Agenten Barcelona al in kogelvrij
vest voor de Olympische Spelen
In je gezicht zijn
ze altijd vriendelijk
Berlijnse Muur was ooit bijna opgeblazen
BINNENLAND
HET GELIJK VAN
r>r>
GOS-leden verhogen prijzen,
marktkooplui gaan iets omlaag
Ooievaars feestelijk
terug op thuisbasis
ücidóG Somcmt
ZATERDAG 4 JANUARI 1992 4 i
Afgedankte kerstbomen
als duinversterking
ÜALLANTSOOG Enkele tientallen
/rijwilligers hebben gistermiddag in de
iuinen van Callantsoog bij wijze van
jroef ongeveer 500 kerstbomen geplant
t het
de
Juinen tegen te gaan. Het gebruik 1
le afgedankte kerstbomen is volgens de
Tallantsoger initiatiefnemer J. Vos een
milieuvriendelijk alternatief voor ver
branden of versnipperen. De vrijwilli-
j ^ers hadden op enkele duizenden kerst-
)omen uit de gemeente Zijpe gerekend.
De kerstbomen houden in enkele stuif-
;aten het zand vast en raken gaande-
veg bedolven, waarna het taaie hout in
le loop van enkele jaren wegrot. De
cerstbomen vervullen dezelfde functie
ils de minder duurzame wilgentakken
:n de traditionele i
Jan Schaefer wil partij voor
opheffen Amsterdamse deelraad
AMSTERDM Jan Schaefer, voorzitter van
de inmiddels opgeheven projectgroep Sociale
Vernieuwing, wil samen met een groep mede
bewoners van de binnenstad een partij oprich
ten. Die zal maar met een doel meedoen aan
de verkiezingen voor een stadsdeelraad in de
binnenstad: het opheffen van diezelfde deel
raad. Schaefer is de mening toegedaan dat het
delegeren van een groot gedeelte van de ge
meentelijke bestuurstaken naar stadsdeelraden
de democratie niet dichter bij de burgerij heeft
gebracht. Volgens hem zijn er met de stads
deelraden slechts evenzovele „stadhuisjes" bij
gekomen.
Schaefer denkt dat bij de in 1994 of 1995 te
houden verkiezingen voor de stadsdeelraad in
de binnenstad een meerderheid is te halen
voor een partij die zich de opheffing van de
deelraad ten doel stelt.
BARCELONA De
i Spaanse overheid maakt
zich ernstig zorgen over
1 mogelijke aanslagen van
de Baskische terreurbe
weging ETA voor en tij-
dens de Olympische Spe
len, die op 25 juli in Bar-
I :elona beginnen. In een
gisteren uitgelekt rapport
1 can het ministerie van
oinnenlandse zaken wor
den de in Barcelona gesta
tioneerde agenten nu al
cerplicht in diensttijd al
tijd kogelvrije vesten te
dragen.
Bovendien worden alle pa-
;rouilles uitgerust met wapens
/an een zwaarder kaliber. De
selfde maatregelen zijn overi
gens van toepassing op de
igenten die in Sevilla voor de
zedigheid van de Wereldten-
1 toonstelling Expo '92 moeten
«vaken. Tot nu toe heeft de
Spaanse overheid slechts glo
bale cijfers bekend willen ma
rten. Vanaf 16 januari tot 16
nei zullen uit het hele land
L0.500 agenten van de nationa-
e politie naar. Barcelona wor-
len overgeplaatst. Daarnaast
sullen nog eens vijfduizend le
ien van de Guardia Civil en
?en onbekend aantal man-
-.chappen van de landmacht
■vorden ingezet. De totale kos-
;en van de operatie bedragen
bijna zevenhonderd miljoen
£ware aanslagen in de Cata-
aanse steden Sabadell, in de-
1 :ember 1990, en Vic, afgelopen
somer waar ook olympi-
;che onderdelen zullen plaats-
I /inden en een koelbloedige
lubbele moord vorige maand
j bp twee agenten in hartje Bar-
;elona hebben de verantwoor-
De politie in Barcelona patrouilleert schijnbaar nonchalant,
delijken van het veiligheids
plan in opperste staat van pa
raatheid gebracht. In het giste
ren uitgelekte rapport bena
drukt de staatssecretaris voor
veiligheid, Rafael Vera, dat
Barcelona en Sevilla dit jaar
de belangrijkste doelwitten
van de ETA zullen zijn.
Vera schrijft aan de politie
korpsen dat zij vooral reke
ning moeten houden met aan
slagen waarbij de terroristen
de agenten van dichtbij in de
rug of nek doodschieten. Daar
naast blijft het plaatsen van
bomauto's als voornaamste
methode bestaan. Juist omdat
de ETA in de afgelopen jaren
zware klappen heeft
incasseren vanwege de
tatie van tientallen
do's en een aantal belangrijke
leiders van de beweging, wil
len de Baskische t
Barcelona en Sevilla bewijzen
dat zij nog altijd over voldoen- leven gekomen,
de slagkracht beschikken.
'Onwaarschijnlijk'
Toen Barcelona halverwege de
jaren tachtig samen met steden
als Amsterdam en Parijs in de
race was om de Spelen van
1992 te organiseren, werd de
dreiging van het ETA-terroris-
me nog als 'onwaarschijnlijk'
afgedaan. Volgens het promo
tie-comité van olympisch Bar
celona zouden de Baskische
terroristen nooit aanslagen
plegen in een streek die net als
het Baskenland voor zelfbe
stuur ijvert. Maar sinds de toe
wijzing van de Spelen aan de
Catalaanse hoofdstad, in okto
ber 1986, zijn in Barcelona en
omgeving al bijna 40
Het vergrote risico van aansla
gen in Barcelona lijkt het mi
nisterie van binnenlandse za
ken met een extra probleem
op te zadelen. Geen van de
duizenden agenten die in de
komende maanden naar Bar
celona worden overgeplaatst,
staan te trappelen om de
olympische stad te 'beveiligen'.
Zij worden gedurende die tijd
ondergebracht in dependances
van de universiteit van Barce
lona en in scholen en een en
kel hotel. Het doorgaans wei
nig comfortabele verblijf is
gratis, schrijft Vera in zijn rap
port, en daarnaast ontvangen,
de ruim 10.000 agenten dage
lijks 50 gulden voor hun maal
tijden. Maar een dergelijk be
drag en het lokkertje van een
premie van zo'n 2300 gulden
voor de 'olympische' agenten,
zullen het enthousiasme er
niet veel groter op maken om
dag in dag uit met het een ko
gelvrij vest en een zwaar ge
weer door Barcelona te pa
trouilleren.
Promotie
Patrouilles, nu al dagelijks na
drukkelijk present in de om
geving van de belangrijkste
olympische accommodaties,
die de terroristen moeten ont
moedigen. Net als de docu
mentaire van een half uur die
de nationale Spaanse televisie
afgelopen weekeinde uitzond
en veel weg had van een pro
motie-campagne van de poli
tie. De reportage toonde spec
taculaire beelden van oefenin
gen van het elite-cammando
van de politie in en rond het
Olympisch Stadion. Hevige
schietpartijen, gierend rem
mende auto's en duikvluchten
van een helikopter moesten
een beeld geven van waartoe
het commando, van wie de le
den gemaskerd waren om her
kenning te voorkomen, in
Vooral burgemeester Pasqual
Maragall van Barcelona hoopt,
dat het publiek en de tv-kij-
kers straks tijdens de Spelen
niets van dat machtsvertoon te
zien zullen krijgen. Vorige zo
mer drong Maragall er al bij
de veiligheidsexperts op aan
ervoor te zorgen dat de veilig
heid van Barcelona '92 meer
doeltreffend dan nadrukkelijk
aanwezig is. De burgemeester
wil voorkomen dat de bewe
gingsvrijheid van toeschou
wers, deelnemers en journalis
ten te zeer door strenge veilig
heidsmaatregelen wordt be
perkt en zo zijn grote olympi
sche feest zal bederven.
Nieuwe tijden, nieuwe helden. Vorig jaar was vooral het jaar
van de gelijkhebbers. Na soms jarenlange verguizing en een af
mattende strijd tegen de bierkaai zijn immers nogal wat landge
noten door de 'nieuwe tijdgeest' in het gelijk gesteld. Zijn de
dwazen van gisteren dan toch de wijzen van vandaag, net zoals
onze gevreesde Sovjet-vijand van weleer tegenwoordig een arm
lastige vriend blijkt te zijn? Tien gelijkhebbers aan het woord,
over hoe het zo kwam en hoe het nu voelt.
HET GELIJK VAN 'ONRUSTSTOKER' DE HAZE WINKELMAN (VEB)
De onvermoeibare voor
vechter van de rechten
van aandeelhouders
heeft overtuigend gelijk
gekregen. „Toen we be
gonnen werd onze kri
tiek ons niet in dank af
genomen", zegt mr.
R.A.E. de Haze Winkel
man, voorman van de
Vereniging Effecten Be
scherming (VEB). De
VEB was een club die
tien jaar geleden nog
door menig aandeelhou
der en ondernemer met
enige dédain werd be
handeld, maar zich in
middels heeft ontpopt tot
de schrik van de beurs-
vloer en jaarvergaderin
gen.
„Een aantal jaren geleden
hebben we bij VEB een dui
delijke strategie uitgezet. Er
komen aan het regentendom
van de Nederlandse onderne-
overtuigd. Het werd tijd dat
de aandeelhouders meer in
vloed kregen op de onderne
ming. Maar we ontmoetten
veel weerstand. Vaak hadden
we maar één aandeel van
een bepaald bedrijf en de kri
tiek die ik op aandeelhou
dersvergaderingen dan in
bracht werd zachtjes gezegd
niet altijd in dank afgeno
men. En toch wilde ik, en de
hele VEB met mij, me altijd
constructief opstellen".
„Waar die kritiek vandaan
kwam? Nou ja, de Neder
landse aandeelhouder was in
die tijd nog erg gezagsge
trouw. En de concernbestu-
ren hadden soms van aan
deelhouders nog nóóit nega
tief commentaar op hun be
leid gehad. Maar we hebben
doorgezet. Ik wist vanaf het
begin dat het een lange strijd
zou worden. Een gewoonte
verander je niet zo snel, het
is een bewustwordingsproces
dat jaren duurt. Toch heb ik
getwijfeld aan de juist-
goed voor een onderneming
als de aandeelhouders in
vloed hebben".
„Geleidelijk is er een kente
ring gekomen, want tegen
woordig is het toch algemeen
aanvaard dat aandeelhouders
invloed hebben op het beleid
van een onderneming. Onze
grote doorbraak kwam met
het overnamegevecht rond
Kluwer. Het bestuur wilde
zelfstandig blijven, terwijl wij
wilden dat ze zouden worden
overgenomen. We hebben de
aandeelhouders gemotiveerd
en toen kwam Elsevier op de
proppen. Dat het bedrijf uit
eindelijk is overgenomen
door Wolters Samson maakt
me niet uit. De aandeelhou
ders hebben hun tanden la
ten zien en daar ging het om.
Bij die overneming hebben
wij ons gelijk gehaald".
Vanaf dat moment kan de
VEB niet meer stuk bij de
beleggers en ziet De Haze
Winkelman ook de keerzijde
van het succes. „Ik merk dat
sommige bestuurders als door
een wesp gestoken op mijn
naam reageren. Mij wordt
verweten dat ik de aandeel
houders opstook. In je gezicht
zijn ze altijd erg vriendelijk
en beleefd, maar achter mijn
rug maken ze me zwart. Ik
vind die kritiek op de per
soon niet terecht. Ik spreek
namens een vereniging en ik
voer het beleid van die vere
niging gewoon uit. De aan
deelhouder in Nederland
wordt nu eenmaal steeds kri
tischer, dat is de tijdgeest. De
toegenomen mondigheid is
gewoon een maatschappelijk
verschijnsel en de VEB kana
liseert dat".
Eén van de besturen die het
bloed van De Haze Winkel
man wel kan drinken is dat
van Nedlloyd. Het afkeuren
van de jaarrekening van het
bedrijf is hét grote wapenfeit
van de VEB in 1991 en een
definitieve bevestiging van
haar macht. „De onderne
mingen weten inmiddels wel
dat zij rekening moeten hou
den met de belangen van
aandeelhouders. Dat is het
succes geweest van de actie.
Overigens profiteert de VEB
zelf ook van het succes. De
afgelopen vijf jaar is ons le
dental gegroeid van vijfdui
zend tot twaalfduizend!".
1 dOSKOU Onder druk van
le enorme prijsverhogingen in
i Rusland hebben andere leden
'an het nieuwe Gemenebest
1 'an Onafhankelijke Staten
gisteren bekendgemaakt hun
>rijzen eveneens te zullen ver-
i logen, hetgeen een gevaarlijke
i nflatoire spiraal zou kunnen
1 'eroorzaken in het hele gebied
'an de voormalige Sovjetunie.
^ooplqi op ten minste een van
le particuliere boerenmarkten
i n Moskou verlaagden daaren-
'J egen hun prijzen licht, of
iverwogen dat te doen, om be-
er te kunnen concurreren met
le staatswinkels. „We laten de
irijs afhangen van het aantal
clanten dat we krijgen. Van-
laag waren er geen klanten,
lus hebben we besloten de
>rijzen te verlagen", zei een
tippen verkoopster.
Vroeger hadden Sovjetburgers
die schaarse artikelen zochten
geen andere keus dan naar de
veel duurdere kolchoz-mark-
ten te gaan. Nu de prijzen zijn
vrijgelaten en de vraag van
wege de drastische prijsverho
gingen is afgenomen wachten
de consumenten kennelijk af
of de begeerde voedingsmidde
len in de gewone winkels zul
len verschijnen.
„In de winkels ligt de prijs nu
iets hoger, maar nog altijd la
ger dan op de markt", zei de
marktkoopvrouw. „Maar ik
heb geen zin om dit (koop
waar) weer mee naar huis te
nemen. Dus geef ik toe en ver
laag mijn prijs".
Wit-Rusland heeft zijn prijzen
gisteren met gemiddeld 300
procent verhoogd om te voor
komen dat Russen de repu
bliek komen afstropen. De Oe
kraïne en Moldavië hebben
donderdag al prijsmaatregelen
doorgevoerd. Kazachstan heeft
gezegd zijn prijzen maandag te
zullen verhogen en ook de an
dere Centraalaziatische repu
blieken overwegen volgende
week stappen te nemen. De
prijsverhogingen zouden de
inleiding kunnen vormen tot
een handelsoorlog, een ramp
voor het breekbare Gemene
best, dat toch al zwaar is aan
geslagen door het falen van de
telf voormalige Sovjetrepublie
ken om het eens te worden
over een gemeenschappelijk
opperbevel over hun conven
tionele strijdkrachten. Het
slechtst denkbare scenario zou
zijn wanneer de republieken
elkaar zouden gaan opjagen in
een inflatiespiraal met almaar
stijgende prijzen en lonen.
3USKE EN WISKE
LAMBIK BABA
Het merendeel van de veertien dagen geleden gestolen ooie
vaars is weer thuis in hun dorp Het Liesveld in Groot-Ammers.
Twee paardetrailers fungeerden gisteren als 'taxi'. foto: anp
URETERP Met feestelijk
onthaal zijn 56 ooievaars als
'verloren zonen' gistermiddag
thuisbezorgd op het ooievaars
dorp in Groot Ammers. Een
vrachtwagen van safaripark
Beekse Bergen transporteerde
de ontvoerde ooievaars van
vogelasiel De Fügelhelling in
Ureterp naar Het Liesveld.
Een week lang verbleven de
ooievaars in Ureterp om bij te
komen van het kidnap-avon-
tuur. Voorzichtig werden de
statige uivers gisterochtend de
laadklep van de trailer opge
dreven. „Het zou te veel on
rust en stress bij de dieren ver
oorzaken als elk exemplaar
stuk voor stuk beetgepakt zou
worden. Ze hebben het de
laatste weken al veel te zwaar
te verduren gehad", vertelt
een beheerster van het voge
lopvangcentrum. Twee gewon
de ooievaars kregen een apart
plaatsje in de auto van Douwe
en Griet Miedema, die het
transport op de voet volgden.
Voor het fokcentrum in Groot
Ammers wordt het een lastige
klus alle teruggevonden ooie
vaars uit elkaar te houden. De
dieven hebben de ringen
de poten verwijderd
met behulp van deze ringen is
herkenning van individuele
vogels mogelijk.
Eén ooievaar legde het loodje
tijdens de diefstal van in totaal
tachtig ooievaars op 20 decem
ber. In de nacht van 27 op 28
december vond de rijkspolitie
56 langpotige vogels terug in
de omgeving van Nijeberkoop.
Dierenhandelaar Van der P.
(35) uit Haulerwijk, één van de
twee hoofdverdachten in de
zaak, had ze daar losgelaten.
Alle vier verdachten in de
ooievaarsroof zijn inmiddels in
vrijheid gesteld door de offi
cier van justitie in Leeuwar
den. Vogelhandelaar In 't V.
(34) uit Apeldoorn en zijn col
lega uit Haulewerijk konden
hun cel verlaten nadat hij een
bekentenis had afgelegd. Twee
andere mede-daders uit Haule
werden eerder vrijgelaten.
Van 25 jonge ooievaars ont
breekt nog elk spoor. De Vo
gelbescherming vermoedt dat
ze zijn verhandeld in België.
Ooievaars zijn in alle EG-lid-
staten beschermd.
Franse staat
verleidt
ENA-studenten
in provincie
I door
3 VAN HUET
PARIJS /STRAATSBURG
Om de 'verschrikkelijke pro
vincie' zo aangenaam mogelijk
te presenteren hebben de
Franse overheid en de stad
Straatsburg een miljoen franc,
ruim drie ton, uitgetrokken
voor het verleiden van 97
ENA-studenten. In het kader
van een ingrijpend decentrali
satieplan van de socialistische
regering Cresson moet de be
roemde en zeer elitaire École
Nationale d'Administration
naar Straatsburg verkassen.
Tot ongenoegen van veel leer
lingen en docenten die in
meerderheid de neus optrek-
ken voor het leven buiten Pa- I
rijs. De voorhoede van de j
ENA arriveerde deze week
per trein in de Elzas, die j
afgaande op eerdere ver- I
klaringen van sommige stu- S
denten ongeveer even aan-
trekkelijk zou zijn als oostelijk
Siberië. Om te laten zien dat I
het buiten Parijs geen hel is,
worden de ENA-studenten ge- f
durende elf dagen comfortabel
vertroeteld. i
BERLIJN De Berlijnse
Muur had in de nieuw
jaarsnacht van 1962 al op
geblazen moeten worden.
De toenmalige Westber-
lijnse senator Joachim
Lipschitz overlegde toen
tertijd met de geallieerden
en hoge westerse politieke
kopstukken over zijn
plannen om de kersverse,
maar al diepgehate muur
te laten verdwijnen.
Niet alleen in de stad Berlijn.
Ook de gehele, toen nog tame
lijk provisorische afrastering
van noord tot zuid, van Lü-
beck tot aan het Beierse Hof,
zou gelijktijdig vernietigd
moeten worden. Vrijwilligers
van de Berlijnse politie in bur
ger en leden van het grensbe
wakingskorps zouden de
springstoffen aanbrengen. Lip
schitz zou bovendien over een
sterk chemisch middel be
schikken waardoor de Muur
als die daarmee was be
werkt na enige tijd vanzelf
zou verbrokkelen.
Het spectaculaire plan is ont
huld door de Berliner Morgen-
post. De krant voert een aantal
voormalige medewerkers van
Joachim Lipschitz op die allen
bevestigen dat er dergelijke
plannen waren en dat Lip
schitz er op hoog niveau, maar
in de grootste geheimhouding
over sprak. Met de geallieer
den al in de herfst van 1961,
maar ook met Herbert Weh-
ner, toentertijd voorzitter van
de Westduitse liberalen, de
FDP. Die zou het idee bij le
den van de Bondsregering
aankaarten. Willy Brandt,
toen burgemeester van Berlijn,
onthield zich van commentaar
op de berichten, maar moet er
volgens insiders van geweten
hebben.
Vooral de Amerikanen ston
den vierkant achter Lipschitz'
plan; de Britten waren uit
angst voor Sovjetrussische ver
geldingsmaatregelen iets te
rughoudender. Dat menings
verschil heeft er volgens Brit
se archiefstukken ten slotte
toe geleid dat het plan van ta-
fel ging.
De toen 43-jarige liberale sena
tor van Berlijn Lipschitz had
in de oorlog een arm verloren,
maar was niettemin energiek,
ook in de politiek. Hij wilde
door de vernietiging van de
Binnenduitse grens een inter
nationale conferentie over de
status van de stad forceren. Hij
was hoogst verontwaardigd
dat de geallieerden de toen
pasgebouwde muur niet on
middellijk platwalsten.
Joachim Lipschitz overleed
begin december 1961, twintig
dagen voordat hij zijn planr
had willen uitvoeren, nog on-ö,
wetend hoe de geallieerden opk|
zijn voorstel zouden reageren. B
Een goede vriend van Lip-1
schitz, de nu 66-jarige Her-R
mann Kreutzer, verwerpt hetfc
idee dat de plotseling dood
Lipschitz iets te maken
hebben gehad met zijn verr
tele plan.
„Door zijn verwonding leedB
Lipschitz aan ernstige stof wis-,
selings- en bloedsomlooppro-r
blemen. Tijdens een zitting^1
van het Berlijnse stadsbestuur F
kreeg hij een hartaanval waar-^1
aan hij kort daarna in het zie-F
kenhuis is overleden", aldusrr
Kreutzer. f1
