Eerste barsten in Gemenebest
iJ
4
0
Rode-Khmerleider weer Meeste nieuwe woningen Israël in bezet gebied
terug in Phnom Penh
ecidöcSomont
BUITENLAND
Yuurwerkexplosie vaagt
Chinees dorp totaal weg
if
Servische president wil
Joegoslavië niet opgeven
Groet uit de ruimte voor Gemenebest
Sovjetstaten blijven
atoomwapens maken
Itell.iy.lf
Kansen voor kleine
boeren in Rusland
KAPITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
Mandela: gegarandeerd
aantal zetels blanken
:de
:1a PHNOM PENH De leider van de communistische
verzetsbeweging Rode Khmer, Khieu Samphan, is gis
teren teruggekeerd in de Cambodjaanse hoofdstad
Phnom Penh om de eerste vergadering van de Opper
ste Nationale Raad bij te wonen.
MAANDAG 30 DECEMBER 1991
Khieu Samphan werd met de andere Khmer-leider Son Sen op
27 november door een woedende menigte kort na terugkomst ni
land verdreven uit Phnom Penh. De Rode Khmer heeft aan
hét eind van de jaren zeventig tijdens een waar schrikbewind
miljoen Cambodjanen vermoord. De Rode Khmer is de
sterkste van de drie verzetsbewegingen die in oktober het vre
desakkoord met de regering in Phnom Penh tekenden. Khieu
Samphan sprak na aankomst niet met journalisten maar werd
onder zware bewaking afgevoerd naar het koninklijk paleis.
JERUZALEM De Is
raëlische regering zal het
grootste deel van de be
groting voor woningbouw
voor 1992 besteden aan
het bouwen van huizen in
de door Israël bezette ge
bieden. Dat heeft een
hoge Israëlische functio
naris gisteren gezegd.
Tweederde van de door de Is
raëlische staat gefinancierde
woningen zullen in 1992 op de
Westelijke oever van de Jor-
daan en in de Gazastrook wor
den gebouwd. Van de 7500
wooneenheden komen er 5000
in de bezette gebieden, waar
bijna twee miljoen Palestijnen
wonen, aldus de functionaris
die anoniem wilde blijven.
Deze stap van Israël leidt
waarschijnlijk tot kritiek van
de Verenigde Staten. Volgens
Washington vormt de vesti
ging van joodse kolonisten in
de bezette gebieden een obsta
kel voor het vredesproces. Tij
dens de vredesbesprekingen
over het Midden-Oosten, die
op 7 januari worden hervat,
komt de kwestie van de West
oever, de Gazastrook en ander
gebied dat Israël in 1967 vero
verde aan de orde.
Volgens de functionaris is mi
nister van financiën, Yitzhak
Modai, gezwicht voor de eisen
extreem-rechtse par
tijen in de regering. In ruil
voor de steun van Moledet en
Tehiya voor de nieuwe begro
ting heeft Modai afspraken ge
maakt over de bestemming
van het geld. Het parlement
moet de begroting morgen
voor middernacht goedkeuren.
De kosten van de bouw van de
5000 woningen in de bezette
gebieden zullen naar schatting
bijna 600 miljoen gulden be
dragen. Modai heeft met Mole
det en Tehiya voorts afgespro
ken nog eens 70 miljoen gul
den uit te geven aan wegen en
andere projecten in bezet ge
bied.
Volgens vredesactivisten is de
bouw van het aantal woningen
op de Westeover en in de Ga
zastrook alleen in 1991 met 50
procent toegenomen. Volgens
waarnemers betekent de af
spraak van minister Modai
met de rechtse partijtjes dat
meer immigranten zich in de
bezette gebieden zullen vesti
gen, waar wonen veel goedko
per is.
Sinds 1989 hebben zich bijna
400.000 immigranten in de
joodse staat gevestigd. Het me
rendeel van de nieuwkomers
is afkomstig uit de voormalige
Sovjetunie. De autoriteiten
verwachten dat tot 1995 nog
eens een miljoen
Israël zullen komen.
BEIJING Een gigantische explosie veroorzaakt door
een boerenfamilie die vuurwerk maakte, heeft negen
mensen het leven gekost en 17 anderen ernstig ver
wond.
De explosie die al op 24 november plaatsvond in het dorp Xinz-
huang in de provincie Hebei, had een kracht van twee ton TNT
en werd tot op 50 kilometer gehoord, zo meldde het blad China
Earthquake News op 26 december. Het nummer was pas giste
ren verkrijgbaar in Beijing en het is in China niet ongebruike
lijk dat nieuws over rampen vertraagd wordt doorgegeven. Door
de ontploffing stortten 96 huizen ineen. In China wordt het
nieuwe jaar of vooijaarsfestival, dat in februari plaats heeft, met
veel vuurwerk luister bijgezet. Jaarlijks komen er bij de nade
ring van het feest talloze ongelukken voor.
X.M
3 VUNDERINK
»ep g
reker
.MOSKOU/MINSK De
elf leiders van het Geme
nebest van Onafhankelij
ke Staten ondergaan van
daag in Minsk hun vuur
doop. Amper een week na
de officiële oprichting van
de statenbond in de Ka-
zachstaanse hoofdstad
Alma-Ata pakken donke-
je re wolken zich samen.
Hoe ernstig de meningsver-
duial pchillen ziin, blijkt uit het feit
dat de Oekraïne zegt deze
week in de Witrussische
hoofdstad Minsk niet bereid 1
zijn het document te onderte
kenen dat het gemenebest of
ficieel maakt. De Witrussische
■schei) Premier Kebitsj legde
aanleiding van de strubbelin
gen een emotionale verklaring
af. Minsk mag volgens hem
niet de plaats worden
gemenebest nu al zou stuklo
pen.
Het conflict speelt
lijk tussen Rusland en de Oe
kraïne, de twee grootste repu
blieken van de voormalige
Sovjetunie. De onenigheid be
treft zowel defensie als de
nomische relaties
giganten.
Aanvankelijk waren de Russi
sche president Jeltsin
Oekraïense collega Kravtsjoek
overeengekomen dat het
menebest een leger zou krij
gen. Daar bleek Kravtsjoeks
thuisfront niet gelukkig mee
astëe te zijn. De Oekraïeners hebben
de buik vol van het eeuwige
Russische overwicht. Ze willen
een eigen luchtmacht, land
macht en marine.
Aan de vooravond van het be
raad in Minsk heeft Jeltsin al
iprobeerd de gemoederen te
idaren door te verklaren dat
Rusland niet uit is op een
overwicht. Rusland krijgt
slechts een nationale garde
'van hooguit 40.000 man, geor
ganiseerd naar oude Russische
tradities en gekleed in het tra
ditionele uniform. Rusland
krijgt nauwelijks een eigen le-
naast de strijdkrachten
het gemenebest, dus de
andere republieken hebben
ook geen eigen defensie nodig,
lijkt hij daarmee te willen zeg
gen. Het zit er niet in dat de
tje bi
'elhel
De voormalige Sovjet-president Gorbatsjov schudde afgelopen weekeinde nog de hand van enkele
Moskovieten tijdens zijn laatste wandeling door het Kremlin.
FOTO: EPA
Russische president hiermee
de Oekraïne, maar ook Azer-
bajdzjan en Moldova van de
plannen voor een eigen leger
af zal kunnen brengen.
Kernwapens
Wel gaat de Oekraïne voorals
nog akkoord met een gemeen
schappelijke controle op de
ruim 30.000 kernwapens. Nog
steeds komen er strategische
raketten bij, die op de Vere
nigde Staten worden gericht,
maar Kiev heeft de bezorgde
Amerikaanse minister van de
Defensie Cheney inmiddels
gerustgesteld: zo'n enorme
productiemachine zet je niet
in een klap stil.
De defensieafspraken in
Minsk worden met argusogen
gevolgd door het militaire ap
paraat van de voormalige Sov
jetunie. „Het leger mag je niet
levend villen!", luidde dit
weekeinde de hoofdkop op de
voorpagina van de Rode Ster,
de krant die zich nog steeds
het defensie-orgaan van de
USSR noemt. Als Russische
militairen ver van huis hun
baan verliezen, in de republie
ken waar ze gestationeerd zijn,
komt daar onrust van, waar
schuwt de krant.
Niet minder serieus zijn de
economische problemen waar
voor de elf in Minsk een oplos
sing moeten vinden. Ook op
dit punt zijn Kiev en Moskou
de grote kemphanen. Jeltsin
heeft geweigerd in te gaan op
het verzoek van de Oekraïne
om de Russische prijsliberali-
sering van 2 januari uit te stel
len. Rusland heeft de lonen al
verhoogd, maar de zuiderbu
ren hebben daarvoor nog geen
tijd gehad. Bovendien ont
breekt hun het geld. Op het
verzoek van Kiev om de rijks
munt gemeenschappelijk te
maken, zei Moskou resoluut:
Njet!
Het Oekraïense antwoord kon
niet uitblijven. Er is een crisis
comité opgericht dat moet zor
gen dat er geen waardeloze
roebels in de Oekraïne worden
gedumpt en dat geen produk-
ten het land verlaten. Dit ge
vaar is reëel, nu producenten
in Rusland meer geld voor
hun waar kunnen krijgen.
Kiev gaat coupons uitreiken
aan de eigen bevolking, die in
de nabije toekomst de roebel
volledig moeten vervangen.
Tegen de afspraak van Alma-
Ata in gaat de Oekraïne dus
een eigen munt invoeren.
Nu is Rusland met zijn olie- en
gasreserves in feite de rijkste
der voormalige Sovjet-repu
blieken. Als de overige landen
van het ter ziele gegane impe
rium te lastig worden, zou
Moskou zich meer dan de tien
andere leden van het nieuwe
gemenebest kunnen permitte
ren de zaak voor gezien te
houden. Een belangrijke om
standigheid maakt, dat Jeltsin
en de zijnen zich dit gedrag
niet kunnen veroorloven: in
de andere republieken wonen
grote Russische minderheden,
onder wie militairen, die het
Kremlin niet de rug kan toe
keren. Zij zouden vogelvrij
worden in een vijandige omge
ving.
Het Rusland van Jeltsin be
taalt nu een hoge prijs voor de
eeuwen van kolonisatie door
tsaren en bolsjewieken. Mos
kou is gijzelaar van de beruch
te politiek van russificering.
Dit feit geeft het vernieuwde
Kremlin vandaag in Minsk
schrikbarend weinig bewe
gingsruimte.
Inwoners van Brezovika, tien kilometer ten zuiden van de Kroatische hoofdstad Zagreb, repareren
het dak van een huis, nadat het was getroffen door een raket.
FOTO: AP
MOSKOU Alexander
Volkov en Sergei Krika-
lev, de kosmonauten die
door de Sovjetunie de
ruimte werden inge
stuurd, hebben vanuit
hun onderzoekstation Mir
het nieuwe Gemenebest
van Onafhankelijke Sta
ten verwelkomd.
Volkov dringt er bij het Ge
menebest op aan genoeg geld
de voort
zetting van de ruimtevaart.
Volkov wees op het weten
schappelijk belang van ruimte
onderzoek en zei dat volgende
generaties het de huidige lei
ders hoogst kwalijk zullen ne
men als zij de geldkraan dicht
draaien. Na de ondergang van
het communisme en het uit
eenvallen van de unie is de
toekomst van de vroegere
Sovjet-ruimtevaart financieel
onzeker geworden. Daarnaast
speelt de eigendomskwestie,
omdat de onafhankelijke repu
blieken zich alle Sovjet-instal
laties op hun grondgebied
toeëigenen. De Baikonoer Kos-
modroom, het grote lanceer-
centrum, ligt in Kazachstan,
terwijl de kosmonautenoplei
ding en de vluchtleiding van
ouds een Russische aangele
genheid zijn. Kosmonaut Kri-
kalev, die sinds mei rond de
aarde cirkelt, wees er op dat
de ruimtevaart niet alleen we
tenschappelijke vooruitgang
brengt, maar ook harde valu
ta's voor de staatskas oplevert.
BELGADO/ZAGREB
Servië is voor behoud van
het Joegoslavische staats
verband en wil daarvan
deel blijven uitmaken.
Dat zegt de Servische pre
sident Milosevic vandaag
in een interview met de
krant Vecernje Novosti.
Milosevic herhaalde dat Servië
geen schuld heeft aan het ont
staan van de burgeroorlog in
het land. De strijd is volgens
hem ontstaan omdat sommige
republieken zich met geweld
hebben afgescheiden. Milose
vic ging ook in op de voor
vrijdag geplande conferentie
over Joegoslavië. Tijdens de
bijeenkomst zou de politieke
verkleind Joegoslavië moeten
worden gelegd. Volgens de
president moeten de grenzen
Joegoslavië
door zowel de volken die in
Joegoslavië willen blijven, als
de volken die willen vertrek
ken, worden bepaald. „Het is
logisch en rechtvaardig geza
menlijk een vreedzame oploss-
sing te zoeken", aldus Milose-
De gevechten gingen gisteren
overigens onverminderd
voort. De Joegoslavische fede
rale luchtmacht voerde lucht
aanvallen uit op verschillende
gebieden in Kroatië. In de
hoofdtsad Zagreb en 14 andere
Kroatische steden werd lucht
alarm gegeven. Karlovac, ge
legen ongeveer 50 kilometer
ten zuidwesten van Zagreb,
werd zwaar gebombardeerd.
Gevechtsvliegtuigen vuurden
talloze raketten af op de stad,
zo meldde de radio. Het zie
kenhuis en gebouwen van een
grote industriële onderneming
zouden zijn getroffen. Karlo
vac ligt al acht dagen onder
vuur van de federale strijd
krachten die door Servië wor
den gedomineerd.
Het vliegveld Cakovec, 90 ki
lometer ten noorden van Za
greb, zou door zo'n twintig ra
ketten zijn getroffen. Ook
Osijek, 260 kilometer ten wes
ten van Zagreb, werd gisteren
door federale troepen bestookt.
Het Joegoslavische leger vuur
de zaterdag grond-grond-ra
ketten af op Kroatische troe
pen ten zuidoosten van Za
greb. De exploderende raket
ten zouden de verklaring vor
men voor de zes luide ontplof
fingen die eerder op de dag
werden gehoord in de Kroati
sche hoofdstad en die aanlei
ding waren voor het eerste al
gehele alarm in Zagreb sinds
het uitbreken van de strijd een
half jaar geleden. In de hele
stad werden de lichten ge
doofd en vluchtten de bewo
ners naar de schuilkelders.
Supporters gedood bij
basketbalwedstrijd
NEW YORK In het New-
yorkse stadsdeel Harlem zijn
zaterdag acht mensen om het
leven gekomen en 28 gewond
geraakt bij een duw- en trek-
partij om een sportzaal in en
komen. Het gedrang on
der de voornamelijk jonge be
zoekers ontstond toen jongelui
zonder een toegangsbewijs uit
alle macht probeerden te tri
bunes te bereiken van de
sportzaal, waar eerst een bas
ketbalwedstrijd en daarna een
concert gehouden zou worden.
Naar de politie meedeelde wa
ren meer dan 1100 mensen bij
het duw- en trekwerk betrok
ken.
ADVERTENTIE
"PELLEB0ERS
WEERLIJN I
OOK BIJ DOOI
Wenst U een gezond
en Gelukkig 1992
WASHINGTON De
Amerikaanse minister van
defensie Dick Cheney
heeft zaterdag verklaard
dat de voormalige repu
blieken van de Sovjetunie
nog steeds doorgaan met
de produktie en de statio
nering van atoomwapens,
ondanks verplichtingen
die zijn aangegaan om de
arsenalen aan kernwapens
te beperken.
Cheney noemde dit „op de
lange duur onaanvaardbaar
gedrag". De republieken heb
ben het Amerikaanse aanbod
behulpzaam te zijn bij de ont
manteling van hun 27.000
kernkoppen niet geaccepteerd,
aldus Cheney. Volgende week
vertrekt een team Amerikaan
se experts onder leiding van
onderminister van buitenland
se zaken Reginald Bartholo
mew naar de vier republieken
waar kernwapens staan. De
besprekingen zullen met name
betrekking hebben op de
vraag hoe een deel van de
kernwapens kan worden ont
manteld in overeenstemming
met de wapenverminderings-
verdragen en hoe de resteren
de wapens onder veilig toe
zicht kunnen worden gesteld.
Cheney zei bezorgd te zijn om
dat „zelfs met hun economie
in staat van ineenstorting er
pogingen in de voormalige
Sovjetunie worden onderno
men meer kernwapens te pro
duceren en nieuwe ballistische
raketten gericht op de Vere
nigde Staten te stationeren. En
het wordt voor het Ameri
kaanse volk moeilijk er veel
vertrouwen in te hebben dat
de dingen daar werkelijk ver
anderd zijn, tot wij
Mooiste vrouw ter wereld
Miss Venezuela, Ninibeth Beatriz Leal Jimenez (midden) is zaterdag In het Amerikaanse Atlanta
gekozen tot de mooiste vrouw ter wereld. De winnares, een 20-jarige student industrieel ontwer
pen, versloeg 79 concurrenten die aan de Miss World verkiezing meededen. Miss Australië, de 21-
jarige Leanne Buckle (links), werd tweede. De derde plaats was voor Miss Zuid-Afrika, de 22-jarige
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU Jeltsin vaardigde
zaterdag al een decreet uit
over landhervorming, die de
kleine boeren weer een kans
moet geven ten koste van de
collectieve boerenbedrijven.
Deze boerenbedrijven
hun eigendomsformule uiter
lijk 1 maart 1992 wijzigen. Bij
de verdeling van land hebben
werknemers van staatsboerde
rijen voorrang, wanneer zij
een eigen boerenbedrijf willen
opzetten. De boeren krijgen
het recht hypotheek te nemen
op hun bedrijf, doch de ver
koop van land is alleen toege
staan bij pensionering, wan
neer het land door erfenis is
verkregen of wanneer de op
brengst van een stuk land
weer in het bedrijf wordt ge
ïnvesteerd.
Na de terugtrekking van de
troepen van het voormalige
Sovjet-ministerie van binnen
landse zaken uit Nagorno-Ka-
rabach zijn in het weekeinde
in de betwiste autonome Azer-
bajdzjaanse regio ten minste 25
mensen om het leven geko
men. Jeltsin gaf vrijdag op
dracht voor de
In Nagorno-Karabach
sinds 1988 een burgeroorlog
tussen Armeniërs en Azerbajd-
zijn ge
komen.
Bij de eerste rechtstreekse pre
sidentsverkiezingen in Oezbe
kistan hebben zich gisteren
volgens de oppositie onregel
matigheden voorgedaan. Bur
gers zouden verscheidene
stembiljetten hebben gekregen
en ook zouden in enkele ge
vallen mensen die zich niet
konden legitimeren. toch
stembiljetten hebben gekre
gen.
i dat Diana Tilden Davis (rechts).
QN1031 - Kees en Olaf weten ook wel, dat ze een gewaagd horizon. Telkens veranderen ze van koers en ze zoeken de hele
avontuur tegemoet gaan, maar ze moeten dit toch proberen. Ge- zee in dit gebied af, doch zonder resultaat. Tot ze op zekere dag
lukkig heeft de sloep een latijnzeil en er is een vaatje drinkwater wrakstukken zien drijven en dan wordt het duidelijk, welk drama
en een bus scheepsbeschuit aan boord. Ook vinden ze nog een zich hier heeft afgespeeld... Want het is niet moeilijk de wrak-
klein kompas. Met behulp daarvan zetten ze hun koers uit, want stukken te kerkennen: ze zijn afkomstig van de jonk. En naar
ze mogen de jonk van kapitein Barker niet miszeilen. Dagenlang overlevenden behoeven ze niet te zoeken, want het wemelt hier
varen ze in Oostelijke richting, maar er duikt geen zeil op aan de van de haaien.
JOHANNESBURG ANC-leider Nelson Mandela
overweegt de blanke minderheid in Zuid-Afrika een
aantal gegarandeerde zetels in het parlement te geven
om bij blanken de vrees voor een zwarte meerder
heidsregering weg te nemen.
In een interview met de 'Sunday Star' verklaarde Mandela dat
hij nooit akkoord zal gaan met een compromis over een meer
derheidsregering. Maar hij voegde daar aan toe dat het enige
compromis dat hij zich kon indenken iets zou zijn zoals in Zim
babwe is gebeurd. In Zimbabwe kregen de blanken voor een pe
riode van tien jaar de garantie dat een bepaald aantal zetels voor
blanken bestemd zou zijn. Mandela zei daar zelf niet noodzake
lijkerwijs tegen te zijn, maar wees er nadrukkelijk op dat hij
voor zichzelf sprak. Of zijn Afrikaans Nationaal Comgres dit zou
aanvaarden, kon hij niet zeggen.
De juiste strategie zou misschien zijn dat niet in de grondwet op
te nemen, maar een afzonderlijke overeenkomst te sluiten. Maar
die overeenkomst zou op schrift gesteld moeten worden voor
een beperkte tijd".
ADVERTENTIE
De Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW)
begint 1992 met goede voornemens.
De belangrijkste wens voor het nieuwe jaar is een
nog betrouwbaarder en fraudebestendiger
kentekensysteem.
Daarom gaat de RDW strengere regels hanteren
bij ondermeer het overschrijven van een
kentekenbewijs en het kopen van een deel 3.
Voortaan dient u zich op het PTT postkantoor,
maar ook op de RDW-districten, te legitimeren
met een geldig rijbewijs of paspoort.
Bejaardenpassen, toeristenkaarten en post-
identiteitsbewijzen behoren dus tot het verleden.
Woont u in Nederland, en u legitimeert zich met
een paspoort, dan moet u daarbij een recent
(niet ouder dan 6 maanden) uittreksel uit het
bevolkingsregister tonen.
Ook gaat de RDW de kenteken- en legitimatie-
gegevens scherper controleren. Dit om fraude
met kentekenbewijzen in te perken.
Op de PTT postkantoren is vanaf 1 januari een
folder verkrijgbaar waarin de nieuwe procedures
staan.
i
