Sociale zekerheid alleen met
minder werklozen betaalbaar
[AiÉB
i
Verzekeren in buitenland tegen ziektekosten blijft moeilijk
Stekelenburg voorspelt verdere
verzachting van wao-maatregelé
Zware kritiek op protectionisme van
BINNENLAND
r 1
Sieidóv (Souount
DINSDAG 14 JANUARI 199^
DEN HAAG De vraag is vrij sim
pel. Is het mogelijk als Nederlander
een ziektekostenverzekering te slui
ten in het buitenland, die een dek
king geeft voor ziektekosten die in
Nederland worden gemaakt?
Of met andere woorden: kan ik mogelijk in
het buitenland terecht, nu de premies voor
de ziektekostenverzekering als gevolg van
awbz en wettelijke bijdragen torenhoog op
lopen? Nee, zegt Peter Guilford, voorlichter
van de Europese Commissie, dat kan niet.
Nog niet, althans. In Maastricht mag dan af
gesproken zijn dat verzekeringen binnen de
EG ook horen tot de vrij te verhandelen
goederen en diensten, uitvoering van die af
spraak laat nog enkele jaren op zich wach
ten. Eerst moet ook het Europees Parlement
er nog zijn goedkeuring aan hechten, en bo
vendien was de afspraak dat die vrije markt
voor ziektekostenverzekeraars pas per 1 ja
nuari 1994 zou worden ingevoerd.
Wie zijn blik begerig richt op die datum,
met het idee dan razendsnel via een mis
schien goedkopere verzekering Simons en
zijn gelijknamige plan beentje te kunnen
lichten, wacht een domper. De EG-landen
hebben met het oog op de specifieke aanpak
van de afzonderlijke staten van de ziekte
kosten wel enig voorbehoud gemaakt. Zo
kunnen de landen afzonderlijk afwijken
van de afspraak, als het „algemeen belang"
dat vereist. De clausule is met name opgeno
men omdat ziektekostenverzekering zo
nauw samenhangt met het gehele sociale
stelsel in een groot aantal landen. Vrijgeven
van die verzekering aan „de markt' bete
kent dat in die landen dat hele stelsel op de
helling gaat.
Verbod
Dat betekent dat de consument die straks bij
een buitenlandse maatschappij komt met de
vraag hem te verzekeren, hoogstwaarschijn
lijk als antwoord krijgt dat de Nederlandse
regels hem dat verbieden. Want de Neder
landse overheid zal vrijwel zeker gebruik
maken van die uitzonderingsclausule, al was
het alleen maar om te voorkomen dat Ne
derlanders vergrijzingsbijdragen, omslagre
gelingen en awbz-premies ontduiken. Dat is
immers in strijd met dat 'algemeen belang'.
En als die buitenlandse maatschappij wel
een pakket mag aanbieden voor gebruik op
de Nederlandse markt, dan zit daar uiter
aard de verplichting bij dat de door de over
heid ingevoerde heffingen ook door die
maatschappij worden geïnd en afgedragen.
„Uiteraard staat het eenieder vrij om, als
een land verwijst naar het algemeen belang
om massaal verzekeren in het buitenland te
gen te gaan, bij het Europese Hof te proce
deren", zegt Guilford. „Maar ik kan het nie
mand aanraden. De lidstaten hebben zowel
afzonderlijk als gezamenlijk binnen de EG
heel goede, heel dure en heel veel advoca
ten. En de EG-afspraken zijn duidelijk. Dat
lijkt me dus niet zo zinnig".
Overigens is het nog de vraag of buiten
landse verzekeraars wel zo staan te dringen
om die voor Simons vluchtende Nederlan
ders op te vangen. Hoe gek het met de hui
dige tarieven voor ogen misschien ook
klinkt, ziektekostenverzekeringen zijn niet
de recordbrekende financiële melkkoeien
waar ze voor gehouden worden. Ze worden
door maatschappijen vaak gebruikt om
klanten te winnen, en die ook van andere
diensten gebruik te laten maken. De win
sten op de ziektekostenverzekering zelf, zo
zeggen deskundigen, zijn relatief gezien ge
ring. Gezien de vele diensten die daar te
genover staan, de investeringen, de politie
ke barrières, kan het dus nog wel even du
ren vooraleer buitenlandse maatschappijen
de stap wagen.
Strengere eis
stikstofoxydeerg
UTRECHT De Stil
Natuur en Milieu heeftfORK
een brief aan de TweedJdent G
mer en minister Aldersn camp
lieu) op aangedrongen ëeft van
pere eisen te stellen ai Van de
uitstoot van stikstofoyjnden
Dan is mogelijk nu i>n. Zeser
techniek beschikbaar heeft g
stookgassen beter te re^ beleid
De stichting doelt op h er voor
nox-systeem waarvoor Wel ter
onlangs de milieuprijs vt>0k de I
industrie won. De n0en. Ho
techniek is geschikt vo^emocra
gasgestookte industriële niet min
laties, raffinaderijen, kgden da
centrales en afvalstrom^j naam
COMMISSIE-WOLFSON KIEST VOOR AANPAK VOLUMEBELEID
AMSTERDAM De op
luchting is groot dat in de
commissie-Wolfson na een
paar maanden studeren en
delibereren alle neuzen
toch dezelfde kant op ble
ken te staan. „Dat is vrij
uitzonderlijk voor de
PvdA en zeker gezien het
onderwerp, waarbij het
wemelde van de heilige
huisjes", zegt de Amster
damse econoom Rick van
der Ploeg. „U zult deze
keer geen taferelen mee
maken zoals bij de PvdA-
commissie Van Kemena-
de, met het nodige gekis
sebis achteraf".
De commissie-Wolfson kwam
medio vorig jaar niettemin on
der piinlijke barensweeën ter
wereld. De PvdA had net de
omstreden ingrepen in de wao
en ziektewet achter de rug.
Tijdens een partijcongres in
Nijmegen kondigde vice-pre-
mier Kok aan dat verder ge
studeerd moest worden op de
toekomst van de sociale zeker
heid. Want dat stelsel van
voorzieningen, zo waarschuw
de Kok, dreigde onbetaalbaar
te worden. Aan Wolfson en de
zijnen de taak een Ei van Co
lumbus uit te broeden.
Het ministerie van sociale za
ken leverde meteen boter bij
de vis. Anno 1991, zo becijfer
de het departement, stonden
tegenover elke 100 mensen
met een baan 86 mensen met
een uitkering. Als gevolg van
de vergrijzing zou deze ver
houding rond de eeuwwisse
ling al dramatisch verslech
terd zijn: 100 uitkeringen op
elke 100 werkenden. In 2030
zouden er bij ongewijzigd be
leid veel meer mensen met
een uitkering zijn dan mensen
met een baan: 140 op elke
100.
De opdracht aan de commissie
luidde in feite: hoe dring je het
beroep op de sociale uitkerin
gen dramatisch terug?
Wie had verwacht dat de club-
Wolf son zou kiezen voor de
invoering van een mini-stelsel
(gegarandeerde minimum-uit
keringen met daarbovenop
mogelijkheden voor indivi
dueel of per bedrijfstak bijver
zekeren) komt van een koude
kermis thuis. Een mini-stelsel,
zo concludeert de commissie,
ondergraaft de solidariteit die
aan de basis van het zeker
heidsstelsel ligt. De opbrengst
(bruto 8 miljard gulden per
jaar) zou onvoldoende zijn om
zo'n forse ingreep te recht
vaardigen.
Acht miljard is toch niet niks?
„Klopt, maar voor de koop
kracht van de burgers maakt
het niet zo veel uit. In een
mini-stelsel daalt de premie
last omdat de uitkeringen la
ger zijn. Maar dat voordeel
raakt de werknemer weer
kwijt aan de particuliere maat
schappij waar hij zichzelf voor
een aanvullende uitkering
gaat bijverzekeren. Bovendien
zitten er nogal wat haken en
ogen aan een mini-stelsel. Zul
len burgers met een zwakke
gezondheid of mensen die
werken in een risicovolle be
drijfstak niet de dupe worden?
Wat betekent dat voor de
loonkosten in zo'n bedrijfstak?
De nadelen wogen voor ons al
met al zwaarder dan de voor
delen".
De aanpak van de commissie-
Wolfson staat geheel in het te
ken van het zogeheten volu
mebeleid. Het systeem van de
sociale zekerheid moet volgens
de studiegroep zó worden in
gericht dat wie in het sociale
vangnet belandt, zo snel moge
lijk weer aan werk wordt ge
holpen. Ook veel meer vrou
wen en allochtonen zouden
een plaats op de arbeidsmarkt
moeten vinden. De redenering
is simpel: hoe meer mensen
werken, hoe breder ook het
draagvlak van de sociale ze
kerheid is en des te gemakke
lijker de uitkeringen op peil
gehouden kunnen worden.
Om zo'n volumebeleid te laten
slagen, haalt de commissie
heel wat uit de kast. Van der
Ploeg: „Om te beginnen moet
de uitvoeringspraktijk, die nu
voor de wao en ziektewet in
handen is van werkgevers en
werknemers, drastisch verbe
teren. Deze organisaties de
GMD en GAK moeten veel
bedrijfsmatiger gaan werken,
waarbij ze aan het eind van
het jaar op hun resultaten
worden beoordeeld. Dat bete
kent het volgende: slaagt men
er in het beroep op uitkerin
gen in te dammen, dan mag
het bespaarde geld gebruikt
worden voor het opzetten van
bijvoorbeeld arbeids-begelei-
dingsprogramma's. De contro
le op het functioneren van de
uitvoeringsorganisaties moet
onafhankelijker worden. Ar
beidsongeschikten moeten va
ker worden herkeurd".
De rijksoverheid moet even
eens een stevige duit in het
zakje doen. Als het rijk van
werklozen eist om werk of
scholing te aanvaarden, dan
heeft de overheid op haar
beurt de plicht werk of scho
ling aan te bieden, zo meent de
commissie. „Al na een half
jaar werkloosheid zou de mo
gelijkheid van een werkerva-
rings- of scholingsprogramma
moeten worden aangeboden.
Werklozen of arbeidsonge
schikten die daar aan meedoen
moeten een activiteitentoeslag
van nul tot tien procent krij
gen. Het idee hierachter is dat
positieve prikkels beter wer
ken dan negatieve. Maar geen
misverstand: wie niet mee
werkt moet wat ons betreft re
kening houden met fikse straf
kortingen".
Dat klinkt allemaal veelbelo
vend, maar het opzetten van
scholingsprogramma's en het
geven van toeslagen zal het
rijk wel handenvol geld kos
ten. Waar denkt u dat van
daan te halen?
„Als dit volumebeleid slaagt
levert het geld op, omdat er
minder uitkeringen verstrekt
hoeven te borden".
Het CDA en trouwens ook
vice-premier Kok zien u al
aankomen. Kok roept bij elke
gelegenheid dat je een gulden
eerst moet verdienen voor je
hem mag uitgeven.
„Ik erken dat ons hele verhaal
aardig wat geld kost. Maar we
kunnen er niet omheen dat je
zonder een flinke geldinjectie
onvoldoende bereikt, de
vruchten pluk je nu eenmaal
pas later. Wat mij betreft mag
voor die scholingsprogramma's
dan ook best geld geleend
worden. We doen overigens
ook suggesties voor bezuini
gingen elders. Zo zijn het
vooral de midden- en hogere
inkomens die van subsidies,
ruim dertig miljard per jaar,
profiteren. Daarvan zeggen
wij: dat subsidiegeld mag best
op een meer Robin Hood-ach-
tige manier uitgegeven wor
den. Minder geld voor de rij
ken, meer voor de zwakken en
allochtonen. Wat mij betreft
mogen ook de hypotheken op
de helling. Het is toch gek dat
iemand met een topinkomen
zestig procent van zijn rente
mag aftrekken en Jan met de
Pet maar 35 procent?".
In het rapport lees ik verder,
vrij vertaald, dat het gezin als
hoeksteen van de samenleving
heeft afgedaan?
„Inderdaad. Wij pleiten ervoor
de kostwinnerstoeslagen voor
werkenden langzaam af te
bouwen. Uitkeringen moeten
meer geïndividualiseerd wor
den. Dat zal tot gevolg hebben
dat veel meer vrouwen aange
spoord worden te gaan wer
ken. Daarop staat nu nog een
boete, omdat hun werkende
echtgenoot dan hoger voor de
belastingen wordt aangesla
gen".
„Bij de uitkeringen is het nu
nog zo dat je beter apart kunt
wonen dan samen, want in het
eerste geval krijg je twee keer
een volledige uitkering, en in
het andere geval één uitkering
met een toeslag. Wat ons be
treft moet dat straks anders,
zodat sociale rechercheurs
geen tandenborstels meer hoe
ven te tellen. Let wel: deze
voorstellen hakken er diep in.
Ze staan op gespannen voet
met de inkomenspolitiek die
i'arenlang is gevoerd. Met deze
ceuze schurken we als PvdA-
commissie eigenlijk dichter te
gen de VVD aan dan tegen het
CDA dat er grote moeite mee
heeft dat gezinsidee met één
kostwinner los te laten".
Zijn er nog meer heilige huis
jes omver geschopt?
„Nou er zijn wel wat oude
koeien terug de sloot in gedre
ven. Zo hebben we definitief
•orzittei
le R,
:d wor
parlen
rieden
fernamt
minde:
somm
niets
gesprc
|onele c
van
ar in.
met h
aatsrecl
5 is gesi
•®en beto
Als het aan de commissie-Wolfson ligt krijgen uitkeringsgerechtigen zo snel mogelijk w^on ove
baan. lij trad
FOTO: leger.
iets voi
het eind van het liedj{ncj teg<
de hele economie op eewant d,
ter pitje gaat draaien,
financiële draagvlak
verzorgingsstaat afkaL^^.
daarbij is niemand gebf*/
afgerekend met het idee van
een basisinkomen voor ieder
een, omdat zo'n basisinkomen
niet bepaald tot werken aan
spoort. En onze lijn is: werk
boven inkomen. Een andere
oude koe waar we mee hebben
afgerekend is dat een macro-
economisch beleid van ar
beidstijdverkorting goed is
voor de werkgelegenheid. On
zin! Dat zeg ik hardop. Want
~ve aj
Ziektekosten
premies van
ambtenaren
gaan omlaag
UTRECHT De ziektekos
tenverzekeringen voor ambte
naren hebben hun premies per
1 januari 1992 verlaagd. Bij de
IZA's (600.000 verplicht verze
kerde gemeente-ambtenaren)
is de procentuele werknemer
spremie, die per IZA verschil
de en die vorig jaar maximaal
2,6 procent was, voor alle ver
zekerden teruggebracht tot 1,3
procent. Het werkgeversdeel is
met 4,12 procent (was maxi
maal 4,11) vrijwel gelijk geble
ven. De nominale premie die
de ambtenaren moeten betalen
was vorig jaar 156 gulden en is
nu gestegen tot 198, hetzelfde
bedrag als de ziekenfondsver
zekerden dit jaar betalen. De
premies voor IZR (125.000 ver
plicht verzekerde provincie
ambtenaren) en GVP (125.000
politie-ambtenaren) zijn vrij
wel op hetzelfde niveau vast
gesteld.
m*.
tf.
AMSTERDAM Voorzit
ter Johan Stekelenburg
van de FNV zegt aanwij
zingen te hebben dat de
kabinetsplannen voor de
wao en ziektewet nog ver
der zullen worden afge
zwakt.
In zijn nieuwjaarsrede gisteren
in Amsterdam wilde hij daar
verder echter niet op ingaan.
Hij wees er op dat de meeste
plannen eerst nog in wetge
ving moeten worden omgezet
en dat er nog „wat scheuten
water in de wijn zullen gaan".
FNV-voorzitter Stekelenburg.
Stekelenburg zei dit om aan te
geven dat de gezamenlijke
FOTO: ANP vakbeweging in deze kwestie
niet alleen maar verlies heeft
geleden. Hij noemde het ook
een winst, dat het kabinet op
de grenzen van zijn macht is
gelopen, nu de weerstand te
gen de maatregelen in de sa
menleving zo hevig is geble
ken. Nietemin ziet het er ook
volgens Stekeleneburg naar
uit „dat in 1992 onrecht tot be
leid verheven dreigt te wor
den".
De FNV-voorzitter verweet
het kabinet ook te weinig te
doen aan de werkgelegenheid.
Bovendien zal de werkloos
heid voor het eerst sinds jaren
weer stijgen. Het Centraal
Planbureau (CPB) verwacht
voor dit jaar een verlies van
ongeveer 8000 arbeidsjaren.
Economisch wordt 1992 vol
gens Stekelenburg een kwak
keljaar en hij pleitte er daarom
voor dat de overheid betere
voorwaarden schept voor in
vesteringen en infrastrutuur
(wegen en spoorlijnen). Diver
se projecten worden door de
overheid onnodig vertraagd,
zoals de aanleg van de Hoge
Ook de eco-tax, een belasting
op produkten die slecht zijn
voor het milieu en een heffing
op het gebruik van energie
door bedrijven, kan de werk
gelegenheid bevorderen. De
ongeveer zeven miljard gulden
die zo'n eco-tax volgens Steke
lenburg zal opbrengen, kun
nen worden gebruikt om de
arbeidskosten te verlagen.
„Het moet in elk geval niet in
de schatkist verdwijnen", zei
Stekelenburg.
Met betrekking tot het plan-
Simons verweet hij de werk
geversorganisaties ineens
muisstil te zijn, nu er wordt
gesproken over verlaging van
il op K
moei
deze 1
biedei
sjeik
Sabah
hebbei
de ziektekostenpremie», maar
voorzitter Rinnooy Kiakse ri
destijds grote kritiek acht pl
plan voor een nieuwederopl
verzekering tegen zi(s op z<
ten. „Toen maakte hij» wapei
stampij, maar nu zwijs teger
zei Stekelenburg, „terdagblac
VNO er altijd als de kiiem zijl
is als het om verlagingiat Ku\
rieven gaat. Maar men: august
nu kennelijk in de lang be
doordat men zich eirdt op r
jaar veel te gemakkeljpf w:i
het karretje heeft late,
nen van een beperkt ain El
den, zoals verzekeri
cerns". En die concernïRK
nu voorkomen dat de^tros
omlaag gaan. (gesteld
Ten slotte hield Stek^en na
weer eens een pleidcfen| ^u:
verdere arbeidstijdvefo tussei
(atv). Dat zou moetepr de uj
ren in de vorm van e^akkoo:
of zelfs driedaagse weimarath
werde
De be
in Me
;oord
SUSKE EN WISKE
LAMBIK BABA STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE VAN VOORST TOT VOORST:
E] r m lonmrmu
viuiht, TUDiriS WELKE
LflriBiK vnti zuti mm-
tj krm Bcnomn. sirpt
ons mm in new dehu
OVER m EER 70E5TEL
YRh OE MOW5E L0LH7-
VRRRTHRRTSl HRPP'J
Bisunnmo soriBRj
(c) Standaard UitgeverlJ/Wavery Productions
WASHINGTON Staats
secretaris van defensie
Van Voorst tot Voorst
heeft gisteren in Washing
ton zware kritiek geuit op
de neiging van Amerika
haar defensie-industrie te
beschermen tegen concur
rentie uit Europa.
Die Amerikaanse politiek
heeft volgens Van Voorst „ne
gatieve consequenties voor de
geallieerde samenwerking" en
is „de beste manier om in Eu
ropa de naar binnen gekeerde
krachten te doen ontwaken".
Van Voorst is sedert afgelopen
weekeinde in Amerika voor
gesprekken over de nieuwe
luchtmobiele brigade die Ne
derland opzet volgens afspra
ken in NAVO- en EG-verband
na de opheffing van het War
schau Pact. Onder meer zal de
staatssecretaris in de VS Ame
rikaanse helikopters bekijken
die ons land ten behoeve van
die brigade zou kunnen aan
schaffen.
In een toespraak voor de 'Ne
therlands-American Amity
Trust' in Washington zei Van
Voorst onder meer: „De VS zet
andere landen terecht onder
druk om hun markten, ook op
het gebied van militair mate
rieel, te openen. Maar Ameri
kanen hebben de neiging om
zich uitsluitend te concentre
ren op de ondeugden van hun
bondgenoten en om hun eigen
protectionistische wetgeving
en procedures te vergeten".
Volgens de Nederlandse
staatssecretaris verhullen de
Verenigde Staten hun protec
tionisme veelal in het argu
ment dat hun nationale veilig
heid in het geding is en dat de
eigen industriële basis voor
Amerika's defensie in stand
moet blijven. Van Voorst zei
dat de Amerikaanse regering
wel gevoelig is voor de Euro
pese bezwaren, maar dat het
Congres (volksvertegenwoor
diging) „indrukwekkende
wetten heeft aangenomen om
de nationale defensie-industrie
te beschermen".
Dwingen
In de Amerikaanse politieke
werkelijkheid is sprake van
een soort herenakkoord tussen
regering en Congres. Ook de
regering is op defensiegebied
protectionistisch, maar ze laat
de actie terzake vooral aan het
Congres over, zodat tegenover
het buitenland de schuld kan
worden gegeven aan het min
der aanspreekbare Congres. In
de VS zijn thans wetten en
presidentiële besluiten van
kracht die het Pentagon (mi
nisterie van defensie) vrijwel
dwingen om orders in eigen
land te plaatsen ('buy Ameri
can') en die verkopen aan het
buitenland in ruil voor Ameri
kaanse compensatie-orders in
die landen, belemmeren.
In de VS gaat Van Voorst met
name twee Amerikaanse heli
kopters bekijken, de Apache
en de Comanche, die voor de
Nederlandse luchtmobiele bri
gade in aanmerking zouden
komen. Ons land heeft daar
naast ook het oog op Italiaanse
en op gemeenschappelijke
Frans-Duitse modellen. Het
gaat om vele tientallen toestel
len, zowel gevechts- als trans
porthelikopters. Met
Nederlandse order is
miljard gulden gemo^H
zit erin dat Den Haajj^Pg
te kiezen leverancier
staande uitvoeringen PTsy
sen, om over een aar» r*
nieuwe toestellen te 1
nu nog in ontwikkelitó^l
Waarnemers in WdMH
meenden gisteren dat^,
zeer klein is dat
Amerikaanse heliko£^g^
aanschaffen. Politiekefcgya
gingen zouden vooijRB
om 'Europees te kopflfcM
zoveel kritiek is op hgWgj
kaanse protectionism^®*
ropa al sedert tienté'
ongeveer tienmaal
fensiematerieel i
gekocht als omgekeef
de Europese comporr
nen het NAVO-bor
schap een zelfstandig! S1
ter nastreeft. uitv0
