Op de
daken
van de
wereld
'finale
Per slede
Alpen over
i
£eidóe(Sotvumt
ZATERDAG 18 JANUARI 1992 PAGINAj
„Ik heb altijd willen weten hoeveel een mens kan verdragen. Hoeveel koude en
hitte, hoeveel hoop en angst, .hoeveel ziekte en kracht, hoeveel hoogte en diepte. Ik
wou de grens ervaren, de rand van de schepping bereiken, tenminste een vermoe
den hebben hoe het voelt als ik uitgeput, uitgehold, afgebrokkeld ben. Ik dacht
ergens het antwoord te vinden: tot hier en niet verder. Maar het klimmen en verder
klimmen doet dat antwoord telkens weer verdwijnen. Iedere berg heeft immers zijn
eigen antwoord op mijn vragen. En dus ging ik hoger en hoger. Met zware voeten
en stekende longen, net of iedere dag de laatste was. En het valt al lang niet meer
te achterhalen wat me nog drijft, niet door het verstand en niet door een op de wil
aangesloten detector. Slechts mijn valse hoop is te meten aan de eenzaamheid van
mijn hart, af te lezen aan de vermoeide grimassen op mijn gezicht".
i werelddelen In het voor-
Wat nog slechts een handjevol
klimmers in de loop van vele
jaren is gelukt, onder wie Rein-
hold Messner, wil de Valleke-
bergse Alpe Vrung (VAV) uit
het Limburgse Valkenburg in
365 dagen als vereniging doen:
de hoogste top beklimmen van
Europa, van Noord-Amerika,
Zuid-Amerika, Austraal-Azië,
Oceanië, Afrika, Azië en
Antarctica. Met de beklimming
van de zeven toppen viert de
VAV haar 25-jarig bestaan. De
eerste groep klimmers bevindt
zich nu in Argentinië en levert
strijd met de 6959 meter hoge
Anconcagua. Het jubileumjaar
wordt in december afgesloten
met een aanval op de Mount
Vinson op Antarctica. Twee
jaar van voorbereiding gingen
aan de expedities vooraf. In
deze voorbereidingstijd be
klommen enkele leden van de
VAV de 8047 meter hoge
Broad Peak in het Himalaya-
gebergtc.
Hun aangrijpende ervaringen
op die tocht werden opgetekend
in het boek 'Hoger dan hoog'
en illustreren onderstaand ver
haal.
VALKENBURG - Misschien ha
len ze alle zeven toppen, misschien
slechts vier. Door pech bij voor
beeld of tegenvallende weersom
standigheden, maar nooit door on
enigheid om een potje pindakaas.
„Wij zijn geen solisten die ten kos
te van alles en iedereen de top wil
len halen. Wij zijn vrienden".
Op duizenden meters hoogte, temidden
van reusachtige bergen, samen in de
vrieskou, uitgeput en de top binnen be
reik, lijkt een potje pindakaas volstrekt
onbelangrijk. En toch strandde tien jaar
geleden een Nederlandse expeditie naar
de ruim achtduizend meter hoge Mount
Everest na onenigheid om een potje pin
dakaas. Het broodbeleg werd gebruikt
als wapen in de strijd om de top, de
klim naar de 'Hoge Hemel', zoals de Ne-
palezen de hoogste berg ter wereld noe
men. Voor de Vallekebergse Alpe Vrung
(VAV) is de expeditie van '82 een
schoolvoorbeeld van hoe het niet moet.
Henk Beyer, ambtenaar en fervent klim
mer: „Zulke dingen gebeuren als je top-
klimmers bij elkaar zet. Dat zijn solis
ten. Die willen allemaal de top halen.
Maar een geslaagde expeditie vraagt niet
om individuele topklimmers, maar om
een ijzersterk, hecht team, waar water
dragers net zo belangrijk zijn als de beste
klimmers. Gullit, Van Basten en Rijk
aard vormen in het Nederlandse voet
balelftal een gouden as. Maar hun kwali
teiten komen pas echt tot uiting met om
hun heen stofzuigers zoals Jan Wou
ters".
„De eenzaamheid van mijn nietig schep
sel hier tussen al die bergreuzen. Vind ik
de kracht deze eenzaamheid te overmees
teren en de berg naar de top te bestij
gen?"
Op grote hoogte wordt duidelijk hoe
klein een mens is. Letterlijk en figuur
lijk. Na de verwondering over de over
weldigende natuur komt de drang de ele
menten te bedwingen en de top te halen.
„Als niet tevoren wordt afgesproken wie
de top gaat halen, kunnen er problemen
ontstaan", weet Jos Smeets, oprichter en
spil van de VAV.
„In de aanvang zijn er mensen die zich
drukken om de krachten te sparen voor
de finale. Dat is het begin van een span
ningsveld dat op weg naar de top alleen
maar groter wordt. Menselijke ergernis
jes tellen boven de vijfduizend meter
dubbel. Het is koud, je zit dicht op el-
kaars lip, bent gedwongen tot communi
catie en door de grote hoogte veel eerder
moe. Hoe moeier je bent, hoe geprikkel
der. En steeds maar die vraag: wie is op
het juiste moment in de beste vorm en
mag naar de top?"
De leden van de VAV hebben niet afge
sproken wie de zeven toppen gaan halen.
Maar zij zullen niet uitglijden over een
potje pindakaas. Beyen „Wij kennen el
kaar van haver tot gort. Eikaars nukken,
eigenaardigheden en kwaliteiten. Het
doel is altijd de top. Je traint er twee
jaar voor om het in zes weken te verwe
zenlijken. Samen. Met vrienden die je
oppeppen als je het niet meer ziet zitten,
je rugzak nemen als je moe bent en sa
men de aftocht aanvaarden".
„Dit is geen peptalk van de trainer van
een gezellige amateurclub ergens op een
klein dorp, die in de rust van de wed
strijd zegt: kom op mannen, nog even in
de handen spuwen en dan voor de volle
45 minuten er tegenaan! Kun ie daarna
fijn onder de douche! Bij ons ben je vier
tot vijf dagen met de volle honderd pro
cent concentratie aan het balanceren op
de rand van leven en dood. Hoeveel
slachtoffers heeft deze berg niet op zijn
staat van dienst? Moeten onze nameh
daar onder geschreven worden?"
In de gretigheid naar de top moet het le
ven zwaarder wegen dan de prestatie.
Omhoog klimmen uit een gevaarlijke spleet, een zware klus.
©WUG
Doelwit van de VA V-expedities zijn de hoogtste toppen op zeven continenten.
Op stijgijzers en aan elkaar verbonden met een touw begint de lange weg naar de top.
Uitgeputte klimmers die tegen beter we
ten in de expeditie willen voortzetten
moeten door collega's worden afgeremd
en begeleid op de weg terug. Om die so
lidariteit op te brengen als je twee jaar
hebt getraind en het hoogtepunt nabij is,
is vriendschap haast een vereiste. Niet
voor niets telt de VAV slechts dertig le
den die regelmatig met elkaar optrekken.
Beyer: „Dertig is een magisch getal voor
ons. Wij kriigen de laatste tijd veel nieu
we aanmeldingen binnen, maar we wil
len niet groter groeien. Anders kun je
niet meer van vrienden spreken". Ze
gaan gezamelijk op (berg)vakantie, pas
sen op eikaars kinderen, gaan skiën,
kano varen en natuurlijk klimmen.
Nieuwe leden zijn eerst een jaar op
proef. „Ze hoeven niet bijzonder goed te
kunnen klimmen, als het maar klikt".
Het klikt wanneer de nieuwelingen „ver
draagzaam zijn, doorzettingsvermogen
hebben, kunnen incasseren, de handen
uit de mouwen steken en hard zijn voor
zichzelf'. En nooit paniekerig. Eén tel
onachtzaamheid, een miniem mutje, kan
fataal zijn.
„Werkelijk overal kom je botten tegen,
mensenbotten. De gletsjer neemt en geeft
de nabestaanden later wat restanten te
rug. Hoeveel doden vielen .er al niet op de
Broad Peak, hoeveel doden vielen er niet
op al die tochten: doden die op de berg
moesten worden achtergelaten. Op ae
Gasherbrum 2 liggen alleen op de nor
male route al vier lijken".
En toch is klimmen niet extreem gevaar
lijk, menen Smeets en Beyer. „Het zijn
alleen altijd de dodelijke ongevallen die
de krant halen". Met een goede uitrus
ting en voorbereiding (drie keer in de
week zwemmen, lopen of fietsen en eens
in de zes weken klimmen) hoeven er in
de klimsport geen doden te vallen. „En
je moet nee durven zeggen, hoe groot de
verlokking van de top ook is. Onder
vrienden is dat gemakkelijker dan met
concurrenten".
In het 25-jarig bestaan van de VAV
heeft Smeets nog nooit afscheid moeten
nemen van een vriend. Wel maakte hij
twee jaar geleden bij de beklimming van
de Broad Peak van dichtbij mee hoe een
collega-alpinist uit Duitsland tweehon
derd meter lager te pletter viel.
Dochter Alexandra is een half jaar lid
geweest van een studenten klimvereni-
ging, waarin zij afscheid heeft genomen
van drie clubgenoten. „Ik was behoorlijk
aangeslagen, maar ben toch doorge
gaan". In april leidt ze de expeditie naar
de Mount Elbrus, een gedoofde vulkaan
in de Russische Kaukasus en met 5633
meter de hoogste berg van Europa. Va
der Smeets nam zijn dochter op vier ja
rige leeftijd mee naar 3000 meter hoogte,
nu leidt zij haar vader naar de top. De
angst dat er wat kan gebeuren, blijft.
Thuis en op expeditie. De dood van de
Duitse klimmer twee jaar geleden ligt bij
Jos Smeets nog vers in het geheugen.
Het Nederlandse team was danig aange
slagen door de dodelijk val van Kurt. Ze
hadden hem leren kennen als een vriend
maar konden zijn levenloze lichaam niet
eens begraven omdat het op een onmo
gelijke plek lag. Berging ervan zou moge
lijk nog meer levens hebben gekost. Do
delijk vermoeid moesten Smeets en Paul
Lahaye afhaken. Twee jongere leden van
de VAV zetten de tocht voort. Ze gingen
de nacht in met twintig graden vorst en
vochten tegen de slaap. Uitgeput moes
ten ook zij de aftocht aanvaarden, op
7980 meter. Zeventig meter van de top,
na twee jaar voorbereiding.
Waar ging het mis op hoger dan hoog.
Spanningen, onevenwichtigheid in de
groep, het weer, té goede vrienden, hoog
tekolder, de omstandigheden op de berg,
het ongeluk van Kurt. Hoger dan hoog.
Te hoog? Ging het wel mis?"
Is een expeditie mislukt wanneer de top
niet gehaald wordt? „De top is de bekro
ning van een expeditie, maar de onder
neming zou tekort worden gedaan als
slechts die ene dag telt. Er is zoveel
meer. Het indrukwekkende landschap,
de vriendschapsband, het improviseren,
de ontmoeting met andere culturen.
Voor de één is de top alles, voor de an
der die ene ogenschijnlijk niet te maken
passage en voor weer een ander het tota
le avontuur", aldus Smeets.
De zeven hoogste toppen van de wereld
hebben ieder hun bekoring. Naar vermo
gen en voorkeur hebben de VAV-leden
zich ingeschreven voor de beklimming
van één of meerdere bergen. „Voor ie
dereen wordt het woekeren met eigen ta
lenten, een grensverleggende onderne
ming", vérzekert Smeets. De liefhebbers
van skiën hebben zich ingeschreven
voor de beklimming van de Elbrus, een
expeditie op toursla's. Avonturiers ko
zen voor de Mount Vision op Antarc
tica, de meest ontoegankelijke berg ter
wereld. De enige 'achtduizender', de
Mount Everest, wordt genomen door
twee erVaren klimmers. Wie waarde
hecht aan de ontmoeting met vreemde
culturen koos voor de Zuidamerikaanse
Aconcagua, de Kilimanjaro in Afrika of
de Carstenz Pyramide in Indonesië. „Ik
zie mezelf daar al als een witte sahib, te
midden van zestig papoea dragers. Eerst
een tocht door een dampende jungle en
dan tegen de rotswand op. Fantastisch
toch?!"
De meeste klimmers gaan voor het
avontuur, maar de belangen van de top
zijn groot. De expedities worden gespon
sord door bedrijven en die willen waar
zien voor hun geld. In de contracten met
de sponsors garandeert de VAV naams
bekendheid door reclame op kleding en
publiciteit. Geen van de sponsors eist
zijn geld terug wanneer de top niet
wordt gehaald, maar het is geen reclame
voor Sony als een televisieploeg van Ve
ronica opnames maakt van een totaal
mislukte expeditie die gehuld gaat in
Sony-kleding. De sponsoring legt een
druk op de klimmers, maar is onoverko
melijk. De beklimming van de Mount
Elbrus is met 4500 gulden per persoon
nog enigszins betaalbaar. Maar de expe
dities naar de Mount Everest en de
Mount Vision kosten respectievelijk
30.000 en 40.000 gulden per persoon.
Deze ondernemingen zijn zo duur om
dat ze dubbel zoveel tijd vergen (acht tot
tien weken) en kostbaar materiaal.
Smeets: „Omdat je arbeid gaat verrich
ten op een hoogte waar veel minder
zuurstof is, heb je een periode nodig om
aan de hoogte en het klimaat te wennen.
Naar de Mount Everest wordt geperste
zuurstof meegenomen en dat is heel
duur. De expeditie naar de Mount Vin
son is extra kostbaar door de dure vlieg
reis naar Antartica".
Alle ogen van klimmend Nederland zijn
nu gericht op de eerste van de zeven ex
pedities. Elk moment verwacht de VAV
een fax vanuit Argentinië met daarop
het eerste resultaat: missie geslaagd, top
Acongua bereikt, iedereen heelhuids be
neden.
„We zagen hen beneden wachten. Dan
word je heel emotioneel na al die dagen,
al die belevenissen, al die angst dal je
nooit meer beneden zou komen. We zijn
elkaar huilend in de armen gevallen. Het
'was een risico om de top te bereiken,
maar het was misschien nog een veel
groter risico om beneden te komen".
|eur', of
groot
Idoor
BAREND STRANG
SPANGA - Na vier keer Europ
kampioen te zijn geweest, is J|
van Eijk uit het Friese Spangaj
meente Weststellingwerf) aan
echte uitdaging toe. Maandag i
hij met zijn sledehonden in j
wedstrijd over de Alpen, van Ij
via Zwitserland en Oostenrijk q
Frankrijk.
Elfhonderd kilometer, verdeeld over)
tien etappes. Het prijzengeld bedj
ruim honderdduizend dollar. „Maa
ben al blij als ik de wedstrijd uitlo
Blijft de droom om ooit naar Alaslj
gaan om deel te nemen aan een va
beroemde wedstrijden dwars dooiLoor
Amerikaanse staat. De 36-jarige jcHRISTA
Eijk is nu in volle training met zijn)
rische husky's. Vier tot vijf keer'
week traint hij in het Smilder bos fELFT -
de grote wedstrijd over de Alpen. Alten ertus
selend in galop en in draf. Tot ni^d de 'e<
deed hij mee aan sprintwedstrijden|e meer
gaat het om de lange afstand, bijna:
weken lang iedere dag 100 kilonpl P
Dat wordt een kwestie van dravenjchniek. 1
kunnen de honden eindeloos volhoiïlen en o
maar daarvoor moeten ze wel eer&n die n<
dere spieren oefenen. Anderhalf uuritlj5jtjes
hollen ze met de zware kar - samel
hün baas 300 kilo - over de bosp{~
Ongeveer 37 kilometer leggen ze I
mee af. In volle galop bereikt het tvi
meter lange span snelheden van teg#1 1S een
35 km/u. Vlak voor een kruispunt pj^ötes o
Van Eijk een kort commando en feP^r-
vliegen de honden de juiste richtinrn^bo^ v1
'Hó' betekent links, 'Gee' (dzjifjjhe Umv
rechts. Het zijn internationaal gebrFaa! van
kreten in de taal van de Eskimo's, weldig fee:
Het begon twaalf jaar geleden toen|m a.'s stu,
Eijk een keer in Lapland ging vissP enige hi
zalm en forel. Hij zag er husky's l#s het var
vond ze leuk en nam er één. Almacht r
volgde de tweede. „Dan is het net|8st8eest g
een besmettelijke ziekte uitbreek?2!1 gewerl
eens heb je er drie. Het wordt de 'Spin8> dest
sche valkuil' genoemd. Als je aaxip van Bes
sport begint, ga je steeds verder". voor Del
Nu bezit Van Eijk 44 honden. VijJe8aan- He
geleden begon hij zelf met fokke# dat de s
ging hij op zoek naar meer ruimt# advies g
hij had in Nieuwveen, een dorp (8 te lekei
de rook van Amsterdam. Hij vonfee univer
nieuwe woonplaats in Spanga. Nu en de
hij op een tuinderij in Luttelgeesthzelf op,
vrouw Karin, die het fokprogramrafdden ond
voert, kreeg een baan in de gevang
Tien jaar geleden werd Karin in her
erland Nederlands kampioene. Zijlolt,
kort daarna toen ze een keer de kni
den verrekt had en bang werd op dlzijn natu
Vanaf dat moment liep John van Ei geschre'
wedstrijden in Europa af, in alle Ipn er een
waar wintersport wordt beoefendleen een
derland kent trouwens tussen de tl feit, dat
en honderd sleehondenteams varig vijftig j;
het algemeen goede kwaliteit, dafierwijs wj
een KLM-gezagvoeder die bijnaudei: „Hei
kwart eeuw geleden begon met hin geen
voeren van husky's uit Alaska.
Drie jaar geleden werd Van Ei
Frankrijk voor de eerste keer Eul
kampioen, een jaar later herhaal^
die prestatie in Duitsland. Vorig jacn geheel'
haalde hij twee Europese titels, zoovendien
de sprint als op de 'long trail'. >r ingenie
De wedstrijd over de Alpen, de Aien de mi
genaamd, kent twee nachtetappep pagina'*
honden dragen trekharnassen met jen weten
terend materiaal, terwijl de baahonderd
hoofdlamp op heeft. Zo kan hit de geïnti
waar de dieren lopen. Tijdens diejdet heeft
ten moeten de deelnemers ook eenjllende gr<
opslaan. Dat betekent voer voor dad door 1
den meenemen, eten voor jezelf eop de pe;
slaapzak die goed is voor veertig geind jarei
onder nul. Je mag in een tent ser de perii
maar Van Eijk verkiest de slede, i
als het regent wordt het buiten slaÉ^naM
gelast, want aan regen zijn poolh|
niet gewend. „Het mag geen dier'
lerij worden. Als ze in de nattighi
gen, krijgen ze stijve spieren".
Een probleem is dat Nederlam
heuvels kent, zodat er alleen mi
vlakke parcoursen kan worden g<
Dat betekent dat niet de juiste sj
bouw kan worden ontwikkeld,
een helling op is straks niet erg,
af wèl. Dat zijn de honden niet
Dan moet je uitkijken voor hun
der- en polsgewrichten. Als m'n
uitvallen, is het juist door dat so
sures. Daarom moet je met versl
werk gaan en de honden num:
stellen".
Van Eijk is realist: „Winnen
nooit. Amerikanen en Canadez<
nen al vanaf november in de sni
maken afstanden. Ik ben al blij al
wedstrijd uitloop. Het is niet allee
de honden zwaar, maar ook voor
Ik heb gehoord dat je heel gedepri
kunt raken als je honderd kilome
de slee staat. En je zult ook de
tegen een berg omhoog moeten
Dan zul je toch van de slee af mi
Het is een dure sport, alleen al d<
voer. Want de honden hebben he
van he?t beste nodig. Vooral veel
en eiwitten voor de spieren. Va
heeft een dierenvoederfabrikai
sponsor, anders kon hij het wel ve
„Het is een mooie sport omdat
met dieren werkt. Het klinkt gek
het is ongelofelijk dat een husk
prestatie voor je wil leveren. En d
maal zonder doping en zonder z
In Nederland werken we nooit n
zweep. Dat is taboe. Een husky w
leen voor je als je hem een beetji
geeft. Een geslagen husky is een
ken husky. Die zal nooit wat
doen. De leidhonden reageren
commando's, de rest volgt.,Een le
wordt als leidhond geboren. Die
mer dan de rest". Maar voor a
den, ook voor de simpele harde v
geldt hetzelfde: „Je kunt zien dal
leuk vinden. Dat is belangrijk".
visie spr
schillende
Pas ge
'dt een
