Hofleverancier'
is weer
r ar an tie voor kwaliteit
iQowvant
BINNENLAND
Recherche onderzoekt
branden Hellevoetsluis
?N
Van wie is
de krant?
iet Kosto, maar
j'Ancona zit fout'*
„Wao-beleid strijdig met afslanking overheid"
s overweegt
evriezing cao
Kenya weigert asielzoeker
„Ook in
Nederland
komen
rassen-
rellen"
MAANDAG 6 JANUARI 1992
Jroer en zus levenloos
woning aangetroffen
LbURG In een woning in Tilburg heeft de politie
jteravond twee inwoners van die stad levenloos aange-
iffen. Vermoedelijk zijn zij door koolmonoxyde-vergif-
jing om het leven gekomen. De slachtoffers zijn de al
hge tijd ernstig zieke 70-jarige bewoonster van de wo-
hg en haar 68-jarige broer, die regelmatig bij haar op
it er etoek kwam. Familieleden van de slachtoffers waar-
ind td>uwden gisteren de politie, omdat zij sinds donderdag
Dlan vts meer van beiden hadden vernomen. De politie for-
-^rde daarop de deur van de woning en trof daar de
mmisUe vrouw aan. Haar broer, eveneens overleden, bevond
w in de keuken. In beide vertrekken brandde een ka-
bl. Hoewel de politie een koolmonoxyde-vergiftiging de
VN-trrest waarschijnlijke doodsoorzaak acht, kan ook een na-
urlijke dood van een van de of allebei de slachtoffers
eden L worden uitgesloten. Sporen van een misdrijf zijn niet
verov^oncjen
•ken n
Minder agressie en
zwartrijders in trein
UTRECHT Terwijl het reizigersvervoer flink blijft
groeien is vorig jaar de agressie in de treinen met 17 en
het zwartrijden met 18 procent afgenomen. Volgens de
NS is deze positieve ontwikkeling onder meer te danken
aan het gebruik van Telerail in alle treinen. Via dat tele
fonisch waarschuwingssysteem kan de machinist onmid
dellijk de spoorwegpolitie alarmeren. Ook de OV-studen-
tenjaarkaart en andere grootverbruikerscontracten wer
ken positief. Verder is er een betere sociale controle van
het publiek en heeft de inzet van extra conducteurs ef
fect. Wel is het aantal diefstallen van eigendommen van
reizigers in treinen en op stations vorig jaar met 20 pro
cent toegenomen. Zakkenrollers en kofferdieven slaan
steeds meer toe. Met gerichte maatregelen wil de spoor
wegpolitie proberen dit euvel de kop in te drukken. Het
schadebedrag aan voetbaltreinen was even hoog als vorig
seizoen: 110.000 gulden.
HELLEVOETSLUIS De politie van Hellevoetsluis heeft een recherche
team samengesteld om tot gisteren toe zeven branden te onderzoeken die
binnen vijf dagen in deze gemeente hebben gewoed en vermoedelijk zijn
aangestoken. Zaterdagavond werd de benedenverdieping van een huis in
Hellevoetsluis verwoest en liepen boven- en naastgelegen huizen schade op,
als gevolg van een brand die volgens politie en brandweer ook moedwillig
was veroorzaakt. Er raakten geen mensen gewond. In de oudejaarsnacht
vlogen voorts twee scholen in brand, waarbij een schade van 2,8 miljoen gul
den onstond. Een dag later brandde opnieuw een school uit. Op donderdag 2
januari, weer een dag later, brandde vervolgens een noodschool af, waarbij
voor enkele honderdduizenden guldens schade werd aangericht. Afgelopen
vrijdag woedde een brand in een container met bouwmaterialen, waarna de
politie sporen van brandstichting aantrof. Een paar uur later die dag stond
plotseling een kelderberging onder een flat in lichterlaaie, die eveneens
bleek te zijn aangestoken. Van de dader(s) ontbreekt elk spoor.
g JUIM 200 ONDERNEMERS PREDIKAAT ONTNOMEN
iat, ka
ie Ser
anctioi
een nj
ende
ing.
een
rvië nrt
geder
ne opv
oatië j
nakeijor
■roatisflK in 'T HOUT
i het
(N HAAG Ruim
feehonderd kleine en
;ewonijte ondernemers zullen
»Paganlmenteel weinig warme
verloi^oeiens hebben voor
Belgra^ngin Beatrix. Door
offenjdoen van de vorstin ra-
- WEIjj zij hun chique predi-
vreeiL 'Hofleverancier'
an opsjjjt. Dit blijkt uit een
;ueus naslagwerk dat
iiist is verschenen bij
Dank uitgeverij in Rijswijk,
is. Dul
de Kr
n de k
jat Se£l na "aar aantreden in
U besloot koningin Beatrix
I einde te maken aan de si-
rus Vajie dat overal in het land
gens htelijke wapens aan win-
met 3>uien hingen met het op-
;n blijVht 'Hofleverancier' De
en erger<^e zi°h daar
en en geel aan, omdat het
ae waRendeel van deze nering-
le vaneen niets met haar Huis
;rado t| doen had en evenmin kon
aire upn op het leveren van hoge
jliteit.
betreffende winkeliers
en enl
hadden de wapenschilden
slechts geërfd of overgenomen
met de rest van de boedel van
hun voorgangers. Het veelvul
dig vóórkomen van de gevel-'
wapens had te maken met het
feit dat tot voor kort elk lid
van de koninklijke familie een
ondernemer het recht kon
verlenen zich 'Hofleverancier'
te noemen.
Met name in de vorige eeuw
sprong de ook toen zeer talrij
ke Oranje-familie kwistig om
met deze gunsten. Vandaar al
die wapens van bijvoorbeeld
Anna Paulowna, de echtgeno
te van koning Willem II, en de
broers en zoons van koning
Willem III. Het allereerste
predikaat werd in 1814 ver
leend, door koning Willem I
aan de Haagse muziekhande
laar Francois Joseph Wey-
gand.
Er waren geen voorschriften
voor de uitvoering van het
meestal gietijzeren wapen
schild. Een ondernemer maak
te dus zelf uit, in overleg met
zijn leverancier, hoeveel leeu
wen, kronen, hermelijnbont
en dergelijke in het wapen
verwerkt zouden worden. Het
schild werd hoe langer hoe in
drukwekkender, ook al omdat
fabrikanten en winkeliers het
graag op hun briefpapier en
Niet druk
Dat al die oude wapenschilden
maar eindeloos konden blijven
hangen, kwam doordat de ko
ninginnen Juliana en Wilhel-
mina zich er niet druk om
maakten. Het kon hun niets
schelen dat er in veel gevallen
ten onrechte met koninklijke
veren werd gepronkt. Maar
Beatrix bleek uit ander hout
gesneden. Aanvankelijk wilde
zij het predikaat 'Hofleveran
cier' zelfs helemaal afschaffen,
met als argument dat het niet
meer van deze tijd was. Dat
ging niet door vanwege de
grote weerstand bij de vereni
gingen van werkgevers.
Koningin Beatrix vindt dat
een ondernemer echt iets moet
presteren om 'haar' predikaat
te mogen voeren. Alle 366
'Hofleveranciers' kregen dus
een brief waarin hun werd
meegedeeld dat de huidige wa
penschilden binnen een paar
jaar ongeldig zouden worden
verklaard. Er zou een nieuw
bord komen met daarop het
wapen van de familie van
Oranje-Nassau en daaromheen
de tekst 'Bij Koninklijke Be
schikking Hofleverancier'.
Wie daarvoor in aanmerking
wilde komen, moest zich aan
een onderzoek onderwerpen.
Het resultaat daarvan is te le
zen in het boek 'Bij Koninklij
ke beschikking Hofleveran
cier' dat voor 75 gulden te
koop is bij uitgeverij Print
Code BV in Rijswijk. Ruim
tweehonderd (206) bedrijven
zijn niet door de zeef geko
men, zodat de nieuwe lijst van
'Hofleveranciers' nog slechts
160 namen telt waaronder
Van Dooren (mode), Giezeman
(wasserij), Keuzenkamp (graf
monumenten) en Van Stoc-
kum (boeken) in Den Haag,
Kooyker (boeken) in Leiden
en De Bonneterie en Focke
Meltzer in Amsterdam. De
koningin heeft deze onderne
mers dit predikaat voor 25 jaar
verleend. Na het verstrijken
van die periode zal opnieuw
worden bekeken welke het
nog verdienen de titel te voe
ren.
Beatrix heeft zichzelf het al
leenrecht gegeven het predi
kaat te verlenen. Andere le
den van de koninklijke familie
mogen dat dus niet meer. Een
uitzondering is gemaakt voor
de 22 bedrijven in binnen- en
buitenland die door prins
Bernhard in de periode 1947-
1980 werden onderscheiden.
Boven: Het
vernieuwde
bord van hof
leverancier.
FOTO: ANP
Zolang de prins leeft mogen
deze ondernemers, onder wie
Heineken (bier). Spa (mine
raalwater), Dorhout Mees
(jacht- en schietsportcentrum),
Moët et Chandon (champag
ne), Courvoisier (cognac) en
Turmac (sigaretten), zich blij
ven noemen: Hofleverancier
van Z. K. H. Prins Bernhard.
door BERT JANSMA
Van wie is de krant? En wat is identiteitVragen
die de ronde doen in je hoofd wanneer de krant
waarbij je werkt met beperkingen en erger wordt
bedreigd. De eerste vraag bracht het slot van
Bertolt Brechts Kaukasische krijtkring in
gedachten:
Prent in uw geheugen deze wijsheid der ouden,
dat alles wat is, van hen zij die het hun hart
schenken,
dat dus de kinderen zijn van de moederlijken,
opdat zij gedijen,
dat de wagen zij van de goede menner, opdat goed
gemend wordt.
En het dal van de bevloeiers, opdat het vrucht
draagt".
Wat zou het mooi zijn als het waar was: wat is,
behoort hen die er goed voor zijn. Maar de krant is
tegelijkertijd een geestelijk én een commercieel
prod uk t. Een produkt dat het in een tijd van
ontzuiling moeilijker kreeg zijn identiteit te
formuleren. Voordien was het een vooropgesteld
uitgangspunt: rooms is rooms, gereformeerd
gereformeerd, liberaal liberaal en rood is rood.
Journalisten wisten zich bij voorbaat verzekerd
van een eigen parochie. Ik kwam bij onze krant in
een tijd dat bewust gezocht werd het stempel van
roomse krant" kwijt te raken. Om een principiële
krant te maken met respect en aandacht voor een
breed scala van geestelijke waarden. Aangezien
daar geen pasklare concepten voor bestaan, moet
de redactie van zo'n krant die identiteit zélf
belichamen en waarmaken. In de hoop dat er
genoeg herkenning voor komt. Is dat al niet
gemakkelijk, zo'n genuanceerd geluid moet je in
een tijd van schreeuwende concurrentie ook elders
hard en hoorbaar maken. Reclame en marketing
zijn daartoe de middelen en onze krant heeft daar
nooit zo de beschikking over gehad. Je hoopt
tenslotte dat je het goed doet, bepaalt met te weinig
mensen je eigen gezicht en hoopt dat je herkend
wordt en dat er ergens iemand een stille dialoog
met je aangaat. Zekerheden heb je daarbij niet.
maar vrijblijvend is het nooit. Inmiddels staat die
identiteit op het spel. De mensen die goed voor de
krant waren, van redacteuren tot en met lezers,
zien hun produkt bedreigd. Ik zou het schrijven
erover aan anderen hebben overgelaten, als ik niet
in Het Binnenhof van zaterdag een reeks brieven
over Het Binnenhof en de Leidse Courant van
lezers had gezien. Als mijn tandarts mij, terwijl ik
noodgedwongen met open mond naar hem
luisterde, niet voorgesteld had een actie onder
lezers te gaan houden. Hoe zit het eigenlijk met
'ons'? Vindt u de neus op de feiten genoeg en
kunnen we (uw) achtergrond vergeten? Zijn we
uitgepraat wanneer onze visie niet commercieel is?
Van wie is de krant eigenlijk? Van u? Van mij? Of
zal het u (eenheids)worst zijn?
voorzei
men
•aard
ïilige pi
lens. Wvojg van ,-jg voorpagina)
Servië «I HAAG Staatssecreta-
Costo van justitie heeft gis-
n onverwachte steun on-
'onden van het VVD-Ka-
)id Wiebenga. Die zei:
t beleid van Kosto is rede
maar diens handen zijn
trekt gebonden. Niet Kos-
maar minister D'Ancona
zijn, volksgezondheid en
uur) is niet goed bezig. Zij
!t het conflict over het toe-
veroorzaakt. Ze heeft ge-
I dat zolang zij verant-
idelijk is voor het toezicht
sielzoekers, er aan de con-
niets zal veranderen".
dit weekeinde bekend ge
ilen cijfers blijkt dat vorig
het aantal asielaanvragen
tvelijks is gestegen. Het
hef). M Ri£n er 21.615, enkele hon-
len meer dan in 1990. Het
al uitzettingen was wel
,an' lienlijk hoger, 4000 tegen
i het jaar ervoor.
Kosto verwacht dat zes a ze
venduizend uitgeprocedeerde
asielzoekers die al meer dan
drie jaar in ons land verblijven
gebruik kunnen maken van de
'gedoogregeling' die deze
maand is ingegaan. Deze 'ge
doogden', die om humanitaire
redenen niet naar hun eigen
land kunnen worden terugge
stuurd, krijgen een voorlopige
verblijfsvergunning als zij af
zien van verdere juridische
stappen.
Met betrekking tot de Vietna
mese vluchtelingen zei Kosto
gisteren van Tsjechoslowakije
te verwachten dat dit land
deze mensen weer op zal ne
men. Tsjechische regerings
functionarissen die dit willen
verhinderen hebben volgens
hem „totalitaire gedachten".
Het nieuwe Tsjechoslowakije
moet beseffen dat wie het land
uitgaat* er ook weer in mag,
vindt Kosto.
ROTTERDAM Het
overheidsbeleid om ar
beidsongeschikten aan het
werk te houden staat op
gespannen voet met het
streven van diezelfde
overheid haar eigen orga
nisatie af te slanken en
doelmatiger te maken.
Het gevolg is een „harmonica
effect" waarbij de overheid
aan de ene kant opzwelt en
aan de andere kant inkrimpt
met als resultaat een .jammer
geluid". Dat stelde de Rotter
damse GGD-directeur prof. E.
Roscam Abbing vandaag in
zijn nieuwjaarstoespraak.
Terugdringen van het ziekte
verzuim en beperking van het
aantal arbeidsongeschikten
zijn op zich al strijdige doel
stellingen. Het in dienst hou
den van mensen die aan ar
beidsongeschiktheidscriteria
voldoen, verlaagt het ziekte
verzuim bepaald niet. „Voegt
men daarbij het streven om de
overheid af te slanken en
daarvoor de doelmatigheid op
te voeren, dan ontkomt men
niet aan een selectief perso7
neelsbeleid waarbij gemikt
wordt op het behouden van de
meeste produktieve, gezonde
krachten. Wat meer stabiliteit
zou kostenbesparender en hu
maner zijn", zo stelde de
GGD-directeur.
Ook op andere terreinen he
kelde Roscam Abbing het
overheidsbeleid. Ronduit „hy
pocriet" is volgens hem het be
leid inzake alcohol- en tabaks
reclame. De Nederlandse over
heid treedt hiertegen onvol
doende op omdat zij „verslaafd
is aan tabaks- en alcoholaccijn-
HAAG Philips over-
ft zijn werknemers dit jaar
[loonsverhoging te geven.
jebied;
s Unie, eeiflndustriebond FNV ver-
.oeMewt"?t niet dat het idee als se-
voorstel zal worden inge-
l bij de cao-onderhande-
n in februari. Het achter
laten van een loonsver-
g zou voor de 45.000
(nemers een koopkracht
igs betekenen van min-
vier procent. Philips op-
het kostenbesparende
tijdens de eerste oriënte-
gesprekken met de vak-
(chef), H
t (Athene),
ering (Ron 1
n Delhi).
(Belgrado)
Vertaalster:
bonden over een nieuwe cao.
Volgens de Industriebond
FNV is het slechts één van de
mogelijke scenario's en boven
dien een erg onwaarschijnlij
ke. „Geen loonsverhoging zou
pas echt een bewijs van ar
moede zijn", aldus de vak
bond. De industriebonden
FNV en CNV verlangen een
loonsverhoging van 4,5 pro
cent, plus 1,75 procent loon
ruimte voor secundaire ar
beidsvoorwaarden. Philips wil
in de media niet op de cao-on
derhandelingen vooruit lopen
en weigert elk commentaar.
In de rij voor Rembrandt
Voor de kassa van het Rijksmuseum in Amsterdam stond dit weekeinde een lange rij wachtenden. Tijdens de weken voor de feestda
gen was de belangstelling voor de unieke Rembrandt-tentoonstelling wat verflauwd, maar de laatste tijd ligt het aantal bezoekers
weer op verwachtingsniveau, namelijk 850 per uur.
FOTO: ANP
SPER EN HOBBES
""lnEBHIEKEEN BRIEF PlE IK
|M ZO /MENSEN /VI0ETSTU-
(M... RVrBTOKT
GMk h
DOOR BILL WATERSON
HlEE STAAT, EEN MAN UITHOOF
VERZOND 20 BEIEVEN EN DE
V0L6ENPE PA& EE6 HIJ
OPSLASZ'N BROEK VERBIZ4K
Pf K6TTIW& EKJ WERP MAL.
SCHIPHOL Kenya heeft
geweigerd een door Nederland
uitgezette Somalische asielzoe
ker toe te laten. De man is in
middels weer terug op Schip-
hol-Oost. Zijn advocaat mr. N.
Ver molen probeert vandaag
bij het ministerie van justitie
te achterhalen wat er nu met
zijn cliënt gaat gebeuren.
'Vluchtelingenwerk' vindt dat
moet worden, voorkomen dat
de man een soort ping-pong-
vluchteling wordt.
groepje van drie uitgeproce
deerde asielzoekers, die vol
gens Justitie best naar Kenya
konden, hoewel het volgens
'Vluchtelingenwerk' lang niet
zeker was of de uitgezette
asielzoekers in Kenya wel zou
den worden toegelaten of dat
zij wel toegelaten maar daarna
doorgestuurd zouden worden
naar Somalië, waar een bur
geroorlog woedt. Daarvoor zijn
ze nu juist gevlucht. Volgens
het vluchtelingenverdrag mag
iemand niet uitgezet worden
als onduidelijk is wat er met
hem of haar gaat gebeuren.
DEN HAAG Nederland zal
bij ongewijzigd beleid ten aan
zien van minderheden te ma
ken krijgen met omvangrijke
rassenrellen. Dat verwacht di
recteur drs. R. Pinto van het
Intercultureel Instituut in
Groningen.
Volgens Pinto heerst er bin
nen de Nederlandse overheid
een enorm onbegrip over nor
men en waarden van grote
groepen minderheden. „Op
het ministerie van WVC, waar
men allerlei nota's schrijft
over de minderheden, heeft
men geen flauw benul van wat
er speelt. Ze gaan daar nog
steeds uit van de eigen nor
men en waarden. Maar dat
werkt niet", zo zei Pinto giste
ren voor de NCR V-microfoon.
Volgens hem moet er veel
meer overleg komen en moet
meer geredeneerd worden van
„de andere kant". Als voor
beeld noemt hij de Marok
kaanse minderheden. Daarin
is het volgens hem gebruike
lijk kinderen aanvankelijk
heel vrij te laten, en pas later,
bij ongewenst gedrag, keihard
aan te pakken. „Een betere ga
rantie voor het kweken van
agressieve mensen valt nret te
bedenken". Wil je daar iets
aan doen, dan moet je bij de
minderheden zelf beginnen,
en dat gebeurt te weinig,
meent Pinto. De hoge werk
loosheid onder de minderhe
den, gevoegd bij de cultuur
verschillen, zal volgens hem
uiteindelijk leiden tot rassen-
rellen.
MODERNE KASSA'S
IN SUPERMARKTEN
SLAAN TE VEEL AAN
DEN HAAG Supermarkten
die werken met een zogenoem
de scanningskassa laten hun
klanten vaak te veel afreke
nen. Aanbiedingen zijn in veel
gevallen niet in de computer
kassa's ingevoerd zodat de
klant de normale prijs betaalt.
Een scanningskassa is een kas
sa waar de caissière het pro
dukt alleen maar over een op
lichtend oog hoeft te halen. Het
oog leest de streepjescode af en
noteert een prijs. Bij aanbiedin
gen moet óf de streepjescode
worden aangepast óf het com
puterprogramma. Uit onder
zoek van Konsumenten Kon-
takt (KK) blijkt echter dat dit
vaak niet gebeurt. KK kocht
bij zeventig supermarkten aan
biedingen en constateerde dat
een kwart van de supermark
ten verkeerd afrekende. Voor
acht procent van de gekochte
levensmiddelen betaalde KK te
veel. Konsumenten Kontakt
pleit voor een controle door de
Keuringsdienst van Waren en
de terugkeer van het prijskaar
tje op produkten. „Een prijs
kaartje kost een bedrijf onge
veer één cent per produkt. Uit
onderzoek blijkt dat de consu
ment bereid is daarvoor te
betalen. Een prijskaartje is voor
de consument een controlemid
del bij de kassa. De prijzen bo
ven de winkelschappen zijn bij
de kassa weer vergeten", aldus
een woordvoerster van Konsu
menten Kontakt.
Salaris
inkoopmanager
stijgt
het sterkst
DEN HAAG De salarissen
van directieleden en hoger
personeel zijn vorig jaar met
gemiddeld 4,5 procent geste
gen. Uitschieter vormt het sa
laris van inkoopmanagers, dat
afgelopen jaar met 13 procent
is gestegen. Dit blijkt uit de
jaarlijkse salarisenquête van
Berenschot/KPMG Manage
ment Consultants. De inkoop-
manager verdient met 127.000
gulden meer dan de bedrijfs
leider die 113.000 gulden haalt.
Ook de salarissen van hoger
personeel op het gebied van
onderzoek/ontwikkeling en
technologie stegen met negen
procent ook boven gemiddeld.
Verder valt op dat internatio
naal opererende directeuren
aanmerkelijk beter worden
betaald dan directeuren die al
leen op de Nederlandse markt
zijn georiënteerd.
