Nieuwe spionnenbaas Bob Gates zorgt voor revolutie bij CIA Explosieve sfeer in Noord-Ierland CeidócGomant BUITENLAND Bewegende scholieren terug naar Aristoteles Paus smeekt ontvoerders om vrijlatiibrel Leiders Georgië: situatie spoedig onder controle Stasi-contacten g< bedoelde tactiek vi populaire Stolpe MAANDAG 20 JANUARI r»TDT~> AT TT>_ ti. 1.IJ... Til- J. 1M1 „„-l1ljj- Aj- j_ i.i... TT.1. V\T„;j .pt 3r BERN Er komt bewe ging in de klaslokalen in Zwitserland. Steeds meer leerlingen zitten op ballen in plaats van stoelen. Ze schrijven staande, reke nen lopend en lezen lig gend. Het gaat om een experiment van sportpedagogen en docen ten, dat is opgezet in de strijd tegen lichamelijke klachten die het gevolg zijn van een slechte houding. In Zwitser land klaagt 30 procent van de kinderen tussen 7 en 17 jaar over rugpijn. Het urenlange aldus Illi: de leerlingen moeten niet alleen kunnen zit ten, maar ook vrijgelaten wor den om te lopen, te staan, te liggen, te knielen of zelfs te hangen. In combinatie met ademhalingsoefeningen en ontspanningstraining blijven de leerlingen volgens de me- thode-Illi fysiek soepel. Voor veel leraren doemt met het „bewegend onderwijs" een spookbeeld op: waar blijven orde en rust, waarvoor zij van oudsher instaan? De sportpe dagogen wijzen erop dat het niet de bedoeling is van klaslo kalen een rommeltje te ma ken. Deskundige Ferdy Fir- zitten, waartoe leerlingen we reldwijd gedoemd lijken, kan ook beschadigingen aan de nek en benen opleveren, aldus de initiatiefnemers van het project. Zij zijn er juist op uit de natuurlijke bewegingsdrang van scholieren te stimuleren en te helpen ontwikkelen. Sportpedagoog Urs Illi, een van de drijvende krachten achter het project, zegt dat het schoolmeubilair over het alge meen niet deugt. Illi zweert bij de zitbal, die niet alleen ge schikt is om op te zitten, maar waarmee tegelijkertijd de rug geoefend kan worden. Daar naast is afwisseling essentieel, min zegt dat leerlingen die va ker bewegen de leerstof beter begrijpen, zich beter bewust zijn van hun lichaam, meer zelfvertrouwen hebben en ont spannen door het leven gaan. De methode van het bewegend leren is allesbehalve nieuw. De Griekse filosoof Aristoteles stichtte meer dan 2000 jaar ge leden in Athene zijn peripate tische school, waarbij de wijs geer in het rond wandelde en de leerlingen die iets wilden opsteken hem maar moesten volgen. Aristoteles koppelde daarmee geestelijke en licha melijke beweging al aan el kaar. ROME Paus Johannes Paulus II heeft gisteren een oprbep gericht tot de bandieten die woensdag avond de zevenjarige Fa- rouk Kassam, een neefje van de Aga Khan, uit zijn ouderlijk huis bij de bad plaats Porto Cervo op Sar dinië hebben gekidnapt. „Ik wil hierbij een beroep doen op de christelijke en menselijke gevoelens van hen die de kleine Farouk Kassam gevangen houden, opdat zij hem vrijlaten en terug laten keren naar zijn familie", zei de paus aan het einde van het Angelus, zijn wekelijkse toe sprak tot de gelovigen op het Sint Pietersplein. De Italiaanse autoriteiten gelo ven niet in een spoedige vrijla ting van Farouk. Het staat vrijwel vast dat de ontvoer ders erin geslaagd zijn om te ontkomen naar het ruige berg land in het centrum van Sar dinië, waar tientallen voort vluchtige misdadigers leven. Het scenario van de Sardijnse ontvoerders verloopt volgens een vast stramien. Voordat zij in contact treden met de fami lieleden van hun slachtoffers laten zij eerst enkele dagen of weken voorbij gaan, om de spanning op te voeren en de familie murw te maken. Pre fect Vincenzo Parisi, het hoofd van de Italiaanse politie, heeft daarom verklaard dat er „geen snelle ontwikkelingen te ver wachten zijn". Vader Ali Jo seph Kassam wacht nu op een telefoontje van de. ontvoerders. Eerdere berichten dat de ban dieten tijdens de ontvoering hem al hadden gezegd dat zij drie miljard lire (vier en een half miljoen gulden) losgeld zouden eisen, zijn sam tegengesproken. I)RSCH In het bij Porto Cervjacht v£ Arzachena zijn zaterè FrieSi alle duizend inwonefing aar gekomen om hun sischotei te betuigen met de (ongeve Belgische familie Karfe won al ruim tien jaar in dij aan d se dorp woont. Als tywoning protest tegen de (vond ii werden twee uur lataetgrc hele dorp de rolluikejndeur i haald. Klasgenootjes!. Het is rouk spraken boodn. Voor van steun uit aan hetiaan de de jongetje, die vjaan de door de Italiaanse \g op 2 werden uitgezonden, ijven is WASHINGTON Het le ven ging z'n gewone rusti ge gangetje in het enorm grote hoofdkwartier van de CIA even buiten Was hington. Maar op de ze vende verdieping, in het kantoor van Bob Gates, de nieuwe opperheer van de Amerikaanse inlichtin gendienst, begon een re volutie. De afgelopen twee maanden, terwijl de Sovjetunie langzaam maar zeker verdween, hadden geheime eenheden de toe komst van de Amerikaanse spionnenstructuur in herover weging genomen. Gates stond op het punt de instructies voor de nieuwe orde uit te delen. En ze waren opzienbarend. Vanaf nu, zo vertelde hij zes topambtenaren van de CIA, moeten jullie je allemaal ter beschikking stellen van de pers en de politici. Jullie zul len het gezicht worden van de Amerikaanse inlichtingen dienst. Jullie krijgen de taak uit te leggen wat we doen en waarom, maar zonder onze bronnen en methoden prijs te geven. Voor het eerst werden de tot dan toe anonieme mannen ge dwongen zich bloot te stellen aan de kritische blik van het publiek. En dat is nog lang niet alles. Gates, die altijd bij de CIA had gewerkt totdat hij plaatsver vangend nationaal veiligheids adviseur werd van president George Bush, is bezig de Ame rikaanse inlichtingendienst om te vormen voor de periode na de Sovjetunie. Als Gates zijn zin krijgt, zullen duizenden werknemers hun baan verlie zen, zal er flink bezuinigd worden op het jaarlijkse bud get en zal de rol van spionnen veranderen. Gates gelooft dat er een groot gebrek is aan geheime infor manten of, zoals ze in de volksmond genoemd worden, spionnen. Dus is hij van plan meer spionnen er op uit te stu ren om te achterhalen wat er wérkelijk gaande is in deze chaotische wereld, terwijl hij tegelijkertijd korte metten wil maken met de bureaucratie. Zijn doel is niet alleen het spioneren efficiënter te ma ken, maar ook Amerika ervan te overtuigen dat het land on danks alles nog steeds een in lichtingendienst nodig heeft. De belangrijkste tactiek in dit gevecht is glasnost: de geheim houding van de CIA maakt plaats voor Gates' openheid onder toezicht. Het feit dat Gates een buitenlandse journa list heeft uitgenodigd in het geheime bolwerk voor een uit gebreide discussie over de toe komst van de inlichtingen dienst, is op zichzelf al ken merkend voor het nieuwe tijd perk. Het hoofdkwartier van de CIA in Langeley is gelegen in de bossen van Virginië. De in drukwekkende gebouwen zijn verspreid over een grote op pervlakte. In de ruime hal van het hoofdkwartier staat een witte marmeren steen met daarin 54 kleine grijze sterren, ter nagedachtenis aan CIA- agenten die tijdens hun dienst zijn overleden. In een groot boek staan de namen vermeld van onder anderen William Buckley, hoofd van de CIA in Bayrut, die werd gemarteld en in 1986 werd gedood door ter roristen, en Richard Krobock, die in 1987 om het leven kwam bij een helikopteronge luk in El Salvador. Gates is een kleine, knappe man met doordringende ogen en met de rustgevende uitstra ling die het kenmerk lijkt te zijn van vele spionnen. Hij glimlacht zelden en zwijgt na ieder antwoord. Door deze houding verwierf hij de repu tatie koud en berekenend te zijn. „Sommige mensen zeggen dat ik nergens optimistisch over ben. Ze citeren dan een uitspraak van mij dat wanneer een CIA-agent bloemen ruikt hij zich onmiddellijk omdraait om te zien waar de lijkkist staat". Zijn kantoor biedt een panora misch uitzicht op de bossen van Virginië en is eenvoudig gemeubileerd. Een inscriptie achter zijn bureau luidt: „De makkelijkste manier om de vijand strategisch totaal te ver rassen is een daad te stellen die niets te betekenen heeft of zelfs zelfvernietigend is". Nieuwe gevaren Gates heeft nu de taak iets te betekenen in een onstabiele wereld, nieuwe gevaren te ontdekken en Amerika ervan te overtuigen dat die gevaren reëel zijn. Toen Gates in okto ber werd benoemd, liep de Sovjetunie al op zijn laatste be nen. Veel mensen binnen de CIA waren verbijsterd door het verdwijnen van 'De Vij and'. „We moeten ons realise ren dat de wereld zich de afge lopen honderd dagen in een zeer positieve richting heeft ontwikkeld", aldus Gates. „Dat komt doordat de totalitai re structuur van de Sovjetunie is verdwenen. Veel republie ken zijn al in een ver gevor derd stadium wat de democra tische hervormingen betreft. Het feit dat we zo ver geko men zijn zonder geweld, al thans zonder wijdverspreid ge weld, is een eerbetoon aan het leiderschap dat ze hebben ge- Het grote hoofdkwartier van de CIA even buiten Washington. had en eveneens aan het ge duld van het volk. Dat stemt mij- redelijk optimistisch voor de toekomst op lange termijn. Niemand weet welke proble men de mensen op korte ter mijn nog te wachten staan". Zelfs de aartsvijand van de CIA, de KGB, lijkt uit elkaar te zijn 'gevallen. Hoewel de KGB-agenten nog actief blij ven in de Verenigde Staten en in Europa, is het onduidelijk wat ze aan het doen zijn en waarom. „Soms vraag ik me af of er nog wel leiding wordt ge geven vanuit het centrum, of dat we hier te maken hebben met een orgaan dat gewoon maar blijft doorgaan. In ieder geval is de KGB in praktisch opzicht opgehouden te be staan", zegt Gates. Het is vreemd deze woorden te horen uit de mond van een man die eens bekend stond als de ijzigste soldaat van de Kou de Oorlog. Gates studeerde af als Sovjetdeskundige aan de universiteit van Georgetown en werkte vervolgens dertig jaar bij de CIA. Nu is hij hoofd van de CIA en opperheer van het Amerikaanse inlichtinge napparaat, het grootste ter we reld. Maar wél een inlichtinge napparaat dat vorig jaar een moeilijke tijd doormaakte. Tij dens de Golfoorlog bleek voor het eerst dat het systeem niet waterdicht was, toen het Wes ten geen spionnen in de buurt van Saddam Husayn had zit- Geen tijd Vandaag de dag is er geen tijd meer voor een ontspannen be naderingstactiek. Gates heeft een snelle, accurate inlichtin gendienst nodig. Dat betekent dat er teruggegrepen moet worden op prakti twintig jaar geleder spionnen de dienst i( en de analysten reaucraten waren, wellicht duizendeif spionnen zullen opg den om informatie tL7^-v-, die satellieten nie^ verschaffen. Er is G\ gezegd dat hij bijns joen gulden extra t aan spionage te bestf feit, plus de planneftAnD D tes om de macht vanj centraliseren, heeftkj>Tvuy hington een bureaj ruzie ontketend. Sproew® de rest van de wer| van Is zich eveneens zorgei! de 1 toekomst. Als G And' gevecht wint, zal d»emees de wereld zijn vooi t gen. Als hij faalt ïP baan kwijtraken. L (c) The sfiige ta Japanse fabrieksarbeiders halen Amerikanen in WASHINGTON De arbeidsproduktiviteit in Japanse fabrie ken is in de afgelopen 30 jaar twee keer zo snel gegroeid als in de VS, zo blijkt uit een onderzoek van het Amerikaanse ministe rie van arbeid. Als die trend doorzet steekt Japan in 1995 de VS voorbij wat betreft produktiviteit, aldus het ministerie. In 1960 waren er drie Japanse arbeiders nodig om evenveel te produce ren als een Amerikaanse collega, maar in 1990 was die verhou ding teruggebracht tot vier op vijf. In 1995 is de verhouding een op een als de Japanners zo hard blijven werken als ze nu doen, aldus het onderzoek. Volgens het ministerie bleef de Ameri kaanse arbeider in 1990 nog wel wereldwijd nummer een in ar beidsproduktiviteit. Veel industrielanden, met name Canada, Noorwegen, Japan, Zweden en Duitsland, zijn echter hard op weg om de Amerikanen in te halen. Napels draait de kraan dicht bij wanbetalers NAPELS De Italiaanse havenstad Napels probeert met een drastische actie meer dan 60 miljard lire (90 miljoen gulden) aan openstaande waterrekeningen betaald te krijgen: op zaterdag be gonnen speciale eenheden van het stadsbestuur bij de 80.000 achterstallige betalers het water af te sluiten. Binnen enkele uren stonden er lange rijen mensen voor de kas van het water leidingbedrijf die alsnog hun rekening wilden voldoen om te voorkomen dat zij ook zonder water kwamen te zitten. Op die manier slaagden 400 gezinnen, restaurants en bedrijven erin de 'afsluiteenheden' voor te blijven. De actie gaat de komende da gen nog door. ^1 IjKiy ■*jS£3B Idoor FRANS WIJNANDS Acht doden en zes gewonden. Dat is het effect van een bomexplosie onder een minibusje, in Cookstown, Groot-Brittannië, afgelopen weekeinde. De IRA, het verboden Ierse republikeinse leger, zegt de aanslag te hebben gepleegd. Idoor ROGER SIMONS TBILISI De nieuwe macht hebbers in Georgië menen dat de strijd tegen de teruggekeer de ex-president Zviad Gamsa- choerdia gewonnen is. „In hooguit vier dagen zullen wij de toestand in het westen van Georgië onder controle heb ben", verklaarde Tengis Kito- vani, een van de leiders van de militaire raad, gisteren. Gewapende mannen dreven gisteren in Tbilisi met schoten opnieuw een betoging uiteen waarbij inwoners zich uitspra ken voor de verdreven Geor gische president Zviad Gamsa- choerdia. De mannen, van wie er twee gekleed waren in para-militaire uniformen, stapten uit twee auto's bij het station in Tbilisi, waar rond tweeduizend aanhangers van Gamsachoerdia hun steun aan de verdreven president uitten. Hoewel er waarschuwings schoten werden afgevuurd dwongen de demonstranten de mannen tot de aftocht. Er vie len geen gewonden. Twee weken geleden openden aanhangers van de Militaire Raad ook al het vuur op een pro-Gamsachoerdia betoging. Zij schoten vier mensen dood. De Raad heeft aangekondigd dat zij gewapende eenheden zal blijven inzetten om een eind te maken aan demonstra ties die op grond van de nood toestand verboden zijn. De nieuwe Georgische leiding uitte zich vol vertrouwen dat het verzet spoedig zou zijn ge broken. Van bronnen bij de Militaire Raad werd vernomen dat „de Nationale Garde het vliegveld van Soechoemi vol ledig in handen heeft. Gamsa choerdia en zijn volgelingen weten dat zij nu de tijd krijgen om uit eigen vrije wil weg te gaan". De leider van de Militaire Raad, Tengiz Kitovani, vertel de dat hij een groot deel van West-Georgië bij de Zwarte Zee in handen heeft, waar de verdreven president vorige week troepen ronselde voor een mars op Tbilisi. Gamsa choerdia, van wie de verblijf plaats onbekend is, heeft drie dagen de tijd om het land te verlaten, dreigdeKitovani. „Wij stuiten niet meer op ge wapend verzet", zei hij. Maar in het westen van de Kaukasische republiek maken volgens een correspondent van het Franse persbreau AFP honderden aanhangers van Gamsachoerdia zich met steun van pantservoertuigen en gra naatwerpers op aanvallen van troepen van de Militaire Raad in Tbilisi af te slaan. Ze heb ben barricaden opgericht in Zoegdidi en Abasja. LONDEN/BELFAST De militaire aanwezigheid in Groot-Brittanniës tur bulente Noordierse pro vincie is gisteren met 500 soldaten verhoogd tot ruim 17.000 manschappen. Volgens de regering in Lon den heeft deze versterking niets te maken met het bloed bad van vrijdagavond in de omgeving van Omagh. De IRA doodde daar zeven bouwvak kers die in een busje naar huis reden. Zeven andere inzitten den van het rijtuig dat werd opgeblazen, liepen zeer ernsti ge verwondingen op. De reacties op deze wandaad waren niet mals. Katholieken en protestanten verklaarden eensgezind dat de IRA niets zou bereiken met haar eigen volk uit te moorden. Van protestantse zijde werd boven dien geëist dat de politie en Britse leger in Noord-Ierland fors zouden worden versterkt. Maar Londen houdt vol, dat de overkomst van het nieuwe bataljon niet mag worden toe geschreven aan wat bij Omagh is gebeurd. De maatregel om deze extra troepen te sturen was al genomen naar aanlei ding van het toenemende ge weld dat al sinds vóór kerst mis waarneembaar is. Deze verklaring verandert echter niets aan het feit dat nu in Noord-Ierland een grote ex plosie in de lucht hangt. Prote stantse activisten dreigen met represailles, want de IRA-mas- samoord bij Omagh heeft hen ernstig geprikkeld. Zij zinnen op wraak. Het Britse leger is bijzonder waakzaam; het verkeert onaf gebroken in een uiterste staat van paraatheid. De noodzaak daarvan bleek gisteren in Noord-Belfast, waar een mili taire patrouille bestookt werd met een eigengemaakte bom. Het ding ontplofte, maar geen enkele soldaat raakte gewond. In verband met het bloedbad van vrijdagavond in het graaf schap Tyrone geven Londen en Belfast toe dat de IRA er wel degelijk in slaagt ten min ste een deel van haar Noord ierse medeburgers te intimide ren. Iedereen die werkt voor of diensten verleent aan Britse militairen, is volgens de IRA een collaborateur. In plaatselij ke Noordierse kranten ver schijnen geregeld 'kleintjes' van ondernemingen die mee delen dat zij geen leveranties doen aan het leger. Een bepaald bedrijf adverteer de onlangs, dat het 'bij vergis sing' warme maaltijden had geleverd aan de troepen. Maar het voegde er onmiddellijk aan toe, dat dit 'nooit meer' zou gebeuren. Doodsbange aannemers melden regelmatig naar wordt vermoed onder bedreiging dat zij geen mi litaire contracten accepteren. Over diverse Britse wandaden die in Noord-Ierland mede hebben geleid tot de groeiende problemen, zwijgt Londen on dertussen in alle talen. Eind deze maand herdenken de ka tholieken van Derry (London derry voor de protestanten) de 20e verjaardag van 'Bloedige Zondag'. Op 30 januari 1972 werden daar dertien ongewa pende katholieke betogers zonder meer doodgeschoten door Britse para's. Het 14e slachtoffer overleed korte tijd later aan zijn verwondingen. Dit was moord met voorbe dachte rade, maar geen enkele Brit werd er voor gestraft. Vlaamse bruggen vormen gevaar BRUSSEL De Vlaamse kunstwerken (bruggen, tunnels en vi aducten) zijn er slecht aan toe. Dat is aan het licht gekomen na een onderzoek dat de Vlaamse minister van verkeer, Johan Sau- wens, heeft laten uitvoeren. 677 van die kunstwerken zouden eigenlijk gesloopt of zeer dringend hersteld moeten worden, al dus de experts die het onderzoek uitvoerden. Vlaanderen bezit 2258 van zulke kunstwerken voor een waarde van (omgere kend) ruim zes miljard gulden. 677 ervan moeten zeer dringend hersteld worden. 1205 kunstwerken behoeven ook herstel, maar niet zo dringend. 365 verkeren in vrij goede staat. Twaalf brug gen in het Vlaamse land zijn er zo slecht aan toe en vertonen zulke ernstige gebreken dat ze een regelrecht gevaar opleveren. Dertien bruggen moeten volgens de deskundigen met absolute voorrang gerepareerd worden. Volgens minister Sauwens is er in de komende jaren ruim 330 miljoen gulden nodig voor herstel van de kunstwerken. Duitsers eten meer kaas dan Nederlanders BERLIJN De Nederlandse zuivelindustrie heeft in 1991 voor het eerst meer kaas naar Duitsland geëxporteerd dan er in eigen land werd geconsumeerd. Vorig jaar ging in totaal 196.000 ton kaas naar onze oosterburen. Dat is maar liefst 44 procent van de totale Nederlandse kaasexport, zo maakte Bernhard von Schaik, directeur van het Nederlandse Buro voor de Zuivelindustrie, gisteren bekend in Berlijn. De leverantie van Nederlandse kaas aan Duitsland is de afgelopen vijftien jaar verdubbeld. Afgelo pen jaar was er sprake van een toename met 6,5 procent. De laatste jaren is er in Duitsland volgens Von Schaik sprake van een duidelijke verschuiving in het consumptieptroon van jonge kaas naar oudere soorten. De eenwording van de beide Duitslan- den heeft de kaasexport van een onverwachte impuls voorzien. Naar schatting is vorig jaar 16.000 ton kaas naar de voormalige DDR geëxporteerd. Volgens Von Schaik moet in de nieuwe deelstaten een jaarlijkse kaasconsumptie van een kilo per per soon haalbaar zijn. BERLIJN De socialisti sche minister-president van de oostelijke deelstaat Brandenburg, Manfred Stolpe (SPD), heeft jaren lang contacten met de Stasi, de staatsveiligheids dienst van de voormalige DDR, gehad. Stolpe ont kent dat niet. „Het klopt", geeft de populai re, 55-jarige politicus toe, „maar ik deed het om het tota litaire systeem van toentertijd te slim af te zijn, en om via Stasi-omwegen politieke doe len te bereiken, zoals het de mocratiseren van de DDR. En ik onderhield die contacten om daardoor betere omstan digheden voor de Evangeli sche Kerk in Oost-Duitsland te creëren". Manfred Stolpe, die pas hal verwege 1990 in de actieve po litiek kwam, is een overtuigd protestant en heeft jarenlang in de Evangelische Kerk van Berlijn-Brandenburg de hoog ste functie bekleed die een leek binnen het kerkelijke be stuursapparaat kan bezetten. Stolpe ziet geen enkele aanlei ding om zijn functie neer te leggen. Politici van de SPD, maar ook van de CDU, hebben inmiddels hun vertrouwen in de integriteit van Stolpe uitge sproken. Een ex-officier van de Stasi heeft dit weekeinde tegenover het blad Bild am Sonntag verklaard, dat Stolpe in al zijn .gesprekken met de Stasi nooit iemand heeft ver raden of informatie heeft ge geven die anderen in moeilijk heden zouden hebben kunnen brengen. Stolpe was er doorlo pend op uit om de positie van de kerk te verbeteren, aldus deze oud-Stasi. Het weekblad Der SU strap( in de uitgave van v%ri andere ex-Stasi aan |Tn gaar die vertelt over deL niets tacten die Stolpe mepet kiai me dienst van Oo( aller] heeft gehad. Overifcanvaa, nieuwe onthullingeite}ang eerder is over Stol|er een met de Stasi gespecj,kket v Bremen dit weekf nu Stolpe, dat hij zich I (jat niet fel genoeg tegelijker gere regime heeft aft in te, ik vandaag in dezelij kwam te verkeren, delijker oppositie kozen". 11 Voor de socialistisctr £5^ ede ir Lc na een aantal Oostdif politici nu ook Stc( verdenking is gekoitJ gang Thierse, gend partijvoorzittei? gezegd, dat het vooj en de democratie p- zou zijn, als zelfs nnen Stasi-medewerker oFes. H< zou worden. Willp dorp heeft Stolpe opvall(}ev®rinÉ lijk gesteund, toen zijn kandidatuur vocer®rijz£ tijbestuur stelde. StoPteenhc uit de populairste ff^en fc de -nieuwe deelstateM1" ooi door zijn gemakka1!?®11 ui gang met mensen l"1 mei zeer veel burgers vopkerk i wonnen. Een gebq®®n fie duitser, die zijn ^devaai Oostduitse omgeving ment verloochent, plsser lijk handelt, zich g^an de r spreekt als een w°UI"des Hij is bij herhaling naar als een mogelijk t<fs een kanselier, of bondS^is bet maar Stolpe lijkt ee} kegro ke nationale politielede U niet te ambiëren. Inj0P®n. d deelstaat is hij doorP krijg derweg en onder drlnnen een vaderlijke oir „en ik blijf dit wer£n uit I lang wil) 1 ik blijf dit werr" U1L ig de BrandenbiFHS- Hen", aldus Manf£eisS®z® 'Vader van VHS' Takano overled TOKYO De schepper van de VHS-videorecorder, S kano, is gisteren op 68-jarige leeftijd overleden. De vice-president van de Japanse elektronicagigant JVC* in 1970 een grote vraag naar videorecorders voor thuP' initiatief werd een systeem ontwikkeld dat kleiner en ker te bedienen moest zijn dan de toenmalige profess" ten'. Het nieuwe systeem VHS, dat in 1976 op de 1 gebracht, werd een zeer winstgevend produkt. Na eenP jaren versloeg VHS het concurrerende Betamax-sy^ Sony.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 6