China erkent voormalige
republieken Sovjetunie
Jeltsin krijgt het moeilijk
EG zit fout in
ogen presidium
Joegoslavië
Piloot rampvliegtuig haalde huzarenstuk uit
Parlement Cambodja
akkoord met meer-
partijensysteem
KAPITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
R1M,fcidóe(Bowuuxt
BUITENLAND
ZATERDAG 28 DECEMBER 1991
Werkloosheid remt komst Sovjet-joden Geheime Stad voor
leiders Sovjetunie
JERUZALEM In Israël zijn dit jaar veel minder Russische
foden aangekomen dan verwacht. Het hoofd van het semi-offi-
fiële Joods Agentschap verklaarde gisteren dat tienduizenden
fcden hun emigratie naar Israël uitstellen wegens de hoge werk-
posheid. In 1991 arriveerden volgens officiële cijfers 140.000 jo
len, terwijl er 400.000 werden verwacht. Directeur Simcha Di-
litz van het Joods Agentschap legde de schuld bij de regering-
jhamir. „Ik voel mij genoodzaakt de regering te bekritiseren...
Ipmdat ik sterk voel dat de hoge werkloosheid de belangrijkste
linderpaal is tussen een massale immigratie uit de Sovjetunie en
Be aantallen die we binnen krijgen". Israëlische functionarissen
leggen dat de Iraakse raketaanvallen tijdens de Golfoorlog veel
Kovjet-joden hebben afgeschrikt. Bedroeg de immigratie voor de
borlog soms meer dan 35.000 mensen per maand, sinds augustus
1990, toen Irak Kuwayt binnenviel, is dat aantal gedaald tot ge
middeld 9.000.
i Haifa arriveerde gisteren een schip uit Odessa met 500 joodse
|nmigranten uit de GOS-republieken. Israël gaat er nog steeds
an uit dat in 1995 rond een miljoen joden uit Rusland en ande-
voormalige Sovjet-republieken het land zullen zijn binnenge-
MOSKOU Het Kremlin is via een
speciale metrolijn verbonden met een
geheime ondergrondse stad die in de
jaren zeventig is gebouwd om 120.000
hoogwaardigheidsbekleders een
schuilplaats te bieden voor eentmoge
lijke kernaanval. Dat meldt het tijd
schrift Argoementy i Fakty. De stad
bevindt zich in het zuidwesten van
Moskou op een diepte van 70 tot 120
meter, aldus het blad dat zich zegt te
baseren op een voormalige agent van
de KGB die heeft meegewerkt aan de
bouw van de stad. In de ondergrond
se stad konden de leiders van de Sov
jetunie 25 tot 30 jaar leven en de stad
was voorzien van theaters, bioscopen
en luxueuze appartementen.
Fundamentalisten winnen
verkiezingen Algerije
ALGIERS Het Front van Islamitische Redding (FIS)
heeft bij de eerste vrije parlementsverkiezingen in Alge
rije een grote overwinning geboekt en daarmee het
machtsmonopolie van het regerende Nationale Bevrij
dingsfront (FLN) doorbroken. Nadat gisteren tegen het
middaguur voor 386 van de 430 parlementszetels de stem
men waren geteld, bleek dat voor 206 zetels de strijd was
beslist en dat daarvan 167 naar het FIS gingen. De funda
mentalistische partij is daarmee 49 zetels van een meer
derheid verwijderd. In veel kiesdistricten was de strijd on
beslist. Over de in ieder geval 180 onbesliste zetels wordt
op 16 januari opnieuw gestemd, waarbij het meestal tussen
het FIS en het FLN zal gaan. Slechts 58,6 procent van de
13,3 miljoen kiesgerechtigden trok naar de stembus.
Bevolking Oost-Timor
ontevreden met rapport
JAKARTA De bevolking van Oost-Ti-
mor vindt het Indonesische rapport over
het legergeweld van verleden maand in
Dili onvoldoende. In het rapport van de
onderzoekscommissie, die president Su
harto onder buitenlandse druk instelde,
wordt erkend dat er geen 19. maar zeker
50 doden zijn gevallen. Guilherme dos
Santos, de voorzitter van het provinciale
parlement op Oost-Timor, zei tevreden te
zijn met de bevindingen van de commis
sie, maar hij kondigde aan dat „het volk
van Oost-Timor nog steeds niet tevreden
is gesteld". Dos Santos onderstreepte dat
het verschil met de schattingen van enke
le mensenrechten-organisaties, die spre
ken van 100 doden, zal moeten worden
opgehelderd.
Militairen vrijgesproken
van doden tijdens coup
MOSKOU Vijf Sovjet-militairen, die tij
dens de demonstraties in Moskou tegen de
coup in augustus betrokken waren bij de
dood van drie Moskovieten, zijn vrijge
sproken.
De krant Izvestia meldde dat uit gerechte
lijk onderzoek is gebleken dat de vijf inzit
tenden van een pantservoertuig niet schul
dig zijn omdat zij bevelen opvolgden. De
drie doden vielen volgens de krant toen
het pantservoertuig door demonstranten
werd bestormd en de militairen uit zelf
verdediging schoten losten. Het leger was
ingeroepen om het menselijk cordon rond
het parlementsgebouw te doorbreken,
waarin de Russische president Boris Jelt-
sin zich had verschanst.
DUITSLAND VRAAGT EIGEN REPUBLIEK WOLGA- DUITSERS
BEIJING/BONN China
peeft gisteren de voorma-
Sovjet-republieken
Irkend. Dit besluit maak-
je het ministerie van bui-
pnlandse zaken voor de
clevisie bekend. Volgens
fie verklaring is „China
|ereid om besprekingen
houden over het aan
gaan van betrekkingen".
Chinese delegatie onder
leiding van onderminister
voor buitenlandse zaken Tian
Zengpei en minister van han
del Li Lanqing vertrok woens
dag voor een reis door de re
publieken. Li tekende donder
dag een handelsovereenkomst
met de Oekraïne. Eerder was
een dergelijk verdrag met Ka-
zachstan gesloten.
twee
s oorlo
vijftig
verklaarde het Chinese i
terie van buitenlandse zaken
gisteren: „Gorbatsjov heeft
zich ingespannen voor de nor
malisering van de betrekkin
gen tussen China en de Sovjet
unie en het volk van de repu
blieken van de voormalige
Sovjetunie moet hem beoorde
len". Het staatspersbureau
schreef woensdag dat de her
vormingen van Gorbatsjov
hebben geleid tot „politieke
chaos, etnische strijd en een
economische crisis".
Duitsland heeft er gisteren bij
de Russische president Boris
Jeltsin op aangedrongen zijn
toezegging na te komen om
voor de zogeheten Wolga-
Dpitsers een autonome repu
bliek in het leven te roepen.
Jeltsin beloofde in november
tijdens een bezoek aan Bonn
voor ongeveer twee miljoen
etnische Duitsers een auto
noom gebied langs de Wolga
beschikbaar te stellen. De toe
zegging werd gedaan nadat de
regering in Bonn haar be
zorgdheid had geuit over de
mogelijke komst van miljoe
nen etnische Duitsers uit Oost-
Europa naar Duitsland.
advertentie
i de W
ikaanse
Illustr
jorlog
oorlog
ZAGREB De EG krijgt
wereld er in het schrijven van het
'jJoegoslavische romppresi
dium aan de Verenigde
Naties duchtig van langs.
*ijke""i| De EG-verklaring van '17
pecember waarin de Joe-
oslavische republieken
die dat willen, erkenning
in het vooruitzicht wordt
gesteld, wordt „bijzonder
onaanvaardbaar" en „een
rechtstreekse inmenging
in de interne aangelegen-
555Ü heden van een soeverein
land" genoemd.
De EG wordt beschuldigd van
„het volledig negeren van de
constitutionele orde en openlij-
daden van af-
achté scheiding"- De DG heeft aan
gekondigd dat op 15 januari
wordt overgegaan tot erken
ning van Slovenië en Kroatië
als onafhankelijke republie
ken. Duitsland is hiertoe in-
rnderht
itregele
iensen
rlogscoi
inlijk a
nd i
de ach
ek, ho«
goed g<
gijzela;
itie met
onden
>odse ra
ouwen
■a?gtd
elijk ie
ïangeda
afrï
middels al overgegaan.
De Servische president Slobo
dan Milosevic voerde gisteren
besprekingen met zijn Mace
donische ambtgenoot Kiro Gli-
gorov, kennelijk in een poging
Macedonië te bewegen tot aan
sluiting bij een nieuw federa
tief Joegoslavië, dat eind vol
gende week wordt uitgeroe-
Ondertussen vonden hevige
beschietingen van het federale
leger plaats op de Kroatische
stad Karlovac. Kroatische au
toriteiten zeiden gisteren dat
de beschietingen de zwaarste
op Karlovac waren in de zes
maanden oude burgeroorlog.
Alle stadsdelen zouden schade
hebben opgelopen, waaronder
het ziekenhuis en woonwijken.
Ook Perusic in het Dalmati-
sche achterland werd onder
vuur genomen. In de hoofd
stad Zagreb en tientallen an
dere steden luidde het lucht
alarm, maar er zouden geen
luchtaanvallen hebben plaats
gevonden.
Mededeling voor adverteerders en reclamebureaus
Advertenties
In velband met eer
van de Leidse Cour
sluitingstijden voor
rubneksadvertentie
noodzakelijke aanpassing van het produktiepioc
ant in de laatste twee weken van het jaar, diene:
het aannemen van opdrachten voor kader- en
s als onderstaand aangeven, gehanteerd te word
dinsdag 31 december 1991
sluitingstijd maandag 30 december voor 12.00 u
donderdag 2 januari 1992
sluitingstijd dinsdag 31 december voor 10 00 uu
n 21.00 en 22.00 u
iangeleverd op maandag 30 dece
SAS-piloot Stefan Rasmussen, met deken, loopt weg bij het vliegtuig na de geslaagde noodlanding. foto:
STOCKHOLM Door
een meesterstuk van de
piloot hebben gisteren
alle 129 inzittenden van
de neergestorte DC 9 van
de Scandinavische maat
schappij SAS het ongeluk
overleefd.
Het tweemotorige toestel stort
te in de buurt van het vlieg
veld Arlanda bij Stockholm
neer, met 122
bemanningsleden aan boord.
Oorzaak was het uitvallen van
beide motoren. Bij de noodlan
ding in bosrijk gebied brak het
toestel in drie stukken. On
danks de klap vielen bij het
ongeluk geen doden, 42 me
rendeels lichtgewonden moes
ten naar ziekenhuizen worden
vervoerd.
In eerste commentaren spra
ken Zweedse experts van een
huzarenstukje van piloot Ste
fan Rasmussen. Direct na de
start van de machine, die van
Stockholm op weg was naar
Warschau, meldde hij over de
radio dat op 600 meter hoogte
door ijsvorming beide motoren
waren uitgevallen. Na een
vergeefse poging de aandrij
ving weer te starten zei de pi
loot alleen nog „wij storten
neer". De piloot liet het vlieg
tuig in een bocht naar rechts
glijden en slaagde erin het nog
over een stuk bos te loodsen
alvorens het op een akker
vleugels braken af. Vermoede
lijk mede door de lichte
sneeuwval ontstond er geen
brand.
Behalve een in zijn stoel be
kneld geraakte man konden
alle passagiers het wrak op ei
gen kracht verlaten. Een oog
getuige uit een woonhuis ver
telde dat de passagiers om het
toestel voor de zelf uit hoofd
wonden bloedende gezagvoer
der in applaus uitbarstten. Van
paniek was geen sprake ge
weest.
BANGKOK De Natio
nale Vergadering van
Cambodja heeft gisteren,
tijdens een buitengewone
zitting, ingestemd met een
grondwetswijziging die de
invoering van een meer-
partijenstelsel mogelijk
maakt. Het parlement
heeft verder, als reactie
op de gewelddadige beto
gingen in de vorige week,
een nieuwe demonstratie
wetgeving goedgekeurd.
Met een andere wijziging van
grondwet ontnam het par
lement de Staatsraad onder
president Heng Samrin de be
voegdheid ministers te ont
slaan en het parlement te ont
binden. Drie ministers werden
tijdens de zitting door het par
lement wegens corruptie uit
hun ambt ontslagen.
De bijzondere zitting was bij
eengeroepen na de geweldda
dige protesten tegen corruptie
binnen de Cambodjaanse rege
ring, waarbij vorige week re
geringsgebouwen en woningen
van ministers werden aange
vallen. Politieke waarnemers
noemden de besluiten van het
parlement „een taktiek van de
zweep en honing". De weg
van Cambodja naar de demo
cratie wordt vergemakkelijkt.
Oppositie in Georgië
vreest rivieren van bloed
Een vrouw in Tblisi veegt met haar vest de tranen uit haar ogen tijdens de gevechten in de Georgische stad.
MOSKOU Strijdkrachten
van de Georgische oppositie
hebben gisteren naast opposi
tieleider Chantoeria zeven po
litieke gevangenen bevrijd uit
het hoofdkwartier van de
plaatselijke KGB. Het KGB-
kantoor was het enige gebouw
in de nabijheid van het parle
mentsgebouw, waarin presi
dent Zviad Gamsachoerdia
zich met circa duizend trouwe
militairen van de Nationale
Garde heeft verschanst, dat
nog niet in handen van de op
positie was.
Zeven van de politieke gevan
genen, onder wie de cineast
Georgi Haindrava, zaten sinds
september vast en de toneel
schrijver Dzjaba Joseljani
sinds februari. Georgi Chan
toeria zei na zijn vrijlating dat
hun levens in gevaar waren.
„Als Gamsachoerdia wint," zei
hij, „volgen er rivieren van
bloed, ne't als in 1937," toen
wijlen dictator Josef Stalin
bloedige zuiveringen hield.
Tsjantoeria werd zonder pro
ces opgesloten nadat hij en zijn
vrouw in september uit een
vliegtuig naar Moskou werden
geplukt.
Volgens de oppositie is Gamsa
choerdia zich sinds de aan
vaarding van zijn president
sambt steeds meer als een dic
tator gaan ontpoppen, die elk
afwijkend geluid smoort.
In Tbilisi werd het parle
mentsgebouw ook gisteren met
granaten bestookt. Er waren
nieuwe vuurgevechten tussen
de oppositiestrijders en aan
hangers van de president. De
strijdende partijen hebben bij
het voormalige Sovjet-leger in
Georgië om wapens gevraagd,
maar nul op het rekest gekre
gen. Het conflict heeft de afge
lopen vijf dagen al aan 42
mensen het leven gekost. De
telefoonlijnen naar Georgie
werken nauwelijks meer, ter
wijl de oppositie radio en tv
uit de lucht houdt om te voor
komen dat Gamsachoerdia op
roepen doet aan de bevolking.
In de hoofdstad zijn de meeste
kruideniers gesloten en is geen
benzine verkrijgbaar.
Tegoeden Irak mogelijk vrij
BONN Duitsland overweegt de Iraakse banktegoeden vrij te
geven die zijn bevroren in het kader van de sancties van de
Verenigde Naties, mits dat geld wordt aangewend om medische-
en voedselhulpgoederen te kopen. De gelden mogen volgens het
ministerie van buitenlandse zaken in geen geval ten goede ko
men aan het Iraakse leger. De Duitse regering overlegt over het
vrijgeven van de tegoeden met de andere EG-lidstaten.
QN1030 - Op het laatste ogenblik gelukt het Kees en Olaf toch
nog de beide Jappen bewusteloos te slaan en dan schuiven zij
snel de sloep te water. „Schiet op, Keesl" roept Olaf, want hij
heeft in de verte enkele figuren gezien, die zich snel in de richting
van het strand bewegen. Ze moeten nu snel handelen! Het zal
nog een toer zijn om de boot door de branding te krijgen, want
ze hebben slechts de beschikking over drie riemen, maar ze zijn'
bevaren zeelui, die wel met een boot kunnen omgaan. Daar tilt
een hoge golf de sloep op en Kees weet daarvan te profiteren:
de sloep schiet vooruit en Moetsji-Foetsji heeft het nakijken. Hij
zendt de boot nog een paar kogels na, maar die hebben geen
uitwerking. De Japanner kijkt de vluchtelingen spottend na. Och,
ze hebben immers toch geen kans met deze kleine sloep Panapé
te bereiken. Het is de tijd van de moessonbuien en dan kan het
op zee raar spoken.
MOSKOU Er is nog
veel onduidelijk in Rus
land en het nieuwe geme
nebest, maar Boris Jeltsin
kan van een ding zeker
zijn: de groeiende onvrede
onder de bevolking over
de economische malaise
en de „hongerrijen" zal
zich nu volledig op hem
richten.
Onmiddellijk na het aftreden
van Michail Gorbatsjov trok
ken in St. Petersburg, de ge
boorteplaats van de commu
nistische revolutie, honderden
leden van de Russische com
munistische arbeiderspartij en
andere opponenten van Jeltsin
de straat op. Zij eisten onder
meer dat de woensdag verwij
derde rode vlag met hamer en
sikkel op het Kremlin blijft
wapperen.
Politiek rechts en het oude
partijkader, dat voorgoed leek
te hebben afgedaan, winnen
weer aan aanhang, nu zij kun
nen inspelen op de met de dag
stijgende onvrede over de vrij
wel lege winkels met steeds
langere rijen mensen. Na 2 ja-
prijzen
drastisch zullen stijgen in het
kader van Jeltsins vrije prijs
beleid, kan die onvrede licht
tot een explosie komen.
Ook Jeltsin zelf is daar van
doordrongen en hij zei te be
seffen dat zijn besluit om van
de ene op de andere dag vrije-
marktprijzen te gaan hanteren
„buitengewoon impopulair is
bij de bevolking". Hij waar
schuwde er dan ook voor dat
„rechtse krachten op deze on
vrede zullen inspelen, zodat
we waakzaam moeten zijn".
Ook oud-minister van buiten
landse zaken Edoeard Sjevard-
nadze ziet in Rusland een
vruchtbare bodem voor een
nieuwe coup.
De kritiek op Jeltsin is de laat
ste tijd flink toegenomen. In
Moskou vormden afgelopen
zondag enkele duizenden acti
visten demonstratief een hon-
gerrij om te protesteren tegen
de misère, die Jeltsin met zijn
kapitalistische shocktherapie
volgens hen alleen maar ver
der aanscherpt. In Petersburg
werd een soortgelijke manifes
tatie gehouden. Nina Andreje-
va, het geweten van het Russi
sche communisme, betoogde
hier in een rede dat het geme
nebest en de door Jeltsin ge-
w ïggen
„Het is twijfelachtig of Jeltsin
na zijn impopulaire maatrege
len de druk van de bevolking
kan weerstaan", meent Jevge-
ni Kogan, oprichter van het
voormalige parlementaire So-
joez-blok van rechtlijnige com
munisten. Volgens Kogan is de
ondiplomatieke Russische pre
sident evenmin de man die het
uiteengevallen land bij elkaar
kan houden. „Jeltsin heeft te
veel wiggen gedreven in het
fundament van de staat bij zijn
ijveren om Gorbatsjov weg te
krijgen," oordeelt Kogan.
Hoewel de kracht van de op
positie tegen Jeltsin nog moei
lijk te schatten is, is wel duide
lijk dat die sterk toeneemt. De
oppositie in het ontredderde
Rusland is nu nog versplin
terd, maar dat kan snel veran
deren, wanneer de shockthe
rapie in werking treedt, omdat
alle oppositiegroepen daar fel
tegen zijn.
Een van Jeltsins grootste op
ponenten wordt zijn vice-pre
sident Aleksandr Roetskoi.
Deze gewezen luitenant-kolo
nel en Afghanistan-veteraan,
cue in juni door Jeltsin tot zijn
plaatsvervanger werd be
noemd om zich van diens aan
hang binnen het leger en het
oude partij-apparaat te verze
keren, heeft zich openlijk te
gen Jeltsin gekeerd. Roetskoi
heeft er grote problemen mee
dat Jeltsin de pas kort verwor
ven democratie overboord zet
en voornamelijk per decreet
regeert. Dat Jeltsin gisteren
per decreet de zeggenschap
verwierf over de Sovjet-radio
en -tv zal Roetskoi dan ook
niet lekker zitten. De verlichte
ex-communist heeft geen en
kel vertrouwen in Jeltsins
prijsbeleid, omdat nu al meer
dan tweederde van de 147 mil
joen inwoners van Rusland
onder de armoedegrens leeft.
„We hebben nu in Rusland
geen democratie en ook geen
regering meer Dat kan leiden
tot een situatie van anarchie,
waarvan de gevolgen niet te
voorspellen zijn," zei Roetskoi
donderdag in een vraagge
sprek. Jeltsins kapitalistische
therapie doet hii na het ook
door hem erkende failliet van
groots experiment
dit land land wordt
onderworpen".
