Nederland is enquêtemoe
'Nieuwe arrestaties
;ia ooievaardiefstal
HET GELIJK VAN
,Ik was beslist geen i jsberg
Bedrijfsvereniging wil
verzuim fors aanpakken
Scherpere controle op kentekenregistratie
l^idócSouiant
de pol
ntern
tenia Jjj
de ru est
;e rej
ide cc
uidel
Ireigt'
ting
[oningin met hele
ezin naar Antillen
EN HAAG Koningin Beatrix zal in no-
>mber 1992 waarschijnlijk een zogenoemd
reek bezoek brengen aan de Nederlandse An-
Uen. Zij is van plan haar drie zoons mee te
ten. Prins Claus gaat in principe ook mee.
koningin brengt elke vijf jaar een bezoek
de Antillen. Het laatste had plaats in 1987,
i kroonprins Willem-Alexander zijn ouders
jezelde. Prinses Margriet en mr. Pieter van
lenhoven vieren hun zilveren huwelijks
onder meer met een diner op 18 januari
het Catshuis. Behalve premier Lubbers zul-
j daar de ministers Kok, Hirsch Ballin, Maij-
feggen, Ter Beek en Van den Broek aanzit-
•n. Op de werkelijke datum van het zilveren
iwelijk, 10 januari, zal premier Lubbers op
toespraak houden.
belet
king
conoi4ie
ie|MSTERDAM Enquê-
zijn in. Wasmiddelen,
d ietsendiefstal, verkiezin-
drankgebruik, ja
elfs zelfmoordpogingen
re omen in de vragenlijsten
jn bod. Nederland wordt
ïtterlijk de hemd van het
gevraagd. Al jaren-
w. En langzamerhand
forden we het goed zat.
lie pa
itt
»ant.
en R*"" «aat
sch n
en' SI ëk.
is da
eking
iet alleen kranten, radiosta-
televisie-omroepen
id ouden regelmatig enquêtes,
uim drie miljoen keer per
Nederlandse huis-
oudens de deurbel of de tele-
'oor een marktonder-
Stapels vragen over
oude of vernieuwde
rodukten of diensten worden
iteld. Op steeds meer adres-
i wordt echter niet meer
ieegewerkt. „Als bij een huis-
in-huis-enquête in de helft
de gevallen medewerking
dt verleend, mag je in je
s knijpen. In grote ste
in ligt de respons nog lager.
«T
h andjes 1
epubli n<
e ophil;
interi
telijk
BINNENLAND
DINSDAG 31 DECEMBER 1991
Jan Tromp „beste" politiek journalist
I FOTO: DIJKSTRA
AMSTERDAM Ongeveer vijftig Neder
landse parlementariërs hebben Jan
Tromp (de Volkskrant) gekozen tot „beste
politiek journalist". Het weekblad HP/De
Tijd stuurde alle Tweede-Kamerleden een
enquêteformulier, waarop zij gevraagd
werden punten te geven aan de politieke
journalist over wie ze 'het meest' en 'het
minst' te spreken waren. In de editie die
vandaag is verschenen staan de resulta
ten.
De verkiezing is een variant op de voor
heen door weekblad De Tijd (gefuseerd
met HP) uitgeschreven enquête, waarin
parlementair journalisten de beste en
slechtste politicus konden voordragen.
Circa een derde van de aangeschreven
kamerleden deed aan de nieuwe enquête
mee. Winnaar Jan Tromp werd geroemd
T 'H s
zijn overvoerd met
iquètes", zegt prof. dr. H. 't
[art, hoogleraar aan de facul-
sociale wetenschappen van
n e Universiteit van Utrecht,
ederland ft enquêtemoe en
at is niet vreemd. Het aantal
nderzoekbureaus is sinds 1987
verdubbeld tot 133, blijkt
uit cijfers van de Vereniging
van Marktonderzoekbureaus
(VMO). Bij de bureaus staan
zo'n 14.000 parttime enquê
teurs ingeschreven. Bedroeg
de omzet in 1987 nog 184 mil
joen gulden, in 1990 werd al
243 miljoen besteed aan enquê
tes, opiniepeilingen en markt
onderzoek. Een bureau als het
NSS in Den Haag houdt jaar
lijks ongeveer 300.000 enquê-
Betrouwbaar
Vergeleken met andere landen
werken Nederlanders nog het
minste mee aan enquêtes, zegt
de Leidse politicoloog prof. dr.
G. Irwin. Hij geeft aan dat Ne
derlanders heel 'privacy-ge-
voelig' zijn. „Veel mensen wo
nen in flats met bij de ingang
een camera of een luidspre
kertje. Een enquêtrice komt in
de meeste gevallen het ge
bouw niet eens binnen". De
enquête 'de staat van het land'
die vorig jaar voor vijftien re
gionale dagbladen is gehou
den, werd bij anderhalf mil
joen huishoudens bezorgd.
Slechts enkele tienduizenden
lezers hebben daarop gerea-
De onderzoeksbureaus geven
ronduit toe dat ze steeds meer
te maken hebben met weiger
achtige Nederlanders. Ze zijn
naarstig op zoek naar oplossin
gen. Bijvoorbeeld: enquêteren
met behulp van een computer,
het uitbreiden van de adres
senbestanden of het aantal
verminderen dat
Nederland. En r
ker bereid om daaraan r
werken".
steekproef. Vertrouwde
thodes zoals telefonisch
huis-aan-huis enquêteren
den vervangen door
creatievere manieren, bijvoor
beeld enquêteren in winkel
centra. Enquêteurs worden be
ter getraind. En soms wordt
een beloning gegeven bij deel
name. Lukt dat allemaal niet,
dan zijn correctiemethoden
een uitkomst. Hoe dat precies
werkt wil niemand kwijt. Ie
der onderzoeksbureau heeft zo
z'n eigen geheim van de smid.
Nu rijst de vraag of enquêtes
nog wel betrouwbaar zijn. Ir
win zegt van wel, hij heeft er
een rotsvast vertrouwen in.
„Een opiniepeiling fungeert in
een democratie beter dan de
stembus. Tegenwoordig is het
referendum erg in de mode.
Maar met een opiniepeiling
krijg je voor hetzelfde geld
meer informatie van de bevol
king. Een opiniepeiling geeft
een idee van wat de mensen
zelf denken. Een verkiezing
geeft alleen een idee van wat
politici denken dat de mensen
denken. Het is geen gek idee
om de verkiezingen in 1992 af
te schaffen en voortaan een
nationale enquête te houden.
Een steekproef onder 25.000
geeft een goed beeld
de politieke mening in
®tfaa®ï Te braaf
'T Hart: „Natuurlijk kun je lie
gen met cijfers. Je kunt de op
dracht zo maken dat de uit
komst voorspelbaar is. Een fa
brieksdirecteur wil bijvoor
beeld weten hoe zijn personeel
over het werk denkt. De vraag
aan het personeel luidt of ze
wel of niet goed af zijn in ver
gelijking met hun collega's.
Uit de antwoorden blijkt dat
het best mee valt en de direc
teur is tevreden. Alleen wor
den de collega's als vergelij
kingsmateriaal gebruikt. Het is
de vraag of dat eerlijk is. De
betrouwbaarheid van een en
quête hangt af van de vragen
die worden gesteld. Maar in
Nederland wordt er nauwe
lijks met enquêtes gemanipu
leerd. Wij zijn veel te braaf".
De volgorde van de vragen is
ook heel belangrijk, doceert 't
Hart. Bij de vraag 'bent u te
vreden met uw huis?' zegt bij
na iedereen zonder meer ja.
Vraag je eerst naar lekkage,
schilderwerk, buren en buurt,
dan volgt er veel meer 'nee'
als antwoord. In de praktijk
wordt meestal maar één vraag
gesteld. Het laten uitvoeren
van een enquête is kostbaar.
En hoe meer vragen, des te
kostbaarder het wordt. Een fa
brikant die wil weten of zijn
produkt eventueel
aanslaat is al gauw 100.000 gul
den kwijt. Daarom worden zo
veel mogelijk vragen in een
enquête gestopt. Vaak te veel,
vindt 't Hart, en te oppervlak
kig, en het duurt te lang. „Na
drie kwartier moet je ophou
den, mensen zijn dan moe en
dan worden de antwoorden
minder betrouwbaar".
Een vraag zoals 'hoeveel fiet
sen zijn er van u de afgelopen
vijf jaar gestolen' levert vol
gens Irwin nooit een betrouw
baar antwoord op. „Mensen
schatten het aantal meestal ho
ger, omdat ze die vijf jaar niet
precies kunnen afbakenen.
Vaak wordt een periode van
zeven of tien jaar genomen".
Mensen zijn bereid op alles
antwoord te geven ook al we-
schuwt Irwin. Ook al hebben
ze niet over een onderwerp
nagedacht, ze zullen toch een
mening geven. Al was het al
leen maar om niet voor schut
te gaan, of om aardig gevon
den te worden door de enquê
teur. Sommigen gaan zelfs zo
ver dat ze vertellen wat de en
quêteur wil horen.
Moéten enqeêtes nu radicaal
worden afgeschaft? Nee, en
quêtes zijn, als ze met de nodi
ge voorzichtigheid worden be
handeld, best betrouwbaar. Ze
geven vaak aardige informa
tie. Maar een beetje minder
mag wel, graag zelfs.
n,di oli
DOSTERWOLDE De
olitie van Oosterwolde
eeft samen met de rijks-
"itie van Liesveld en de
lgemene Inspectie
)ienst nog drie arrestaties
erricht in verband met
diefstal van circa 80
oievaars uit het
oievaarsdorp het Lies-
eld in Groot-Ammers.
nbekenden namen de vogels
de nacht van 19 op 20
ecember mee. Het afgelopen
reekeinde werden 56 vogels
teruggevonden in Friesland.
Gisteren werden twee mannen
van 29 en 32 jaar uit Haule
aangehouden, evenals een die
renhandelaar uit Apeldoorn.
De 29-jarige verdachte is na
verhoor vrijgelaten. Hij heeft
bekend dat hij de ooievaars
enige tijd heeft gehuisvest. Za
terdag werd al een 35-jarige
dierenhandelaar uit Hauler-
wijk gearresteerd. Deze wordt
vooralsnog als hoofdverdachte
beschouwd en zou vandaag
worden voorgeleid aan de offi
cier van justitie. Overigens zijn
de vermiste ooievaars nog niet
allemaal terecht.
Mededeling voor lezers, adverteerders en
reclamebureaus
Openingstijden kantoren
Vandaag. 31 december, zijn onze kantoren om 16 00 uur gesloten
Rijswijk, Koopmansstraat 9
Den Haag, Spuistraat 71/hoek Spui
Delft, Verwersdijk 6-8
Zoetermeer, le Stationsstraat 148
Gouda, Markt 26
Leiden, Apothekersdijk 34
Het Bespreekbtireau op het Spui in Den Haag i:
Losse verkoopprijs Leidse Courant
Kostenstijgingen maken voor de Nederlandse dagbladen een
issing vah de losse verkoopprijzen noodzakelijk In verband
hiermee zal de prijs van een los gekocht nummer van deze krant n
ingang van 1 januari 1992 1,50 bedragen.
iprettige jaarwisseling"
AMSTERDAM Dé 34-jarige
Amsterdammer die werd ver
dacht van betrokkenheid bij
de overval gisterochtend op
het grenswisselkantoor (GWK)
van het Centraal Station in
Amsterdam, is door de politie
weer vrijgelaten. Volgens een
woordvoerder bleek hij niks
met de overval te maken te
hebben. Bij de overval werd
een spoorwegpolitieman in
beide armen geschoten. Om
binnen te komen gebruikten
b uske enwiske
lambik baba Vrijspraak in loodkoeien-zaak
om onder meer zijn „scherpe pen" en het
feit dat hij beschikt over een „betere ken
nis van de bijbel dan bijvoorbeeld Lub
bers". In zijn kielzog volgden Willem
Breedveld (Trouw) en Paul Witteman
(VARA) op respectievelijk de tweede en
derde plaats.
De parlementariërs wezen Kees Lunshof
(De Telegraaf) aan als slechtste politiek
journalist, onder meer omdat deze „zich
steeds meer als kritiekloze roeptoeter van
Lubbers" zou ontwikkelen. Tweede in
deze categorie werd Ferry Mingelen
(NOS-Laat/Den Haag Vandaag).
Ook onder de slechtsten scoorde Jan
Tromp trouwens hoog: hij werd derde en
hem werd ditmaal verweten dat hij zijn
scherpe pen gebruikt „ter eigen verheer
lijking en om frustraties te verbergen".
de daders explosieven. Ze gin
gen er vandoor met enkele
tienduizenden guldens. De
vluchtauto een gestolen
Mazda met de drie lege cas
settes werd kort na de overval
teruggevonden.
DEN BOSCH Het gerechtshof in Den Bosch heeft gisteren
twee mannen vrijgesproken van de beschuldiging dat zij „door
verregaande nonchalance" in 1989 loodvergiftiging veroorzaak
ten bij honderden koeien in Nederland, België en Engeland. De
ex-directeur en de procuratiehouder van een veevoerbedrijf in
Waspik werden in mei vorig jaar door de rechtbank al vrijge
sproken Het OM ging in beroep en eiste tegen beiden zes maan
den cel, waarvan vier voorwaardelijk. De ex-directeur en de
procuratiehouder zeiden dat zij niet wisten dat de schadepartij
met zinkconcentraat verontreinigd rijstevoerschroot die zij
kochten, tevens lood bevatte.
Nieuwe tijden, nieuwe helden. Dit jaar was vooral het jaar van
de gelijkhebbers. Na soms jarenlange verguizing en een afmat
tende strijd tegen de bierkaai zijn immers nogal wat landgeno
ten door de 'nieuwe tijdgeest' in het gelijk gesteld. Zijn de dwa
zen van gisteren dan toch de wijzen van vandaag, net zoals onze
gevreesde Sovjet-vijand van weleer tegenwoordig een armlasti
ge vriend blijkt te zijn? Tien gelijkhebbers aan het woord, over
hoe het zo kwam en hoe het nu voelt.
HET GELUK VAN ASIELPROFETK ELBARTA HA ARS
ir u/ac nf*GiisT ïsné^rw
„Tegen de mensen die vinden
dat ik veel meer vluchtelingen
moet toelaten zeg ik: Sorry, ik
heb al zo'n vol land". Het was
juli 1978 toen mevrouw mr.
Elbarta Haars, staatssecretaris
van justitie, deze uitspraak in
het wqekblad Vrij Nederland
deed. Schandelijke woorden,
vonden velen toen nog.
Inmiddels is de tijdgeest dras
tisch veranderd. Als de huidi
ge staatssecretaris Aad Kosto
vandaag de dag een dergelijke
ontboezeming zou doen, zou
vrijwel niemand er meer van
opkijken. Dertien jaar geleden
echter was het nog zoiets als
het doorbreken van een taboe.
Daarbij moet overigens wel
bedacht worden dat het aantal
asielzoekers in die periode nog
rond de duizend per jaar
schommelde. Tegenwoordig
gaat het om het twintigvoudi
ge.
Mevrouw Haars lag vanwege
haar vreemdelingenbeleid per
manent onder vuur, vooral
vanuit de linkerkant van het
politieke spectrum. „Een emo
tieloze tante", werd ze vaak
genoemd. Anderen spraken
van „een koele kikker" of ty
peerden haar ronduit als „een
hardvochtig mens".
De nu 78-jarige mevrouw
Haars kijkt er in haar woning
te Breukelen met milde ver
wondering op terug. „Ik heb
gewoon geprobeerd een duide
lijke lijn in het vreemdelin
genbeleid aan te brengen,
want die lijn was voordien
nogal vaag. Van het begin af
aan heb ik gezegd: we moeten
geen precedenten meer schep
pen. Buitenlanders die zonder
geldige reden asiel aanvragen
kunnen we hier niet laten
rondlopen. Die moeten terug
als ze uitgeprocedeerd zijn. Al
leen in schrijnende individuele
gevallen was ik bereid van die
algemene regel af te wijken,
want het ging tenslotte om
mensen en niet louter om dos
siers. Jazeker, dat laatste be
sefte ik heel goed. Ik werd wel
eens een ijsberg genoemd,
maar dat was ik beslist niet.
Het was soms verdraaid moei
lijk om knopen door te hak
ken. Af en toe kun je dat ook
niet doen zonder mensen groot
leed te berokkenen. Als er
zich vandaag bijvoorbeeld een
Kroaat zou melden die gedes
erteerd is uit het Joegoslavi
sche federale leger, dan zou ik
zeggen: zo'n man kun je voor
lopig niet terugsturen".
„Gelukkig heb ik, hoe emotio
neel de discussies aan het Bin
nenhof soms ook waren, uit
eindelijk altijd de steun van de
meerderheid van het parle
ment gekregen. M'n beleid is
nooit weggestemd. De kritiek
die over me heen kwam was
ook vrijwel altijd van links af
komstig. En van de pers niet
te vergeten Daarin werd ik
voortdurend als een soort boe
man afgeschilderd. Het gekke
is dat ik nu uit de kringen van
mijn voormalige critici gere
geld verneem dat ik het, nader
bezien, helemaal zo gek nog
niet gedaan heb".
„Ik werd in die tijd door de
Tweede Kamer herhaaldelijk
ter verantwoording geroepen
over beslissingen om mensen
het land uit te zetten. We had
den bijvoorbeeld het probleem
van de christen-Turken, die in
het oosten van hun land in de
verdrukking leefden. Daar za
ten mensen onder die er hele
maal niet bij hoorden! Ik zag
een keer een dossier van een
Turk met een heel zielig ver
haal. Door m'n ambtenaren
heb ik toen alle achtergronden
van die man nauwgezet laten
uitzoeken. Uiteindelijk bleek
het te gaan om een juweliertje
uit Istanbul die een vredig be
staan leidde! Het kan best zijn
dat zo'n man graag in Neder
land wil wonen, maar we kun
nen toch niet de hele wereld
ren enkele groepen uitgepro
cedeerde asielzoekers onderge
doken in een paar kerken.
Toen heb ik gezegd: Ze
moeten weliswaar het land uit,
maar ik laat ze niet door de
politie de kerk uitslepen. Dat
gaat me te ver. Maar zodra ze
zich buiten die kerken verto
nen, mogen ze opgepakt wor
den. Dat is dan ook gebeurd,
hoewel sommigen toch par
does in de illegaliteit wisten te
verdwijnen. Ik vond die arres
taties logisch en consequent,
maar ik kreeg een stortvloed
van verwijten over me heen".
„Ik heb in die tijd veel contact
gehad met de Zweedse justitie.
Daar hanteerden ze een heel
bijzondere methode om de
verhalen te controleren van
asielzoekers uit gebieden waar
grote stromen mensen van
daan kwamen. Als velen het
zelfde verhaal ophingen in de
trant van 'ik kom uit dorpje X
en ik ben daar m'n leven niet
zeker', dan lieten de Zweden
foto's van allerlei dorpjes uit
die landstreek zien. Wijst u
maar aan, welk dorp het uwe
is! Nou, zo vielen sommigen al
gauw door de mand. bijvoor
beeld doordat ze een dorpje
ver daarvandaan aanwezen,
waar niets aan de hand was.
Ik heb nog overwogen om dit
systeem ook in Nederland toe
te passen, maar het is er'om
technische redenen niet van
gekomen. Bovendien was de
tijd er nog niet rijp voor. denk
ik".
Een politieman richt een schijnwerper op het grenswisselkantoor in Amsterdam, waar gisteren een
overval met explosieven plaatsvond. Links is een van de ramen te zien die door de ontploffing werd
ontzet.
FOTO: ANP
Verdachte overval op GWK Amsterdam vrijgelaten
Garantieregeling durfkapitaal blijft
DEN HAAG De garantieregeling voor de verstrekkers van
durfkapitaal wordt door ingrijpen van minister Andriessen van
economische zaken voortgezet. De zogeheten PPM-regeling
(ppm particuliere participatiemaatschappijen) werd in septem
ber onverwacht beëindigd door minister Kok (financiën), nadat
hij eerder in het jaar nog gezegd had dat de regeling tot 1995 zou
doorgaan. De garantieregeling houdt in dat gespecialiseerde ka
pitaalverschaffers geld steken in jonge ondernemingen.
Voor de verliezen die ze daarop dreigen te leiden, blijft nu een
overheidsgarantie van 50 procent van kracht.
ADVERTENTIE
ZEIST Via een grootscheep
se campagne wil de bedrijfs
vereniging BVG het ziekte
verzuim in de collectieve sec
tor (onder meer gezondheids
zorg, welzijn) fors terugdrin
gen. Ook het aantal nieuwe
wao'ers moet op die manier
sterk worden beperkt. Met een
reeks maatregelen wil de BVG
volgend jaar het verzuim met
een half procent verminderen
van 8 naar 7,5 procent.
Op een oudejaarsbijeenkomst
zei BVG-directeur H. Schrip-
sema vandaag dat de zogehe
ten bedrijfsgebonden aanpak
versneld zal worden inge
voerd. Dat systeem biedt het
voordeel dat de werkgever
wat het ziekteverzuim betreft,
nog maar met één verzeke-
ringsgeneeskundige van de
BVG te maken heeft die bij
die werkgever de hele contro
le en begeleiding voor zijn re-
keing neemt. Daardoor wordt
een structurele aanpak van
het verzuim mogelijk gemaakt.
Bovendien zal meer dan tot nu
toe per bedrijf met streefcijfers
worden gewerkt. Verder komt
er een intensieve voorlich
tingscampagne voor werkge
vers en werknemers over pre
ventieve maatregelen.
In een experimentele fase zijn
in 1991 met deze aanpak al
goede ervaringen opgedaan
waarbij het ziekteverzuim
soms met een kwart daalde, al
dus een woordvoerder van de
BVG.
Overigens gaf het ziektever
zuim in de sector gezondheids
zorg en welzijn in 1991 al een
gunstiger beeld te zien dan in
voorgaande jaren. Op grond
van voorlopige cijfers mag een
stabilisatie of zelfs een lichte
daling worden verwacht.
riituigenbelasting 's betaald en
of er eventueel nog achterstal-
DEN HAAG Met ingang
morgen 1 januari worden
de regels voor opname in het
kentekenregister van de Rijks
dienst voor het Wegverkeer
verscherpt. Hiermee hoopt de
Rijksdienst fraude met kente
kenbewijzen tegen te gaan.
Wie een nieuw of gebruikt
motorvoertuig aanschaft, kan
alleen nog een kentekenbewijs
op zijn of haar naam laten
schrijven op vertoon van een
geldig rijbewijs of paspoort.
Degene die zich met een pas
poort legitimeert moet te allen
tijde ook een uittreksel uit het
bevolkingsregister tonen. Bij
vertoon van een rijbewijs
hoeft dat niet omdat daarop
een adres staat aangegeven.
Op de plaats waar een nieuw
kentekenbewijs wordt aange
vraagd (een postkantoor of
districtskantoor van de Rijks
dienst voor het Wegverkeer)
zal voortaan eerst via een
computer worden gecontro
leerd of alle gegevens uit het
legitimatiebewijs en de auto-
of motorpapieren kloppen. Via
het computerbestand van de
Rijksdienst kan ook in één
oogopslag worden gecontro
leerd of het betreffende mo
torvoertuig is gekeurd, of er
verzekeringspremie en motor-
eventueel nog achterstal
lige boetes moeten worden
voldaan. Pas als alles in orde
wordt bevonden wordt het
kentekenbewijs op naam van
de nieuwe eigenaar overge
schreven.
Bij de grote postkantoren en
de districtskantoren van de
Rijkdienst is vanaf donderdag
een folder over de nieuwe pro
cedures verkrijgbaar.
JE BENT GOED
BIJ DE TIJD
MET EEN LENING
VAN DE GKB
Natuurlijk gaat u voor uw lening
naar een vertrouwd adres
Zoals de GKB Leiden dus.
Daar maken.ze uw persoonlijke
lening of doorlopend krediet
prima in orde voor u.
Snel, zonder poespas en tegen
aantrekkelijke voorwaarden.
Kom maar langs.
Op werkdagen van 9.00 -12.30
uur en donderdagavond van
17.30-19.30 uur
Of bel voor informatie
GOED VOOR
V_3B UW LENING
