Wat een geloof!Maar wat een aards verlangen
r-
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Verwachting
'Dit zegt mij meer dan kerstviering'
Armoede-theologie hoeft niet te verlièzen
COMMENTAAR
Ceidae Qowiant
ZATERDAG 21 DECEMBER 1991
Kaak van H. Antonius
teruggevonden
Idoor
AARTHEERING
ROME De kaak van de H. Antonius, die samen
met zijn kostbare veertiende-eeuwse reliekhouder op
10 oktober uit de Dom van Padua werd gestolen, is
weer terecht. Carabinieri van de speciale sectie
kunstdiefstal hebben de kaak aangetroffen in een
magazijn in de buurt van de Romeinse luchthaven
Leonardo da Vinei. Volgens een woordvoerder had
het relikwie kort daarop naar het buitenland ver
voerd moeten worden. De drie gemaskerde mannen
die onder bedreiging met vuurwapens het lichaams
deel van de heilige hadden ontvreemd, zouden in op
dracht van een buitenlandse verzamelaar hebben ge
handeld. De aanvankelijke veronderstellingen dat
het de dieven om een losgeld te doen was of dat het
heilige voorwerp in satanische riten misbruikt had
moeten worden, zijn daarmee onjuist gebleken.
Elk bereikt doel is
weer het begin van
een nieuwe tocht, en
zo tot in het
oneindige.
Arthur Schopenhauer
Katholieken Zürich
alleen akkoord met
aftreden Haas
ZÜRICH Bisschop Wolfgang Haas moet de
consequenties trekken uit het massale verzet te
gen zijn persoon en zijn beleid en gewoon op
stappen. Zo reageert Antoine Pescatore, voorzit
ter van het centraal comité (bestuur) van de
rooms-katholieken in Zürich, op de mededeling
van de bisschoppenconferentie dat de paus spoe
dig maatregelen zal nemen, maar dat Haas bis
schop van Chur blijft. De meerderheid van de
rooms-katholieken neemt geen genoegen met de
te verwachten benoeming van een apostolisch
administrator. Deze zou het deel van het bisdom
dat in het kanton Zürich ligt, moeten besturen.
In dit kanton woont 60 procent van de gelovi
gen van het bisdom.
„Jozef en Maria waren
ook asielzoekers
HANNOVER De Evangelische Kerk van Hannover,
de grootste 'Landeskirche' binnen de Evangelische Kerk
van Duitsland, heeft de predikanten opgeroepen in de
kerstpreek voor een humane omgang met asielzoekers en
andere buitenlanders te pleiten. Bisschop Horst Hirschel
noemt Jozef, Maria en Christus ook asielzoekers. Zij
vluchtten immers naar Egypte om aan de vervolging on
der koning Herodes te ontkomen. De bisschop van deze
3,4 miljoen leden tellende kerk dringt er bij de predikan
ten op aan iedereen dank te zeggen die „met woord en
daad ertoe heeft bijgedragen dat er een redelijkere, vrien
delijkere omgang met buitenlanders ontstaat". Zo'n dank
betuiging heeft ook een stimulerende invloed. „Men
krijgt weliswaar meer bijval wanneer men de politiek
verantwoordelijken iets onder de neus wrijft, maar het is
misschien beter politici die opkomen voor de buitenlan
ders, te bedanken", schrijft Hirschler.
VIETNAMEZEN ONDERDAK IN OOSTERWOLDE
door MARINUS V.D BERG
Ze hadden heel wat van hem verwacht. Alle ogen
waren op hem gericht. Ongemerkt hadden ze hem
hoog op de stoel gezet. Hij zou tot stand brengen,
waar ze zelf geen kans voor zagen. Maar hoe
langer hij in hun midden was, des te duidelijker
werd dat hij niet die krachtpatser was die ze
wilden. Hij gaf niet die antwoorden die ze horen
wilden. Hij keerde de rollen soms óm en zei:
„Jullie zijn het licht en het zout". Dat was
omkerende taal. Ze hadden zichzelf steeds gezien
als mensen die niet veel waard waren. Ze waren
maar van eenvoudige komaf, zoals dat heette.
Nooit had iemand een beroep gedaan op hun eigen
kunnen. Sommigen voelden zich bedrogen,
anderen teleurgesteld. Er waren er die zich van
hem afkeerden. Hij voldeed niet aan de
verwachtingen. Ze wendden zich tot anderen die
wel antwoord op hun vraag leken te geven. Maar
hij zocht het niet in krachtpatserij. Hij zocht de
kracht en de waarde van elke mens. Zo bouwde
Hij aan Zijn Rijk van licht en liefde. Hij keerde de
verwachting om: ik verwacht iets van jullie. Het
gaat om jullie en niet om mij. Wie Hem wilden
volgen, moesten leren goed na te denken. De weg
was niet zonder risico's. Hij vroeg niet om
volgzaamheid, maar om mensen die vanuit een
eigen innerlijke overtuiging gestalte wilden geven
aan een nieuwe wereld. Een menselijke wereld.
Hij bevrijdde hen uit valse afhankelijkheid, uit
onmondigheid.
Iedere mens ontdekt in zijn leven soms hoe hij
leeft in een valse afhankelijkheid. Er zijn ook
altijd weer machten die belang hebben bij die
afhankelijkheid. Zij die het voor het zeggen
hebben, hebben vaak liever geen tegenspraak. Zij
denken ook al gauw dat zij het beste weten wat
goed voor anderen is. Ze hebben de neiging om
mondigheid, het eigen geluid van iemand,
verdacht te maken. Ze verwachten zogenaamde
goed-gelovigheid, maar geen kritische vragen.
Sommigen beroepen zich daarbij zo op God of
Bijbel alsof zij de enigen zijn die hieromtrent de
juiste informatie hebben. In elke tijd zijn er ook
weer mensen die de verwachting omkeren. Zij zien
dat God niet komt als God maar als mens. Als een
mens die het goddelijke in iedere mens probeert
wakker te maken. Soms laten we het goddelijke in
ons liever stil We verzwijgen het. We verstommen
God in ons omdat we liever niet onze eigen
verantwoordelijkheid nemen. Omdat we liever
niet naar het geweten in onszelf luisteren. Het
verhaal van kerstmis, God die mens wordt, is niet
zo lieflijk en vrijblijvend als vaak wordt
voorgesteld. Opdat De Belofte geboren kan
worden, moet kennelijk de veiligheid van eigen
huis en haard verlaten worden, barre wegen
moeten worden gegaan, gevlucht moet er worden.
Vrijgevochtenen horen als eerste van het nieuws
en aanschouwen het met eigen ogen. Het verhaal
van Kerstmis is het verhaal van de goddelijke
solidariteit met de kwetsbare mens. In hem zoekt
Hij zijn kracht. Ik las dat het Humanistisch
Verbond zocht naar een alternatieve wijze om
kerstmis te vieren. Heeft het Christendom teveel
de macht gezocht en te weinig de mens bemind? Er
waren en zijn nog altijd christenen die de mens
beminnen en zo God liefhebben, in Hem geloven.
Als er teveel van God wordt verwacht en te
weinig van de mens, dan is het alternatief niet een
kerstmis zonder God, maar een kerstmis dat
inspireert om menselijkheid gestalte te geven
vanuit het Goddelijk visioen. De droom van God
dat alles zeer goed zal worden. God verwacht heel
wat van mensen. Zo vermoed ik. Ik wens U een
inspirerend Kerstfeest.
OOSTERWOLDE In de
hervormde kapelkerk aan
de Prinsenstraat te Oos-
terwolde is de sfeer ge
spannen. Bij binnenkomst
worden we direct ge
vraagd wie we zijn en wat
we komen doen. Gesprek
ken met de vier uitgepro
cedeerde Vietnamese
asielzoekers die sinds
woensdagnacht in de kerk
onderdak hebben gevon
den, zijn op last van de in
terkerkelijke asielorgani
satie Inlia verboden. Be
grijpelijk is de spanning
wel, want staatssecretaris
Kosto van justitie kan nog
steeds zijn dreigement de
uitgeprocedeerde Vietna-
mezen uit de kerk te ha
len uitvoeren.
De heer J. van der Werff en
mevrouw E. Doornhein uit
Oosterwolde zijn twee van de
vrijwilligers van het eerste uur
die bij de opvang van de asiel
zoekers betrokken zijn. Me
vrouw Doornhein toont zich
erg betrokken bij het lot van
de drie mannen en één vrouw.
Behalve huisvrouw is ze ou
derling in de Hervormde Kerk
en actief in de wereldwinkel.
Om de veiligheid van de asiel
zoekers te waarborgen wil ze
niet veel kwijt. Wél maakt ze
er geen geheim van dat ze
vindt dat voor deze Vietname-
zen een plaatsje onder de Ne
derlandse zon moet zijn.
Gesprekken met de asielzoe
kers zijn niet gemakkelijk. Be
halve enkele woorden Neder
lands en Engels zijn de gast
vrouwen en -heren uit Ooster
wolde aangewezen op handen
en-voeten-taal. Geen probleem
vindt Bettie Doornhein. 's
Morgens heeft ze haar gasten
al een halfuurtje Nederlandse
les gegeven. "Dit is voor mij
praktisch kerk-zijn. Dit zegt
mij meer dan een kerstfeest
viering".
De verantwoordelijkheid voor
de opvang van de asielzoekers
berust bij de plaatselijke raad
van Kerken in Oosterwolde.
Van der Werff die secretaris is
van deze instantie, geeft eer
lijk toe dat hij niet kan over
zien of de asielaanvraag van
de Vietnamezen hout snijdt.
Hij vaart op het kompas van
de interkerkelijke vluchtelin
genorganisatie Inlia uit Gro
ningen. Zijn ervaring is echter
dat als je oog in oog staat met
deze asielzoekers, je deze ver
volgde mensen alleen maar
wilt helpen. "Stel je voor: je
wordt uit Vietnam verdreven,
vervolgens word je gediscrimi
neerd in Tsjechoslowakije en
nu zit je hier. Ik kan mij voor
stellen dat je daar als mens
niet normaal onder blijft".
Weinig slaap
Dominee B. Haanstra, her
vormd predikant te Ooster
wolde, heeft gisteren maar en
kele uurtjes zijn bed gezien.
Hij kreeg woensdag het tele
foontje van Inlia. De kennis
making met de asielzoekers
midden in de nacht zal hij niet
gauw vergeten. "Het zijn over
vermoeide opgejaagde mensen
in een vreemde omgeving".
Haanstra staat voor honderd
procent achter het plan van
Inlia om in Tsjechoslowakije te
onderzoeken hoe de Vietna
mezen daar worden opgevan
gen en hoe de asielprocedures
verlopen. Mocht dit onderzoek
aantonen dat de Vietnamezen
geen gevaar te duchten heb
ben, dan zal Inlia zich niet
langer verzetten tegen uitzet
ting. Staatssecretaris Kosto
heeft dit plan echter naar de
prullenbak verwezen.
De hervormde predikant zet
de feiten nog eens op een rij.
De Vietnamezen die nu onder
dak hebben gevonden in zijn
kerk, waren gastarbeiders in
Tsjechoslowakije. De omstan
digheden daar waren voor hen
verre van rooskleurig. Ze wer
den met de nek aangekeken
en waren, evenals zigeuners,
BUENOS AIRES Het
kan met de vierde alge
mene vergadering van de
Latijnsamerikaanse bis
schoppenconferentie (CE-
LAM) volgend jaar in
Santo Domingo nog alle
kanten opgaan, menen
waarnemers binnen de
Rooms-Katholieke Kerk.
De vergadering kan de
keuze van de CELAM
voor de armen opnieuw
bevestigen, maar ze kan
ook ontaarden in een con
frontatie tussen behou
dende en progressieve bis
schoppen met een onbe
slist als uitslag.
Op dit moment wordt gewerkt
aan het voorbereidend docu
ment voor de vergadering die
volgend jaar plaats vindt. In
1989 ontvingen de bisschoppen
een eerste concept, dat velen
theologisch zwak vonden en
dat erg veel nadruk legde op
het leergezag binnen de kerk.
Een jaar later kregen de bis
schoppen eên vijf keer zo dik
stuk toegestuurd.
Dit jaar mochten zij een derde
concept ontvangen dat volgens
velen „een armzalige samen
vatting" van het dikke docu
ment van 1990 was. Naar ver
wachting zal het definitieve
voorbereidende document in
april 1992 verschijnen.
De waarnemers achten het
niet onmogelijk dat de CE-
LAM paus Johannes Paulus II,
die de vergadering bijwoont,
om een pastorale brief aan de
Latijnsamerikaanse gelovigen
zal vragen. Het Vaticaan ver
wacht van de CELAM, dat zij
de conferentie in het teken
stelt van de herevangelisatie
van Latijns-Amerika. De paus
zal vermoedelijk uiteenzetten
welk beleid het Vaticaan de
komende jaren tegenover La
tijns-Amerika wil voerer,
Maar het wordt evenzeer mo
gelijk geacht dat de bisschop
pen een slotdocument produ
ceren dat de standpunten van
behoudende groeperingen bin
nen de kerk weerspiegelt. De
afgelopen jaren heeft de paus
in Latijns-Amerika heel wat
bisschoppen benoemd die met
deze bewegingen sympathise
ren. Maar progressieve en be
houdende bisschoppen kunnen
ook de confrontatie aangaan,
zoals gebeurde bij de vorige
CELAM-conferentie in 1979 in
het Mexicaanse Puebla. Een
vierde mogelijkheid is dat de
bisschopppen hun keuze voor
de armen opnieuw bevestigen.
Achtervolgd door verslag
gevers reisde de Franse
schrijver Emile Zola op
vrijdag 19 augustus 1892
naar Lourdes. Het gerucht
ging dat hij uit Parijs met
de „witte" trein zou ver
trekken. Dat was het rij
tuigencomplex waarin de
allerarmste ten dode op
geschreven drommels
voor Lourdes werden on
dergebracht.
Iedereen die het zich maar
even kon veroorloven, meed
die trein, maar voor Zola zou
verblijf juist daar niet onge
woon zijn, want de toen al be
roemde romancier stond er om
bekend dat hij gewapend met
zijn bloc-note het leven op he
terdaad wilde betrappen. Deze
trein, zo dacht het journaille,
moest een kolfje naar zijn
hand zijn. De opeenhoping
van menselijke ellende kende
er geen grenzen.
Meneer en mevrouw Zola reis
den echter in de luxueuze Py-
reneeën-express en het moet
gezegd dat hij er waarschijn
lijk ook niet zo'n behoefte aan
had om al die ellende direct
onder ogen te krijgen. De ver
halen die hem over de baden,
in Lourdes hadden bereikt, de
wonderbaarlijke genezingen
die daar plaats grepen incluis,
hielden nog genoeg voor hem
in petto. Bovendien was Zola
voor het schrijven van zijn
tiendelige romancyclus Les
Rougon-Macquart het opzoe
ken van de ellende bepaald
niet uit de weg gegaan. Deze
reusachtige onderneming hield
hem nu al meer dan tien jaar
bezig. Middels éen bepaalde
familie, de Rougon-Macquart
die zich vertakt had in alle
sectoren probeerde hij een
beeld te geven van de werking
van de hele maatschappij. Men
hield in die dagen nog van
grootste plannen en die wer
den ook gewoon uitgevoerd.
Zola had de bigotten geschokt
met zijn onverbloemde be
schrijvingen van degenen die
door alcoholisme aan lager wal
waren geraakt, in L'Assom-
moir (De Kroeg) bijvoorbeeld.
Aan zijn vriend Edmond de
Goncourt vertelde hij later
wat hem zo in Lourdes had ge
trokken. Hij zei dat hij geraakt
was door die menigte halluci
nerende gelovigen op zoek
naar gezondheid. Het (zeer lij
vige) boek dat naderhand uit
kwam, kortweg Lourdes gehe
ten, beschrijft met groot mede
dogen het lot van al die stak
kerds die op zoek zijn naar ge
zondheid.
Niettemin verging het dit boek
van Zola net als al zijn andere
boeken, het werd op de index
geplaatst. Dat kon de verkoop
ervan niet deren, want zo
meldt Jan Siebelink, er wer
den direct na lancering 150.000
exemplaren van verkocht en
tegen de eeuwwisseling waren
er al 150 drukken en vertalin
gen van verschenen.
De laatste heeft een inleiding
geschreven bij een aanmerke
lijk dunner boekje, het dag
boek van Zola waarop hij zijn
verhaal over Lourdes baseer
de. Dat heeft zich tot 1958 in
de nalatenschap van de fami
lie Zola bevonden waarna het
werd gepubliceerd. Nu is het
voor het eerst in het Neder
lands verschenen.
Zoals we van Zola weten,
blijkt hij bij de voorbereiding
van zijn boeken uiterst uiterst
nauwgezet te werk te gaan,
ook in Lourdes dus. De grote
schrijver werd overal welwil
lend ontvangen. Uiteraard
hoopten sommige geestelijken
die zijn pad in Lourdes kruis
ten dat hij, de fervent ongelo
vige, zich zou laten vermur
wen. Dat gebeurde niet, of
schoon hij natuurlijk wel dege
lijk onder de indruk kwam
van de samenballing van leed
in het Pyreneeëndorpje. Nadat
hij verscheidene priesters had
gesproken die de gang van za
ken tot in de finesses kenden,
ging hij zelf op onderzoek uit.
Hij ontmoet het bureau waar
de artsen zitten die zijn aange
wezen om de genezingen te
onderzoeken en doet sugges
ties om de geloofwaardigheid
ervan te vergroten, bezoekt de
verschillende verpleegtehui
zen die door concurrerende or-
Emile Zola
des worden onderhouden, be
zoekt uiteraard ook de grot
w^r Maria aan Bernadette
Soubirous zou zijn verschenen,
ondervraagt de mensen die
haar en haar ouders en geeste
lijke leidslieden hebben ge
kend. Na tien dagen is hij
klaar.
Velen zagen in het uiteindelij
ke werk dat Zola van Lourdes
maakte, een poging zich open
te stellen voor de geestelijke
krachten die de maatschappij
beïnvloeden. Hij zou als het
ware met dit boek de bekente
nis hebben gedaan dat het niet'
alleen objectieve krachten zijn
die de mens sturen, voorname
lijk zijn afkomst en milieu zo
als hij had laten zien in de bo
vengenoemde romanreeks. Er
waren immers ook mensen die
gelukkig uit Lourdes terug
kwamen zonder genezen te
zijn. Waar kwam hun heil
vandaan? Dat is een vraag die
Zola zeker bezig houdt, maar
uit dit dagboek blijkt dat Zola,
de materialist, zijn opvattingen
niet wezenlijk bijstelde. „Wat
de slachtoffers typeerde", zo
schrijft hij op de derde dag in
Lourdes, „getuigde in de eerste
plaats van een enorme levens
kracht. Men zei tegen me: U
ziet, wat een geloof! Ongetwij
feld. Maar meer nog, wat een
hartstochtelijk aards verlan
gen, levensverlangen. Het is
de behoefte aan geluk, gezond
heid voor iedereen". Daar
voegt Zola aan toe dat meestal
exaltatie de aanleiding is voor
een wonder, dat meestal ech
ter niet doorwerkt.
Om Zola goed te beoordelen
moet men niet vergeten dat de
pelgrimage naar Lourdes in de
eerste tientallen jaren van
haar bestaan werd gestimu
leerd door de vele (ongecon
troleerde) verhalen over de
wonderen. De niet altijd even
capabele artsen die daar werk
zaam waren, versterkten die
roep nog eens.
Zola was een geïnteresseerde
buitenstaander die niet bij
voorbaat de redeneringen van
de geestelijken ter plaatse bij
trad. Maar hij verwerpt ze
evenmin. Daarom is zijn dag
boek waaraan de geur van
zwavel en wierook nadrukke
lijk ontbreekt letterlijk ver
frissend.
Dat geldt ook voor de roman
van de joodse schrijver Franz
Werfel, Het Lied van Berna
dette dat zojuist is herdrukt.
Er is geen mooier boek te le
zen over de ongelukkige Sou
birous dan de roman van Wer
fel. Hij schreef de roman toen
hij in juni 1940 op de vlucht
voor de Duitsers per ongeluk
in Lourdes terecht kwam.
Werfel wist uit handen van de
Duitsers te blijven en schreef
na aankomst in Amerika uit
dankbaarheid deze fraai uitge
geven roman. Werfels motie
ven en benadering waren heel
anders. Hij zag in tegenstelling
tot Zola, ook als was hij even
min katholiek, wel de werk
zaamheid van hemelse krach
ten en heeft die in zijn roman
op ontroerende wijze vorm ge
geven. Daarom is het goed bei
de boeken te lezen, ze vullen
elkaar prachtig aan.
Emile Zola: Mijn reis naar
Lourdes. Prijs 24,90. Franz
Werfel: Het Lied van Berna
dette. Prijs 49,90. Beide uit
gaven van uitgeverij Conser
ve, Schoorl.
LSI
OR
Oosten en nieuwe wereldori S*
recht
Hij wi
2 van
BiJNA onopgemerkt door de ontwikkelingen in de Ba*
en Oost-Europa hebben de Chinese eerste minister Li FaS
en zijn Indiase ambtgenoot Narasimha Rao hun bespre1
gen afgelopen week in New Delhi afgerond met drie
den: over de samenwerking in de ruimte, de uitbreiding
cht ja
-jari.
tisen. I
de grenshandel en de heropening van consulaten in Bon mgen
bovt
roning
op da
pen. T
ee
Twee
Vietnamese
asielzoekers
op de rug
gezien worden
geïnterviewd
door het NOS-
journaal.
FOTO:
BRAND
OVEREEM
het doelwit van racistische
aanvallen door skinheads.
De Vietnamezen zijn sinds
1980 in Tsjechoslowakije. Toen
sloten de communistische regi
mes van Praag en Hanoi een
overeenkomst om de schuld
die Vietnam aan Tsjechoslo
wakije had (onder meer van
wege wapenleveranties) te
vereffenen door tienduizenden
Vietnamezen in de Tsjechoslo-
waakse industrie te laten wer
ken.
Voor ds. Haanstra staat het
vast dat de Tsjechoslowaakse
autoriteiten de Vietnamezen
bij terugkomst niet met open
armen zullen ontvangen. Hij
sluit niet uit dat ze direct op
het vliegtuig naar Vietnam
zullen worden gezet. Wat hen
daar te wachten staat, is niet
veel goeds. Er is bij Inlia een
geval bekend van de Vietna
mees die in de gevangenis be
land is. "Het is een zaak van
leven en dood", is de overtui
ging van Haanstra en daarom
ziet hij het als zijn taak om
voor deze mensen op te ko
men.
en Sjanghai.
VEEL is dat niet. Maar het was de eerste keer in dertig
dat het contact tussen de twee Aziatische giganten, Chin
India, op dergelijk hoog niveau weer werd opgenomen
1960 kwam de toenmalige Chinese eerste minister Zhou
lai naar New Delhi, maar het zou daarna tot
voordat Rajiv Gandhi een tegenbezoek aan Peking krac^Qj.
De betrekkingen tussen India en China zijn nooit erg vr itill
delijk geweest. De drieduizend kilometer lange grens tu
beide landen is altijd een twistpunt gebleven, een twister
soms uitbarstte in hete gevechten. In 1962 liep India een
nederende nederlaag in de Himalaya op tegen het Chi J\
leger. India was in Azië de betrouwbaarste bondgenoot
de Sovjetunie. India gaf bijgevolg bescherming aan de uiijgze'n
bet gevluchte Dalai Lama en aan de honderdduizend 1
taanse vluchtelingen. China, dat zich sedert de
breuk met Moskou omsingeld voelde, koos vanzelfsprei'3^11
de kant van Pakistan. India verdenkt er overigens Pel
van via Pakistan de rebellen van Kashmir en Punjab te"
wapenen. Peking wordt er ook van verdacht de islamiti 3l
atoombom niet ongenegen te zijn.
MAAR zowel in Peking als in New Delhi acht men het
stip gekomen om alle twistpunten terzijde te schuiven,
zijn de geweldige geopolitieke veranderingen die zich
trekken na de val van het wereldwijde Sovjet-imperiun
het einde van de Koude Oorlog. India is zijn belangrij
politieke bondgenoot de Sovjetunie kwijt. De mai
waarop Gorbatsjov zijn Arabische bondgenoten liet valeen
maakte in New Delhi indruk. De les van Saddam Husajuf and
nog niet vergeten.
CHINA heeft van zijn kant geprobeerd om na het opruimt uit
van de drie obstakels Afghanistan, Cambodja en de grens
wistingen met de Sovjetunie een nieuw samenwerkings
band met Moskou op te zetten. Maar Peking moest al
ervaren dat men in de Sovjetunie een heel andere rich y
uitging. De Chinese communisten beschuldigden Gorbal
1 eerder van een verrader en de doodgraver van het
alisme te zijn. In het verleden vreesden de Chinezen
Russisch-Indiase omsingeling. Dat gevaar is geweken,
weg voor de toenadering lag open.
ONDANKS al hun geschillen zijn de twee grootste st;
van Azië het over één punt eens: 'nee' tegen de nieuwe
reldorde van de Amerikaanse president George Bush. Chi
zen en Indiërs willen van een nieuwe wereldorde waar
Washington de spelregels opstelt, niets weten. Li
Rao waarschuwen tegen de pretentie van de Verenigde
ten de zaken in de wereld naar hun hand te zetten.
zich
jven ei
regis
lureai
vier
ide p
rootsl
td-gai
de 2
hee
aant
';er
ltij'
HAA
ïogerl
pelijk
omho
'uldei
et stu
jaarli
)dat i
delijk
1 m. H
'ging
CHINA en India misschien de supermachten van de
eeuw zijn van oordeel dat in het grote gevecht tegen
hegemoniestreven van de Verenigde Staten en van het V
ten in het algemeen er geen plaats is voor de rechten varerd gi
mens. Li Peng en Rao hebben er geen twijfel over laten pxamc
staan dat de eerbiediging van de rechten van de mens tous 8£
ondergeschikt is aan de ontwikkeling van hun beider lan
en aan de strijd voor de uitbreiding van hun plaats en
vloed in de wereld. Rechten van de mens zijn immers 1
gens Chinese opvattingen een westerse uitvinding om n
westerse maatschappijen te corrumperen.
nT Ccldóc SouAont
1100
daan
deze i
pba
Uitgave Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Pers bv).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244
Telefax 071 - 134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden.
Hoofdkantoor- Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
Telefoon- 070-3190 933
Telefax: 070-3906 717
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J Leune.
Adjunct-hoofdredacteur. J. Timmers.
Chef-redacteur G.- J. Onvlee
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot.
Stadsredactie Leiden (tel. 071 -144 046 of 071 -144 047): R Kleijn (chef), M. Roi^e j'
drs. J. van Zeljl >r
Herpen'(chef), F. Buurman,
Zal
ng o
ting
zo go
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren.
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef), W Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A van Holstein
E. Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo, drs. K. Veraa
het
werl
joven
eg n
nissie
allee
lissie
'ilighi
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coordinator), B. Jansma, H Piët. frond
Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835): L Kooistra, drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse
Opmaak (tel: 070 - 3190 831) Ch. Bels (chef), A. de E
J. Hofmeester, C. de Kier, H. Nieuwmans, H. Schneid
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, e
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland
Belgie. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K. Swiers, M i
Ven en P Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't Hout (chef), H. Bjende
leveld, D Hofland, P. Koopman, D. van Rietschoten en K. van Wees. linist,
it Loc
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: S. Akkerman (Praag),
drs. D. J van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A Courant (Athene),
R. Hasselerharm (Johannesburg), T. Heard (Kaapstad), drs. A. Heering (Rome) nppic
B van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi),
F Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs. R. Vunderink (Moskou),
W Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G. van Wijland (Belgrado),
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal- tpterie
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster di um
M.deCocq. je aj
Nabezorging
Telefoon' 071 - 122 248 op ma. t/m vr. var
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand j
per kwartaal j
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand j
per kwartaal j
per jaar j
18.00 tot 19.00 u
27,00
79,80
312,65
28,20
82,80
318,65
Het abonnementsgeld dient v>
e worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702.
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
rerdw
r 472
andig
al de
ilitie
aal 1
[heid
SPI
w<.
i
