Grote sympathie
Duitse media
voor Gorbatsjov
JOEGOSLAVIË
GIRO 9600UTRECHT
BUITENLAND
faitEG en VS
vooralsnog
af van
Herkenning
int
da
n G:
YS eisen
vrijlating
gijzelaars
Libanon
Amerikaanse universiteiten lonken naar Gorbatsjov
li
Advocaat Demjanjuk beschuldigt
sraël en YS van komplot
LPITEIN ROB
er ii&idóa&Hyiarit
DINSDAG 24 DECEMBER 1991
d®ien
a
wer
een
t W|
iunt
t hi
er
h
1 ziji
1
so
heeft
>od ui
Gr
bod
andee 'ni
„io er
rlijk
zal
ien b
;sulta<
bedri
niljoe
het
i, zo
den I
anciël
iann.
ten v
coers
ann,
veel
(Vervolg van de voorpagina)
)EN HAAG Andere Euro-
iese landen, de Verenigde Sta-
en en secretaris-generaal Ja-
ier Perez de Cuellar van de
herenigde Naties hebben
rooralsnog afgezien van er-
;enning van Kroatië en Slove-
ïië. Zij vrezen dat de burger-
iorlog erdoor verder zou wor-
len aangewakkerd,
n Den Haag werd met enige
litterheid geconstateerd dat de
waarschuwingen tegen erken-
ïing door president Bush, VN-
ecretaris-generaal Perez de
!uellar en de voorzitter van
e Joegoslavië Conferentie
,ord Carrington, precies zijn
p litgekomen. Het geweld is toe-
enomen, een politieke oplos
ing van het conflict lijkt ver-
er weg dan ooit.
)p de vraag waarom Duits-
and alleen Kroatië en Slove
ne erkent en niet Bosnië-Her-
egovina en Macedonië, die
ich ook onafhankelijk hebben
erklaard, zei de Duitse
/oordvoerder dat de republie-
en niet binnen de gestelde
«rmijn om erkenning hadden
evraagd.
)e Europese Gemeenschap
11 ad bepaald dat Joegoslavi-
che republieken die erken-
ing wilden, hiertoe vóór gis-
®ren een verzoek moesten in
lenen. Bosnië-Hercegovina
n Macedonië maakten vorige
reek bekend dat zij de Euro-
ese Gemeenschap om erken
ing zouden vragen,
luitsland is het eerste belang-
jke land dat de voornamelijk
Doms-katholieke republieken
rkent. Het land had al maan-
en beloofd Kroatië en Slove-
voor Kerstmis te erken-
Pools parlement stemt in
met nieuw kabinet
WARSCHAU Bijna twee maanden na de parle
mentsverkiezingen heeft Polen weer een regering.
Het Huis van Afgevaardigden van het Poolse parle
ment heeft gisteren in Warschau met 235 stemmen
voor, 60 tegen en 139 onthoudingen de door premier
Jan Olszewski gepresenteerde regering goedgekeurd.
Olszewski kreeg daarmee meer parlementariërs ach
ter zich dan waarnemers verwacht hadden, nadat af
gelopen weekeinde was gebleken dat niet alle kandi
daat-ministers voor het hele parlement aanvaardbaar
waren. De Boerenpartij, die vroeger tot de blokpartij-
en van de communisten behoorde, gaf de doorslag.
Hoewel zij niet in het kabinet vertegenwoordigd is,
stemde zij voor de premier en zijn team. De partijen
van de eerste beide niet-communistische regeringslei
ders, de Democratische Unie van Tadeusz Mazowiec-
ki en het Congres van de Liberalen van Jan Bielecki,
onthielden zich van stemming.
Gorbats jov wil Gemenebest snel levensvatbaar maken IRA k011^1 kerstbestand af
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU Gorbatsjov zei
gisteren tegen de Britse pre
mier Major dat hij al het moge
lijke zal doen om de Gemene
best werkelijk levensvatbaar te
maken zodat „Joegoslavische
toestanden" voorkomen kun
nen worden. Major gaf hem
daarop de garantie dat „in het
Westen de wil en de wens be
staan om u te helpen". De Sov
jetkrant „Izvestija" meldde gis
teren dat Gorbatsjov na zijn af
treden voorzitter zal worden
van de „Gorbatsjov Stichting"
die politieke analyses opstelt
voor de hoogste machtsorganen
van het land. Een woordvoer
der van de stichting vertelde
dat de Sovjetpresident al heeft
toegezegd dat hij in 1992 het
voorzitterschap op zich zal ne
men. Het parlement van de
Sovjetunie is vandaag, vier da
gen na de oprichting van de
Gemenebest, voor een laatste
vergadering bijeen geroepen
Zijn voornaamste opdracht is
zich naar de recente gebeurte
nissen te voegen en zichzelf op
te heffen. De Russische minis
ter van buitenlandse zaken,
Andrej Kozirev, onderstreepte
gisteren dat de overname van
het Sovjet-ministerie van bui
tenlandse zaken door Rusland
de belangen van de andere Ge-
menebeststaten niet zal scha
den. Kazachstan ratificeerde
gisteren de overeenkomst over
de oprichting van de Gemene
best. De EG doet voortaan za
ken met de Russische Federa
tie. Erkenning van de andere
republieken is pas mogelijk als
de EG de zekerheid krijgt dat
zij zich houden aan de door de
voormalige Sovjetunie gesloten
wapenakkoorden en de kern
wapens onder een centraal
commando geplaatst worden.
De republieken moeten vol
doen aan de criteria die de mi
nisters van buitenlandse zaken
van de Twaalf vorige week
hebben opgesteld.
Zwitserland erkende gisteren
met onmiddellijke ingang de
onafhankelijkheid van de
twaalf ex-Sovjetrepublieken.
Bern maakte alleen een voor
behoud voor Georgië en stelde
als voorwaarde dat de repu
bliek, waar voor- en tegenstan
ders van de president zware
gevechten leveren, pas erkend
wordt „als de situatie verbeterd
is". Het communistische Cu
baanse staatshoofd Fidel Castro
verklaarde „vol pijn en droefe
nis" in Havana dat „in Alma
Ata de overlijdensakte van de
Sovjetunie is getekend". Cuba -
dat vasthoudt aan het staatsso
cialisme - zal elke onafhanke
lijke republiek erkennen.
LONDEN Het Ierse Republikeinse Le
ger IRA heeft gisteren een kerstbestand
van drie dagen afgekondigd, nadat brand
bommen het hele metro-systeem in de
Britse hoofdstad Londen drieëneenhalf
uur hadden stilgelegd. In een verklaring
van het IRA die in de Ierse hoofdstad
Dublin werd vrijgegeven stond: „Vanaf
maandag middernacht zullen de actieve
eenheden van het Ierse Republikeinse Le
ger het bevel krijgen alle vijandelijke mi
litaire operaties voor een periode van 72
uur op te schorten". Ook vorig jaar kondi-
ge het IRA een kerstbestand af, het eerste
in veertien jaar.
Tijdens de ochtendspits in Londen gingen
gisteren in twee treinen van de onder
grondse brandbommen af. Een derde
brandbom werd smeulend aangetroffen in
een lege trein van de Britse spoorwegen
in een remise bij Londen.
eien.
luitsland denkt dat erkenning
et geweld zal doen verminde-
;n. Een aantal Europese lan-
;n, met name Italië, wil bij
■kenning onderscheid maken
issen Slovenië en Kroatië. De
orlog in Kroatië woedde gis-
:ren voort. Met name in de
Kroatische provincie Slavonië
ju hevig worden gevochten.
BONN „Proletariërs al
ler landen: het is vol
bracht!" Met die pagina-
brede kop kondigt het
linkse, in Berlijn verschij
nende dagblad 'Die Ta-
geszeitung' de ondergang
van de Sovjetunie aan.
„De staat van de Sovjets is
gestorven. Maar heel an
ders dan Marx het de pro
letarische massa had toe
gewenst", schrijft de krant
verder.
Het is zonder twijfel de meest
intrigerende krantekop van
Duitsland gisteren, naar aan
leiding van de overeenkomst
van Alma Ata. Maar uiteraard
ruimen ook alle andere kran
ten, vooral de serieuze kwali
teitsbladen en de audiovisuele
nieuwsrubrieken veel ruimte
in voor het historische nieuws.
Het is voor alle kranten het
belangrijkste nieuws op hun
voorpagina. De meeste beste
den binnenin op soms twee,
drie extra pagina's veel aan
dacht aan de vroegere Sovjetu
nie, de nieuwe federatie en
vooral aan Gorbatsjov.
Diens politieke levensloop
wordt uitvoerig uit de doeken
gedaan. En in alle Duitse me
dia en commentaren klinkt
grote sympathie voor de ex-
Sovjet-president door.
De Duitse president Von
Weizsëcker heeft die bewon
dering onder woorden ge
bracht in een dankbetuiging.
Hij roemt Gorbatsjov daarin
vooral vanwege zijn grote aan
deel in de Duitse hereniging
en de ontwapeningsgesprek
ken. Bondskanselier Kohl, die
afgelopen vrijdag nog zeer uit
voerig met Gorbatsjov heeft
getelefoneerd, heeft al eerder
en vaker gezegd dat Duitsland
veel aan Gorbatsjov te danken
heeft.
De Duitse regering heeft de
vorming v^n de nieuwe ge
meenschap van onafhankelij
ke republieken „met vreugde"
begroet. Maar neemt voorals
nog een afwachtende houding
aan. Er zal ook in Bonn snel
veel diplomatiek denkwerk
verricht moeten worden inza
ke de nieuwe relaties met de
gemeenschap en de onder-
scheide republieken. Veel zorg
klinkt in de Duitse commenta
ren door over de beheersbaar
heid en controle van de enor
me Sovjet-atoommacht.
De minister van buitenlandse
zaken Genscher, is voor een
snelle erkenning van de nieu
we onafhankelijke republie
ken. Genscher ontmoette dit
weekeinde zijn Oekraïnse col
lega Slenko.
Volgens Genscher mogen Rus
land en de andere republieken
zich niet door het Westen al
leen gelaten voelen. De Duitse
minister waarschuwde in dat
verband voor een „vacaüm vol
Overstroming
Vrachtwagens en shovels rijden af en aan in het Zwarte Woud in Duitsland om een autoweg door
het gebied weer begaanbaar te maken. Een gedeelte van de B-31 werd gisteren weggeslagen
doordat de normaal vrij kleine rivier de Dreisam door hevige regenval buiten haar oevers trad.
foto: dpa
Fransman met ultra licht vliegtuigje Atlantische Oceaan over
PARIJS Een Fransman is
erin geslaagd met een ultra-
lichtgewicht vliegtuigje over de
Atlantische Oceaan te vliegen.
De 38-jarige Guy Delage kwam
gisteren na een vlucht van 26
uur en 2.400 kilometer aan op
het eiland Fernando de Moron- zwaar geweest. Aan het begin
ha voor de kust van Brazilië, van de vlucht viel zijn zend- en
De Fransman was zondagoch- ontvangstinstallatie uit, maar
tend vertrokken vanuit Kaap- verder was alles goed gegaan,
verdië, een eilandengroep bij zo zei de piloot in een telefoon-
Afrika. De eerste tien uur wa- gesprek met de de Franse zen-
ren volgens de Fransman der
NEW YORK BAYRUT
De Amerikaanse regering
heeft gisteren de vrijlating
van alle gijzelaars gevraagd
die nog in Libanon worden
vastgehouden en de ont
voerders opgeroepen stoffe
lijke resten van al overle
den gijzelaars vrij te geven.
Het Witte Huis deed de oproep
kort nadat het stoffelijk over
schot van de Amerikaanse ko
lonel William Higgins naar de
Amerikaanse ambassade in
Bayrut was overgebracht.
Woordvoerder van het Witte
Huis, Marlin Fitzwater, wees
op de twee Duitse gijzelaars,
Thomas Kemptner en Hein-
rich Strtlbig, die nog in Bayrut
worden vastgehouden.
Verder noemde hij de namen
van drie westerse gijzelaars,
wier (vermeende) stoffelijke
resten zich nog in Libanon
zouden bevinden. Het gaat om
de Amerikaan William Buc
kley, voormalig hoofd CIA in
de Libanese hoofdstad, de Brit
Alec Collett en de Italiaan Al
berto Molinari. Van de laatste
twee wordt aangenomen dat
ze niet meer leven, maar vol
strekt zeker is dat niet.
ÜA^Iohn Demjanjuk overlegt met zijn advocaat tijdens de rechtszaak in Jerusalem. De verdediger van
je vermeende 'Ivan de Verschrikkelijke' uit het concentratiekamp Treblinka voert aan dat Demjan-
au uk het slachtoffer is geworden van een complot tussen Israël en de Verenigde Staten. foto: epa
Brei
WASHINGTON Wanneer
Michail Gorbatsjov de onver
mijdelijke stap neemt en af
treedt, zal hij niet het oneer
volle ballingschap van Nikita
Chroetsjov hoeven te onder
gaan. Ook het meedogenloze
lot van Leon Trotski zal hem
bespaard blijven. Michail
Gorbatsjov, de man die de
wereld veranderde, mag zich
verheugen op Amerikaanse
lectoraten en het uitgaansle
ven van New York.
De beste universiteiten van
Amerika azen nu al op de
meest begeerde politicus van
het internationale toneel. Har
vard wil dat Gorbatsjov lezin
gen aan de universiteit aldaar
gaat geven en heeft mogelijk
een betrekking voor hem aan
de Kennedy School of Go
vernment. De universiteit van
Boston heeft een bod gedaan
hem 'verschillende mogelijk
heden' te bieden.
Gorbatsjov is nog niet afgetre
den. Maar hij heeft gezegd dat
hij zou gaan wanneer er een
constitutionele overgang tot
stand zou worden gebracht
naar het Gemenebest van On
afhankelijke Staten. Gezien de
resultaten van de bijeenkomst
in Alma Ata het afgelopen
weekeinde, lijkt het onvermij
delijk dat Gorbatsjov nog deze
week vertrekt.
Er is nog niets meegedeeld
over zijn eventuele vetrek
naar de Verenigde Staten.
Maar de aanbiedingen aan een
voormalig staatshoofd kunnen
soms onweerstaanbaar zijn.
Ronald Reagan verdiende
ruim 16 miljoen gulden aan
een paar lezingen in Japan, en
Margaret Thatcher kan zo'n
150.000 gulden verdienen aan
een lezing in Amerika.
Gorbatsjov spreekt echter
geen Engels. Maar volgens Ja
mes Jermanok, directeur van
New Yorks bureau dat in-
en de Stanford University in ternationale artiesten bege-
Californië, waar Gorbatsjov
vorig jaar op bezoek was, heeft
leidt, is dat geen probleem.
„In dit land staat Gorbatsjov
bekend als dè man van de ja
ren tachtig en negentig", aldus
Jermanok. Hij gelooft dat de
voormalige Sovjet-president
75.000 gulden per lezing zou
kunnen verdienen.
Historisch
Stanford deed Gorbatsjov een
voorstel via George Shultz,
Reagans onderminister en
hoogleraar aan de Graduate
School of Business Studies in
Stanford, toen Gorbatsjov vo
rig jaar een bezoek bracht aan
de universiteit. „Shultz zei dat
als Gorbatsjov overal genoeg
van kreeg, er altijd een plaats
voor hem zou zijn op Stan
ford", zei een woordvoerder
van de universiteit. „Tot nu
toe heeft niemand Gorbatsjov
een nieuwe uitnodiging aange
boden. Maar dat wordt niet
uitgesloten".
Er bestaat in ieder geval een
historisch precedent. Alexan
der Kerenski, hoofd van de in
terim-regering na de revolutie
van 1917, sleet zijn laatste ja
ren in Californië nadat zijn
bewind door de bolsjewieken
ten val was gebracht. Hij was
werkzaam op het Hoover In
stituut op de campus van Stan
ford.
De universiteit van Stanford
was niet de enige die een toe
naderingspoging deed. Ook
Harvard deed Gorbatsjov een
aanbod. Peter Costa, directeur
van Harvard, verklaarde: „We
hebben hem een uitnodiging
gestuurd om eens met ons te
komen praten. We hebben ge
hoord dat hij ons voorstel in
overweging heeft genomen. Er
wordt nu weer heftig gespecu
leerd over Gorbatsjov. Alles is
nog mogelijk".
Groot - Brittannië
De Britse universiteiten kun
nen niet concurreren met die
van Amerika. Ze hebben niet
voldoende geld en het ver
schaffen van een prestigieuze
baan aan een voormalig staats
hoofd ligt niet in de lijn der
Britse traditie.
De Britse hoogleraar en Sov
jet-deskundige Archie Brown,
gaf blijk van enige voorzich
tigheid ten aanzien van de toe
komst van Michail Gorbatsjov.
„Er is geen precedent voor het
verzorgen van een voormalig
Russisch staatshoofd. In Ame
rika hebben voormalige presi
denten een salaris, een secreta
riaat; ze worden omringd door
veiligheidsmensen. In de Sov
jetunie bestaan dergelijke
voorzieningen absoluut niet.
■Zelfs het land dat Gorbatsjov
bestuurde bestaat niet meer".
Brown betoogt dat Gorbatsjov
de kans loopt aangevallen te
worden door een agressieve
Russische regering die hem
verantwoordelijk zal willen
stellen voor de huidige chaos
in het land, net zoals Gorba
tsjov destijds Brezjnjev aanviel
vanwege zijn 'jaren van stag
natie'.
Tot nu toe blijft de Sovjet-pre
sident onduidelijk over zijn
toekomstplannen. Boris Jeltsin
zei dat Gorbatsjov hem had
verteld dat hij zich na zijn af
treden 'zou gaan wijden aan
liefdadigheidswerk, zou door
gaan met schrijven en de poli
tieke ontwikkelingen op de
voet zou blijven volgen'. Hij
laat veel aan het toeval over.
(c) The Sunday Times, Londen
A
janu,
net
de
Pres
srlaihfE^^ALEM Advocaat
oram Sheftel van de voor
K-misdaden veroordeelde
hn Demjanjuk heeft gisteren
:1 van leer getrokken tegen
Verenigde Staten en Israël.
IPS
contr»eide landen werden door
m ervan beschuldigd een
agen i°mplot tegen Demjanjuk op
de inPuw te hebben gezet door ja-
B-uitwfhlang bewijsmateriaal heb-
veraiFn achtergehouden waaruit
'hedenjhjkt dat Demjanjuk onschul
ondig
ding v
dig is. Tijdens de viereneen
half uur durende en stormach
tige zitting over het hoger
beroep van Demjanjuk eiste
Sheftel de onmiddellijke vrij
lating van zijn cliënt. De 71-ja
rige Demjanjuk werd in 1988
ter dood veroordeeld omdat hij
als Iwan de Verschrikkelijke
tijdens de Tweede Wereldoor
log de gaskamers van het con
centratiekamp Treblinka zou
hebben bediend. Hij blijft vol
houden slachtoffer te zijn van
een persoonsverwisseling.
Sheftel zei gisteren dit te kun
nen bewijzen met de verkla
ringen die de Sovjet-autoritei
ten in de jaren veertig en zes
tig uit de mond van voormali
ge kampbewakers uit Treblin
ka hebben opgetekend. „Het
blijkt nu geen geval van per
soonsverwisseling meer te zijn,
maar een samenzwering die
Imeer dan 13 jaar lang nauw
keurig werd uitgevoerd", al
dus Sheftel.
Uw hulp is nodig! Stort uw bijdrage voor
humanitaire hulp aan de slachtoffers
van het conflict in Joegoslavië.
Memisa - Mensen in Nood - Nederlandse Rode Kruis
Stichting Oecumenische Hulp
Stichting Vluchteling - Unicef Nederland
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
i|Nl028 - Olaf en Kees, die het eiland op hun duimpje kennen,
lipen een berghelling op en verbergen zich achter het waterval
van W®. vlak bij hun vroegere kamp. Vandaar af zien ze, hoe de Ja-
t kan rfanners de Chinezen omsingelen en overmeesteren. Machteloos
ezamePoeten de twee vrienden toezien wat er gebeurt, want wat zou
de loojfen zij kunnen doen tegen deze overmacht? „Als de jonk nu
ïrdwijiPaar gauw terugkomt", zegt Kees Touw, ,„maar dat zal nog wel
enkele weken duren". Ach, ze weten niet, dat kapitein Barker en
zijn mannen nimmer zullen terugkeren.Zouden we geen po
ging kunnen doen Panapé te bereiken?" stelt Olaf voor. En hij
wijst op de sloep van de Jappen, die, slechts bewaakt door twee
man, in de baai ligt. Dót is misschien een idee, ofschoon het een
gevaarlijke onderneming is, zo'n verre tocht over zee in een open
Geweld in
Georgië escaleert
TBLISI Het dodental bij het
geweld in Georgië is opgelopen
tot 23, zo heeft de Russische te
levisie gisteren gemeld. De ge
vechten tussen oppositie en re
geringsgezinde troepen van
president Gamsachoerdia gin
gen gisteravond gewoon door.
De televisie citeerde ambtena
ren van het Georgische minis
terie van gezondheid die ver
klaarden dat 160 personen ge
wond zijn geraakt door schoten
van machinegeweren en raket
ten. De Russische televisie
meldde dat president Gamsa
choerdia zich gisteren nog in de
parlementsgebouwen bevond.
Zijn familie zou mogelijk met
een vliegtuig de republiek heb
ben verlaten. De voormalige
Georgische premier Tengiz Si-
goea zei gisteren in een inter
view met blijven. „We eisen
het ontslag van president Zviad
Gamsachoerdia'aldus Sigoea.
Kaviaar
Met
zichtbare
verbazing
bekijkt een
Franse
douanier een
gigantische
partij blikjes
kaviaar, die
is onder-
nm schep»-
jit De ongeveer
Bush dringt in
Kerstboodschap
aan op aanpak
economische
problemen
WASHINGTON De Ameri-
kaanse president George Bush
heeft zijn landgenoten in een
kerstboodschap aangespoord
de binnenlandse economische
problemen aan te pakken.
Bush zei dat de Amerikanen
daarbij dezelfde vastberaden
heid moesten tonen als die
waarmee Kuwayt werd be
vrijd en die zorgde voor de
verspreiding van democratie
over de wereld. „Nu moeten
we dezelfde geest van geloof
in onszelf hebben om de moei
lijke tijden thuis te boven te
komen", aldus Bush in een te
levisietoespraak.
De president zei dat 1991 het
jaar was waarin „het onmoge
lijke geschiedenis werd" - van
de overwinning in de Golfoor
log tot de opening van het
Middenoosterse vredesoverleg
en de val van het Sovjet-com-
munisme.
„Laat er geen misverstanden
bestaan, mijn prioriteit num
mer een is banen en economi
sche groei", zei de president
„En ik heb er vertrouwen in
dat we zullen slagen". Hij zei
dat hij zich sterk zou maken
voor open markten voor Ame
rikaanse exportprodukten als
hij volgende week naar Azië
en Australië reist.
Bush eerde de onlangs vrijge
laten Amerikaanse gijzelaars
die jarenlang in Libanon wer
den vastgehouden.
