)e onzichtbare
weede Kamer
BINNENLAND
Nieuwbouw
per kilo
goedkoper
dan pak
suiker
RI iqQid6c(3oirtant
VRIJDAG 10 JANUARI 1992
Overzicht van de nieuwe grote vergaderzaal, die de vorm heeft van een amfitheater. Links achter het houten schot komt de kamervoorzitter, daarachter het kabinet.
Op de panelen links komen kunstwerken te hangen, die nog gemaakt moeten worden.
i plaats vanwaar hij straks de gang van zaken in het parlement i
234Ö0 HAAG Het nieu-
1800L ebouw van de Twee-
9500 Camer is goedkoper
25ooo een pak suiker. Bij
3110 van spreken dan.
LLELMJI^ilo suiker kost te-
k 'oordig al snel 1,99
109 oo nieuwbouw van het
29 70 ment komt omgere-
S op 1,82 per kilo.
1090 er gaan wel héééél
10J2j pakken suiker in het
2780 jw dat Pi de Bruyn
ferp en dat, hoe kan
50 50 mders, de openheid
J-JJ »nze democratie moet
4i2o oliseren. Eind janua-
g-JJ llen alle vergaderin-
3910 uitgezonderd de ple-
-ooo debatten, in de
58oo H)ouw worden ge-
1 oo en. Op 28 april wordt
ggo üomplex officieel in
12 80 iik genomen.
48 20
ned kijkt, ziet weinig. De
13600 e Tweede Kamer is voor
37.80 -oot deel onzichtbaar, in-
232 50 ?n tussen bestaande pan-
9520 joals het 'oude' Binnen-
e voormalige ministeries
stitie en koloniën en het
n voormalige hotel Cen-
-250 Toch is het de bedoeling
290 bevolking er zoveel mo-
vrij doorheen kan lopen.
Tot op zekere hoogte, want
niet alle delen zijn vrij toegan
kelijk. En voor de zekerheid is
het glas aan de halfronde
voorkant van het gebouw ko
gelvrij en kan kamervoorzitter
Deetman alle toegangen met
één druk op de knop herme
tisch afsluiten. Maar voor alles
is het toch een gebouw van het
volk, dat daar immers slechts
door anderen wordt vertegen
woordigd.
Architect De Bruyn noemt het
meer een verbinding dan een
gebouw. Een overdekte hal
met loopbruggen naar alle be
staande gebouwen, die worden
gerenoveerd, een klus die nog
tot 1996 duurt. In de bestaande
gebouwen zijn alle kantoor
achtige ruimten onderge
bracht. De Bruyn: „Het
vreemde en ook lastige van
deze opdracht is dat er geen
prototype van bestaat. Nergens
ter wereld kun je eens gaan
kijken naar iets dat er ook
maar enigszins op lijkt. Ik
moest als het ware het wiel
opnieuw uitvinden".
Hoge Raad
In de bestaande ruimten ko
men dus onder andere de ka
mers voor de kamerleden en
de fracties, in de nieuwbouw
zijn alle vergaderruimten on
dergebracht. Dat is ten koste
gegaan van een oud gebouw
dat menig Hagenaar na aan
het hart lag: de Hoge Raad. De
trappen met de beelden zijn le
gendarisch, maar ze hebben
het veld moeten
staan ze ergens in een achter -
af-straatje, waar ooit de Ko
ninklijke Bibliotheek was ge
huisvest. De Bruyn: „De op
dracht was dat alle ruimten
aan het Binnenhof moesten
blijven. Dat was onmogelijk te
realiseren met behoud van de
Hoge Raad".
Al met al is De Bruyn zeer te
vreden. „Ik heb nauwelijks
concessies moeten doen. Als je
het oorspronkelijke concept
ziet dat alweer dateert uit
1981, en je ziet wat er nu staat,
dan is dat vrijwel hetzelfde. Ik'
wilde een ruimtelijk en open
baar gebouw, en dat is het ge
worden. In de grote ruimten
ben je binnen, maar tegelijk
buiten. Er is geen verwar
ming, er komt normaal dag
licht naar binnen en het is er
niet koud en niet warm, maar
wel droog".
De vloeren zijn minder alle
daags. Ze zijn bedekt met
18.000 vierkante meter natuur
steen, dat uit Brazilië komt, in
Italië is gezaagd en in Duits
land is verwerkt. Menigeen
met gladde schoenzolen is
minder gecharmeerd van deze
kostbare vloerbedekking. De
Bruyn is daar een beetje van
geschrokken; er komt een on
derzoek en als het nodig blijkt
te zijn, zal de vloer worden
De kritiek dat het daarmee
toch wel een erg duur gebouw
is geworden, of, in Nederland
nóg erger, een wel erg luxueus
complex 'van onze belasting
centen', wordt door alle be-
trokkenen van de hand gewe
zen. Directeur Evers van de
Rijksgebouwendienst: „Eens in
de tweehonderd jaar wordt er
een nieuw parlement ge
bouwd. Qua prijs hoort dit
complex thuis in de categorie
gevangenissen en ziekenhui
zen. Dat is duurder dan de mi
nisteries waar hoofdzakelijk
ambtenaren werken, die elk
hun eigen kamertje hebben.
Daardoor kost een werkplek
in een ministerie bijna 115.000
gulden. In het gebouw van de
Tweede Kamer, waar alle
ruimten groter zijn doordat er
vergaderd moet worden, is dat
ongeveer het dubbele. M^ar
dan hebben we het dus wel
over een gebouw dat tweehon
derd jaar mee moet kunnen.
En kijk eens naar het buiten
land. Het nieuwe gebouw van
de Duitse Bondsdag is vijf keer
zo duur. Nou, dat wilden wij
onder geen beding". Het bud
get bedraagt 150 miljoen gul
den. Extra kosten moeten door
bezuinigingen elders worden
goedgemaakt. Een financieel
debacle als bij het Amsterdam
se Muziektheater (de Stopera)
zit er daardoor niet in.
Architect De Bruyn krijgt
zelfs een beetje de kriebels als
de Bondsdag ter sprake komt.
Hij vindt dat een strak, sym
metrisch ontwerp dat hem te
veel aan het verleden doet
denken. Voor 'ons' parlement
had hij iets heel anders in ge
dachten. Een halfronde verga
derruimte, die aan een amfi
theater doet denken. De
Bruyn: „Het is een intieme
zaal geworden, met in het dak
over de volle breedte een
streep waardoor het daglicht
naar binnen valt, recht op het
podium, waar de regering zit.
Het is toch ook een beetje the
ater, een schouwspel, met af
en toe de nodige dramatiek".
Er staan door deze opzet geen
banken meer tegenover el
kaar, het onderscheid tussen
links en recht is vervallen.
Zetels
De Bruyn ziet daarin het ken
merk van de huidige Neder
landse politiek, „waarin alles
en iedereen een beetje schuift
en schuifelt, maar waarin ie
dereen wel zijn eigen plek
heeft". Mede daarom zijn de
groene bankjes vervangen
door stoelen, met een hard
blauwe leren zitting. Echte ze
tels. Er zijn precies 150 plaat
sen, waardoor diverse kamer
leden zich afvragen of zij
straks misschien naast Jan
maat komen te zitten. De Cen
trumdemocraat heeft nu nog
een geïsoleerde plaats in de
Kamer, maar in de nieuwe
zaal zal dat onmogelijk zijn.
Een foutje wellicht in het ver
der door velen geprezen ont
werp, waarop natuurlijk ook
kritiek is geleverd. Diverse
politici vinden het toch maar
niks om die oude zaal met ziin
historie in te ruilen voor zo n
modern onderkomen. De
Bruyn: „Ach, dat heeft ieder
een die naar een nieuw huis
gaat. In het begin heb je een
beetje koudwatervrees, maar
al vrij snel raak je gewend en
blijkt in negen van de tien
keer dat je nooit meer terug
wilt".
En als het allemaal goed gaat,
wordt het buiten het parle
ment gezellig. Het Plein moet
de grandeur krijgen van die
specifiek Haagse lokaties aan
de 'andere kant', zoals het
Lange Voorhout. Daarvoor
zullen over enkele jaren auto's
en bussen uit dit gedeelte van
de stad worden geweerd;
slechts de tram rijdt dan nog
door wat verder een voetgan
gersgebied wordt. Daarbij
moet het Plein met zijn grote
bank, zijn vele lichtjes en café
met terras vooral op zwoele
zomeravonden symboliseren
dat het in een democratie goed
toeven is.
Het restaurant biedt aan één kant een fraai uitzicht op een deel van het Haagse centrum, in dit geval het Plein.
FOTO'S: STEPHEN EVENHUIS
p 282,7|
noteriifl
index gH
ar 194,9|
an ook f
ials son
Qnileve
f 180 ei
r 143,80.
werkin
steeds
begint
1,10
ips wer
op 2
a actie\
Jen zie
i voor.
et een
96,40. 1
3,70 o|
nij fi.m
:en 1,9
haal<
een v H
°P I
:n guldj
verde I
goed te zien hoe oud en nieuw met elkaar zijn verbonden.
Kijkje tussen de ruimten is van glas en laat het daglicht door.
