schap of het land te besturen
als Jeltsin er niet meer zou zijn.
In het Gemenebest zouden ze
helemaal geen bijval krijgen.
De beste oplossing zou zijn dat
Roetskoj, in de hoedanigheid
van vice-president, Burbulis
zou aanstellen tot premier en
dat Khasbulatov het parlement
onder controle zou houden,
waardoor bij presidentsverkie
zingen een nieuwe leider zou
kunnen opstaan. Zonder Jelt
sins aangeleerd verantwoorde
lijkheidsgevoel en zijn aange
boren gevoel voor wat goed zal
vallen bij het publiek, ziet de
toekomst er voor Rusland en
zijn buurlanden er echter som
ber en onzeker uit.
(c) The Times
len bergen", stelt Rob voor; „dan vormen we een zo klein moge
lijk doelwit". Ze zijn daar nog mee bezig, wanneer opeens een
granaat door de lucht fluit en vlak naast de boot In het water
duikt. Het is gelukkig een blindgangerl Maar hun f*>sitie wordt
nu toch wel hachelijk... Scherp kijken Rob en Toon uit. Ja, dóór
is de motorboot! Maar tegelijkertijd verschijnt aan de horizon
ook een rookpluim.
In het Lenin-museum te Moskou zwaaien kinderen met plaatjes van de grondlegger van de
heven - Sovjetunie.
in noodgevallen signalen moet
uitzenden werkte niet. Boven
dien werden de reddingswer
kers gehinderd door tientallen
nieuwsgierigen die op de mel
ding van de vermissing waren
afgekomen en op eigen houtje
gingen zoeken. Verschillende
wegen raakten daardoor ge
blokkeerd, soms tot woede van
de gendarmes. Volgens een
woordvoerder van de gendar
merie ontbrak het aan gidsen
die het gebied goed genoeg
kenden. Een jager die op de
berg een vuurbal had gezien
waarschuwde de politie. Langs
de weg vonden de agenten een
overlevende die op hulp was
uitgegaan. Hij leidde hen uit
eindelijk naar de brokstukken.
Eenmaal ter plaatse moesten
met takken en jassen van gend
armes brancards worden geïm
proviseerd. Sommige gewon
den werden op de rug van de
hulpverleners afgevoerd.
Bij daglicht en goed weer de
den experts en journalisten er
gisteren ruim twintig minuten
over om de onheilsplek te voet
te bereiken. In het dichte bos
waren de wrakstukken soms
moeilijk te herkennen.
Zwarte dozen
De oorzaak van het ongeluk is
niet bekend. In de aanvliegrou
te naar het vliegveld van
Straatsburg had de Airbus min
stens zeshonderd meter boven
de Saint Odile moeten vliegen.
In plaats daarvan stortte het
toestel twintig meter onder de
top tegen de berghelling. Naar
verluidt zouden verschillende
'hoogtetreden' in de daling zijn
overgeslagen. In principe be
schikte de elektronisch ge
stuurde A320 over een waar
schuwingssysteem wanneer er
te laag wordt gevlogen. De over
levenden zeiden geen abrupte
daling te hebben gemerkt.
De piloot en co-piloot waren er
varen vliegers met samen meer
dan 14.000 vlieguren. Volgens
een woordvoerder van een pilo-
tenvakbond zijn er drie moge
lijke oorzaken: een technisch
mankement, een verkeerde
aanwijzing uit de verkeerstoren
van Straatsburg of een fout van
de piloot. Een terroristische
aanslag wordt uitgesloten.
De zwarte dozen met de vlucht-
gegevens werden snel gevon
den. Ondanks ernstige bescha
diging zullen ze moeten uitwij
zen wat er fout ging. De weers
omstandigheden in het oosten
van Frankrijk waren ten tijde
van het ongeluk niet uitzonder
lijk slecht.
Het is het derde ongeluk met
een A320 sinds de in gebruikna-
me in 1988 Bij Mulhouse stort
te een toestel neer tijdens een
demonstratievlucht omdat de
piloot te laag vloog. Drie passa
giers kwamen om het leven.
Anderhalf jaar later, in 1990,
verongelukte een A320 bij Ben-
galor in India na een fout van
de piloot. Hierbij kwamen ne
gentig passagiers om.
Een woordvoerder van de Fran
se vakbond van boordwerktuig
kundigen aarzelde met de Air
bus A320 als 'onderbemand' te
kwalificeren. Volgens de bond
is het toestel te zeer afhankelijk
van computers, wat ten koste
zou gaan van de alertheid van
de piloten. Pas na een langdu
rig conflict accepteerden de
bonden de A320 waarin de der
de piloot-boordwerktuigkundi
ge vrijwel is vervangen door
elektronika.
VAN HUET
iange
gen d
le dei
d. De
orgai
ïen a|ATSBURG - 'Ex-
televisiebeelden
ontredderde overle-
J]en van de neerges tor-
bus hebben gisteren
n ritiek geleid op het
ngswerk na de vlieg
en bij Straatsburg.
een rampenplan gemo-
le hulpverleners,
de inzet van drie heli-
en een speciaal met
lera's uitgeruste Mira-
van de Franse lucht-
duurde het vijf uur eer
.ergestorte vliegtuig was
kenniüseerd en bereikt. Vol-
jeen Franse brandweer-
g-r waren verschillende
iaar jewonden toen al bezwe-
p*rt>Fe nachtelijke vrieskou,
rrtbus van de luchtvaar-
4happij Air Inter stortte
w°°Jagavond neer tijdens
"binnenlandse vlucht van
?fna ftaar Straatsburg. 87 pas-
tgescij overleefden het onge-
de aik. De televisieploeg vond
jegtuig samen met twee
fcrs uit de streek. Deze
komd een vuurbal gezien op
ken van de dichtbeboste
int Odile in de Vogezen.
door een scherpe stank
ff^bjandstof vond men het
overlevenden. Naast
eau- 1 andend wrakstuk pro-
ze niet te bevriezen. De
kheia atuur op de berg was
enst ii aden onder nul. In de
Hen, o jkkgn van de Airbus
Een reddingswerker is op zoek naar de zwarte doos van de in Frankrijk verongelukte Airbus.
dekens om de gewonden te be
dekken. „Wij konden niet meer
doen dan de slachtoffers bege
leiden en met hen op hulp
wachten", aldus journalist
Jean-Pierre Stucki die de gen
darmerie belde met zijn draag
bare telefoon.
Het opsporingswerk door de
meer dan duizend militairen,
brandweermannen, gendarmes
en vrijwilligers werd vertraagd
FOTO EPA
door tegenstrijdige berichten
en de moeilijke toegankelijk
heid van het berggebied. Het
radiobaken van de Airbus dat
