V,
„Dan heb je
de wereld aan
een touwtje"
S3
„HIJ DEED NIKS TOEN JIJ OP DE WERELD KWAM
ON
ON
ijf dagen per
week zijn ze op het
televisiescherm, de
presentatoren van
NOS-laat. De ene
week Maartje van
Weegen, de andere
week Charles
Groenhuijsen. Samen
praten de
Nederlandse
anchorman en
anchorwoman over
warme handen als het
mis gaat, de grootste
kick van een
televisiejournalist,
fanmail en de
elfstedentocht onder
de televisie
programma's.
(Vervolg van de voorpagina)
„Ik zou wel willen dat de ouders de
dokters meer aan het nadenken zet
ten. Waar zijn jullie mee bezig? Ze zijn
te weinig kritisch. Sommige dokters
gaan door tot het laatste zuchtje leven.
Zelfs als de ouders daar grote proble
men mee hebben. In de meeste geval
len wordt in goed overleg met de ou
ders beslist over stoppen of doorgaan,
maar het zijn altijd wel de dokters die
de beslissing nemen".
In het katholieke St. Radboudzieken-
huis is actieve euthanasie verboden.
De natuur wordt geen handje gehol
pen, zo heet het. Dokter Arno: ,,Het
komt voor dat een baby van de beade
ming wordt gehaald om te sterven en
dat het pp eigen kracht gaat ademen.
Dan doe ik niks. Geen spuitje of zo,
ook al is het perspectief van zo'n kind
vreselijk".
Dus het leven bepaalt de handelings
norm, niet de kwaliteit ervan?
Arno: ,,Wat moet je anders. Welke
kwaliteitsnorm hou je dan aan en wie
bepaalt die? Je maakt hier soms onge
looflijke verbeteringen mee. Als je een
kwaliteitsnorm hanteert ben je al gauw
net zo bezig als meneer Hitier inder
tijd.".
VROEDVROUW
De nieuweling wordt binnengereden,
vergezeld van een huilende vader. Het
vierpondskind leeft en oogt roze. Ri-
naldo lees ik op het naamplaatje. Kol-
lée kijkt bedenkelijk en vraagt de vader
hem te volgen. ,,Hij deed niks toen hij
op de wereld kwam", snikt de jonge
man. De bevalling, thuis in Cuyk,
kwam drie weken te vroeg. De vroed
vrouw vond het ziekenhuis 'niet no
dig'. De vader: ,,Ze is twintig minuten
bezig geweest met mond-op-mond-
beademing. Toen is ze gestopt omdat
ze dacht dat het toch niet meer hielp.
Hij was al helemaal grijs. Vijf minuten
later stond de baby-ambulance uit Nij
megen op de stoep. Die hebben z'n
hartje weer op gang gekregen. Haalt-
ie het, dokter?".
Kollée: ,,Daar kan ik nu nog niets van
zeggen, we zullen eerst wat onder-
zoekjes doen, maar u moet wel op
schade rekenen. Kinderen die het zo
lang zonder voldoende zuurstof heb
ben moeten doen lopen kans op een
ernstige hersenbeschadiging".
De vader schrikt en barst uit: ,,We wil
len geen kasplantje overhouen, dok
ter. Als dat zo is wil ik dat u het laat in
slapen".
Kollée draagt hem kalmerend over aan
een verpleegster. ,,Geen kwaad woord
over thuis bevallen, maar soms kun je
het beter in het ziekenhuis doen", zegt
Kollée. ,,Dat het kind veel te klein was
kon die vroedvrouw vier weken gele
den ook al weten. Als het poliklinisch
geboren was waren we er in een mi
nuut bij geweest. Doodjammer".
De volgende ochtend wordt de macht
van de medische technologie op Ri-
naldo losgelaten. Het kind overleeft dé
behandeling, maar het hersenfilmpje
„Het is
sowieso leuk om
die kinderen op
de afdeling terug
te zien. Ook
goed voor ons".
is 'vlak'. „De ambulance had beter iets
later kunnen komen", zegt verpleeg
ster Irma, bezig om de tien meetpool-
tjes van Rinaldo's hoofd te verwijde
ren. Ze wijst op zijn van vocht opge
zwollen lichaampje. „Het liefst zou ik
er alles afgooien en hem tegen me
aandrukken en laten sterven".
In de keuken aan de koffie vraag ik een
verpleegster of er op de nicu ook nog
wel 's iets moois gebeurt. „Oh, zeker.
Heel veel zelfs". En ze vertelt van het
eerste ecmopatiëntje dat al weer de af
deling op komt wandelen. „Het is so
wieso leuk om die kinderen op de af
deling terug te zien. Ook goed voor
ons. Da's nog leuker dan de taarten
die we krijgen".
En de zwaar gehandicapte kinderen?
„Daar zien we maar heel weinig van te
rug. Zou u het doen als u zo'n kind er
aan overhield?".
STOPPEN
's Avonds laat komen de ouders van
Rinaldo om hem te laten sterven. Het
eeg was hopeloos, vertelt dienstdoend
kinderarts Ben Semmekrot hen. Ver
dere behandeling is zinloos gewor
den, die zou zijn lijden alleen maar ver
lengen. Hij stelt de ouders voor te
stoppen. „Veel beter zo, dokter", zegt
de vader. „Ik ben blij dat u er ook zo
over denkt. Als u het had geweigerd
had ik het zelf gedaan. Een kasplantje
kunnen wij niet aan".
De moeder huilt voor zich heen. Het
'afgekoppelde' kind wordt binnenge
bracht. Om de ouders 'een benauwde
aanblik' te besparen is het verdoofd
met een lichte dosis valium en morfine.
De moeder neemt haar eerstgeboren
zoon op schoot. Maar wat iedereen
verwacht gebeurt niet. Rinaldo ademt
door op eigen kracht. Lichte conster
natie. Semmekrot besluit het kind te
rug te leggen in de couveuse. „Zet 'm
op, Rinaldo", roept zijn vader als ze
naar huis willen gaan. Op dat moment
loopt Rinaldo's hartslag hard
Het jongetje geeft de geest in z'
ders armen. „Alsof hij erop ge
had", zegt verpleegkundige H(
achteraf. „Ik vind het altijd weer
lijk om mee te maken, maar het
ter voor iedereen. Die ouders k
nu opnieuw beginnen".
Later praat ik in zijn kamer met
Kollée, onder de 'eed van Hipi
tes' aan de wand. „We zijn n<
gesproken geroepen om het Ie
beschermen", zegt Kollée.
soms kun je in het grensgebied
leven en dood, zoals bij deze vro
borenen, in een positie komen
je respect voor de dood moet o
gen. Sommige kinderen laten v.
tig sterven, ook al zijn we m«
kunst- en vliegwerk misschien ir
om ze in leven te houden. Een
norm is niet te geven. Als een k
ernstig beschadigd is dat je in n
kelijk overleg met de ouders
vaststellen, dat het voor alle p
een lijdensweg wordt, dan stak
de behandeling. In twijfelgeval!
ten de ouders de beslissing m
aan ons over".
Bij het afscheid van de nicu loop
even langs Nathalie. Irma staat
gen bij de couveuse. „Ze zal h
halen", zegt ze.
Foto's STEPHEN EVEI
door
KARIN ZWIERS
NOS-laat is een begrip, een serieus,
degelijk, betrouwbaar achtergrond
programma over de actualiteit. Een
nieuwsprogramma dat wantoestan
den op het ministerie van landbouw en
de gifaffaire in Alphen aankaartte.
Maar een aflevering met Maartje van
Weegen kreeg de hoogste waarde
ring: de uitzending waarin alles, maar
dan ook alles mis ging.
Maartje gruwt nog bij de gedachte.
Een 'wanhoopsuitzending' was het.
De volgorde van de onderwerpen
werd op het laatste moment omge
gooid, de ondertitels bij de televisie
beelden klopten niet, Maartje werd in
beeld gebracht zonder dat de micro
foon open werd gezet. En het hoogte
punt was viermaal tevergeefs probe
ren in telefonisch contact te komen
met minister Van den Broek. „Het was
zo erg dat Van den Broek riep: Goh,
mevrouw Van Weegen het zit ook alle
maal niet mee vanavond. Waardoor hij
meteen een stuk toegankelijker was,
minder formeel bedoel ik. Maar als je
denkt dat je een cabaretvoorstelling
aan het doen bent en niets anders
meer, dan is het niet leuk meer hoor.
Na afloop van de uitzending kwam
mijn man mij halen met een bijl in de
auto. Hij dacht dat het leuk was ge
weest om met bijl en al de regie binnen
te stormen. Maar achteraf vond hij het
iets te cru", vertelt ze.
Charles laat zich ook niet onbetuigd,
hoewel hij nog geen echte studioram
pen heeft meegemaakt. „Ik ging laatst
een keer zitten en ik begon Had ik
geen microfoon op, gewoon vergeten.
Het enige wat je kunt doen is op je ge
mak je microfoon op je das spelden.
Sorry zeggen en gewoon beginnen.
Laat maar zien dat het mis gaat".
Maartje voegt eraan toe dat mensen
dat soort missers toch onthouden als
het allerleukste. „Het voegt iets toe
aan de sfeer. Wij zijn ook maar gewo
ne mensen. Ook al moet iedereen dat
zo langzamerhand wel weten".
WITTE HUIS
Charle^ (37) is van huis uit journalist.
Tijdens zijn studie geschiedenis werk
te hij als correspondent voor de Volks
krant en bij het U-blad in Utrecht. Hij
bleef tot 1983 'hangen' bij het och
tendblad. Daarna kwam hij als alge
meen verslaggever in dienst van het
NOS-journaal, gevolgd door een cor
respondentschap in de Verenigde Sta
ten. De achtergrond van het Witte Huis
verwisselde hij twee jaar geleden voor
de halve maan van NOS-laat. De ver-
slaggeverij hoefde hij op dat moment
niet vaarwel te zeggen, gelukkig maar,
want hij vindt het 'enig'. Tijdens de we
ken dat hij niet presenteert is hij nog
volop op de redactie, voor reportages,
interviews, maar ook bureauwerk zo
als onderzoek, bewerken van reporta
ges en teksten schrijven.
Maartje heeft een andere achtergrond.
Ze zit inmiddels twintig jaar bij de tele
visie. Ze begon met 'Studio Vrij' bij de
KRO, een licht informatief hobbypro
gramma. Kennelijk beviel de informa
tieve kant haar goed. Via schooltelevi
sie, Teleac en programma's als 'Met
het oog op morgen' en 'Echo', kwam
ze in 1985 bij het NOS-journaal. Bei
den zijn uiteindelijk 'goed op hetzelfde
stoeltje terechtgekomen' als 'presen
terende journalisten'.
Eikaars werk becommentariëren ze
nauwelijks. Ze willen ook niet op de
zelfde manier presenteren. Ze zijn ver
schillende types en dat willen ze zo
houden. Maar ze leven wel met elkaar
mee. Maartje: „Je vindt het voor de an
der prettig als je merkt dat iets mis gaat
en dat het goed wordt opgelost. Je
weet van elkaar hoe vervelend het kan
zijn als het niet wordt opgelost. Wat
voor een warme handen je krijgt als
dingen keer op keer fout gaan. Alles
mag fout gaan, als het uiteindelijk
maar goed gaat. En dan ben ik eigen
lijk nog het meest tevreden als nie
mand het heeft gemerkt". Charles vult
aan: „Je ziet soms interviews die heel
makkelijk gaan. Dan denk je jaloers:
goh wat leuk, mocht ik er maar zitten.
Soms roep je ook: vraag dat nou! En
dan zie' je even later dat het ook anders
kan. Ik zit niet neutraal te kijken, ik zit
toch half op die stoel".
KRAALTJES RIJGEN
Bij spectaculaire gebeurtenissen, zo
als de Golfoorlog, de gijzeling van
Gorbatsjov of de Eurotop in Maas
tricht, houden Maartje en Charles zich
niet zo strikt aan de wekelijkse schei
ding. Dan gaan alle knoppen om en
zijn ze er desnoods dag en nacht.
„Vooral toen de Golfoorlog uitbrak
heb ik echt lopen trippen. Ik ben de
eerste nacht plankgas naar de studio
gereden. Heb in vijf minuten mijn tekst
voorbereid en ging de zender op. Voor
een deel moesten we kraaltjes rijgen
met CNN en in de loop van de volgen
de ochtend kwamen er meer mensen
bij. Grijs van vermoeidheid ben ik toen
in bed gekropen. Maar dat zijn natuur
lijk de mooiste momenten".
Maartje roept er tussen door: „Op Ne
derland drie zag je de wallen het bes
te". En voegt eraan toe: „Je bent dan
ook echt óp hoor, je bent uren bezig".
Charles vertelt dat hij mensen aan tafel
kreeg van wie hij niet eens de naam
wist, of wat ze kwamen vertellen. „Of je
begint te lezen en dan roepen ze in je
oor: nee, dat is toch nog niet klaar,
probeer naar iets anders toe te praten.
niet. „Al hadden we die tijd wel. Nee,
we hebben het heel leuk op de redac
tie", houdt Maartje vol.
NOS-laat moest twee jaar geleden met
de hand op het hart beloven dat het
geen actualiteitenrubriek zou worden.
Het moest puur bij een achtergrondru
briek blijven uit concurrentie-overwe-
gingen. Toch sluipen steeds meer ele
menten uit actualiteitenrubrieken in
het programma. En Hilversum laat
vooralsnog geen boze geluiden horen.
„Dat komt doordat er nu meer een
soort strijd wordt gevoerd van Hilver
sum tegen de rest van de wereld", ver
klaart Maartje.
RTL4
Charles wijst diplomatiek op de ver
schillen die nog steeds bestaan. Dat
meèr dan in andere actualiteitenrubrie
ken ingegaan wordt op het nieuws van
de dag. NOS-laat hoeft ook niet in op
spraak te raken, is niet uit op goedko
pe effecten, op tranen in de huiska
mer. „Spraakmakend, ja. Als we
nieuws maken, zaken voor het eerst
aan de orde stellen. Maar de mensen
moeten wel in ons blijven geloven. Be
trouwbaarheid en degelijkheid is ook
voor een deel ons wapen", zegt hij.
Andere munitie: de dagelijkse Haagse
berichtgeving en het dagelijkse sport
journaal. „We zijn ook de enigen die
wekelijks iets aan kunst doen. En voor
al dat laatste wordt door de kijkers ge
waardeerd, zo blijkt uit een onderzoek
van vorig jaar. We hebben een kijkers
publiek dat in elk geval afwijkt van dat
van RTL4. Mensen die in meer geïnte
resseerd zijn dan de voorpagina van
de krant".
Op het moment dat Charles echt wil
gaan uithalen naar de commerciële
zender, grijpt Maartje in. Ze tikt haar
„Wij zijn ook
maar gewone
mensen. Ook al
moet iedereen
dat zo
langzamerhand
wel weten".
collega op de vingers. „Ik vind
niet zo onaardig moeten doer
RTL4. Het journaal van RTL4 is
goed, dat klopt aan alle kante
moet niet denken dat wij dat
maar kunnen". Ze weerlegt ook
les' bewering over het selecte p
dat naar NOS-laat kijkt. Maartje
door iedereen aangesprokei
straat. Pesterig: „Als je kijkt naa
fanmail dan vinden de mensi
heel leuk". Charles geeft toe
brieven „soms wel erg toegewijc
Zo, dus je wordt ten huwelij
vraagd? Bijna ja, klinkt het verlegt
Het is jammer voor de dames enj
met toekomstplannen voor dit
Want Maartje is getrouwd en Cl
woont duurzaam samen. En h:
het, gezien het eeuwige geroi
geruzie en gekonkel op de Gooia
tras, met de toekomst van NOJ
„De beste verdediging is de a
heb ik geleerd. Daarom lopen u
plannen rond om naar zes dagi
week te gaan. Misschien in een i<
dere formule, bijvoorbeeld op
dag iets anders -doen dan do
week. Ik zie zoveel leuke dingen
terdag, waarmee je iets zou k
doen in NOS-laat" Charles is h<
totype van de ijverige journal
houdt nooit op. En dat geldt eii
ook voor Maartje, die nog steed:
wordt als een half miljoen kijki
haakt na het sportjournaal. „H
altijd beter, we moeten niet een
noegzame indruk maken"
W, W<
Of de vertaling is nog niet klaar, kun je
nog dertig seconden vol praten. Ja,
het was de elfstedentocht onder de te
levisieprogramma's. Maar wel span
nend, overal kwam de informatie van
daan. Dan heb je echt de wereld aan
een touwtje". Maartje: „En dan weten
de kijkers ons ook te vinden. Ze weten
dat ze het nieuws op een presenteer
blaadje aangeboden krijgen".
Na een moeizame start heeft het pro
gramma een gemiddelde kijkdichtheid
van 600.000 kijkers per avond. „Het
Hilversumse aandeel in de kijkcijfers is
fors gedaald en richting RTL4 gegaan.
In de periode waarin de vertrutting en
de vervlakking van de televisie door
RTL4 is toegenomen zijn bij ons de
kijkcijfers alleen maar gestegen. Ter
wijl een programma als het onze in
houdelijk pretenties heeft met veel se
rieuze informatie, we geen concessies
willen doen, en we bovendien ook nog
eens op een laat tijdstip zitten. Daar
zijn we best een beetje trots op", zegt
Charles voorzichtig.
De Golfoorlog leverde NOS-laat niet al
leen een hoop bekendheid en waarde
ring op, maar ook heel wat sollicitan
ten. In die periode werden de nieuws
uitzendingen gezamenlijk met de an
dere omroepen gemaakt. Charles: „le
dereen vond het zo gezellig bij ons.
Maar dat moet ook wel. Elke avond is
er uitzending, dat kweekt saamhorig
heid. Die is ook nodig op dagen dat er
onverwachte dingen gebeuren, leder
een moet dan aan het werk. Als de
sfeer niet goed is, lukt dat niet. Mensen
die normaliter buitenland doen
moeten opeens even binnenland erbij
doen, de economieredactie moet het
archief induiken van het Koninklijk
Huis. En dat gaat altijd heel soepel. Je
hebt ook geen tijd om na te denken of
je het wel leuk vindt. Bovendien wordt
wat je hebt gevonden een paar uur la
ter nog gebruikt ook. Het is voor mij
toch een soort ongeduld dat bevre
digd wordt. De grootste kick voor elke
televisiejournalist is toch iets maken en
het gelijk uitzenden". Maartje knikt in
stemmend en diept een ander voor
deel van een bijna dagelijkse uitzen
ding op. „Als je niet zo tevreden bent,
heb je de volgende dag kans op revan
che". Tijd om ruzie te maken is er ook
