Veel schade
door branden
en explosies
Beeld Gorbatsjov weer boven water
Bedrijfsvereniging Detam haalt uit naar overheid
HET GELIJK VAN
Velen dachten dat het
zo n vaart niet zou lopen
EMdacecwKMit BINNENLAND
donderdag 2 januari 1992
erbeek overweegt
jprichting partij
GRONINGEN De Groningse
Europarlementariër Herman
Verbeek overweegt met een ei
gen partij mee te doen aan de
verkiezingen voor het nationale
en Europese parlement. Zijn be
slissing hangt vooral af van de
mate van steun die hij krijgt
van zijn achterban die vooral
bestaat uit noordelijke landbou
wers. Verbeek zit sinds enige
weken op persoonlijke titel in
het Europees Parlement na een
aanvaring met zijn partijgeno
ten van Groen Links. Verbeek
weigerde namelijk, zoals vooraf
afgesproken, halverwege zijn
littingsperiode plaats te maken
voor een partijgenoot.
UTRECHT De Detam, de bedrijfsvere
niging in onder meer de detailhandel,
vindt het „gevaarlijk" dat de overheid
haar invloed op de uitvoering van de soci
ale verzekeringen vergroot. Van een te
rugtredende overheid is geen sprake. In
tegendeel, het bedrijfsleven (werkgevers,
werknemers) verliest steeds meer terrein,
aldus Detam-directeur mr. G.H.J. van Ar-
kel vandaag in zijn nieuwjaarsspeech.
Die ontwikkeling is bijzonder gevaarlijk.
De situatie dreigt te ontstaan dat werkge
vers en werknemers wel de lasten mogen
opbrengen voor de sociale zekerheid,
maar bestuurlijk en beleidsmatig niets
meer hebben in te brengen. Bovendien
krijgt de overheid de kans financiële ga
ten in de eigen begroting te stoppen met
sociale verzekeringsgelden, vreest de De
tam. Van Arkel constateerde voorts dat de
bedrijfsverenigingen, en daarmee het ge
organiseerde bedrijfsleven, steeds meer de
Zwarte Piet krijgen toegeschoven als het
gaat om de vraag waarom ziekte en ar
beidsongeschiktheid in Nederland uit de
hand zijn gelopen. In de politiek worden
bedrijfsverenigingen afgeschilderd als uit-
keringsfabrieken die smijten'met geld om
het bedrijfsleven van dienst te zijn, meent
Van Arkel. Dat soort vooroordelen wordt
tot beleid verheven.
„Onzin", stelt de Detam-directeur. Wel is
het waar dat de wet de mogelijkheid van
oneigenlijk gebruik niet per definitie uit
sluit. Het beeld van geldsmijterij klopt
volgens hem echter van geen kant. Het
lijkt er op dat er een soort hetze aan de
gang is tegen de bedrijfsverenigingen. Het
bedrijfsleven krijgt van de politici de
schuld om de eigen onmacht te maskeren.
Bovendien wil men het „bastion" van
werkgevers en werknemers slechten, om
dat dit een belemmering vormt voor de
politieke speelruimte. De Detam keerde in
1991 over 11,8 miljoen dagen 744 miljoen
gulden aan ziektegelduitkeringen uit. Dat
is respectievelijk 8,3 en 11,8 procent meer
dan in 1990.
Het aantal wao'ers dat bij de bedrijfsvere
niging staat ingeschreven, steeg met 7,1
procent tot 58.500. Over ruim 14,7 miljoen
dagen werd ruim één miljard uitgekeerd,
respectievelijk 7,8 en 11,8 procent meer.
Aan ww werd 380 miljoen gulden uitge
keerd, 9,5 procent meer.
De Detam omvat ruim 750.000 werkne
mers-verzekerden in dienst van rond
63.000 werkgevers.
(Vervolg van de voorpagina)
GLANERBRUG Een
explosie in de zandbak
van een school (De Notek-
raker) in Glanerbrug
(gem. Enschede) heeft gis-
:wus terochtend voor aanzien-
nee ii lijke schade gezorgd.
On Twee inwoners van Gla-
omen nerbrug brachten kort na
ïalige middernacht een karton-
geno- nen doos vol kruit tot ont-
esak- ploffing. De steekvlam en
erde-de explosie zorgden er
posi- /oor dat de aangelegen
jft de «hooi De Troubadour
zwaar werd beschadigd en
dat van zo'n honderd wo-
eienis ningen ruiten sneuvel-
m en )en-
omen pe ontpl0ffing was zo hevig
wordt jat stukken van de betonnen
ir ligt rand van de zandbak over een
/el de ifstand van zestig meter wer-
rege- ten weggeslingerd, dat een
u metalen hek volledig ontzet
verd en dat een groot aantal
"ulP iuto's werd beschadigd. De ex-
nieke ijosie sloeg een gat van meer
dan 1 meter diep en 2 meter
doorsnee in de zandbak.
In Stiens in Friesland ging een
windmolen in vlammen op na
dat deze was getroffen door
een vuurpijl. De molen, die-
nog werd gebruikt voor het
malen van meel, moet volgens
de politie als verloren worden
beschouwd. In Soest ging de
bovenetage van een woning in
vlammen op. Persoonlijke on
gevallen deden zich daarbij
niet voor.
In Haarlem raakten zeven
mensen gewond, toen in een
woning een voorraad vuur
werk tot ontploffing kwam als
gevolg van een brandende si-
garettepeuk. Drie slachtoffers
zijn opgenomen in het Brand
wondencentrum in Beverwijk.
Een feestvierder werd met
snijwonden en ademhalings
problemen opgenomen in een
ziekenhuis. De andere aanwe
zigen liepen minderernstig
letsel op.
In Utrecht moesten dertig be
woners van aanleunwoningen
bij het bejaardenhuis Zuylen-
stede kort na middernacht eni
ge tijd hun woning verlaten,
nadat in een van de apparte-
Een agent bekijkt de krater in een zandbak van een school in Glanerbrug, veroorzaakt door het
ontsteken van een doos vol kruit. De explosie veroorzaakte schade in zo'n honderd woningen.
FOTO: anp
menten brand was uitgebro
ken. De oorzaak was een ex
ploderend televisietoestel.
In Loppersum in Groningen
raakten drie mensen gewond
bij twee steekpartijen. Een van
de drie gewonden is naar het
ziekenhuis gebracht. In Mui
den in Noord-Holland vielen
twee gewonden bij een steek
partij.
In Rotterdam kwam een man
aan het begin van de nacht bij
een brand om het leven. De
oorzaak van de brand is nog
niet bekend. Problemen met
feestvierders waren er in Rot
terdam nauwelijks.
Ook Amsterdam kende een
kalme jaarwisseling. „Wat
brandjes, wat vechtpartijtjes,
maar geen echte problemen,"
aldus een woordvoerder van
de politie. Bij een aanrijding
raakten twee mensen gewond
die vuurwerk stonden af te
steken.
In Alkmaar en Hoorn werden
zes aanhoudingen verricht we
gens vernieling van winkel
ruiten, diefstal en vechtpartij
en.
Gisterochtend kwam bij een
brand in Leersum een nog on
bekende man om het leven.
Acht anderen moesten met
verschijnselen van rookvergif
tiging worden opgenomen in
een ziekenhuis. Het vuur
richtte voor enkele honderd
duizenden guldens schade aan.
De oorzaak van de brand is
nog onbekend.
ELSLOO Het wassen
beeld van Michaël Gor
batsjov is terecht. Gorba
tsjov dook oudejaars
nacht op in Elsloo op de
grens van Friesland en
Drenthe. Het beeld werd
Tweede Kerstdag ont
vreemd uit het museum
Madame Tussaud in Am
sterdam. Leden van de
oudejaarsvereniging Ve
suvius uit Elsloo trokken
Gorbatsjov en lange jas
aan, zetten hem een mas
ker op en namen hem
mee. „Gewoon door de
normale uitgang", vertelt
Aaldert Post, voorzitter
van de club.
Het ontvreemden van het
beeld van Gorbatsjov bleek
geen al te zware klus. „We
zijn op 24 december voor de
eerste keer naar het museum
geweest. Gewoon een kaartje
gekocht en de rondleiding
gevolgd", meldt Post. „Bij het
beeld van Gorbi hebben we
wat rondgeneusd. Er waren
camera's aanwezig om de
boel te bewaken". Op Twee
de Kerstdag vertrokken ze
ven clubleden voor de twee
de keer naar Amsterdam.
Om kwart over elf kreeg
Gorbatsjov een nieuwe jas en
een masker op en werd hij
meegenomen naar Elsloo.
„Er zijn wel een paar mensen
geweest die ons gezien heb
ben, maar zo lang het geen
personeel betrof, zijn we ge
woon doorgelopen. We had
den de camera's afgedekt
met een doekje. Tussen
twaalf en één uur 's middags
werd de diefstal ontdekt. Wij
waren toen al lang op weg
naar huis".
Het wassen beeld van Gorbatsjov, dat op Tweede Kerstdag uit Madame Tussaud in Amsterdam verdween, werd kort na de
jaarwisseling aan de bevolking getoond in een plaatselijk café. Leden van de oudejaarsclub, in KGB-kledij, posteerden naast
Gorbi; FOTO: ANP
aanvankelijk met de hand uit
te graven, maar de sokkel
bleek stevig te zijn veran
kerd. Daarop gebruikten zij
een auto en trokken Bartje
met enige paardenkrachten
omver. Hierdoor brak de
sokkel. Het beeldje bleef ech
ter onbeschadigd. Met een
briefje verklaarde de vereni
ging de schade te zullen ver
goeden.
De Vesuvius-club heeft nog
geen officiële .reactie gehad
van het museum. Wel heeft
de club een kaartje gestuurd
waarop melding wordt ge
maakt van het feit dat Gor
batsjov de rustige omgeving
van Moskou en Petersburg
had opgezocht.
De Vesuvius-club heeft Gor
batsjov meegenomen om hem
de functie van burgemeester
van de Stellingwerven aan te
bieden. De gemeenten Oost
en Weststellingwerf overwe
gen om in de toekomst te
gaan samenwerken. Volgens
Schurer gaat het. om een
goedkope oplossing. „Gorbi
zal 100 per maand verdie
nen, twintig gulden meer dan
hij nu krijgt in de Sovjet-
Unie. En dat is veel minder
dan de beide burgemeesters
van de beide Stellingwerven
nu krijgen".
Ook het beeld van Bartje, dat
maandagnacht werd gestolen
uit Assen, is/weer boven wa
ter. Leden van de oudejaars
vereniging De Geitefok uit
Oldeberkoop in Friesland
hadden het beeldje meegeno
men en op oudejaarsnacht in
hun gemeente neergezet. De
diefstal verliep niet helemaal
volgens plan. De zeventien
leden van de oudejaarsvere
niging probeerden het beeld
Nieuwe tijden, nieuwe helden. Vorig jaar was vooral het jaar
van de gelijkhebbers. Na soms jarenlange verguizing en een af
mattende strijd tegen de bierkaai zijn immers nogal wat landge
noten door de 'nieuwe tijdgeest' in het gelijk gesteld. Zijn de
dwazen van gisteren dan toch de wijzen van vandaag, net zoals
onze gevreesde Sovjet-vijand van weleer tegenwoordig een arm
lastige vriend blijkt te zijn? Tien gelijkhebbers aan het woord,
over hoe het zo kwam en hoe het nu voelt.
HET GELUK VAN GEZONDHEIDSZORG-HER VORMER JO HENDRIKS
Het was eind 1974. Voor
het front van de Tweede
Kamer verdedigde staats
secretaris van volksge
zondheid Jo Hendriks
(KVP) met verve zijn am
bitieuze plannen om de
bezem te halen door de
Nederlandse gezondheids
zorg. Er moest een nieuwe
algemene verzekering te
gen ziektekosten komen
en de verontrustende kos
tenstijgingen in de zorg
sector dienden krachtig te
worden beteugeld. „Als
we nu niet in die sector
ingrijpen voorspel ik u en
mijzelf slapeloze nachten
daarover", hield de voor
malige ziekenfondsdirec
teur de Kamer tijdens het
debat voor.
Op die waarschuwing werd
destijds nog een beetje lacherig
gereageerd, herinnert de nu
68-jarige Hendriks zich. „Ve
len dachten dat het allemaal
niet zo'n vaart zou lopen. Maar
de situatie was echt heel ern
stig. De gezondheidszorg was
een onontwarbare kluwen ge
worden, een lappendeken van
los van elkaar opererende in
stanties. Bovendien stegen de
totale kosten van de zorg met
zo'n 20 a 25 procent per jaar!
En dan te bedenken dat de
uitgaven van toen nog niet
eens de helft bedroegen van
de vijftig miljard die we dit
jaar, 1991, met z'n allen heb
ben betaald. Kortom, in die
dreigende chaos van destijds
wilde ik enige orde scheppen.
Helaas heeft de steen die ik
toen in de vijver heb gegooid
niet binnen afzienbare tijd tot
gewenste effecten geleid'
Doorwaakte nachten heeft
Hendriks er uiteindelijk niet
van gehad, maar sindsdien
heeft hij zich wel menigmaal
geërgerd aan de „stroperige
brij" waar hervormers van de
gezondheidszorg kennelijk ge
doemd zijn doorheen te wa
den. Hendriks: „Aanvankelijk
leek het nog goed te gaan.
Mijn 'Structuurnota Volksge
zondheid' uit 1974, waarin al
m'n vernieuwingsplannen wa
ren opgenomen, werd na heel
lang debatteren unaniem door
de Tweede Kamer goedge
keurd. Een mooie overwin
ning, maar wat er tenslotte
van terecht kwam is niet zo
bar veel".
„Een klein beginnetje met de
kostenbeheersing heb ik wel
kunnen maken, maar de nieu:
we ziektekostenverzekering
die mij voor ogen stond kon ik
korte tijd later al op m'n buik
schrijven. Ik wilde een verze
kering waarin alle vormen
van gezondheidszorg waren
opgenomen en waarvoor ie
dereen naar draagkracht pre
mie zou betalen. Bij het uit
werken van dat plan stuitte ik
Jo Hendriks: „De gezondheidssector bestaat uit een heleboel
machtige en behoudende clubs die allemaal redeneren in de
trant van: gooi geen oude schoenen weg voor je nieuwe hebt".
FOTO: STEPHEN EVENHUIS
op zóveel weerstanden; daar
was gewoon niet doorheen te
komen. We zijn nu zeventien
jaar verder en eindelijk is
staatssecretaris Simons er nu
met veel pijn en moeite in ge
slaagd de weg naar een nieu
we verzekering in te slaan. Ik
heb onlangs tegen hem gezegd:
'Hou vol, Hans, want als dit
mislukt gebeurt er de komen
de vijftien jaar wéér niks'. Si
mons moet natuurlijk ook
weer niet overhaasten, want
dan komen er misschien brok
ken, maar hij moet wèl voet
bij stuk houden! De gezond
heidssector bestaat uit een he
leboel machtige en behouden
de clubs die allemaal redene
ren in de trant van: gooi geen
oude schoenen weg voor je
nieuwe hebt. Dat mag dan wel
waar zijn, maar je moet toch
eens een keer het besluit dur
ven nemen om nieuwe schoe
nen aan te schaffen".
Over de kostenbeheersing in
de gezondheidszorg, een ope
ratie die pas tijdens het eerste
kabinet-Lubbers goed op gang
kwam, is Hendriks nu redelijk
tevreden. Als voorzitter van
de Nationale Raad voor de
Volksgezondheid, een functie
die hij vanaf het eind van de
jaren zeventig tot de zomer
van dit jaar uitoefende, heeft
hij de ontwikkelingen die
naangaande van dichtbij ge
volgd.
„Af en toe met grote verba
zing", erkent Hendriks. „Ik
herinner me bijvoorbeeld nog
hoeveel tumult er ontstond
toen ik als bewindsman voor
stelde het aantal ziekenhuis
bedden in ons land zodanig te
beperken dat er vier bedden
per duizend inwoners overble
ven. Iedereen tuimelde over
me heen! Maar een jaar of acht
later vond iedereen het dood
gewoon. Toen erkende men
eindelijk dat ik indertijd groot
gelijk had met m'n stelling dat
je door een fikse verkorting
van de verpleegduur heel wat
bedden en dus geld zou kun
nen besparen. De gemiddelde
verpleegduur in Nederland
was echt abnormaal lang. Voor
een simpele operatie lag je we
ken in het ziekenhuis! Schep
pen met geld kostte dat! In dat
verband kan ik u nog een aar
dige anekdote vertellen. Ik
was laatst in de Verenigde Sta
ten en daar sprak ik iemand
die licht kreunend in z'n bu
reaustoel neerzeeg. „Wat is
er?", vroeg ik. „Sorry", zei die
man, „ik heb gisteren een
blindedarmoperatie onder
gaan". Grinnikend spreidt
Hendriks de handen uiteen.
„Kijk, dat is natuurlijk weer
het andere uiterste".
CASPER EN HOBBES
Wl ZEEF6EM AAKT
ftwoow zebiMfw
Mums iwroÉ
Gekocht hebt... f.
PAT 0E OETlOP EkJ KUNNEN
VOOPMEMW IIWESTEEET,
^E6T Wtl Mill
HIT BETEKENT PAT
ÜE/VlEIBZAkSW
MOET.
,/VhL
door bill waterson RAAD VAN STATE MOET DUIDELIJKHEID VERSCHAFFEN
Ambtenaren VROM willen meer ruimte
DEN HAAG De dienstcom
missies van het ministerie van
volkshuisvesting, ruimtelijke
ordening en milieubeheer
(VROM) stappen naar de Raad
van State om een uitspraak
over de grootte van de werk
plekken in de volgend jaar
juni gereed te komen nieuw
bouw van het departement.
De dienstcommissies vertegen
woordigen bij de diverse afde
lingen van het departement de
personeelsbelangen van de in
totaal ongeveer 7.000 VROM-
ambtenaren. In het nieuwe
hoofdgebouw van het ministe
rie, dat het grootste kantoorge
bouw van Nederland wordt,
zullen in totaal 3.100 ambtena
ren gehuisvest worden.
De top van het ministerie
meent dat met gemiddeld acht
vierkante meter per werkplek
voor iedere werknemer in het
nieuwe kantoor voldoende
ruimte aanwezig is. De diens
tcommissies trekken de bene-
dengrens bij negen vierkante
meter, conform de richtlijn die
het ministerie van sociale za
ken en werkgelegenheid hier
voor hanteert.
De richtlijn heeft geen wette
lijk karakter. Niettemin zien
zowel de ambtenaren als de
leiding van het departement
de uitspraak van de Raad van
State met nieuwsgierigheid te
gemoet, gezien de mogelijke
precedent-werking die hier
van uitgaat. De ambtenaren
van VROM menen dat bij een
werkplek die kleiner is dan
gemiddeld negen vierkante
meter de produktiviteit zal af
nemen en het ziekteverzuim
zal oplopen.
ANVR: Klacht
over reclame
Bex Reizen
ALPHEN AAN DEN RIJN
De ANVR-touroperators die
nen een klacht in bij de Recla
me Code Commissie tegen Bex
Reizen te Alphen aan den
Rijn.
Volgens deze .vereniging van
touroperators heeft het bedrijf
een reclamespot via RTL4 uit
gezonden, die misleidende re
clame bevatte. De daarin aan
geprezen reis pakte in werke
lijkheid 300 gulden duurder
uit dan de 1995 gulden die Bex
opgaf, aldus de ANVR die zich
ergert aan het advies om 'na
tuurlijk' rechtstreeks bij Bex te
boeken. Bex Reizen stelt dat er
geen sprake is van misleiden
de reclame, maar dat de reizen
voor het genoemde bedrag al
snel waren uitverkocht. Be
langstellenden zijn toen op een
wachtlijst geplaatst, anderen
kozen voor een duurder alter
natief, aldus Bex Reizen. De
honderd mensen die op de
wachtlijst stonden is inmiddels
telefonisch een reis naar Thai
land in april aangeboden voor
de 'oude' prijs van 1995 gul
den. De ANVR, die zegt 'uit
eigen informatie' te weten dat
die reis bij Bex nooit voor 1995
gulden te leveren is geweest,
zegt dat het gewoon om mislei
ding gaat. De reclamespot is op
15 december stopgezet en de
bij de STER ingekochte zend
tijd voor januari is geannu
leerd.
