Hedy D'Ancona
wil minder
zenduren voor
regionale omroep
Franse televisie stelt omstreden aidsfilm uit
li
KUNST/RTV
EK-schaatsen trekt
ruim 3,5 miljoen kijkers
Eenakterfeest voor amateurs in teken Nederlands toneel
L
Jazz-festival op educatieve toe'
CaidócSouacwit
DINSDAG 21 JANUARI
HILVERSUM - Ruim 3,5 miljoen tv-kijkers sagen af
gelopen zondag Falko Zandstra Europees kampioen
schaatsen worden. De rechtstreekse uitzending van de
beslissende 10 kilometerrit behaalde een kijkdichtheid
van 26,6 procent. Dat blijkt uit cijfers van de afdeling
kijk- en luisteronderzoek van de NOS. De Europese
kampioenschappen schaatsen in Heerenveen haalden
zondag een gemiddelde kijkdichtheid van 17,7 procent
(2,3 miljoen kijkers). Deze uitzending zorgde er voor
dat het totaal aantal tv-kijkers op gewone zondagmid
dagen meer dan verdubbeld werd. Zaterdag was de ge
middelde kijkdichtheid 10,7 procent (1,4 miljoen kij
kers) en vrijdag 9 procent (1,2 miljoen kijkers.) On
danks de grote belangstelling voor het schaatsen, daal
de de afgelopen week het marktaandeel van de publie
ke omroep van 54 naar 53 procent. Het aandeel RTL4
bleef met 29 procent gelijk.
Milieuvriendelijk
bouwplan
HILVERSUM - Het actualitei
tenprogramma Tijdsein van de
EO behandelt tijdens de eerste
uitzending op vanavond (17.30
uur op Nederland 1) het milieu
vriendelijke bouwplan van wo
ningbouwvereniging SAVO uit
Zwolle. Het voorstel betreft het
beperken van de afvalberg bij
bouwactiviteiten. De rubriek
gaat ook in op de week van het
recht. In het buitenlandcom
mentaar van drs. Aad Kam
steeg wordt gesproken over de
perikelen rond de reis van Lub
bers en Van den Broek naar
Zuid-Afrika en de kabinetscri
sis in Israël.
Paul McCartney krijgt
eerste Polar Muziekprijs
STOCKHOLM - Ex-Beatle Paul McCartney heeft de Polar Mu
ziekprijs toegekend gekregen, die dit jaar voor het eerst wordt uit
gereikt door de Koninklijke Zweedse Academie. Hij krijgt de prijs
omdat hij „de afgelopen 30 jaar over de hele wereld popmuziek
nieuwe kracht heeft gegeven". De prijs, die om het jaar zal worden
uitgereikt aan een persoon, groep of instelling die zich bijzonder
verdienstelijk heeft gemaakt voor de muziek, bestaat uit een geld
bedrag van 1 miljoen Zweedse kronen (ruim .300.000 gulden).
McCartney zei het geld in een aantal projecten te zullen steken die
hij bezig is op te zetten, waaronder een kunstinstituut in zijn
geboortestad Liverpool. Hij zei dat de toekenning van de prijs be
tekent „dat ik een hoop mensen kan helpen, jong en oud". Behal
ve McCartney krijgen ook Estland, Letland en Litouwen elk 1 mil
joen kronen van de Academie, ter ondersteuning van hun muziek
cultuur. De prijs is in het leven geroepen naar aanleiding van een
donatie van zo'n 13,5 miljoen gulden die Stig Andersson, de man
achter ABBA, aan de Academie heeft gedaan. De Zweedse koning
Carl Gustaf zal de prijs in mei in Stockholm uitreiken aan McCart
ney.
Franse tv-nieuwszender
als concurrent van CNN
PARIJS Drie Franse commerciële tv-
omroepen hebben gisteren bekendge
maakt aan een nieuwszender te werken
die in Europa de concurrentie aankan
met het Amerikaanse CNN en het Britse
Sky News. De drie omroepen, TF1, Canal
Plus en M6, zeiden hiervoor het kanaal te
willen gebruiken van het failliete La
Cinq, eveneens een commerciële om
roep. De plannen voor de nieuwszender
zijn gemaakt in samenspraak met de
twee Franse staatsomroepen, Antenne 2
en FR3. In eerste instantie zal alleen in
Frankrijk uitgezonden worden, maar
daarna is het de bedoeling per satelliet
ook Europa en Noord-Afrika te bereiken.
Men wil 16 uur per dag nieuws, achter
gronden, documentaires en debatten
gaan brengen.
AMSTERDAM Het aan
tal zenduren van Radio
West en de andere regiona
le omroepen moet aan een
maximum van zes per dag
worden gebonden. De res
terende zendtijd kan dan
worden gevuld met het
aanbod van een landelijke
nieuws- en actualiteiten
zender. Dat heeft minister
D'Ancona van welzijn,
volksgezondheid en cul
tuur gisteren verklaard bij
de opening van een studio
van Radio Noord-Holland
in Amsterdam.
D'Ancona hanteert als uit
gangspunt dat landelijke- en
regionale omroepen in goede
harmonie en samenhang een
elkaar aanvullend aaanbod ver
zorgen. Thans zendt een groot
aantal regionale omroepen elf
uur per dag uit. Een beperking
van de „regionale uren" is vol
gens D'Ancona beslist aan
vaardbaar, omdat een kwalita
tief hoogwaardig aanbod wordt
gegarandeerd. Naar haar me
ning kan op die wijze voor de
luisteraar een optimale mix
worden gepresenteerd tussen
regionaal, nationaal en interna
tionaal nieuws. Zij nodigt de
NOS en de overkoepelende or
ganisatie van regionale omroe
pen ROOS uit daarover op kor
te termijn concrete voorstellen
te doen. Blijven dergelijke
voorstellen uit, dan zal de mi
nister zelf een regeling treffen.
D'Ancona benadrukte dat de
regionale omroep een aanbod
dient te verzorgen dat groten
deels regionaal van karakter is.
Een duplicering van het lande
lijk aanbod acht zij ongewenst.
Zo moeten de nieuwsuitzendin
gen geen landelijke of interna
tionale onderwerpen bevatten.
Van koppeling van regionale
omroepen tot één landelijk net
werk kan naar haar mening dan
ook geen sprake zijn. Zonodig
zal het verbod op koppeling van
regionale omroepen wettelijk
worden geregeld.
Tenslotte moeten volgens
D'Ancona de provincies de ei
gen financiële verantwoorde
lijkheid gaan dragen voor de
publieke omroep in het eigen
gebied. Binnen twee maanden
moet daarover met de provin
cies overeenstemming worden
bereikt. D'Ancona ziet twee mo
gelijkheden. De 70 miljoen gul
den die nu beschikbaar is gaat
als doeluitkering naar het pro
vinciefonds of de provincies
heffen een opslag op de om
roepbijdrage. Het huidige
maximum aan de provinciale
Minister D'Ancona opent
de nieuwe studio van
Radio Noord-Holland in
Amsterdam.
FOTO: ANP
opslag op de omroepbijdrage
van een tientje zou dan moeten
verdwijnen. Provincie-bestu
ren en regionale omroepen zijn
tegen de laatste oplossing, om
dat in dunbevolkte provincies
de lasten sterk omhoog zullen
Chaotische zenders
De overkoepelende organisatie
van regionale omroepen ROOS
is niet gelukkig met de sugges
tie van minister D'Ancona het
aantal zenduren van de regio
nale omroepen te verminderen.
Volgens coördinator B. Groe
nendijk gaat het de regionale
omroepen om de bouw van dui
delijke stations. Het toekennen
van bepaalde tijden voor regio
nale programmering leidt naar
zijn mening tot de vorming van
chaotische zenders.
Naar zijn mening blijkt uit re
cente luistercijfers dat aan de
aanbieding van regionaal
nieuws en regionaal amuse
ment een duidelijke behoefte
bestaat. De regionale omroepen
willen slechts af en toe lande
lijk- en internationaal nieuws
brengen.
Volgens Groenendijk is het de
regionale omroepen wel duide
lijk dat het afzonderlijk verga
ren van dat nieuws verspilling
zou betekenen. De eerst voor
keur gaat dan ook uit naar sa
menwerking met NOS-radio.
Hij meent dat voor een dergelij
ke opstelling in Hilversum de
steun groeit.
Ook ziet hij mogelijkheden
voor de opbouw van een sy
steem van nieuwsuitwisseling
waar alle regionale en publieke
omroepen en de Wereldomroep
aan deelnemen of de aanbie
ding van nieuws door de lande
lijke omroepen in kant- en kla
re blokken. Overleg met de pu
blieke omroepen moet duide
lijk maken wat mogelijk is.
Mochten alle vormen van sa
menwerking mislukken, dan
mag volgens Groenendijk de de
regionale omroepen niet kwa
lijk worden genomen dat zij de
nieuwsvoorziening zelf organi
seren. Een centrale nieuwsre-
dactie zou mogelijk uit recla
megelden kunnen worden gefi
nancierd. In Engeland wordt op
een dergelijke manier gewerkt.
PARIJS - Het Franse
commerciële televisiesta
tion TF1 heeft uitzending
uitgesteld van de omstre
den autobiografische film
'La Pudeur ou L'Impu-
deur' (De schaamte of de
schaamteloosheid) van de
onlangs aan aids gestor
ven schrijver Hervé Gui-
bert. Na twee bestsellers
over zijn ziekte had deze,
na lang twijfelen, inge
stemd met het idee zich te
filmen in de terminale fase
van zijn ziekte. Het hyper
realistische relaas van zijn
aftakeling zou zondag
nacht door TF1 worden
uitgezonden.
De culturele zender La Sept,
het abonneestation Canal Plus
en de commerciële Cinq wilden
de documentaire niet uitzen
den. „Blijkbaar is men bang
voor deze beelden", verklaarde
Guibert zelf in een weekblad
over zijn videotestament. TF1
programmeerde de film wel,
maar pas vanaf kwart over
twaalf 's nachts. Officieel werd
besloten tot uitstel om de film
eerst nog te kunnen tonen aan
de Nationale Aids Raad (CNS),
die driejaar geleden werd opge
richt door de Franse regering.
Deze adviescommissie waakt
onder meer over de aidsvoor-
lichting. De voorzitter van de
CNS laat weten dat nimmer om
censuur is gevraagd, maar
slechts om 'begeleiding' van
Guiberts zeer individuele ge
tuigenis. In de film zet de exen-
trieke schrijver ook een zelf
moord in scène. „De wanhoop
en morbide kanten van Giiibert
kun je niet zomaar midden in
de nacht op het scherm bren
gen. Denk eens aan nog leven
de aidspatiënten en hun fami
lie", aldus voorzitter Frangoise
Heritier. Eerder had een belan
gengroep van aidspatiënten be
zwaren gemaakt tegen Gui
berts 'exhibitionisme'. Het CNS
overweegt het voorstel te doen
de film in te leiden met de me
dedeling dat Guiberts beelden
„zeer persoonlijk en niet repre
sentatief zijn".
Bewustwording
dragen aan de bewustwording
van de Fransen met betrekking
tot de ziekte. Meer dan 19.000
Fransen zijn besmet met het
HIV-virus, wat het hoogste cij
fer is onder de Europeanen. De
Franse regering is in het kader
van de preventie van plan om
op middelbare scholen con
doomautomaten op te hangen.
Tegen dit voorstel bestaat weer
stand van met name van katho
lieke instellingen. Eind vorig
jaar verstoorden een militante
groep homo's een mis in de No
tre Dame in Parijs. Tijdens de
dienst deelden ze condooms uit
aan de verbijsterde kerkgan
gers.
Guibert, die mede-scenario
schrijver was van de meer
maals bekroonde homofilm
'L'Homme Blessé', had een lan
ge verhouding met de Franse
filosoof-historicus Jean-Paul
Aron die in 1988 aan aids over
leed. Hij beschreef zijn besmet
ting voor het eerst in de opzien
barende autobiografie 'Aan de
vriend die me het leven niet
redde'. Guibert overleed op 27
december en was 36 jaar oud.
Het derde en vierde deel van
zijn indrukwekkende aids-cy-
clus, getiteld L'Homme au
chapeau rouge' en 'Cytomega
lovirus', zullen eerdaags ver
schijnen.
Het is niet
altijd kunst
als er kunst
opstaat...
Daar houden wij van, van een minister die het
Hogere nastreeft. Van een minister, bijvoorbeeld, die
wil dat omroepgemachtigden een zo groot mogelijk
deel van hun zendtijd aan kunst besteden, en als dat
niet kan, op z'n minst aan cultuur. Mevrouw
D'Ancona kon het zo mooi zeggen, en ze blikte er zo
trouwhartig bij in'de dichtstbijzijnde camera.
Ze zei er niet bij wat dat nou precies is, kunst, en al
helemaal niet wat cultuur is. Zo verwerd haar
hartewens tot een dankbaar in Hilversum
ontvangen vrijbrief om gewoon door te gaan met het
gewone hapsnap-beleid. Dat resulteert erin dat zo
hier en daar, als het ware sprokkélenderwijs, wel
eens iets van kunst of cultuur te zien is met als een
van de weinige zekerheden de regelmaat van de
VARA-matinee), maar dat het verder vooral afhangt
van veel geluk en weinig wijsheid of en hoeveel kunst
en cultuur de buis haalt, en zo ja, waar dgt dan
wordt neergepoot.
En dan hebben we het nog niet eens over onze
prangende twijfels over de vraag of een programma
waarin veel creativiteit en artisticiteit is gestopt,
maar dat (om maar 's wat te noemen) gaat over de
nieuwe bouwvoorschriften, op zichzelf al kunst
genoemd mag worden. En of programma's die over
kunst gaan maar zélf met gruwelijke gemakzucht en
wezenloze wansmaak in elkaar gepletterd zijn wél
onder het streven van Hedy vallen.
Van dat laatste was onlangs een dramatisch
voorbeeld te zien: het tweedelige televisieportret van
de impressionistische schilder Claude Monet, onder
de titel 'Ik schilder zoals de vogel zingt' door de NCRV
uitgezonden. Gemotiveerd als we waren door de quiz
'De connaisseur' (waarin we thuis vrijwel nooit enig
antwoord paraat hadden), zetten we ons
handenwrijvend voor de buis: hier viel iets te leren
op kunstgebied.
U voelt het al aan: het tegendeel was het geval. Dit
was een werkstukje dat vooral liefdeloosheid
uitstraalde. Er was eenAO-boekje nagelezen over
Monets leven en loopbaan, een cameraploeg was
langs alle plekken getrokken waar de man ooit
gewoond en gewerkt had, er waren opnamen
gemaakt van zijn werken en werkjes in verschillende
musea.
En toen begon de afwerking van het vergaarde
materiaal. Er werd met de tong tussen de tanden een
begeleidende tekst gecomponeerd die vooral zoveel
mogelijk lange en onoverzichtelijke zinsconstructies
moest bevatten. De beschikbare beelden werden in
stukjes geknipt en in volstrekte willekeur weer aan
elkaar geplakt.
Het effect: de uitgesproken tekst (voor zover te
volgen) had niets te maken met de plaatjes, de
plaatjes hadden niets te maken met de tekst, en dat
tweemaal een half uur lang - het zweet stond ons in
de oksels.
Als dit voldoet aan de criteria voor kunst cultuur
op de televisie, geeft u ons dan maar gewoon de
Soundmixshow, daar krijgen we ook wel
transpiratie van in de oksels, maar daar hoeven we
niks wijzer van te worden en we hoevewons dan niet
smaakvoller voor te doen dan we zijn. Voorlopig
geven we ons nog maar niet op voor De Connaisseur,
want we hebben hier op kunstgebied niks bijgeleerd.
Ander voorbeeld van beeldbuisarrogantie: de
uiteraard) modieus gebrilde meneer die door Tineke
als getuige-deskundige is ingehuurd bij een soort
brillenontwerpwedstrijd die zich in haar zaterdagse
kookuurtje voltrekt. Deze heer, ongetwijfeld hoog op
de loonlijst van de verzamelde opticiens, gaat ervan
uit dat een bril van meer dan een of twee jaar oud
écht niet meer kan: hier moet nodig een nieuw
montuwrtje worden aangeschaft.
We hoorden zijn commentaar bij straatbeelden die
het programma verluchtigen. Toen een gewoon, wat
ouder, echtpaar in beeld kwam, gewoon winkelend
op de markt, beiden met een gewone bril op, riep de
deskundige neerbuigend: „Daar heb je het weer, van
de eerste AOW een bril gekocht en nooit meer een
Machteloze woede kolkte door ons heen: wie is die
man wel helemaal? Mogen we zelf weten wat we op
onze neuzen zetten? En hoe vaak kunnen gewone
mensen nu hélemaal een nieuw montuur kopen? En
dan: wie bepaalt eigenlijk wat mooi is? Toch zeker
niet deze egotripper, die het commercieel geladen
waanidee uitdraagt dat een bril niet is om beter mee
te zien maar veel meer iets om mee gezien te worden,
om mee te voldoen aan het door hem voorgeschreven
modebeeld. Eng.
DEN HAAG - De indruk
wordt nogal eens geves
tigd dat de bewondering
van Nederlanders vooral
uitgaat naar het buiten
land of het nu gaat om de
aard van een volk, de kwa
liteit van auto's of litera
tuur, om maar een paar
voorbeelden te noemen.
De Stichting Federatie Haags
Amateurtoneel (FHAT) wil daar
iets tegen doen. Zij wil vooral
voorkomen dat de eigenheid
van de Nederlandse toneellite
ratuur ten onder gaat in de
smeltkroes van een verenigd
Europa. Met dat doel voor ogen
heeft de stichting het dertiende
eenakterfestival voor Haags
amateurtoneel, het HAMATO-
FEST, dat al sinds 1968 om de
twee jaar wordt gehouden, in
het teken van de cultuur van ei
gen bodem geplaatst. Het festi
val vindt plaats op vrijdag 31 ja
nuari en zaterdag 1 en zondag 2
februari in de Mondriaanzaal
van het Nederlands Congresge
bouw. Per avond worden drie
voorstellingen gespeeld door
toneelgroepen uit Den Haag en
omstreken. Aanvankelijk zou
den negen Nederlandse eenak
ters worden opgevoerd, dit zijn
er uiteindelijk acht geworden
door het uitvallen van een van
de groepen. De vrijgekomen
plaats wordt ingenomen door
de toneelvereniging St. Cecilia,
die de voorstellingenreeks op
vrijdagavond afsluit met de
eenakter 'In volle zee' van de
Poolse schrijver Slawomir Mro-
zek. Het festival wordt geopend
door Vrij Theater met het stuk
'Vreemdgangers' van Frouke
Fokkema, verder zet toneel
groep 'Drie Ackers' de eenakter
'Tussen de rails' van Peter Ro
mer op de planken. Op zaterdag
1 februari brengt Spelegast
'Drainage', ook weer van Frou
ke Fokkema, Venster komt met
'Zonder onderschriften' van Je
roen Brouwers en D.T.S. speelt
'Maürits en Marijke' van Albert
Maurits. Het programma van
zondagavond 2 februari wordt
door O.D.I.A. geopend met
'Kraakpand' van Jim Keule-
mans, dan volgt toneelgroep
Haag met 'Vaderdag' van Frank
van Eersel. Als hekkesluiter
speelt St. Jan Baptist Tedere
zondag' van A. Vogelenzang.
Publieksprijs
Met uitzondering van St. Ceci
lia dingen alle groepen en hun
spelers mee naar de prijzen.
Die zullen worden toegekend
door een jury bestaande uit een
amateur en twee beroepsto
neelmensen, te weten Mees van
den Bosch, Ton van de Velde en
Frits Humme. Maar er wordt
ook een publieksprijs toege
kend en het verleden heeft uit
gewezen, dat de mening van
het publiek nogal eens diame
traal tegenover die van de jury
staat. Bij de meest recente gele
genheid, in 1990, was dat overi
gens niet het geval. Toen werd
unaniem de toneelgroep Ven
ster gehuldigd voor haar in
drukwekkende voorstelling
van 'Je moet ermee leven' van
het Werktheater, opgetekend
door Daria Mohr. Hiermee werd
de eerste van de drie door de
FHAT toe te kennen prijzen,
een wisselbeker, gewonnen. De
door Francine Schregel-On-
stein, weduwe van de in 1982
gestorven Henk Schregel, inge
stelde wisselprijs 'Toneelprijs
Een scène uit
'Iedere zondag'
van de
toneelgroep St.
Jan Baptist uit
Wateringen, een
van de
deelnemers aan
het festival.
FOTO: PR
Hamatofest' voor de beste ver
tolking ging toen naar Frans
Zoons voor zijn rol in 'Je moet
ermee leven'. Ook is er nog de
door Toneelgroep Visie in 1-970
in het leven geroepen regie-
wisselprijs 'In Memoriam Coba
Keiling'.
Alle meespelende groepen
moeten lid zijn van öf het
Haags Centrum voor Amateur
toneel (HCA) öf de Combinatie
Haagse Amateurtoneelvereni
gingen (CHAT). De organise
rende stichting FHAT, die voll-
ledig door de gemeente Den
Haag wordt gesubsidieerd,
heeft zelf geen leden, maar is
het overkoepelend orgaan voor
beide instellingen. Zij werd in
1967 opgericht omdat de ge
meente Den Haag wel bereid
was het Haagse amateurtoneel
te subsidiëren, maar niet twee
verschillende instellingen,, die
allebei hetzelfde doel nastre
ven. Een andere instantie, die
de FHAT financieel terzijde
staat is het Anjerfonds. Dat
stelt ook de drie FHAT-prijzen
voor de beste produkties be
schikbaar. Oorspronkelijk wa
ren dat kleine geldprijzen,
maar gezien de wisselende
waarde ervan wilde het fonds
daar geen traditie van maken
en zo werden het bekers.
Trins Snijders
Het tot een traditie geworden
HAMATOFEST was het eerste
initiatief van de FHAT. Maar
daar is het bij lange na niet bij
gebleven. In het kantoor boven
Toneelcentrum De Poort leiden
Jan Wilst en Mick Voerman, te
kenend voor respectievelijk di
rectie en administratie, tal van
activiteiten. Zelf toneel vetera
nen, organiseren zij, ook weer
om het jaar, de Centrale Voor
stelling. Hiervoor wordt een re
gisseur aangetrokken, die uit
de 1200 mensen van bij HCA en
CHAT aangesloten verenigin
gen via audities de spelers kiest
voor een door hem of haar voor
genomen produktie. Vorig jaar
was dat George van Woerden,
die met groot succes een voor
stelling van Strindbergs
'Droomspel' bracht. Dan zijn er
de cursussen voor spel, regie,
spraak, enzovoort. Zo loopt er
op dit moment een speelcursus
voor gevorderden, die geleid
wordt door Trins Snijders.
De Stichting FHAT met haar
theater 'De Poort' vormt een
waar centrum voor het ama
teurtoneel, waar praktisch zon
der onderbreking vrijwel iede
re dag, iedere avond wel iets te
doen is. Maar het HAMATO
FEST zou er niet in kunnen.
Dat is, zoals gezegd, in het Con
gresgebouw.
ij n
pdood. Lib
resolutie
jik beteker
en een i
schtspleg
Veilighe:
bindend
piets zegt
de nalev
[an volgen
Frankr:
5nië - de
Gouden Notenkrakers ~0™
Blij lachend tonen Greetje Kauffeld (links) en Fred Butler hun Gouden Notenkrakers. De zangeresjes worder
haar 35-jarige jubileum viert en Butler die vanaf 1980 een carrière opbouwde als zanger, danser en fflan de res
vingen de prijzen gisteren in Amsterdam. Zij kregen de Goudèn Notenkrakers 1992 uitgereikt door djeeft.
Lichte muziek en artiesten van de Nederlandse Toonkunstenaarsbond voor hun bijzondere verdien!
amusementskunst.
jrtvisse
j boos o
MAASTRICHT - Het Jazz Mec
ca in Maastricht, het kleine
broertje van het North Sea
Jazz-festval in Den Haag, zal dit
jaar een belangrijk educatief
voorafje krijgen.
Voorafgaand aan het derde Jazz
Mecca wordt er op 29 en 30 ok
tober in het MECC-gebouw in
Maastricht een conventie ge
houden voor de studenten van
de jazz-afdelingen van alle con
servatoria in Europa. Bekende
jazz-musici geven onder meer
masterclasses en workshops.
Sea Jazz- en Jazz Mecjj
sator Paul Acket e
tional Association of be
cators. Deze IAJE onjd
de Acket onlangs meta
IAJE President Avh
mensen die zich lange
dienstelijk hebben
voor de jazz.
