Vredesbeweging was
„totaal afwezig"
tijdens Golfoorlog
Een op acht Duitsers is antisemiet
r
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Lubbers noemt gevaren moslimzuil „onzinnig"
COMMENTAAR
Ecidóc Soutmit
MAANDAG 20 JANUARI 1992 J
Stasi bespioneerde bijeenkomst in Basel
GENEVE De vroegere Oostduitse staatsveiligheidsdienst
Stasi was trots op de manier waarop zij in mei 1989 tijdens
de oecumenische assemblee over gerechtigheid, vrede en
behoud van de schepping in Basel kritiek op de toenmalige
DDR heeft weten te verhinderen. Dat blijkt uit een rap
port van de Stasi dat het Duitse kerkelijke persbureau
EPD in handen heeft gekregen. Het rapport, dat is onder
tekend door Stasi-chef Erich Mielke, is waarschijnlijk eind
juni 1989 overhandigd aan partijleider Erich Honecker. De
Stasi was niet de enige veiligheidsdienst die de conferentie
bespioneerde. Eind 1990 werd bekend dat ook de Zwitserse
veiligheidsdienst de deelnemers in de gaten heeft gehou
den.
De Stasi meent dat de intensieve beïnvloeding van de le
den van de delegatie uit de DDR er zeer toe heeft bijgedra
gen dat de plannen van tegenstanders van de communisti
sche regimes in Oost-Europa werden doorkruist. Het slot
document van de assemblee kwam daarom „in de hoogst
mogelijk mate" overeen met de politieke standpunten van
de communistische landen.
De mens heeft steeds
de staat tot een hel
gemaakt, omdat hij
hem tot een hemel
wilde maken
Friedrlcti Höldeiiin
Servische orthodoxen
tegen president Milosevic
BELGRADO De Servisch-orthodoxe kerk heeft
zich voor het eerst duidelijk uitgesproken tegen de
president van de republiek Servië, Slobodan Milose
vic. „Het vertrouwen van ons volk in de Servische
leiding is geschokt", aldus een zondag gepubliceerde
verklaring van de Heilige Synode.
„De machthebbers in Servië hebben geen mandaat
om in naam van het hele Servendom op te treden.",
schrijft de synode. Alleen politici die „de zegen en de
toestemming van de Heilige Moederkerk hebben ont
vangen", kunnen namens de Serviërs spreken. De
kerk verschilt van mening met Milosevic over de sta
tionering van vredestroepen van de Verenigde Na
ties. De synode vindt, net als de Serviërs in Kroatië,
dat de 'blauwhelmen' alleen aan de frontlinie met
Kroatië gestationeerd mogen worden. Milosevic is
van mening dat ze ook in de Servische gebieden in
Kroatië moeten optreden.
Actie voor stopzetting
Franse kernproeven
DEN HAAG De Pacific-werkgroep, waarin
negen, voornamelijk kerkelijke organisaties
samenwerken, zijn deze week een handteke
ningenactie begonnen tegen de Franse kern
proeven in de Pacific. Via plaatselijke (vredes
groepen worden handtekeningen ingezameld
die op 2 juli worden overhandigd aan de Fran
se regering. Het is de werkgroep een doorn in
het oog dat de Franse kernproeven ondanks
het einde van de Koude Oorlog blijven door
gaan. Frankrijk houdt al 25 jaar atoomproeven
in Frans-Polynesië en is niet van plan daar
snel mee te stoppen. Bij de Pacific-werkgroep
zijn onder meer aangesloten het IKV, het
Centrum voor Zending en Werelddiaconaat
van de Gereformeerde Kerken en Vrouwen
voor Vrede.
AMSTERDAM „Ik heb
de hele vredesbeweging al
die dagen niet gezien",
riep CD A-Tweede Kamer
lid T. de Kok zaterdag uit
in De Balie te Amsterdam.
Een aantal vredesorgani
saties 'vierde' daar de eer
ste verjaardag van het be
gin van de Golfoorlog.
Net als bij andere uitlatingen
van de CDA-er reageerden de
150 bezoekers van het sympo
sium 'Een jaar later: een ver
geten oorlog in de Golf' ver
ontwaardigd. Al was De Kok
niet de enige die kritiek had
op de rol van de vredesbewe
ging voor en tijdens de Golf
oorlog.
Ook de Duits-Amerikaanse
hoogleraar A. Gunder Frank,
werkzaam aan de Universiteit
van Amsterdam, had het te
gengeluid van de vredesbewe
ging node gemist. „De eens zo
sterke vredesbeweging in Ne
derland was totaal afwezig tij
dens de Golfoorlog." Hij ziet
de oorzaak vooral in de onder
linge verdeeldheid van de vre
desbeweging.
Voorzitter H. Bos van het or
ganiserende Landelijk Beraad
Vredesorganisaties (LBVO)
stak de hand in eigen boezem:
„Wij hebben schromelijk te
kort geschoten. Wij hadden
onmiddellijk en massaal in op
stand moeten komen. En dat is
helaas niet gebeurd."
Na de pauze, waarin hij door
menig vredesactivist kritisch
was benaderd, corrigeerde Bos
zijn eigen woorden en sprak
hij van „een handjevol men
sen" die wel in opstand waren
gekomen. Ook De Kok zei dat
hij niet helemaal correct was
geweest, nadat een deelnemer
had verteld dat zij namens
duizend Vrouwen voor Vrede
een bezoek aan de Tweede
Kamer had gebracht.
Maar een feit blijft dat de vre
desorganisaties elkaar slecht
hebben weten te vinden, zegt
Bos desgevraagd. IKV en Pax
Christi voerden een veel te
rughoudender beleid dan de
organisaties die in het LBVO
zijn verenigd: Kerk en Vrede,
het Humanistisch Vredesbe
raad, Vrouwen voor Vrede,
Stop de Wapenwedloop en an
dere kleine vredesorganisaties.
Zelfs een gezamenlijke her
denking van de Golfoorlog zat
er niet in. „Zij willen niet",
zegt Bos, doelend op de twee
grote afwezigen.
De verwerping van de Iraakse
inval in Kuwayt en het aan
vankelijk eensgezinde optre
den van de Veiligheidsraad
maakten het voor de vredesor
ganisaties moeilijk om snel en
eensgezind te reageren toen de
geallieerden uiteindelijk tot de
aanval overgingen, aldus Bos.
Verder speelden de complexi
teit van de materie en de ge
brekkige kennis van de situa
tie in het Midden-Oosten de
vredesorganisaties parten.
De Kok noemde het militaire
optreden tegen Irak „niet
laakbaar", omdat er met de
olie „een van de belangrijkste
Emoties leverde de Golfoorlog in Nederland vooral op rond de deelname van „onze jongens" aan
de oorlog, de vredesorganisaties waren sterk verdeeld en niet tot demonstreren in staat.
FOTO: ANP
levensaders van het Westen"
op het spel stond. De Neder
landse inbreng verdedigde hij
door te wijzen op „solidariteit
met de Amerikanen en de
Britten". De deelnemers rea
geerden meewarig hoofd
schuddend.
Zij gingen over tot boegeroep
nadat de CDA-er had opge
merkt dat „de oorlogen in de
negentiende eeuw veel inhu
maner waren dan de Golfoor
log". De burgeroorlog in Joe
goslavië baart hem meer zor
gen: „Meer dan bij de oorlog in
de Golf, zullen wij ons moeten
afvragen of wij wel mogen
toestaan dat volkeren elkaar
uitmoorden vlak voor onze
Toen iemand uit de zaal de
christen-democraat wees op
het gebod 'Gij zult niet doden',
gaf De Kok toe dat hij daar
„als praktisch politicus altijd
wat problemen mee heeft".
Pacifisme is volgens hem niet
reëel. „Dat deed men in de bij
bel ook niet. Als pacifist ben je
o zo snel inconsequent*" Waar
op vooral leden van Kerk en
Vrede zich roerden. Een Belgi
sche arts klaagde het handels
embargo aan dat volgens hem
nog steeds veel slachtoffers
eist.
De vredesorganisatie Pax
Christi organiseert vanavond
in haar eigen centrum in Hoog
Catharijne in Utrecht een de
bat Lessen uit de golfoorlog.
Vaticaan gaat
taak
religieuzen
bespreken
VATICAANSTAD De
negende bisschoppensyno
de zal zich bezighouden
met de religieuzen en hun
taak in de kerk en de we
reld, zo heeft het Vaticaan
afgelopen weekeinde be
kendgemaakt. De synode
zal in het najaar van 1994
in het Vaticaan worden
gehouden.
De vorige gewone synode had
- in oktober 1990 plaats en was
gewijd aan de priesteropleidin
gen. Eind vorig jaar kwamen
bisschoppen in Europa en Cu
rieleiders in het Vaticaan bij
een voor een buitengewone sy
node over de situatie in Euro
pa na de val van de commu
nistische regimes in Oost-Eu
ropa.
Binnen de leiding van de
Rooms-Katholieke Kerk ma
ken velen zich zorgen over de
onafhankelijke standpunten
die de religieuzen soms inne
men. Tijdens de bisschoppen
synode over Europa waar
schuwde kardinaal Jerome
Hamer, voorzitter van de Vati
caanse congregatie voor de re
ligieuzen, dat de paters, broe
ders en zusters dienaar van de
kerk zijn.
Het Vaticaan heeft moeite met
de onafhankelijke standpun
ten van de religieuzen in La
tijns Amerika. Ook in Neder
land zijn er problemen getuige
de aparte opstelling van abt
Baeten die zijn klooster in de
jaren 'tachtig als vrijplaats aan
bood voor hen die zich mis-
deedl achtten door het kerke
lijk beleid.
'Linkerwang' wil
discussie over
partijpolitiek
UTRECHT De 'linkse chris
tenen' van het platform de
- Linkerwang willen binnen de
kerken een discussie aanzwen
gelen over partij-politiek.
'Kerkmensen' moeten ook po
litieke consequenties durven
te trekken uit hun inzet voor
gerechtigheid, vrede en be
houd van de schepping, vin
den zij. Het vorig iaar opge
lichte platform besloot zater
dag een manifest op te stellen
waarin deze oproep wordt ge
daan. Er zijn binnen de ker-
'jcen veel mensen die hun twij-
lels hebben over CDA en
PvdA, maar die weigeren naar
het „geloofwaardig alterna
tief" van bijvoorbeeld Groen
Links te kijken, zegt voorzitter
A. Harrewijn. „Zodra partij
politiek ter sprake komt in de
kerken beginnen mensen te
steigeren. Om de lieve vrede
te bewaren wordt er dus maar
niet over gesproken", aldus
Harrewijn.
OEGSTGEEST Pre
mier Lubbers noemt de
discussie over de gevaren
van een islamitische zuil
„onzinnig". Het is volgens
de premier een „versim
peling" van de kwestie
door hierover in termen
van verzuiling met een
hoofdletter te spreken.
Het gaat om integratie,
dat mensen die elders ge
boren zijn, volwaardige
landgenoten kunnen wor
den.
Lubbers sprak zaterdag te
Oegstgeest op een studiebijeen
komst die de rk medefinancie
ringsorganisatie Cebemo hield
over twee recente encyclieken
van paus Johannes Paulus II,
die over de missie (Redempto-
ris Missio) en die over sociaal-
Premier Lubbers
economische verhoudingen
(Centesimus Annus).
Het vraagt volgens Lubbers
geweldige inspanningen, ook
in eigen land, om kansen te
bieden aan diegenen die aan
de kant staan. De allochtonen
cultuur van aarsdappeleters en
koffiedrinkers, zodat zij zich
volwaardig Nederlander kun
nen voelen en onze cultuur
veelkleuriger wordt.
Daarbij moeten ze niet in het
isolement blijven zitten, zo zei
Lubbers. Maar er moet 'wel
ruimte voor eigen organisaties
zijn, zolang die geen doel op
zich zijn. Om op grond daar
van, zoals ook in politieke
kringen gebeurt, van een
nieuwe islamitische zuil te
spreken, is onzinnig. „Ik zie de
laatste tijd zulke malle artike
len van hooggeleerde heren
daarover." Als die integratie
zonder eigen organisaties tot
stand komt, „prima", aldus
Lubbers. Maar als het met ei
gen organisaties gaat, „ook
De encyclieken over missie en
sociale rechtvaardigheid kwa
men op de bijeenkomst die
werd bijgewoond door kardi
naal Simonis en de bisschop
pen Bomers en Bar slechts vrij
summier aan de orde. Lubbers
onderstreepte de noodzaak
van een wereldwijde dialoog
die volgens hem ook in de en
cyclieken ook onderstreept.
Bisschop J.G. Wilderink ('dom
Vital') van Itaguai zei dat de
armen in Brazilië buiten de
deur zijn gezet. Jarenlang
zuchtte de Braziliaanse bevol
king onder de ideologie van de
nationale veiligheid, zo zei Tij
dens de militaire dictatuur, die
in 1964 de democratie opzij
schoof, werd met een beroep
op deze ideologie alle onder
drukking legitiem verklaard.
Nu spreekt men niet meer
over de nationale veiligheid,
maar heet het modernisering.
„Ik weet niet wat erger is," al
dus de uit Nederland afkom
stige karmeliet, die in de afge
lopen jaren zowel Lubbers als
kardinaalSimonis („we zijn
samen nog naar het strand ge
weest") op bezoek heeft gehad.
Het is volgens mgr. Wilderink
de vraag of de huidige strate
gie van de Braziliaanse rege
ring om het land een plaats in
de wereldeconomie te geven,
kans van slagen heeft. De dans
van de economie, geleid door
Noord-Amerika, West-Europa
VILLA WANN SEE - CONFERENTIE OMGEDOOPT TOT MUSEUM HOLOCAUST
BERLIJN De Berlijnse
villa waar vijftig jaar gele
den door de nazi's de uit
roeiing van de joden werd
beraamd is gisteren geo
pend als gedenkteken
voor de zes miljoen joodse
slachtoffers. Volgens een
opiniepeiling in opdracht
van het weekblad Der
Spiegel is antisemitisme in
Duitsland nog steeds sterk
aanwezig.
Een op de acht Duitsers is an
tisemiet. In West-Duitsland
noemt 16 procent van de be
volking zichzelf jodenhater, in
het oosten is dat 4 procent.
Onder ouderen vindt het anti
semitisme altijd nog meer in
gang dan onder jongeren,
maar het onderzoek wees
niettemin uit dat 12 procent
van de Duitsers tussen de 18
en 29 jaar jodenhater is.
In de villa aan de Wannsee
kwamen op 20 januari 1942 op
uitnodiging van Gestapo-chef
Reinhard Heydrich veertien
hooggeplaatste ambtenaren,
SS-officieren en NSDAP-lei-
ders bijeen. Heydrich z^tte ge
detailleerde plannen uiteen
voor de zogenoemde „eind
oplossing van het jodenvraag
stuk"; de uitroeiing van de elf
miljoen Europese joden, waar
aan in feite al was begonnen.
De opening op zondag, die op
de Duitse televisie werd ver
slagen, werd bijgewoond door
honderden Duitse bewindslie
den, leiders van joodse organi
saties en diplomaten uit Israel
en andere landen.
Heinz Galinski, de voorzitter
De villa aan de Wannsee bij Berlijn, plaats waar tot de Endlösung werd besloten, is nu museum ter
herdenking van de moord op zes miljoen joden.
FOTO: EPA
van de Duitse Centrale Raad
van Joden en overlevende van
het vernietigingskamp Ausch
witz, verwees naar de enquete
van Der Spiegel. Van de on
dervraagden heeft 48 procent
van de ondervraagden geen
antisemitische ideeën. „Het
was een van de voorwaarden
voor de holocaust en het is nog
steeds aanwezig - antisemitis
me in een land met bijna geen
joden," zei Galinski. Voor de
oorlog woonden er ongeveer
een half miljoen joden in
Duitsland, momenteel zijn dat
er nog maar 30.000.
Bondskanselier Helmut Kohl
zei dat de zwarte bladzijde in
de Duitse geschiedenis niet
achteloos mag worden omge
slagen. Hij zei dat de tragedie
in komende generaties moet
worden getoond om te onder
strepen dat vrijheid boven al
les gaat.
De voorzitster van de Bonds
dag, Rita Süssmuth, wees ook
op andere vormen van rassen
haat. In 1991 werden er in
Duitsland 3.200 aanslagen ge
pleegd op etnische minderhe
den, onder meer op synagogen
en joodse begraafplaatsen. Be
strijding van rassenwaan
noemde zij een „uitdaging
voor onze democratie". In een
steunbetuiging wees de Raad
van Duitse Zigeuners op het
gemeenschappelijke lot dat jo
den en zigeuners in de Tweede
Wereldoorlog beschoren was.
De uit Luxemburg afkomstige
91-jarige Alfred Oppenheimer,
die Auschwitz overleefde, zei
dat antisemitisme moeilijk te
bestrijden is zolang er religieu
ze conflicten zijn. Hij is de
grondlegger van de naar zijn
op 14-jarige leeftijd in Ausch
witz ongekomen zoon ver
noemde stichting, die jaarlijks
een prijs toekent aan personen
D66 en het milieu
lags.
Poo
HET Nederlandse milieubeleid moet radicaal veranc
vindt D66. De stap-voor-stap benadering die de overh(
nu toe volgde heeft gefaald, zo staat het in een notitie
democraten, die de basis moet worden van het nieuw<
kiezingsprogramma. Er is een sprong vooruit nodig, w
financiële prikkels moeten leiden tot een milieubewust!
ivoor*
'ateur
ie ivoord
v stigd.
;e po
agter
ïeitsp
ide
zagen
De notitie pleit voor de invoering van een milieubel; jdire^
op grondstoffen, brandstoffen en (milieu-onvriendelijke ong jr
dukten. De inkomenseffecten blijven volgens de opstenini
gering. De invoering van de milieubelasting moet geko Schrei
worden aan belastingverlaging op andere terreinen, zoi'jf1®01
loon- en inkomstenbelasting. De laagste inkomens Z0UQ
daarbij niets op achteruit hoeven te gaan, de andere
mensgroepen moeten rekening houden met een inkon
derving van maximaal vijf procent.
I O
De democraten gaan daarmee net een stapje verder daf
nister Alders, die momenteel door een commissie onda
ding van de econoom Wolfson (jawel, dezelfde) ondel
laat doen naar een milieubelasting op energie. Uitgang|
bij dat onderzoek is dat die belasting niet mag leiden t
lastenverzwaring. D66 maakt wat dit betreft dus een <j
lijke keuze voor milieu boven inkomen, voor de kwi
van de toekomstige leefomgeving boven welvaart.
Het is jammer dat deze „sprong vooruit" op een aanti
dere punten in de notitie niet wordt waargemaakt. Ij
aan de notitie verbonden ontwerp-resolutie, bestemdfl^
het partijcongres dat in maart wordt gehouden, spreeiX
partij zich uit voor vrijwillige afspraken met het be
leven, de zogenoemde „convenanten". Volgens de den)r
ten hebben deze afspraken tot nu toe in een groot aanlvan
vallen goed gewerkt en kon de milieuvervuiling in bej
bedrijfstakken door deze afspraken aanzienlijk wordi rpjv^
ruggebracht. Ze verschillen daarmee van mening met c ucer(
lieubeweging, die de convenanten vorige week nog janc
schetste als „een ramp voor het milieu". Volgens de nnan
•groepen leiden de afspraken tot niets en kiest het be
leven meestal toch voor de winst op de korte termijn.
LlEVER met scherpe maatregelen beginnen dan lse
voor een stap-voor-stap-benadering. Gas terugnemen k -je ji
tijd nog, zo luidt een van de stellingen in de resolutie,
opmerkelijk dat deze opvatting wel wordt waargemaa uid
aanzien van de burgers, die geacht worden geld in teler me
ren, maar niet ten aanzien van het bedrijfsleven. Het
van vrijwillige afspraken werd vorige week nog tri
geïllustreerd door het dreigement van minister Alder jj
te gaan op produktverboden, als de kunststofindustrie
meer doet aan hergebruik van kunststof-afval. Statie,
maatregelen zijn dan noodzakelijk, aldus de minister,
die duidelijke keuze maakt D66 niet. Het geeft iets
slachtigs aan de notitie. De tekst van de resolutie za*1
mogelijk worden opgenomen in het verkiezingsprogr
t geheel in het teken komt te staan van de „duurzafeên
menleving". De leden van D66 staat in maart dus niters
schone taak te wachten. al da
uêtee
,midd
met
iruei
l. nkrui
jedoei
an all
inatie
en Japan, beweegt zich buiten
de muur die de onbewoonbaar
verklaarde woning van de
Derde Wereld omringt. „De
schulden zijn de sterkste ban
den met de internationale
handelswereld." De arme in
Brazilië is een behoeftige. Zijn
rechten krijgen een andere
naam: hulp. Zijn actief deelne
men wordt staats voogd ij,
rechtvaardigheid wordt aal
moes. Het is nodig dat de ar
men uit de collectieve anoni
miteit worden gehaald en een
eigen gezicht krijgen, aldus
mgr. Wilderink.
Oud-FNV-vicevoorzitter Her
man Bode sloot in de discussie
hierbij aan. Konden in de vo
rige eeuw de armen nog tegen
een kapitalisme met een men
selijk gezicht (de textielbaron
nen in Twente bij voorbeeld)
vechten, nu is de situatie vele
malen moeilijker. Vooral in de
Derde Wereld, maar ook hier,
is het kapitaal anoniem gewor
den. Je kunt nauwelijks nog
mensen er op aanspreken.
Voor het
plakboek?
De paarlemoervlinder \-C
wordt bedreigd. Evenals
vele honderden andere plante-
en diersoorten Het Zuidhollands Landschap
beschermt hun bestaan Zodat u de
paarlemoervlmder straks niet alleen van een plaatje
kent Dat kunnen wij niet zonder uw financiële hulp.
STEUN ONS
ALS BEGUNSTIGER
Bel 010-4135045.
of organisaties die wijzen op
de gevaren van neo-nazisme,
racisme en vreemdelingen-
De Berlijnse burgemeester
Eberhard Diepgen hoopte dat
het gedenkteken samen met
een te bouwen nieuw joods
museum eraan zal bijdragen
dat er weer een „bruisend
joods leven" in Berlijn verrijst.
De Duitse bewindslieden had
den volgens Avraham Shlevin
uit Jeruzalem „uit de grond
van hun hart" gesproken. Hij
noemde het „een soort vergel
ding" dat de plaats waar de
Wannsee-conferentie plaats
vond een gedenkteken voor de
slachtoffers wordt.
Op een bijeenkomst in de jood
se gemeente in Berlijn zei
nazi-jager Simon Wiesenthal
dat het joodse volk door de
massamoord van de Duitse na-
tionaal-socialisten „intellecteel
arm" geworden is. Het joden
dom moet het thans „in intel
lectueel opzicht" stellen zon
der leiders.
Vooral in Israël wordt duide
lijk dat de intellectuele elite
verloren is gegaan. Er ontbre
ken persoonlijkheden „om wie
andere volkeren ons bene
den". Het zal generaties duren
voordat deze „treurige toe
stand" een keer heeft geno
men.
De joden zijn sinds de tragedie
van de holocaust gereduceerd
tot „een rest na Hitier", aldus
Wiesenthal. Het was Hitiers
bedoeling het jodendom „bio
logisch uit te roeien". Dit doel
is bijna bereikt, aangezien on
geveer 90 procent van de Eu
ropese joden de verschrikkin
gen in de door Duitsers bezette
gebieden niet heeft overleefd.
£6idóc@oma/nt
Uitgave:
Kantoor
Telefoon
Telefax:
Postadres:
071 -122 244.
071 -134 941
Postbus 112300 AA Leiden.
„He
die d
hebb
de La
n vooi
de to
bezo
tntoor.
tat zie
r wet
•land'
Driel:
mst i
en e
iet di
nes,
iok k
len h
at la
Ie Et
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
Telefoon. 070-3190 933.
Telefax: 070-3906 717.
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur J Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L van Koot.
Leiden en omgeving (tel. 071 -144 046/047/48/49): G - J Onvlee (chef-redaj
F. Buurman, K van Herpen, K van Kesteren, R Kleijn, drs R. Koldenhof, Mp-
T. Pieters en M. Roso,
ifica
ook
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815).
A van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C van Haersma Buma, A. van Holstej
E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K Ve
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G Ansems (coördinator). B. Jansma. H Piel
Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S Pieterse
Opmaak (tel: 070 - 3190 831) Ch. Bels (chef), A. de Bruijn, W Di
J Hofmeester, C. de Kier, H. Nieuwmans, H Schneider.
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T ,Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied:
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie.j
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Ned
Belgie De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H Leber, drs K
M van de Ven en P Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R in
(chef), H. Bijleveld, D. Hofland, P. Koopman, D van Rietschoten en K. v
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: drs D J van den Berghl
(Peking), drs. H Botje (Tunis), A. Courant (Athene), R Hasselerharm
(Johannesburg), drs A. Heering (Rome), B. van Huët (Parijs), M de Konir
(Washington), F. Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons
(Londen), drs. R. Vunderink (Moskou), W Werkman (Jeruzalem), G.
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vi
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalst»
M. de Cocq.'
stiscl
lit p
iet G'
lg Vc
n 08.30 tot 17.00 u
Nabezorging
Telefoon: 071 -122 248 op m;
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand
per kwartaal
per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te woi
n 18.00 tot 19.00 u
27,00
79,80
312,65
SPE
V
iisprr
5 5/VIÉ
YtCH
voldaan,
tel. 071 -122 244
Advertenties
Informatie en tarieven
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 -
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
