1
Grote mysteries rond
Blauwe Engel opgehelderd
A
Königscollectie stiekem overgebracht naar Zagorsk
HUISI
■RAADk
Donkere wolken bove
bestedingspatroon '92P
w
KUNST/RTV
[Led
CONSUMENTENINFORMATIE
Nieuwe f ietsaccu geeft constante verlichting
„HOE ZIT DAT DAN
'Spirovent' haalt storende
geluiden uit cv-leidingen
CckUcSoivuMit
DINSDAG 14 JANUARI 1992^^
LONDEN Wat staat er
in de talrijke brieven die
Mariene Dietrich kreeg
van de stapelverliefde Er-
nest Hemingway? Werd ze
als kind seksueel mis
bruikt? Naar het lijkt wor
den nu eindelijk in het
boek van haar dochter de
grote mysteries rond de
mooie Blauwe Engel op
gehelderd. Zelfs de meest
fundamentele feiten wa
ren tot nu toe onduidelijk.
Waar werd Mariene Die
trich geboren, en wan
neer? (Zelf zegt ze dat ze
nu 91 jaar is.) En wat was
de basis van haar huwe
lijk, dat 52 jaar standhield,
met een man die ze zelden
zag?
Maria Riva, de 66-jarige doch
ter van Dietrich en haar enige
kind, heeft kennelijk besloten
terug te komen op een af
spraak met haar moeder om
de biografie pas te publiceren
na de dood van de filmster.
Haar boek, 'Dietrich, Mijn
Moeder', is gekocht door een
Newyorkse uitgever voor bijna
twee miljoen gulden, en dege
nen die het manuscript al on
der ogen hebben gehad zeggen
dat het „in zal slaan als een
bom". De veiling van de we
reldrechten heeft het afgelo
pen weekeinde plaatsgevon
den en er gaan geruchten dat
Orion Books meer dan 900.000
gulden heeft geboden voor de
Britse rechten. Anthony
Cheetham, directeur van
Orion Books, zegt dat het boek
het eerste waarheidsgetrouwe
portret is van één van de
grootste sterren ter wereld, en
dat het geschreven is met
openheid en genegenheid.
„Het boek geeft antwoord op
veel brandende vragen, maar
is niet zo venijnig geschreven
als bijvoorbeeld 'Mommy, Dea
rest', het boek van de dochter
van Joan Crawford", aldus
Cheetham. „Het zal één van
de belangrijkste publicaties
van het jaar worden".
Neurotische dwang
Maar in het bescheiden appar
tement in Parijs waar Dietrich
de afgelopen zestien jaar prak
tisch als een kluizenaar heeft
geleefd, is de stemming verre
van vreugdevol. Dietrich doet
op het ogenblik al een poging
de publicatie van het boek van
Bernard Hall, haar vroegere
privé-secretaris, te verhinde
ren. Het boek van Hall be
schrijft haar als een gierige
vrouw met een neurotische
dwang tot schoonmaken,die
haar vroegere vrienden zwart
maakt. Een derde boek, dat
enkele liefdesaffaires van de
ster behandelt, staat nog op
stapel.
Deze laatste twee boeken zijn
al kwetsend genoeg voor een
vrouw voor wie haar privacy
een obsessie is, maar ze zijn
geschreven door buitenstaan
ders. Het boek van haar doch
ter is geschreven door iemand
die haar levensverhaal van
binnenuit kent. Dit heeft de
bejaarde filmster bijzonder ge
schokt. Een auteur die be
vriend is met Mariene Die
trich en haar al meer dan der
tig jaar kent, belde haar vorige
week op om haar het nieuws
van haar dochters boek te ver
tellen. Hij zei: „Mariene en
Maria hebben altijd zeer goed
contact met elkaar gehad en
het bericht kwam voor haar
als een donderslag bij heldere
hemel. Eerst wilde ze niet ge
loven dat haar dochter haar
zoiets kon aandoen, maar nu is
ze woedend en ik geloof zeker
dat ze gerechtelijke stappen
gaat ondernemen om de publi
catie te verbieden".
„Maria heeft altijd vrije inzage
gehad in de persoonlijke pa
pieren van haar moeder. Zij is
absoluut de enige ter wereld
die de waarheid kent omtrent
Marlenes verhoudingen met
enkele van de bekendste men
sen van deze eeuw. Ze hadden
met elkaar afgesproken dat
Maria een autobiografie over
Mariene zou schrijven, maar
pas na de dood van haar moe
der. Mariene heeft haar gehei
men altijd zeer zorgvuldig be
waard. Ze had nooit gedacht
dat haar dochter haar op deze
manier zou uitleveren aan het
publiek. Ze is er kapot van".
Glad ijs
Maria Riva's motieven voor
haar plotselinge beslissing nu
al tot publicatie over te gaan
zijn onduidelijk, maar vrien
den zeggen dat Riva's man,
een ontwerper, ziek is geweest
en dat ze daarom geld nodig
hebben. Maar wanneer Die
trich besluit aan te tonen dat
de overeenkomst tussen haar
en Maria wettig is, zullen ze
het in de rechtszaal moeten
uitvechten. „Als Maria per
soonlijk materiaal heeft ge
bruikt dat het eigendom is van
haar moeder, begeeft ze zich
op zeer glad juridisch ijs", zei
Dietrichs vriend. „De brieven
van Hemingway zijn bijvoor
beeld erg waardevol. Ze leg
gen een jarenlange hechte
vriendschap vast en zijn waar
schijnlijk de enige exemplaren
van Hemingway's geschriften
die nog nooit zijn gepubli
ceerd. Mariene zal haar priva
cy met hand en tand verdedi
gen. Dit is nog maar het begin
van deze oorlog".
Na haar gigantische succes als
filmactrice was Dietrich ar
tieste in een cabaret tot aan
haar pensioen, waarna ze zich
terugtrok in haar driekamer
appartement in Parijs. De con
ciërge van de flat kent haar
als madame Sieber, de naam
pijkerhoi
f*
mii
proe
(VARA)
bij
de Pvi
Mariene Dietrich in haar glorietijd.
van de man die 52 jaar jaar
haar echtgenoot was en die in
1976 overleed. Ze zag hem
echter zelden en heeft nooit
met hem samengewoond. Die
trich brengt haar dagen door
met dwangmatig schoonma
ken, koken, en urenlang rod
delen met haar vrienden over
de gehele wereld. Tot vorige
week sprak zij haar dochter,
die in New York woont, een
paar keer per dag.
In haar autobiografie, die in
1989 uitkwam, sprak Dietrich
luchtig over haar vele 'intieme
verhoudingen', maar gaf wei
nig details. Het is juist het
vraagstuk van haar seksuali
teit waardoor haar dochters
boek opzien zou kunnen ba-
Hitler
Het is bekend dat Hitier door
haar geobsedeerd was na het
zien van haar vroege films en
dat hij zijn adviseurs, onder
wie Joseph Goebbels, naar
haar toe stuurde om een af
spraak te maken. Ze wees hem
resoluut af. Dietrichs verhou
dingen met acteurs als Gary
Cooper, John Wayne ©id van P
Gilbert zouden zich hoeetos.
gespeeld op cruiseschj
filmsets en in siaa--
over de gehele were)C2UNCl
sommige vertrouweliriL+ COLl
gen dat Mariene lard Kiley
daarnaast ook levensl(L4 A CA
bische verhoudingen jnna, Johi
beroemde vrouwen. IPER HO(
(c) The Sunday TimlCl COM1
I, Paul Jul
P
(EO) Tl.
meer
ondei
MOSKOU Niet alleen wa
pens, maar ook illegaal ver
kregen kunstwerken dreigen
uit de voormalige Sovjetunie
weg te lekken naar het Wes
ten. Dit dreigt onder meer te
gebeuren met tekeningen uit
de Königs-collectie, die tijdens
de Tweede Wereldoorlog door
de nazi's tegen een schijnver-
goeding in Nederland werden
gekocht. Later verhuisden ze
als oorlogsbuit naar Moskou.
Een tekening uit deze collectie
zou inmiddels naar Engeland
zijn gesmokkeld door Viktor
Louis. Deze Russische zaken
man ontkent in alle toonaar
den dat hij iets met de smok
kel te maken heeft. De Mos-
kouse kunsthistoricus Andrej
Rastorgoejev toont zich, af
gaande op Louis' beslist niet
vlekkeloze reputatie, aller
minst onder de indruk van
diens verklaringen van on
schuld.
Ook andere kunstwerken ver
dwijnen uit Moskouse musea
om vervolgens in het Westen
op te duiken. Zo kocht een
museum in het Westduitse
Bremen onlangs twintig teke
ningen terug uit een collectie
die het Rode Leger er aan het
eind van de oorlog had wegge-
roofd. Medewerkers van het
museum verklaarden dat ze de
kunstwerken van onbekenden Lede Ogen
hadden hadden overgenomen
voor een kwart van
.de. Een gedeelte van de beta
ling vond plaats in goederen
en diensten, lees: voedsel en
elektronica. Het gezaghebben
de dagblad Izvestia meldde vo
rige week al dat 'unieke
kunsttrofeeën' steeds vaker
gebruikt worden als ruilobject
voor levensmiddelen, medicij
nen en andere westerse goede-
Dit gesjacher met kunstwer
ken, waarvan Rusland in feite
niet eens de rechtmatige eige
naar is, dreigt een hoge vlucht
te nemen nu musea, archieven
en bibliotheken het wettelijke
recht hebben gekregen om
zelfstandig beslissingen te ne
men over de eigen collecties.
In meer bonafide Russische
kunstkringen ziet men deze
praktijken met lede ogen
gaande. Mensen als Rastorgoe
jev, chef-restaurateur Jamsji-
kov en kunsthistoricus prof
Vzdornov spreken allang
schande van de officiële poli
tiek om het bezit van geroofde
Westeuropese kunstwerken te
verzwijgen. Zij beijveren zich
voor openheid en voor terug
gave van die werken. Gedeel
telijk komt hun bezorgdheid
voort uit het feit dat veel
kunstwerken in volkomen on
geschikte opslagplaatsen ge
woon iiggen weg te rotten.
Natuurlijk vinden zij dat
Duitsland en andere westerse
landen ook over de brug
moeten komen. Men dient er
daar voor te zorgen dat Rus
land zo veel mogelijk terug
krijgt van de eigen schilderij
en en historische relikwieën
die nog voor de oorlog aan het
buitenland zijn verkocht en er
regelmatig op kunstveilingen
opduiken.
De Sovjet-autoriteiten hebben
INMOND
het Westen altijd vo.703 Erjk
en ontkend dat zij co!,00 f?st
die van Königs in f
hadden. Nu schamen 05 VOO
om dit te bekenne?0.04 Coni
Rastorgoejev. Onlan22 53 De
Königs-collectie in ifcgj*
van het Poesjkin
overgebracht naar Z3.04VPRO
oosten van Moskoii Het nabij
soms om journalisterOs??9®s
ra's op een afstand te'21 0007
vraagt Rastorgoejev )04Voorh
Izvestia af. De avon
f 20.04 Vi
pi nn VAF
16.00 NC
ir des Heil
i tijd: Siperl
-4iaal 19.00
5k: Comt
Driehonderd
soorten sherry
in koopgids
'De ideale gids voor sherrylief
hebbers!' Zo wordt de koop
gids sherry van Robert Lee-
naers op de achterkant van
het pas verschenen boek aan
geprezen. Na bestudering van
de gids blijkt dat de aanbeve
ling niet uit de lucht is gegre
pen; het is een handig naslag
werk voor de echte sherrylief
hebbers. Leenaers bespreekt
in deze nieuwe uitgave zo'n
driehonderd soorten sherry,
waarvan de prijsklassen nogal
variëren (de goedkoopste sher
ry's die besproken worden,
vallen in de klasse tot 5 gul
den, de duurste komen boven
de 90 gulden uit). In de koop
gids sherry zijn niet alle sher
ry's opgenomen, schrijft Lee
naers in zijn voorwoord. Voor
de allerslechtste was geen
plaats. Wie een 'besproken'
sherry aanschaft, kan er dus
van op aan dat het om een re
delijke sherry gaat.
Etiket
Bij elke sherry die in het boek
wordt besproken, staat een eti
ket afgebeeld. Volgens de
schrijver is het wijnlabel voor
iedere consument de beste ba
sis is voor herkenning en ver
gelijking en de beste bron van
informatie. Bovendien staat
ook bij elke sherry de betref
fende kwaliteitscategorie, zoals
die door het controlerend or
gaan is vastgelegd. Leenaers
legt in het boek uit dat die
aanduiding een waarborg is
voor de herkomst van de wijn
en derhalve op het etiket ver
meld moet zijn. Behalve proef-
notities van de driehonderd
sherry's wordt ook informatie
gegeven over onder meer
druivesoorten en rijping en
importeurs. In de koopgids
sherry staan verder schenk
en serveertips, achtergronden
van de sherry-soorten en
adressen van importeurs. De
Koopgids sherry is verschenen
in ae Culinaire Boekerij van
Zomer Keuning en kost
19,90 gulden. Het boek is ver
krijgbaar in de boekhandel.
15.00 NC
17 35 Pos
NOS Medi
Fietsen in het donker is
geen probleem, aangezien
de dynamo zijn werk doet
als de fiets in beweging is.
Maar als een fietser stil
staat, wordt hij vaak door
het overige verkeer over
het hoofd gezien.
De Friwo-fietsaccu kan dat
probleem (voor een beperkte
tijd weliswaar) oplossen.
De accu zorgt voor een sterkte
lichtbundel uit voor- en ach
terlicht, onafhankelijk van
fietssnelheid of weersgesteld
heid, past op elke fiets en kan
keer op keer worden opgela-
Een complete set bestaat uit
een oplaadbare 6-volts-accu,
een opiaat-unit en een stuur-
houder. Het opladen duurt on
geveer zeven uur. De opgela
den accu geeft ruim twee uur
stroom. Wie vaak langer fietst,
kan het beste zijn dynamo la
ten zitten. Want als de signaal
lampjes op de houder van de
accu dan waarschuwen dat het
apparaat bijna leeg is, kan er
overgeschakeld worden op de
dynamo. Volgens de importeur
van de fiets-accu, AGU in
Alkmaar, geeft het overscha
kelen van accu naar dynamo
geen problemen. Ook de be
vestiging van de accu is vol
gens de importeur eenvoudig.
De complete set van de Friwo-
fietsaccu kost 129,00 en is
verkrijgbaar bij een goed ge
sorteerde fietsenzaak.
De accu wordt voor op het stuur aangebracht, nadat hij op het
lichtnet is geladen.
FOTO: PR
Het licht blijft branden, ook als er wordt gestopt.
Budgetagenda
Financiële genieën zullen de
nieuwe uitgave van het Natio
naal Instituut voor Budget
voorlichting (Nibud) niet no
dig hebben, maar mensen die
minder handig zijn in het om
gaan met geld kunnen er hun
voordeel mee doen. De Nibud
heeft ook dit jaar weer een
budgetagenda uitgebracht,
waarin niet alleen afspraken,
verjaardagen enzovoort geno
teerd kunnen worden, maar
ook persoonlijke gegevens.
Verder bevat de agenda veel
informatie over uiteenlopende
financiële onderwerpen, zoals
het bijhouden van betalingen
met cheques en bankpas, kle-
dinguitgaven en geld lenen.
De Budgetagenda telt 190 pagi
na's en heeft een formaat van
11 bii 16,5 centimeter. De
agenda kan besteld worden
door overmaking van 9,90 gul
den op postbanknummer 36 87
00 ten name van Nibud, Den
Haag, onder vermelding van
'agenda
Van tijd tot tijd moeten de
cv-radiatoren ontlucht
worden, omdat bijvoor
beeld de warmte-afgifte
onvoldoende is en/of van
wege gepingel in de lei
dingen. Vooral het laatste
is hinderlijk en dan met
name 's nachts.
De geluiden worden veroor
zaakt door lucht. Per kubieke
meter water zit er zo'n vijftig
liter lucht in de installatie, een
hoeveelheid die snel oploopt
omdat tijdens de verhitting
Van het water lucht vrij komt.
Door de werking van de circu-*
latiepomp in de ketel, ontstaan
er piepkleine microbelletjes en
die ontsnappen niet tijdens het
ontluchten.
De Helmondse firma Spirotech
meent het ei van Columbus te
hebben ontdekt met het inge
nieuze apparaatje „Spirovent",
een microbellen-afscheider
zo groot als een limonadefles
dat tussen de ketel en de
circulatiepomp gemonteerd
Simpel
Het systeem werkt volgens de
fabrikant simpel en doeltref
fend. In het apparaat wordt
het water even afgeremd, zo
dat de (micro)belletjes de kans
krijgen om op te stijgen. Naar
mate er meer lucht verzameld
wordt daalt het waterpeil in de
„Spirovent" en tenslotte trekt
een vlottertje een ventiel open.
De lucht kan dan ontsnappen,
het waterniveau stijgt weer en
15
het gehele proces herhaalt
zich. Ook .geparkeerde lucht'
die ontstaat bij sterke af
koeling van het radiatorwater
ontsnapt niet aan het sy
steem. Binnen korte tijd is de
installatie luchtvrij en behoort
het hinderlijke gepingel tot
het verleden.
Bersparend
Spirotech zegt ook dat het sy
steem energiebesparend is. De
pomp slijt minder snel, roest-
vorming wordt voorkomen en
de warmte-overdracht verbe
terd. Het apparaatje kost ne
gentig gulden (voor woonhui
zen), maar dat bedrag loopt op
door installatiekosten. De .Spi
rovent' is niet zelf te monte
ren. Informatie bii een instal
lateur en via telefoonnummer
04920 - 27655.
Zo rondom de jaarwisseling is
het een goede gewoonte elkaar
een voorspoedig en gezond
nieuwjaar toe te wensen. Het
laatste gedeelte van deze wens
heeft de mensheid (nog) niet
helemaal voor het zeggen. Te
recht derhalve de wens. Voor
spoed wordt maar al te vaak
door derden bepaald en dan,
helaas, in vele gevallen in ne
gatieve zin. De kabinetsvoor
nemens- en besluiten in het
kader van allerhande bezuini
gingsmaatregelen, in combina
tie met reorganisatie op het
terrein van de sociale zeker
heidswetgeving, hebben voor
1992 inmiddels duidelijk ge
maakt wat de burger in dit
verband onder 'voorspoed' kan
verwachten. In deze bijdrage
geven we kort en bondig een
bloemlezing van de diverse
hervormings- en bezuinigings
maatregelen van de overheden
en sociale partners, ten laste
van het netto-bestedingspa-
troon van de burger.
Vorig jaar werd rijdend Ne
derland getroffen door een be
hoorlijk pijnlijke fiscale 'injec
tie'. De heilige koe werd weer
eens stevig uitgemolken. Een
ordinaire accijnsverhoging, het
zogenaamde 'kwartje van
Kok', werd de automobilist bij
de afrekening aan de brand-
stofpomp in de maag gesplitst.
Vervolgens werd de huiseige
naar door de fiscus ingepe
perd. Het huurwaardeforfait
werd vanaf medio 1991 tot en
met 1994 met gemiddeld zo'n
80% verhoogd. Afhankelijk
van de waarde van de eigen
woning en het inkomstenbe
lastingtarief, betekent dit voor
de gemiddelde huiseigenaar
een verhoging van zijn woon
lasten van ongeveer duizend
gulden netto in 1994. De pijn
van deze ingreep zal bii de
aangifte over 1991 (gemiddelde
netto-lastenstijging van 200
gulden) zichtbaar worden.
Ook de lagere overheden we
ten van wanten om hun tekor
ten aan te zuiveren. De tarie
ven voor afvalstoffen, riool
recht en onroerendgoedbelas-
ting zijn gemiddeld met zo'n
15 procent gestegen en verto
nen een stijgende trend tot
1995 van 30 procent. Gemid
delde huurprijsstijgingen van
5'/2 procent per jaar liegen er
ook niet om.
Voor de categorieën zieken,
arbeidsongeschikten, wedu
wen en 65-plussers is 'alarmfa
se 1' voor het nieuwe jaar van
toepassing. Drastische over
heidsmaatregelen treffen deze,
toch al kwetsbare, groeperin
gen mede-burgers. Ook het ge
wijzigde ziektekostenstelsel
(ook wel genoemd 'het ge
drocht Simons') treft met
name in eerste instantie de
particulier verzekerde fors in
zijn portemonnee. Wat houden
deze aanslagen op het sociale
zekerheidsstelsel nu in het
kort in? Allereerst de alom op
zienbarende maatregelen om
het ziekteverzuim en het volu
me van de arbeidsongeschikt
heid terug te dringen. In het
kort komen de plannen en be
sluiten er op neer dat de eerte
zes weken ziekteverzuim voor
rekening van de werkgever
komen. Het loon behoeft maar
voor 70 procent (wettelijk per
centage) te worden doorbe
taald. Werknemers leveren
per ziekmelding een vakantie
dag in. Per cao of regeling kan
de pijn van deze ingrepen nog
wat worden verlicht. In het
kader van beperkende maatre
gelen inzake langdurige ar
beidsongeschiktheid (aaw/
wao) zijn eveneens, met name
voor nieuwe wao-ers beneden
de 50 jaar, desastreuze ingre
pen verordonneerd.
Zo zal het begrip 'passende ar
beid' worden verruimd, om in
treding in het arbeidsproces te
stimuleren. Het zogenaamde
'bonus-malus'-systeem wordt
ingevoerd. De werkgever
wordt beboet of ontvangt een
premie bij het doen ontstaan
van arbeidsongeschiktheid
respectievelijk in dienst ne
men van een arbeidsonge
schikte. Voor de arbeidsonge
schikte werknemer wordt de
duur van de wao-uitkering
van 70 procent van het laatst
verdiende loon, net als bij
werkloosheid, beperkt. Deze
uitkeringsduur wordt afhan
kelijk van de leeftijd van de
wao-er. Dit laatste zal voor
menig wao-er een zeer forse
financiële aderlating beteke-
tTN) 16.0
OGastprc
nen! Ingang van dei 19.30 De
maatregelen vindt pusic23 3(
juli 1992. btn 17
Nabestaandenwfekrakers j
De weduwen en w^30"060(
worden eveneens heBRTN) 1;
fer van de bezuinigiistrument;
van het kabinet. De f België ti
mene weduwen- en Iff"
7.30 Etni
is per 1 januari y, Lees,(
door een nieuwe wetnbievan
(algemene nabesta® Universi
Ingevolge deze nieu^on. We
in meer opzichter0 .ff
j 'S Koor ei
wduwe/weduwnaar 01 v Kenl
bijstand worden gedHistorisch
komenstoetsing na Italiaanse
uitkering, gevolgd i
ting, gaat in vele gé
•o|
ƒ8
kelijk bedeelde, grol
onze samenleving
niet aan de bezuii
van het kabinet. De
plannen duiden
meer de uitkering
w'er met een partij
dan 65 jaar, te verlaj
vendien wordt in 1
rekening gehouden
komsten van de paF:
Ziektenkosten iingvoo
Tot slot van deze, ra
ber getinte, bijdrage
meen van het gewiji
tekostenstelsel. Dooi)(JQ£
van de eerste wij
per 1 januari, dus c
veling van de medicht stroc
naar de awbz, wordtder voel
de particulier rdoor Is
zwaar in de portencpen we
troffen. Door het m^el blijft
betalen van premie'ezlgenr
wel procentueel als an een i
en eventueel extri
van (duurdere) me«
het kader van het (6nde
delenvergoedingssys Morge
de gemiddelde parti 20%
zekerde in 1992, a iq%
van zijn ziektekost*
raar en zijn of har -
grootte, zo'n 270 totj—
netto op jaarbasis mj rfl33l
betalen!
Of de genoemde it
ook tot een beter b
sociaal stelsel en d
bezuinigingen, staatl
