7 er Rosendahl: „Vaak koop
e de ellende van een ander"
KUNST/RTV
am^erieden' Radio Noordzee Nationaal moet etalage
worden van het vaderlandse produkt
Kammersanger Holl
plukt de sterren
L
sidóc6oirumt
MAANDAG 30 DECEMBER 1991
ARjjioepje bindt strijd aan
iet concert-kriebelhoest
'ERDAM Het Concertgebouw werpt een nieuw middel
strijd tegen de onbedwingbare kriebelhoest
•ers al menig concert hebben verstoord. Het gaat
een pastille met eucalyptus- of citroensmaak en
ruiling met honing die de keel smeert,
eertgangers kunnen de locket gratis krijgen. De
volgt op de campagne waarin bezoekers werden geconfron-
d met affiches met teksten als: 'Dat gehoest van u staat echt
de partituur', of 'Als u mee moet hoesten dan hoort u het
i 'We gaan van de Köchelverzeichnis toch geen hoestbui
In het programmablad Preludium wordt de bezoekers
handleiding voor het gebruik van de locket gegeven. Om te
rkomen dat gehoest wordt vervangen door luid gesmak of
raak, wordt de bezoeker aangeraden onhoorbaar op het
rtje te zuigen of het gewoon op de tong te laten smelten. De
jakking, die toch al een minimaal kraakvermogen heeft, Gerard Hulshof, de enige directeur
bij voorkeur voor het betreden van de zaal worden verwij- die de OR van de KRO ziet zitten.
FOTO: KRO
OR van KRO heeft
bedenkingen
HILVERSUM De Ondernemingsraad (OR) van de
KRO heeft bedenkingen tegen de aanstelling van Ben
Wamelink en Louis ter Steeg tot directeur. Het KRO-be-
stuur heeft het plan om de reeds vertrokken directeur J.
van Soest en de volgend jaar te vertrekken R. Schoonho
ven te vervangen door drie directeuren.
De huidige adjunct-directeuren Wamelink en Gerard
Hulshof worden volgens die opzet respectievelijk direc
teur radio en directeur televisie. Huidig beleidsmedewer
ker Ter Steeg zou directeur beheer worden. De OR ziet
Hulshof wel als directeur zitten, maar de andere twee
niet. Wamelink zou geen leiding kunnen geven, waardoor
er samenwerkingsproblemen zijn. Volgens de OR komt
dat ook, omdat Wamelink onvoldoende ondersteuning
heeft gekregen. Ter Steeg zou te weinig ervaring hebben.
De OR van de KRO wil echter niet zo ver gaan om een
negatief advies uit te brengen. Men houdt het op de reac
tie 'noch positief, noch negatief'.
'Frankie Johnny' met
muziek Golden Earring
DEN HAAG De Golden Earring
heeft voor de Amerikaanse speelfilm
'Frankie Johnny' een muzikale bij
drage geleverd.
Dat is een redelijk unieke gebeurtenis
omdat de muzieksamenstellers in Holly
wood bij de keuze van het materiaal
veelal uit het Amerikaanse en Engelse
erfgoed putten. Voor het liefdesverhaal
met Al Pacino en Michelle Pfeiffer in
de hoofdrol, werd een uitzondering ge
maakt. De Haagse groep, die wat jaren
terug redelijke successen boekte in het
land van uncle Sam, schreven met 'The
Devil Made Me Do It', een perfect in
het verhaal passend nummer. Nieuw is
de compositie overigens niet, want het
stamt uit 1982.
Schrijver Guibert aan aids
overleden
PARIJS De Franse schrijver Herve Guibert, die be
kend werd door twee boeken over ziin strijd tegen de
ziekte aids, is op 36-jarige leeftijd aan deze ziekte overle
den. Guibert overleed vrijdag in een ziekenhuis in Cha-
mart, nabij Parijs.
Guibert werd bekend om zijn boeken 'A l'ami qui ne m'a
pas sauve la vie' en 'Protocole compassionnel' die allebei
bestsellers werden. Hierin doorbrak Guibert een aantal
taboes over een kwestie waarover in Frankrijk niet of
nauwelijks wordt gesproken. Geïnspireerd door de Fran
se homoseksuele schrijver Jean Genet schreef Guibert op
een afstandelijke, ironische toon over de ziekte waaraan
hij zou komen te overlijden. In zijn eerste boek onthulde
Guibert dat de filosoof en historicus Michel Foucault, die
in 1984 stierf, eveneens aids had. Voor Guibert was schrij
ven een manier om tegen zijn ziekte te vechten. „Als iK
schrijf voel ik mij het meest levend", zo schreef hij in
'Protocole compassionnel'.
5 GROOTSTE LUXE IS EEN JUKEBOX IN DE WOONKAMER
TOL
VENTER „De juke-
mag je gerust zien als
voorloper van Radio 3.
ider die muziekmachi-
t zouden hele generaties
te muziekmakers nooit
end zijn geworden. In
begintijd vervulden
jukeboxen een belang-
rol in het uitgaansle-
Veel mensen hadden
lie tijd thuis nog niet
elektrisch licht. Maar
betere café's en res-
i ants stond het elektri-
wonder dat na in-
van een geldstuk
of meerdere muziek-
ken ten gehore
:ht. Zo werden jazz-
iici en licht muziekma-
wereldberoemd", al-
Harmen Swaak.
We worden tegenwoordig doodgegooid met 'ingeblikte' mu
ziek. Vaak dringt dit geluidsbehang pas tot ons door als de
stroom uitvalt. Dat is ooit anders geweest. Muziek was tot
omstreeks honderd jaar geleden altijd levend. Na de uitvin
ding van de 'speaking phonograph' door Thomas Alva Edi
son in 1889 is alles anders geworden. Zeker toen Louis
Glass aanvullend het geldinworpmechaniek uitvond. De ju
kebox was geboren. Vanaf dat moment was het mogelijk
om tegen betaling muziek uit een apparaat te laten komen.
Het tijdperk van de jukebox is inmiddels vrijwel voorbij.
De apparaten bestaan nog, maar zijn nu objecten voor ver
zamelaars. Anderen kunnen bij de inrichting van hun
woonkamer niet zonder een jukebox als statussymbool.
Twee verzamelaars hebben deze trend te boek gesteld: Luc
Wildschut en Ger Rosendahl. In Deventer heeft Harmen
Swaak zich gespecialiseerd als verzamelaar, restaurateur en
handelaar.
aiding)
hjiek
CET
de kenner werd lichte
in de jaren tussen de
ildoorlogen niet of nauwe-
□r de radio gedraaid,
de USA en niet hier.
rette- en Belcantomuziek
i'n beetje het lichtste wat
de luidsprekers kwam.
kreeg een levende uitvoe-
in clubs en jazz-kelders.
platen werden in hoofd-
de jukebox ten geho-
gebracht, evenals allerlei
ilaire muziek, die zich la-
i ontwikkelen,
ukeboxen waren zo in ons
de wegbereiders van pi-
izenders en later Hilver-
en Swaak (42) is Utrech-
van geboorte. Tijdens
hoolreisje naar Terschel-
kreeg hij voor het eerst
jukbox onder ogen. Het
stond in de cantine van
:amping. Swaak: „Ik was
ïddellijk in de ban en
wil ik zelf nog
hebben".
Ie jaren vijftig en zestig
hij in de tweedehands
el terecht als gevolg van
age dat alles nieuw moest
De meubelzaken beleef-
gouden tijden. Iedereen
die het een beetje kon betalen
richtte z'n huis nieuw of op
nieuw in. Een gouden tijd ook
voor 'morgensterren' en ande
re vroege speurders naar
bruikbare spullen tusen het
grof vuil.
Harmen Swaak woonde in het
oude hart van Deventer. Veel
geld had hij niet en hij zocht
tussen het grof vuil z'n hele
inventaris bij elkaar en vond
de mooiste dingen. Op een ze
ker moment had hij zijn huis
wel drie keer ingericht en hij
had nog genoeg materiaal
over. Opeens zag hij handel in
het tweedehands spul. In een
pandje dat in Deventer bekend
staat onder de naam 'Het Gul
den Vat' (thans een café toen
een uitgesaneerde melkzaak),
begon hij vijftien jaar geleden
een winkel in tweedehands
goederen, in hoofdzaak kle
ding. Als blikvanger had hij
een jukebox in de zaak staan.
Z'n Terschellingse jeugdwens
was in vervulling gegaan.
Gek
Vrienden en bekenden ver
klaarden hem voor gek toen
hij in jukeboxen 'ging'. Nu
zegt hij: „Het was ook wel een
beetje riskant wat ik deed. Ik
had al van alles gedaan. Uitge
rekend in een financieel on
gunstige tijd nam ik de beslis
sing om alleen nog te doen wat
ik leuk vond".
Inmiddels is hij gespecialiseerd
in jukeboxen en een beperkt
aantal verwante artikelen uit
dezelfde periode, zoals Coca
Cola-automaten, enkele ker-
misattributen en benzinepom
pen uit de jaren vijftig of vroe
ger. De voorhoofdwijzers van
toen zijn nu jaloers op hem,
want ondanks dat hij nooit ad
verteert, heeft hij klanten in
heel Europa. Zelfs enkele mu
sea zijn via hem aan een mooie
jukebox gekomen. De rage
sloeg eerder al toe in Amerika.
Uiteraard, want daar werd het
materiaal destijds ook gefabri
ceerd. Nu woedt de trend in
alle hevigheid in Europa.
Swaak reist enkele malen per
jaar naar Amerika om inkopen
keerde liet ik het staan. Er
waren er genoeg. Nu koop ik
ook defecte machines, waarna
ik ze zo authentiek mogelijk
probeer te restaureren, zeker
de oudere exemplaren die bo
vendien mijn grootste liefde
hebben".
Eerst was er in Nederland vol
gens Swaak een beperkt pu
bliek voor jukeboxen: „Verza
melaars van elektrische appa
raten en muziekfanaten. Pas
toen het trendy werd om zo'n
ding in de huiskamer te heb
ben, nam de vraag hand over
hand toe. Toen ook bedrijven
zoals McDonalds er toe over
gingen om hun zaken nostal
gisch in te richten, werd de
handel steeds levendiger. De
inkoop wordt derhalve steeds
moeilijker en bovendien groeit
het prijsbewustzijn in de USA.
In de begintijd had ik soms
wel honderd jukeboxen in
voorraad. Nu kan ik er hon
derd per week verkopen,
die aantallen niet
meer aan te slepen. Ze zijn bij
wijze van spreken al verkocht
als ze nog van Amerika onder
weg zijn".
Prijzen
De duurste machine is op het
ogenblik de Wurlitzer 950. An
dere veel gevraagde merken
zijn Rock-ola en Seeburg. Har
men Swaak heeft zich volgens
eigen zeggen inmiddels ont
wikkeld tot een redelijk on
derlegd jukebox-restaurateur.
Harmen: „Er mag best veel re-
paratiewerk aan de apparaten
zitten. Originele onderdelen
zijn doorgaans nog te koop ter
wijl versterkers en luidspre
kers uiteraard gewoon uit het
hedendaagse assortiment kun
nen worden gemonteerd".
Waarbij hij aantekent dat een
apparaat met uitsluitend origi
nele onderdelen méér waard is
dan één dat met nieuwe mate
rialen is gerepareerd. Veel
mensen gaat het uitsluitend
om een goed spelend apparaat
dat er van buiten origineel uit
ziet. Over de originaliteit van
de inwendige techniek maken
zich alleen de ware verzame
laars druk. En voor wie het
om eerste klas hifi-geluids-
kwaliteit gaat, is er een nieu
we Wurlitzer op de markt die
op ceedee's 'loopt', nostalgisch
vormgegeven, maar voor het
overige een moderne machine.
En er zijn ook al replica's van
oude modellen te koop. Voor
de ware liefhebbers is dat alle
maal rommel.
Boek
Onlangs is in ons land een
boek verschenen, geheel ge
wijd aan de jukebox. Ger Ro
sendahl en Luc Wildschut stel
den het samen en uitgeverij
Uniepers in Abcoude bracht
het op de markt. Luc Wild
schut kan lyrisch worden als
het over de jukebox gaat. In
zijn voorwoord schrijft hij bij
voorbeeld: „Het is een sche
merlamp, een kunstzinnig ob
ject en een geluidsinstallatie
tegelijk".
Ger Rosendahl houdt zijn le
zers ter inleiding een wijze
raad voor. „Houd hem (de ju
kebox) origineel en geniet er
met volle teugen van".
Dat kan de ware liefhebber
De prijsontwikkeling bij de jukebox is als van een vuurpijl.
ook van dit boek met zijn
prachtige kleurenfoto's van de
meest uiteenlopende juke
boxen. Het boekwerk is voor
zien van een uitgebreid over
zicht met onder meer jaartal
len, model-aanduidingen en
technische specificaties. Zo le
zen we in het overzicht dat de
AMI National Automatic Se
lective Phonograph uit 1927 de
eerste jukebox was die in de
handel kwam. Vrijwel tegelij
kertijd kwamen de merken
Capehart en Daly in de ver
koop, onmiddellijk gevolgd
door de Seeburg Audiophone
uit 1928. Wurlitzer komt vol
gens het overzicht pas in 1933
in beeld met het toepasselijk
genaamde prototype 'Debutan
te'.
Heel aardig zijn ook enkele
Top Veertig en Top Twintig
overzichten uit de jaren vijftig.
Ze brengen ons in herinnering
dat Johnny Ray in die tijd met
'Cry' nummer één stond; in
1955 op de eerste plaats Bill
Haley his Comets met 'Rock
around the clock' en in 1956
Elvis Presley met 'Don't be
cruel/Hound dog'. Daarbij fo
to's van oude platenhoezen,
waarbij we ook de gezichten
van Doris Day, Pat Boone,
Frankie Avalon en Fats Domi
no zien. Glad geretoucheerde
foto's. Glamour uit de jaren
vijftig.
Leerzaam is een vergelijkend
prijslijstje 1981/1991, kompleet
met een prognose voor 1996.
De absolute topper in die lijst
is de al genoemde Wurlitzer
950 die in 1981 al 10.750 gul
den opbracht en nu op 45.000
gulden staat. Verwacht wordt
dat hij 1996 naar 50.000 gulden
zal zijn gestegen maar die, af
hankelijk van zijn staat van
onderhoud, tot wel tachtigdui
zend gulden kan oplopen.
Relatief goedkoop is de See
burg V/VL 200 die thans een
kleine tien mille kost. Maar
zijn prijsontwikkeling is als
van een vuurpijl. Hij stond in
1981 op 650 gulden en zal vol
gens de voorspellingen in 1996
op dik dertienduizend gulden
staan. In vijftien jaar tijd der
halve ruim 200 keer over de
kop.
Verslaving
De schrijvers zijn zelf volledig
verslaafde verzamelaars. Hun
boek getuigt van grote gedre
venheid en het is doorspekt
met verslagen van persoonlij
ke ervaringen. Zo zal de ware
liefhebber de ogen niet droog
kunnen houden bij de ervarin
gen van Ger Rosendahl in
diens gevecht om z'n Wurlit
zer 1015 geheel origineel ge
restaureerd te krijgen.
Van de bekendste merken is
een korte bedrijfshistorie op
genomen. Er zijn hoofdstuk
ken over beurzen en boeken
FOTO: DIJKSTRA
en de schrijvers geven veel
voorlichting aan aspirant juke
box-kopers. Want zoals vaak
met tweedehands goederen het
geval is: je koopt nogal eens
andermans ellende. De schrij
vers putten daarbij uit eigen
'rijke' ervaring.
Zelfs een uiterlijk gaaf geres
taureerd exemplaar kan
opeens letterlijk uit elkaar val
len, omdat hij van binnenuit
wordt opgevreten door termie
ten. Jukeboxen uit Mexico
blijken namelijk geliefkoosde
verblijfplaatsen voor deze
vraatzuchtige diertjes. De ap
paraten zijn bij de restauratie
doorgaans wel van de beestjes
ontdaan, maar als hij enige tijd
bij de trotse nieuwe eigenaar
in de warme huiskamer staat,
komen de termieteneitjes die
niet zijn verwijderd, uit. Tegen
de tijd dat de dieren zich ver
tonen. is de schade al i
lijk.
ANGELES De Austra-
actrice Cassandra Har-
lie de ex-geliefde van haar
celijke man, Pierce Bros-
ipeelde in de Amerikaan-
ïlevisieserie 'Remington
is zaterdag aan kanker
leden. Dit heeft haar pu-
teitsagent Dick Guttman
jedeeld.
19 jaar geworden Harris
sinds vier jaar aan baar-
derhalskanker en Brosnan
op met werken om voor
en hun drie kinderen te
in. Ze is overleden in het
ilogisch Instituut van
•Californië in Los Ange-
zaar ze een aantal weken
len werd opgenomen,
is speelde met Roger
-e in de James-Bondfilm
Your Eyes Only' in 1981.
een kindsterretje in
en ontmoette Brosnan
naar Londen ging om
werken in het Natio-
Theatre. Tussen haar rol-
•ij het toneel door trad ze
linent op in Britse televi-
odukties als de series 'All
at Kangaroo Valley' en
Boy Merlin'. Ze speelde
-vriendin van Steele, Fe
in de televisieserie 'Re-
ton Steele', maar acteerde
veel in de Verenigde Sta-
dejaarsavondconcert
IVERSUM De Berliner
tarmoniker onder leiding
zijn chefdirigent Claudio
ido speelt morgenavond
3 om 20.57 uur) zijn ou-
avondconcert. Dit jaar
het programma uitslui-
werken van Ludwig von
Uitgevoerd wor-
nder meer de 'Egmont
de aria 'Ah Perfi-
oor de sopraan Cheryl
de fantasie in c-mi-
piano, koor en or-
pus 80 met als solist pia-
vgeny Kissin.
BUSSUM Een radio
zender die vierentwintig
uur per dag aandacht be
steedt aan alle vormen
van Nederlandse muziek.
Dat is wat de stichting Ra
dio Noordzee Nationaal op
het oog heeft. Er wordt
hard geknokt voor de ver
wezenlijking van dit ide
aal en niet zonder resul
taat, want als alles naar
wens verloopt kunnen de
uitzendingen via de kabel
al in februari van start
gaan. Volgens de stichting
heeft een onderzoek van
Conamus in 1983 al eens
uitgewezen dat driekwart
van de Nederlandse be
volking geïnteresseerd is
in een radiostation dat al
leen populaire muziek van
vaderlandse bodem uit
zendt.
„Het idee voor een dergelijke
zender is ontstaan uit onvrede
met het huidige aanbod", aldus
bestuurslid Martin Bangma.
„Bij de reguliere media komt
het nationale produkt heel
slecht aan bod. De beroepsver
eniging van auteurs van lichte
muziek, de Buma/Stemra en
de stichting Conamus zijn tot
de conclusie gekomen dat Ne
derlandse muziek te zeer in
een neerwaartse spiraal te
recht is gekomen en daarom
hebben zij gezamenlijk de
stichting Radio Noordzee Na
tionaal opgericht".
Alarmklok
Aan het begin van de jaren
tachtig was het marktaandeel
van de Nederlandse muziek
vijfentwintig procent. In het
laatste decennium is dat gehal
veerd tot tien procent. Bij de
platenverkoop in dit land gaan
er dus steeds minder schijven
van Nederlandse artiesten
over de toonbank. Bangma:
„Die neerwaartse spiraal gaat
maar door en daarom is het nu
de hoogste tijd om de alarm
klok te luiden. De platenmaat
schappijen zijn echter nauwe
lijks geneigd om te investeren
in het produkt van vaderland
se bodem. Dat komt ook omdat
die industrie grotendeels in
buitenlandse handen is. Het is
allemaal Amerikaans, Duits of
Japans. Er is dus maar een
manier om de zaak te redden
en dat is een zender die alleen
Nederlandse muziek uitzendt.
Dat wordt als het ware een
etalage van het vaderlandse
produkt. En die zender moet
dan alle facetten bestrijken:
van jazz tot cabaret, van hip
hop tot rock en van folk tot
smartlappen. Alles moet in
vierentwintig uur aan bod ko
men. De uitzendingen zullen
dan horizontaal worden gepro
grammeerd. Als Nederlandse
muziek wordt gehoord, wordt
hij ook weer verkocht. Dan
gaan platenmaatschappijen
alleen van groot belang voor
de cultuur, maar ook voor de
werkgelegenheid. Het is toch
te gek dat 80 tot 90 procent
van de platenomzet in Neder
land de oceaan over wordt ge
manoeuvreerd".
Wetsvoorstel
In mei heeft de Tweede Ka
mer een wetsvoorstel aangeno
men dat commerciële radio in
Nederland mogelijk maakt.
Het voorstel ligt nu bij de Eer
ste Kamer. Bangma: „Zodra
die wet van kracht is, gaan wij
met Radio Noordzee van start.
Niet dat we een commercieel
doel nastreven, maar we heb
ben voor het pad van de com
merciële omroep gekozen om
dat dat de enige manier is om
aan de bak te komen. We zou
den ook een publieke omroep
kunnen worden, maar dan
moet je een verenigingsstruc
tuur hebben en op z'n minst
vijfhonderdduizend leden en
dat is een heilloze weg. We
zullen trouwens wel commer
cieel moeten worden, want
zo'n omroep kost op z'n minst
drie tot vier miljoen gulden
per jaar".
„Nederlandse programmama
kers krijgen meer aangeboden
dan ze kwijt kunnen", aldus
zangeres Jerney Kaagman. Zij
zit namens de beroepsvereni
ging van auteurs van lichte
muziek in het bestuur van de
stichting Radio Noordzee. „En
als
de
dan moeten kiezen 1
i die i
donna
Nederlandse popgroep, dan
krijgt die laatste groep niet het
voordeel van de twijfel. Ik wil
niet zeggen dat programma
makers hun nek niet durven
uitsteken, maar ze krijgen
vaak niet de mogelijkheid om
het Nederlandse produkt te
promoten. Ze zijn gebonden
aan de structuur en het gezicht
van hun omroep. Als commer
cieel station hebben wij straks
dat probleem niet. Wij kunnen
ons helemaal richten op mu
ziek".
Signaal
De Hiversumse kabel zal in ie
der geval als eerste het signaal
van Radio Noordzee doorge
ven. Jerney: „We moeten eerst
zestig aansluitingen hebben
voordat we een vergunning
krijgen. De belangstelling van
de kabelexploitanten is echter
boven verwachting. Als het zo
doorgaat is de zaak per 1 fe
bruari rond".
Ook van de kant van de ad
verteerders is de belangstel
ling groot. „Men heeft een gro
te sympathie voor ons initia
tief", aldus Bangma en Kaag
man. "Ook de adverteerders
vinden het de hoogste tijd dat
er iets gedaan wordt aan de
promotie van Nederlandse
muziek. We zijn het best beka-
belde land van Europa, maar
we worden door al die zenders
gebombardeerd met platen uit
het buitenland. En daar heb
ben we nooit een goed weer
woord op gehad".
Jerney weet dat er platen
maatschappijen zijn die af
wachten wat de invloed van
Radio Noordzee zal zijn op de
verkoop van Nederlandse mu
ziek. „Als het ons niet lukt om
met dat station het vaderland
se produkt uit het slop te ha
len, dan stoppen die maat
schappijen ook met het weini
ge wat ze nog doen op dat ge
bied. Wij zijn dus eigenlijk de
laatste hoop van de Neder
landse muziek".
Eigen zak
Steeds vaker moeten Neder
landse artiesten plaatopnamen
uit eigen zak betalen, aldus
Jerney Kaagman. „Ze laten
dan duizend ceedee's maken,
maar daar wordt bijna niets
van verkocht omdat niemand
het bestaan er van weet. Het
gaat daarbij vaak om artiesten
die tien jaar geleden nog een
hele grote naam hadden. Op
zo'n manier zakt de hele basis
onder de Nederlandse muziek
weg. Alleen BZN, Normaal,
Anita Meyer en Lee Towers
schijnen nog te kunnen over-
Jerney Kaagman: „Ook de ad
verteerders vinden het de
hoogste tijd dat er iets wordt
gedaan aan de promotie van
Nederlandse muziek".
FOTO: DIJKSTRA
leven. Het is toch triest dat
nieuw talent geen enkele kans
meer krijgt. De kans dat je te
genwoordig als Nederlandse
artiest een hit scoort is net zo
klein als wanneer je in de lotto
wint".
Overigens schijnt men in Hil
versum al een beetje lont te
ruiken, want sinds Radio
Noordzee z'n bestaan aankon
digde, worden er plotseling op
merkelijk veel Nederlandse
platen gedraaid door de diver
se omroepen. Wat dat betreft
is alleen het idee voor een na
tionale zender al een succes.
De naam Radio Noordzee is
ontleend aan het legendari
sche piratenstation uit de jaren
zestig. Men heeft zelfs enkele
voormalige technici van die
zender aangetrokken. Radio
Noordzee Nationaal zal uit
gaan zenden vanuit een spe
ciaal voor dit doel gebouwde
studio in Naarden. Er komen
acht vaste medewerkers in
dienst. Ex-KRO presentator
Edvard Niessing is inmiddels
benoemd tot programmaleider.
Het Haagse muziekjaar had
niet beter en stralender kun
nen worden afgesloten dan
met het liederenrecital dat gis
termiddag in Diligentia werd
gegeven door de bas Robert
Holl en ziin begeleider Rudolf
Jansen. Óp het programma
twee Schumann-cycli: 'Lieder-
kreis' opus 39 op teksten van
Eichendorff en 'Dichterliebe'
opus 48 op teksten uit Heine's
'Buch der Lieder'.
Robert Holl, die inmiddels vie
renveertig jaren telt, behaalde
twintig jaar geleden de eerste
prijs op het Internationaal Vo
calistenconcours in Den Bosch.
Die prijs betekende de start
van een grootse loopbaan die
hem op tal van belangrijke in
ternationale podia bracht. Ro
bert Holl is tot een eenzame
hoogte gestegen. In Duitsland
en Oostenrijk (waar men dik
wijls verbaasd is over het feit
dat hij Nederlander is) wordt
hij op handen gedragen. De
Oostenrijkse regering onder
scheidde hem vorig jaar zelfs
met de eretitel 'Wiener Kam
mersanger'.
Een veelzijdig zanger met een
uitgesproken voorkeur voor
het lied. Met die andere groot
heid op het terrein van het
lied maar dan als begeleider,
Rudof Jansen, plukte hij gis
termiddag de vocale sterren
van de hemel.
Robert Holl is .niet alleen een
heeft ook het vermogen om op
beeldende wijze in de huid
van componist en dichter te
kruipen. Hij beleeft de wee
moed, het verlangen, de ro
mantiek, de hoop en de droe
fenis die de personages in de
liederen ondergaan.
Over de wijze waarop hij al
die liederen uitbeeldt, valt een
verhaal te schrijven. Het is
verleidelijk dieper in te gaan
op die zestiendelige 'Dichter
liebe' of op de gevoelens die
spreken uit de 'Liederkreis'.
Schrijven over de intensiteit
en de expressie waarmee bij
voorbeeld 'Schöne Fremde
werd gezongen, over de uit
beelding in 'Die Rose, die Li-
lie, die Taube, die Sonne', over
de overrompelende kracht in
'Ich grolle nicht'.
Meer dan eens werd Robert
Holl het verwijt gemaakt dat
hij al zijn liederen drenkte in
weemoed, in treurnis, in som
berheid. Dat verwijt viel hem
gistermidag niet te maken. Het
enige dat in zo'n recital opvalt,
is dat alle tempi breed worden
genomen. Dat verschaft hem
de gelegenheid de woorden tot
leven te brengen. Dat levende
woord wordt het publiek als
stralende ster geboden.
Rudolf Jansen is natuurlijk
meer dan een begeleider, hij
legt voor de zanger de instru
mentale basis waarop de voca-
liteit kan opbloeien. Holl be
dankte Jansen op de enige ma
nier waarop bedankt kan wor
den: hij omhelsde hem Twee
toegiften volgden.
RECREATIE, EXPOSITIES EÈJ
EEN COMPLETE AGENDA
