finale
V,
WEEKPUZZEL
Nr.l
Cryptogram
DAMMEN
SCHAKEN
STERRENHEMEL
BRIDGEN
■CöidócGouAcmt
ZATERDAG 4 JANUARI 1992 PAGINA 22
Oplossing
Oude jaarspuzzel
De gevraagde spreuk luidt:
„We gaan warempel al weer over de
drempel.
De winnaars van de Oudejaarspuzzel
zijn:
75,-: A. Zwetsloot, Jadestraat 4, 2332
RT Leiden.
50,-: M. de Vos, Korenbloem laan 37,
2343 VB Oegstgeest.
25,-: Mevr. de Winter, Kloosterwei
210, 2361 XP Warmond.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
op hun bank- of girorekening bijgeschre
ven of een cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 1 moeten uiterlijk woens
dagmiddag in bezit zijn van:
HORIZONTAAL:
3. Geen handenarbeid (10).
5. Door al z'n verhalen maakt ie
rekenfouten (9).
6. Eenvoudig doch gerieflijk (10).
9. Rechtswinkel (12).
11. Feestnummer (4).
12. Dat wicht zit er op te broeden (4).
15. Oudgediende met 'n snoer om (8).
16. Rein orgaan (4).
18. Het punt is dat u dan kunt beginnen
met uw tekst (9).
19. Ik hoor dat die Duitser een
instrument bespeelt (4).
20. Aula voor meubels? (8).
22. Functie met stijl (4).
VERTICAAL:
1. Man met illustere bloeiwijze (8).
2. Zonder 'naar kon ik hem meekrijgen
(9).
3. Niet akkoord gaan met die gooi (9).
4. Aardleiding (17).
7. Met tinnen omslaan (8).
8. Goedvinden dat ze dicht blijven (8).
10. Cowboy met een scherpe blik (9).
13. Is een noot (2).
14. Iedere keer weer kletsen (7).
17. Die zaak kwam voor de raad terug
(3).
21. Gymnastiekles op school (2).
In deze eerste rubriek van het nieuwe
jaar wil ik beginnen met u een goed
1992 toe te wensen. En hoewel er ook nu
op damgebied weer van alles gaande is,
laat ik voor deze keer toch even de
actualiteit rusten, om een uit 1991 stam
mende schuld in te kunnen lossen. Ik
had namelijk enkele reacties liggen waar
op ik nog steeds niet was ingegaan. Het
eerste schrijven betreft de partij L. Fa-
ber-V. Boelatov uit het in Minsk ge
speelde toernooi van deze zomer. En
nauwkeuriger: de stand na 32.43-39.
L, X,
m W\
y.
Vanaf dit moment ging de partij verder
met 32...18-23; 33.48-43 23x32; 34.31-27
22x31; 35.26x28 13-18; 36.34-29 21-26;
37.29x20 15x24; 38.40-34 16-21.
(Op 38... 18-23 ook 39.34-29).
39.34-29 17-22; 40.29x20 9-13; 41.28x17
11x22; 42.20x9 13x4 en met een schijf
meer won wit later deze fraaie partij. Op
het moment van 32... 18-23 heb ik me
toen afgevraagd waarom zwart niet
32...21-27 had gedaan: de damzetten met
33.42-37 27x36; 34.25-20 enz., waren
toch immers foutief? Maar zoals bonds-
directeur Haijtink reeds liet zien, kan
wit na 32...21-27? eenvoudig winnen
met 33.42-38 27x36; 34.28-23 enz., een
mogelijkheid die me helemaal was ont
gaan.
Naar later evenwel bleek was ik niet de
enige aan wiens aandacht deze aktie was
ontsnapt. Van de uit Groningen afkom
stige en thans op Curacao wonende P.
van Harten kreeg ik namelijk eveneens
een reaktie op dit fragment. Ook deze
speler, in het begin van de jaren tachtig
uitgekomen in het Nederlands kampi
oenschap, was, ongetwijfeld mede als ge
volg van mijn commentaar, de aktie
33.42-38 27x36; 34.28-23 enz. ontgaan.
Hij heeft na 31...21-27; 33.42-38 27x36
namelijk de mogelijkheid 34.34-29 on
derzocht. En hoewel deze speelwijze dus
niet echt belangrijk meer is, zijn de door
hem in de stand na 34.34-29 gevonden
varianten interessant genoeg om hier
toch weer te geven:
34...22-27; 35.29x20 15x24; 36.28-23!
18x29; 37.39-34 27-32; 38.34x23 19x39;
39.30x10 32x43; 40.40-34 39x30;
41.48x39 met winst voor wit.
34...16-21; 35.29x20 15x24; 36.28-23!
18x29; 37.39-34 22-28! 38.34x32.
(Het spel is nu weer gelijk, maar strate
gisch is zwart verslagen).
13-18; 39.32-28.
(Ook bijvoorbeeld 39.40-34 moet mijns
inziens wel kunnen winnen).
21-27.
(Nu heeft zwart op 40.28-23? 19x39;
41.30x10 de remisecombinatie 9-14;
42.10x19 18-23 enz., terwijl 40.38-32
27x29; 41.28-23 19x28; 42.30x10 faalt
op 9-14; 43.10x19 29-34; 44.40x29 18-
23; 45.29x18 17-21 enz.).
Vandaar: 40.26-21! 17x26; 41.28-23
19x39; 42.30x10 9-14; 43.10x19 en wit
gaat het eindspel winnen, bijvoorbeeld
43...26-31; 44.48-42 39-43; 45.38x49 27-
32; 46.19-14 32-37; 47.14-10! 37x48;
48.10-5! 36-41; 49.47x27 en winst lijkt
een kwestie van tijd. Een fraai geheel!
Verder stuurde de heer Bosch uit Har-
denberg me de simultaanpartij die hij in
Gramsbergen tegen Koeperman had ge
speeld, en waarin hij de veelvoudig oud
wereldkampioen remise afdwong:
1.32-28 18-23; 2.38-32 20-24; 3.31-27
17-21; 4.34-30 11-17; 5.30-25 21-26;
6.40-34 17-21; 7.34-30 12-18; 8.43-38 7-
12.
Een spannende mogelijkheid is 8...24-29;
9.33x24 14-20; 10.25x14 9x29. Omdat
dan 11.39-33 niet gaat vanwege 7-11;
12.33x24 26-31 enz., lijkt het symmetri
sche antwoord 11.27-22 18x27; 12.37-31
26x37; 13.42x22 daarop het beste.
9.49-43 1-7; 10.44-40 14-20; 11.25x14
9x20; 12.30-25 10-14.
13.39-34.
Aan deze zet heeft wit eigenlijk weinig.
Interessanter is het symmetrische 13.37-
31 26x37; 14.42x31. Na vervolgens 21-
26; 15.41-37 moet zwart zich dan hoe
den voor 15...7-11?, want dan is 16.39-
34 wel sterk: daar de bomzet met
16... 24-30? 17.35x24 19x30; 18.28x10
39x28; 19.25x14 4-9; 20.32x23 15x4 faalt
op 21.43-39 n.k. en 22.39-33 'enz. met
schijfwinst voor wit, een afwikkeling die
is voorgekomen in de partij Agafonow-
Pylaew Russisch kampioensschap 1964,
zal zwart het zeer sterke 17.34-29 23x34;
18.40x29 moeten toestaan. Zo heeft wit
na bijvoorbeeld 16...4-9; 17.34-29 23x34;
18.40x29 2-7; 19.29-23! 18x29; 20.45-40
prachtig spel.
13...24-30; 14.35x24 19x39; 15.28x10
39x28; 16.25x14 4-9; 17.32x23 15x4! En
niet 17...21x32? 18.37x28 15x4, want dat
zou wit in de gelegenheid stellen weer
met 19.43-39 enz. een schijf te winnen.
18.40-35 18x29; 19.35-30 21x32! En hier
niet 19...9x20? wegens 20.30-24 en
21.24x15 enz.
20.37x28 9x20; 21.30-24 20-25;
22.24x33.
Na deze reusachtige afwikkeling is het
aantal stukken gelijk gebleven, en ook
strategisch is er sprake van evenwicht.
5-10; 23.45-40 10-14; 24.41-37 13-19;
25.36-31 14-20; 26.40-34 20-24; 27.31-27
8-13; 28.37-32 12-18; 29.34-29 3-9;
30.29x20 25x14; 31.46-41 19-24; 32.41-
37 14-19; 33.43-39 9-14; 34.39-34.
Dreigt dam met 34.34-30 enz.
7-12; 35.34-29 4-9; 36.29x20 14x25;
37.33-29 2-8; 38.50-44 18-22; 39.27x7 8-
12; 40.7x18 13x24; 41.38-33?
Hierna komt wit in moeilijkheden; beter
is 41.32-27.
25-30; 42.42-38 16-21! 43.48-43 21-27;
44.32x21 26x17; 45.43-39 19-23.
Hier deed Koeperman een remise voor
stel en op dat aanbod ging zwart in. Hij
staat weliswaar beter maar had aan het
einde van de simultaan toch te weinig
bedenktijd om daar voldoende van te
kunnen profiteren. Dank voor beide re
acties!
Schakers zullen elkaar in het nieuwe jaar
veel schaakgenot toewensen. Ik zal daar
op geen uitzondering maken en wil dat
doen, door een zestal fraaie problemen
voor te leggen. De gemiddelde schaker
zal enkele van deze stellingen snel kun
nen oplossen, maar er zitten ook wat las
tige opgaven tussen.
Hoewel de antwoorden aan het eind van
deze rubriek te vinden zijn, geeft het zelf
oplossen de meeste voldoening. Veel
plezier!
Wit speelde, in hoge tijdnood, l.Lxe5?
Waarom was dit fout en welke zet had
hij beter kunnen spelen?
Zwart dacht met zijn laatste zet l...h4
nog een kansje te kunnen wagen. Het
plan werkte echter averechts., ziet u het
ook?
Ei
hui:
fam
inci
k
verl
toer
Zwart heeft al wat materiaal gegeven o
een aanval op te zetten. Hoe breekt 1
nu door de broze verdedigingslinie?
De zwarte stelling is prima, er ontbreekt
alleen nog een luchtgaatje voor de ko
ning. Kan wit daarvan profiteren?
I doo
B JAN
AMS1
arts V
de ho
vrouw
haar
schijn
van di
statere
liefde:
nen v
klacht
haar
De be
Speeln
grip O]
vriend
Slecht:
toen d
Zwart had berekend dat hij na l.Txe7 De he
Txc3 het stuk terug zou winnen. Waar gers v<
zat de kink in de kabel? dokter
brenge
OPLOSSINGEN: damse
1). Na l.Lxe5? Dal+Ü 2.Lxal Txal overtu
stond wit mat. Met iets meer tijd op zien al
de klok, had wit zeker de mogelijk- 1 hij leel
heid l.Dxe6+! Lxe6 2.Td8+ Txd8 Het ja
3.exd8D gevonden. iets te
2). Nee, er zou volgen l...Txc7 2.Txb4 honkb;
Tac8 en er gaat door de matdreiging man v
een volle toren verloren. ten: ee
3). Na 2.Dc8+ Kh7 3.Dxe6ü gaf zwart j wol, j
het op, want hij blijft na 3...fxe6 4.f7 geen p;
een volle toren achter. I De co
4). l...Txf3! 2.Kxf3 Lxg4+! 3.Txg4 Df2+ grimm:
4.Ke4 Df5+ 5.Kxd4 De5 mat. de bes
5). Wit profiteerde briljant met l.Da7ü conflic;
Zwart gaf het direct op. ene mt
6). 2.Dxf7+ü Txf7 3.Te8+ Tf8 4.Txf8 jij evei
mat. pistool
Correspondentie-adres: Leo Hofland, C. tuigd d
Fockstraat 113, 2613 DE Delft. aan de
zo moe
de arts
Sterrenhemel januari 1992
De zuidelijke avondhemel in januari
wordt gekenmerkt door een groot aantal
heldere sterren. Een deel daarvan vormt
de Winterzeshoek. De opvallendste ster
is ongetwijfeld Sirius, de onderste ster
van de zeshoek, die niet ver boven de
horizon meestal heftig staat te fonkelen.
Tegen de wijzers van de klok in komen
we vervolgens tegen de heldere sterren
Rigel, Aldebaran, Capella, Pollux en
Procyon. Deze sterren maken deel uit
van de sterrenbeelden Orion, Stier,
Voerman, Tweelingen en Kleine Hond.
In het midden van de zeshoek staat de
heldere ster Betelgeuze, die eveneens tot
Orion behoort.
Naast al deze fraaie, 'vaste' sterren zijn
deze maand tevens drie heldere 'dwaal
sterren' oftewel planeten te zien. De eer
ste is de planeet Mercurius die de eerste
dagen van het jaar ongeveer anderhalf
uur vóór de zon opkomt. Mercurius is
De NBB zet dit jaar in met een gigan
tisch aantal leden, deels 'geronseld' in de
100.000-ledenactie, waarbij beginners,
nog voor ze hun eerste downslag gencas-
seerd hebben, al bondslid zijn gemaakt.
Afgezien van het feit of dit nu de actie
was waar de vaderlandse bridgewereld
op zat te wachten, is de invulling ervan
in een aantal regio's ofwel achterwege
gebleven ofwel beneden peil gebleven.
Waarom een geforceerde groei wanneer
de natuurlijke aanwas bestuurlijk al zo
veel problemen oplevert? Bondsbestuur
en bondsbureau zijn lichamen met on
voldoende slagkracht. Het verbeteren
daarvan lijkt een sterkere formule dan
zieltjes winnen.
In de loop van dit verse jaar zal blijken
wat de effecten van deze actie zijn, zal
ook bekend worden in hoeverre er sa
menwerkingsverband met de - veel te
kleine! - Vlaamse Bridge Liga tot stand
kan worden gebracht. Ook daar zal het
begin moeilijk zijn, maar de geboden en
later uitgespeelde kansen zijn groot en
talrijk.
En dan dat andere begin: beginnen met
bridge.
Rooie konen, handen ten hemel, niet be
grijpende blikken richting leraar (m v):
'Ben ik nou gek of die daar?'
Het laatste moge waar zijn, het eerste
beslist niet. De spelregels van bridge zijn
absoluut niet ingewikkeld, maar dat bie
den... en dat spelen....
Na een aantal lessen zie je het gloren:
'Nou snap ik het, dat is de bedoeling.'
Dan begrijpen ze dat er tijdens het bie
den wordt onderhandeld en soms ook
nog tegengeboden over speelsoort en
hoogte en dat bij het spelen een plan
moet worden gemaakt om aan dat afge
sloten contract te voldoen of om dat te
torpederen. Bij dit alles speelt de in het
begin nogal lastige puntentelling ook een
belangrijke rol.
Laten we eens plaats nemen achter of
naast zo'n beginnende bridger. In het be
gin zijn ze daar niet blij mee, maar dat
moeten ze ook leren.
H 10 9 5
A H 7 3
7 6
B 9 5
Partner opent met 14, dat is altijd goed
nieuws. Na enig aarzelen komt er IV.
'Waarom IV?' 'Omdat je eerst moet kij
ken of er een kleur is waar jullie er sa
men 8 of meer van hebben.'
'O, ja.'
Partner biedt 14.
'Daar hebben we er samen acht van!'
'Juist, mooi gevonden, maar het is de
bedoeling dat je die 'fit' - daar heb je
weer zo'n kreet - door middel van het
bieden vaststelt en niet via juichkreten
enzo.'
'Ja, sorry, ik pas.'
'Waarom?'
'We hebben er samen acht.'
'Denk je niet dat er een van de extra
premies in de wacht te slepen is?'
'Ik heb maar 11 punten...'
'En je partner?'
'Oh ja, die heeft er 13 of meer en met
samen 25 punten, blablablabla, enzo
voort...'
'Dus, wat bied je?'
'4 schoppen.'
'Waarom vier?'
'Dat is toch een manche?'
Dit is gewoon moeilijk in het begin,
maar de bedoeling pakken ze toch wel
op. Ze leren dat ze nu 34 moeten bie
den, waarop de partner past of - met
overwaarde - 44 biedt.
We gaan naar de andere kant van de ta
fel en stellen ons op achter de partner
die 44 geboden heeft:
NOORD
4 H 10 9 5
V A H 7 3
7 6
4 B 9 5
ZUID
4 A V B 2
V 4
H 8 3
4 A 10 8 7 2
West start met VB.
Het tellen van slagen is uiterst moeilijk.
Ze moeten inzien dat ze in klaveren sla
gen moeten ontwikkelen en dat het ris
kant is dat te doen voordat de troeven
zijn getrokken. Dus drie keer troef eindi
gend op tafel en dan 4B voor. De tegen
partij mag dan naspelen wat ze willen en
dan de klaversnit herhalen met 49.
NOORD
4 H 10 9 5
V A H 7 3
7 6
WEST
4 8 6 3
V V B 10 2
A 10 9 4
4 H 3
OOST
4 7 4
V 9 8 6 5
V B 5 2
4 V 6 4
ZUID
4 A V B 2
V 4
H 8 3
4 A 10 8 7 2
Er worden dan 11 slagen gemaakt: 4 in
klaver, 2 in harten en 5 in troef. Meer
kan niet, en minder is niet nodig.
De sterrenhemel in januari omstreeks
22.00 uur. De planeet Jupiter komt op in
het oosten.
's morgens laag boven de zuidoostelijke
horizon waarneembaar. In de tweede
week van januari verdwijnt de planeet in
de zonnegloed. Ook de planeet Venus is
's ochtends in het zuidoosten te zien.
Deze planeet straalt veel feller dan Mer
curius en komt eerder op. Vanaf een uur
of zeven is Venus gemakkelijk te vin
den. In het ochtendgloren van 1 en 2 ja
nuari kan men waarnemen hoe de smal
le sikkel van de maan onder de planeet
Venus langs beweegt. Links van de
maan staat dan bovendien nog de pla
neet Mercurius. Het drietal kan het beste
om ongeveer 7.45 uur worden bekeken.
Een dag later (3 januari) is de maan nog
wat verder opgeschoven en staat zij een
klein stukje onder de planeet Mercurius.
Om deze beide objecten boven de zuid
oostelijke horizon te kunnen ontdekken,
is het wellicht noodzakelijk om gebruik
te maken van een verrekijker. In de
vroege ochtend van 1 februari staat de
maansikkel opnieuw in de onmiddellijke
nabijheid van Venus. Rond 7.45 uur
staat de maan dan niet ver rechts van
Venus boven de zuidoostelijke horizon.
De planeet Mercurius doet dan niet
mee. De derde heldere planeet die deze
maand te zien is, is Jupiter. Jupiter
komt in de late avond op en kan tot het
aanbreken van de dag worden gevonden
in het sterrenbeeld Leeuw. Op de late
avonden van 22 en 23 januari passeert
de maan Jupiter aan de sterrenhemel.
Rond middernacht staan beide hemelli
chamen boven de zuidelijke horizon; Ju
piter staat eerst linksboven de maan, een
dag later er vrijwel recht boven.
om ziji
VALLENDE STERREN bazing
Bij helder weer wordt in de nacht van 3 praktijl
op 4 januari weer een meteorenzwerm delde S
verwacht. Het betreft de jaarlijks terug- hand ai
kerende zwerm der Boötiden (de naam
geeft aan dat de vallende sterren van
deze zwerm uit het sterrenbeeld Boötes
lijken te komen). Met name in de kleine
uurtjes kan- men flinke aantallen meteo
ren (60 a 100 per uur) verwachten. De
Boötiden zijn over het algemeen echter
niet erg helder. Voor een ongeoefend
waarnemer zal de 'oogst' dan ook niet zo
groot zijn.
achterv
stand a
geren,
lastig g
de dien
manner
Woi
Toegegc
beureni
weersta:
regelma
ook al
agressie
matig r
ONZICHTBARE VERSCHIJNSELEN
In de maand januari vindt nog een aan
tal interessante sterrenkundige gebeurte
nissen plaats waarvan we (helaas) weinig
zullen merken. Op 3 januari bijvoor-
beeld staat de aarde het dichtst bij de de"con1
zon! De afstand tussen onze planeet en oncjer d
de zon bedraagt op dat moment iets siagersn
meer dan 147 miljoen kilometer. Voor gewen(j
ons is het een beetje merkwaardig dat de j de nari
afstand tot de zon uitgerekend in de een w0
winter op zijn kleinst is. Op het noorde- twisten
lijk halfrond is het dan immers hartje het pjez
winter! De seizoenen op aarde worden gen en(
echter niet bepaald door de afstand van (ZOndhei
de zon, maar door de schuine stand van'dat 350
de aardas. Hierdoor staat de zon bij ons i reagger(j
in de wintermaanden laag boven de ho- te gevei
rizon en bereikt haar warmte ons veel verschij
minder goed. Op 3 juli is de afstand tus
sen zon en aarde op zijn grootst: iets
meer dan 151 miljoen kilometer. Over
seizoenen gesproken. Op 21 januari be
gint de herfst op het noordelijk halfrond
van de' planeet Mars. Onze buurplaneet
kent seizoenen net als de aarde. Alleen
duren deze seizoenen bijna tweemaal zo
lang als de aardse seizoenen, omdat de
omlooptijd van Mars rond de zon langer
is. Eveneens niet waarneembaar, vanuit weken
Nederland althans, is de ringvormige je erva'
zonsverduistering van 4 en 5 januari. gepeiid.
Deze verduistering is te zien vanuit een^g^ aj e
smalle strook die over de Stille Oceaan jn pr
loopt. De enige dicht bewoonde plek ^eker is
waar men de verduistering kan bewon- oncjerwjj
deren is het gebied rond Los Angeles enl(je dokt
San Diego in de Verenigde Staten, waar^gg^ af,
de zon op 4 januari verduisterd en wel tjènt
ondergaat. Het bijzondere van een ring
vormige zonsverduistering is dat de
maan weliswaar voor de zonneschijf
schuift, maar deze niet geheel bedekt.
Om de (donkere) maanschijf is dan nog
een helder ringvormig deel van de zon te;
zien,
getrokke
procent
andere
van agn
vraagtek
tativiteil
de Lan
(LHV) e
een onla
zoek wa;
de arts t
vies van
sie bloot
tere moi
een verc
zeer voo
tiënt' im
Uitgebreide informatie over verschijnse-!'cijgnt'
len aan de sterrenhemel in 1992 treft'ke reiatj
men aan in De Sterrengids 1992 en in|0U(jere
De Kleine Gids van de Sterrenhemel|met auer
1992. Voor informatie over deze beidejposjtje
gidsen en over sterrenkunde in het alge-mjjncj p|
meen kan men terecht bij het bureau je<fer 'an(
van Stichting 'De Koepel', Zonnenburgbakker
2, 3512 NL Utrecht, tel.: 030-311360 (opaangeven
werkdagen van 9.30 tot 16.30 uur). \y. Qielt
