A L'AIDE!
ad
EG moet voorbereid zijn
op krachtiger ingrijpen
Youp van t Hek is
nog geen schrijver
fit'
NIEUW! VOOR SLECHTS F99,-
EEN HEEL JAAR LANG ZORGELOOS AUTORIJDEN
IN HEEL EUROPA (INKL. NEDERLAND!).
L DE AD PRÓ GARAGE. J
HET PROBLEEMLOZE LEVEN VAN UW PRONKJUWEEL
Mengeling van sferen en stijlen in dramatisch oratoriun
BUITENLAND
Jeans 3: levende
arbeidsvitaminei
I
QeidóaOounarit
DONDERDAG 19 DECEMBER 1991 jid#
AD PRO Assistance:
De nieuwe Europese Pech en Ongeval
Service van uw eigen AD PRO Garage.
Meer dan 250 AD PRO Garages in
Nederland bieden autori jdend Nederland vanaf
vandaag een uniek Europees Service Netwerk:
AD PRO Assistance.
Professionele hulp, service, reparatie en vergoe
ding van hulpverleningskosten bij
ongeval of pech in alle landen
van Europa inklusief Nederland
voor slechts
99,per jaar.
Meer informatie bij
onderstaande AD PRO Garages.
U staat op het punt op wintersport te gaan
Of u bent om andere redenen nu geïnteresseerd
in deze unieke AD PRO Serviceverlening Ga
vandaag nog langs bij een van onderstaande
AD PRO Garages in uw buurt of bel op voor
meer informatie. Daar ligt een
uitgebreide folder voor u klaar en
daar kunt u direkt al uw AD PRO
Lidmaatschap afsluiten.
AD PRO Assistance: uw garantie voor
zorgeloos autorijden altijd en overal in
Europa.
Uw AD PRO Assistance Lidmaatschap sluit u vandaag nog af bij: I
Leiden: Morsgarage, Morsweg 176, 071 - 760730 Nieuwe Wetering: Autobedrijf Jos v.d. Meer, I
I Achterweg 64, 01713 - 12688 Oegstgeest: Garagebedrijf Tip-Top, C. Fabrietuslaan 21, 071 - 125709 I
I Oude Wetering: Fa. Idelenburg, Plantage 6, 01713 - 12202 Roeloforendsveen: Autobedrijf Jan Verhaar, I
I Noordeinde 91, 01713 - 19004 Stompwijk: Garage L.C. Luiten, Huyssiterweg 39, 01715 - 3157
j Voorschoten: Van Dijk Car Center, Burg. De Kempenaerstraat 35,071 - 612262.
lansen g
lier mal
DEN HAAG Is het wel
zo verstandig van een
machteloos gebleken EG
om Kroatië en Slovenië te
erkennen? Het risico dat
de burgeroorlog in Joego
slavië zich uitbreidt is le
vensgroot. En waarom is
Duitsland eigenlijk zo
hardnekkig blijven vast
houden aan erkenning
van beide republieken,
terwijl de VN en de VS
zich daar juist tegen keer
den?
Twee brandende vragen, die
werden besproken op een be
sloten bijeenkomst in Den
Haag over de Joegoslavische
crisis. Op uitnodiging van het
Nederlands Helsinki Comité
en de Europese Beweging Ne
derland boog een eminent ge
zelschap van politici, diploma
ten en wetenschappers zich
over de onmacht van de EG
om de Derde Balkanoorlog
van deze eeuw te stoppen.
De Leidse politicoloog Koen
Koch had er geen goed woord
voor over. „De bemoeienis van
de EG heeft de zaken eerder
verslechterd dan verbeterd",
zo stelde hij. „Anderzijds
weerspiegelt de actie van de
EG haar eigen kunnen. Hier
uit blijkt hoe ver we werkelijk
zijn met de Europese integra
tie".
De Tilburgse hoogleraar Frans
Alting von Geusau toonde zich
eveneens negatief over de
maatregelen van de Twaalf
landen: „De EG-bemoeienis is
te laat gekomen. Bovendien
heeft de Gemeenschap geen
bruikbare politieke macht. De
grote landen hebben zich ver-
schuild achter het voorzitter
schap van de kleine". Daar
mee doelde Alting von Geusau
op het afgelopen halve jaar dat
Nederland als voorzitter van
de EG actief, maar vergeefs
heeft bemiddeld in de burger
oorlog. Zijn suggestie dat één
of twee grote EG-landen, al
dan niet samen met de VS,
permanent betrokken zouden
moeten zijn bij het voorzitter
schap, ondervond bijval.
Een hoge functionaris van het
ministerie van buitenlandse
zaken bestreed het pessimisme
van de beide politicologen:
„De EG heeft misschien niet
de juiste organisatie om goed
in te kunnen grijpen, maar zij
heeft een verdere verslechte
ring van de situatie zeker kun
nen voorkomen". Deze betrok
ken diplomaat concludeerde
evenwel dat de EG sinds het
uitbreken van de crisis te veel
ad hoe heeft geopereerd, zon
der strategische lijnen uit te
zetten. „De voortijdige instel
ling van een crisiscomité zou
beter zijn geweest", aldus de
diplomaat.
Duitse afwijking
Binnen de Europese en we
reldgemeenschap bleek met
name Duitsland de afgelopen
maand een afwijkende positie
in te nemen door de twee af
gescheiden deelrepublieken
koste wat kost te willen erken
nen. „Wat heeft Duitsland in
godsnaam te winnen bij er
kenning, als de VS en de VN
tegen zijn?", zo vroeg men zich
in Den Haag af. De functiona
ris van buitenlandse zaken
was net terug uit Brussel, waar
de EG-ministers worstelden
over de kwestie en uiteindelijk
besloten hiertoe op 15 januari
te zullen overgaan. Hij ver
klaarde de Duitse houding uit
„een 'underdog-reflex', vooral
bij minister Hans-Dietrich
Genscher, ten aanzien van de
Kroaten die in de strijd onder
liggen".
Het gevaar dat met erkenning
van twee of meer republieken
de oorlog overslaat naar het
etnische kruitvat Bosnië-Her-
cegovina en wellicht ook Ma
cedonië, werd door alle aan
wezigen levensgroot geacht.
Dat riep een nieuw dilemma
op. Na erkenning door de
Twaalf van de soevereiniteit
van oorlogvoerende republie
ken is er namelijk niet langer
sprake van een burgeroorlog,
maar van een internationaal
conflict. Voer voor de VN, die
nu al een waarnemersmissie
naar het crisisgebied hebben
gestuurd.
Maar wat als de Veiligheids
raad er uiteindelijk geen heil
in ziet om een contingent
blauwhelmen te sturen? Twee-
de- Kamerlid Ton de Kok
(CDA): „Is het in deze tijd nog
moreel aanvaardbaar dat vol
keren elkaar voor onze voor
deur afslachten?" Het kamer
lid stelde voor ter plekke de
discussie te openen over moge
lijkheden voor militaire inter
ventie door landen van de EG,
indien de VN passief blijven.
„Te denken valt daarbij in
eerste instantie aan haven
blokkades, de afsluiting van
het luchtruim en het elektro-
pc 1111
nisch storen van verbim
gen. Een tweede stap, het i
ren van grondtroepen, moeDrt
voorlopig niet zetten,
dan word je zelf schietschij
V redesbeweging
Vertegenwoordigers van
vredesbewegingen IKV
Pax Christi zagen op de
eenkomst meer heil in
aanknopen van contacten
de democratische oppositie
de Joegoslavische republiel
over de hoofden heen van
oorlogvoerende politici,
zijn immers vooral deze
ci en de propaganda in c
dia, zo stelden enkele kenn
die het geweld in de hand
ben gewerkt, en niet zozei
nationale gevoelens op ziel
De vraag die in Den
restte was met het
staande EG-voorzittersc
van een klein land (Porti
in het achterhoofd
Duitsland zich in de kwe
Joegoslavië al niet heeft
worpen tot politiek leider
Europa. En zo ja, of dat
goede of slechte zaak is.
het einde van de Koude
log, die andere conflictei
Europa als het ware bevr
zal zich in elk geval een g(
moeten uitkristalliseren,
Pax Europeana, dat het
ouds zo rumoerige contii^'
onder de duim kan houdei
hoeveel
mt af.
tong
lend ja
mindei
j mt tot
:end toi
Europe
Jer leic
Boe
eljauwt
wat
moet
een m
vangstl
welijks
de f
Youp van 't Hek...te licht...
Londen kan best
goedkoop zijn
Lindsey Bareham: 'Voordelig Weg
wijs in Londen; Meer Londen voor
minder ponden'. Uitgeverij Mingus
bv, Beam. Prijs ƒ24,90.
Wanneer Nederland op va
kantie gaat, mag dat vooral
niet te veel geld kosten. Twee
weken voor een prikje naar de
Costa Brava, oké. Maar als het
nóg wat goedkoper kan.
Graag!
Nederlanders hebben in het
buitenland de reputatie nogal
zuinig te zijn. Dat heeft uitge
verij Mingus goed begrepen
door een Nederlandse verta
ling uit te brengen van de
praktische, oorspronkelijk En-
felstalige toeristengids 'Voor-
elig Wegwijs in Londen'. Het
lijfboek voor iedere krent, gie
rigaard of vrek, die in aeze
dure stad wil vertoeven.
Schrijfster Lindsey Bareham,
die zelf jarenlang voor het
Londense uitgaansblad 'Time
Out' op koopjesjacht ging, doet
de lezer in ongeveer 200 pagi
na's tal van handige tips aan
de hand voor een uiterst voor
delig, maar inspirerend ver
blijf in Londen. De goedkoop
ste hotels, restaurants en dis
co's staan handig gerangschikt
naar soort en stadsdeel. En ook
de (gratis) musea, winkels, bio
scopen, theaters, sportaccom
modaties en vervoermiddelen
ontbreken niet.
Zo blijkt ineens dat voor een
geslaagd verblijf in de Britse
hoofdstad een goed gevulde
beurs helemaal niet nodig is.
Youp van 't Hek: 'Rijke meiden en
andere verhalen'. Uitgave Thomas
Rap. Prijs 15,--.
Een cabaretier, zelfs een suc
cesvolle, is nog lang niet altijd
een schrijver. Een tekst die je
leest is heel wat anders dan
die uit de mond van een caba
retier, in zijn timing gebracht,
met zijn intonatie en zijn stem
geluid. Freek de Jonge en
Kees van Kooten hebben zich
met veel succes aan het boek
gewaagd. Nu voegt Youp van
't Hek zich bij hen. Zijn literai
re debuut bestaat uit een aan
tal teksten, en je vraagt je als
lezer daarbij toch wel een paar
dingen af.
Het eerste deel van het boek
bestaat» uit de verhalen, die op
de titelpagina worden aange
kondigd: 'Rijke meiden en an
dere verhalen'. Dat duurt tot
pagina 70 van de in totaal hon
derd pagina's. Daarna komen
er teksten in dichtvorm, waar
bezoekers van theaterpro
gramma's zich ongetwijfeld
een en ander van zullen herin
neren. En bijna heel Neder
land weet nog de woorden:
„Dus moeten we dansen en
moeten we vrijen moeten we
drinken en spelen met vuur,
lief hou me vast want ik ben
nu nog bij je, tijd is toch geld
dus het leven is duur".
Dat komt uit het lied 'Nie
mand weet hoe laat het is' uit
Van 't Heks Oudjaarsconferen-
ce op televisie, in 1989.
De verhalen in het eerste deel
van dit debuut-bundeltje zijn
op zich wel aardig, maar ze
blijven bij wat ironische en
grappige gebeurtenissen. Leu
ke taferelen bij optredens her
en der van de cabaretier. Een
soort Kees van Kooten-ver-
haal over de jeugd tussen de
rijke mensen in het Gooi ('Rij
ke meiden'), een soort Freek
de Jonge-verhaal over alle
zorgen die hij zich maakt, als
hij zich vanwege een vlekje op
zijn been meldt bij de dokter,
waarna allerlei dingen in zijn
dagelijkse leven vreselijk uit
de hand lopen.
Nee, met wat goede adviezen
zou Youp van 't Hek zich mis
schien nog wel ernstig hebben
bedacht, voor hij dit boekje de
wereld instuurde.
nummers met lange noten,
het muzikaal allemaal
even interessant bleef,
voor een deel aan de stemr
van de andere leden, die
voorbeeld niet zwart ger
'The beat goes on' is het eerste
liedje van Jeans 3 en we zullen
het weten ook. Tot elf uur
knallen de hits vanaf de jaren
vijftig je om de oren live ge- Lennon
zongen bij een orkestband en n«mmer
met vrolijke dansjes en kleren. f produktie. Ma;
Tien mensen voeren het pro- werkelijke rPeden v00r de
gramma uit en doen dat goed te Jstuiten verveling
Het publiek krijgt waar het orkes^and. Die had v
len, zu
aanee
per m;
Er w
aat eei
Zo ma
a zelf d
n als h
;te 135
In dat
Alleei
voor is gekomen: een degelijke
uitvoering van bekend werk.
De formule werkt, want de
zaal zit vol en Jeans is al aan
zijn derde aflevering toe.
De sterzangeressen van de
produktie zijn Hella Koffeman
en Laura Vlasblom. De laatste
zong eerder met Frizzle Sizzle
en krijgt nu de kans te laten
horen dat ze veel kan met
haar stem. Hella Koffeman
kan wat veel anderen van de strijd~met de band mees,
Jeanscast niet lukt, namelijk J vnordppi
blijven boeien in langzame hun voordeel-
topmar
Robe
person
wat weg van een aangek
metronoom, even subtiel. I
verzameling bruiloften
partijenhouthakkers wist
voorbeeld de rock roll-n
ley behoorlijk te laten in
ten. Van de weeromstuit
ren de zangers ritmisch
niet al te precies. Jammer
hun muzikale inbreng zo
zeep werd geholpen, maai
lukkig beslisten de zanger ipifl
striid met de band meesfc
ïner
Bij sommige muziek is gecon
centreerd luisteren een abso
lute voorwaarde, anders gaat
de essentie volledig langs je
heen. Dat is bijvoorbeeld het
geval bij twee recente uitga
ven van Deutsche Grammop-
hon, te weten 'Jeanne d'Arc
au bücher' van Arthur Hon-
neger en de 'Turangalila-
Symfonie' van Olivier Mes-
siaen.
Honneger (1892 - 1955), een
van de leden van de Franse
componisten-groep 'Groupe
de Six', schreef Jeanne d'Arc
als een dramatisch oratorium
op verzoek van de Russische
danseres en actrice Ida Ru
binstein. Zij was het ook die
Paul Claudel opdracht gaf tot
het schrijven van het libret
to. Het verschijnsel van 'een
muzikaal drama', waarbij al
lerlei middelen werden ge
bruikt - van dans tot en met
pantomime - was in die tijd
nogal bekend, in zekere zin
zelfs mode. Rubinstein speel
de daarin een belangrijke rol.
Ze gebruikte een deel van
haar geld om opdrachten te
verstrekken aan diverse
componisten en tekstdichters,
specifiek voor het brede gen
re van muziek, drama, panto
mime en toneelspel. Parijs
was dan ook het toneel van
veel nieuw werk (Debussy,
Glasunow, Ravel Milhaud en
ook Strawinsky werkten in
opdracht van haar).
In 1934 ontstond bij Rubin
stein en Honneger het idee
van een dramatisch werk
rondom de inspirerende en
tegelijk toch wat mysterieuze
figuur ook in religieus op
zicht van Jeanne d'Arc. Er
volgde een opdracht aan
tekstschrijver en componist
met als resultaat een heel bij
zonder werk dat bij de pre
mière diepe indruk maakt.
Het 'dramatisch oratorium' is
een mengeling van allerlei
sferen en stijlen, van middel
eeuwse mysteriespelen tot en
met de avantgarde van het
interbellum. Intens luisteren
en meelezen, het libretto is
ook qua vorm erg interessant
is voorwaarde om tot het
werk door te dringen.
De uitvoering door koor en
orkest van radio France on
der leiding van Seji Ozawa
klinkt zeer geinspireerd,
doordrenkt van de sensatie
en spanning van het thema
(DG 429412-2).
Messiaen
De cd van het werk van Mes
siaen (1908) in is zekere zin
een première. De componist
schreef het werk in 1948,
maar beëindigde nog maar
betrekkelijk onlangs een
kleine revisie voor. En van
die nieuwe versie maakte
Myung-Whun Chung, als di
rigent van het Orchestre de
Bastille, een opname (Deut
sche Grammophon 431781-2).
De componist was er bij en
verklaarde na afloop dat hij
Jooiurs'
deze opname de standaard
vindt voor de interpretatie
van het omvangrijke werk.
Dat laatste feit verplicht na
tuurlijk de luisteraar tot
niets, maar het is wel aardig
te weten dat wat je via de cd-
speler hoort, de bedoeling
was van de componist.
De titel van het werk is Sans
kriet en betekent zoiets als
lied van de vreugde. Het gaat
daarbij niet zozeer om de al
ledaagse vreugde, maar om
de welhaast mystieke erva
ring van vreugde ondanks
ongeluk en leed.
Op zijn eigen, nauwelijks na-
volgbare wijze heeft de com
ponist dit begrip uitgebuit, op
zijn eigen uiterst creatieve en
karakteristieke wijze, daarbij
verwijzend naar de bonte er
varing van de werkelijkheid.
In zijn toelichting op het
werk, in het boekje bij de cd,
licht Messiaen enkele van die
verwijzingen toe. Die kennis
vergroot de mogelijkheden
om nog meer van het werk te
genieten dan al mogelijk is
om als 'onwetende' te luiste
ren.
Net als bij het werk van
Honneger is bij Messiaen
goed luisteren een must. Na-
Jeanne d'Arc
leidt een aan
val van Franse
troepen om
Orléans, bele
gerd door de
Engelsen, te
ontzetten.
Lithografie uit
de negentien
de eeuw.
tuurlijk, klanken-zonder-be
tekenis kunnen ook impone
ren, maar wie het kan op
brengen écht te luisteren
(verder niemand thuis, tele
foonstekker er uit en kran
ten en boeken weggelegd)
staat nog veel meer en 'die
per' moois te wachten.
Schubert
Eigenlijk geldt hetzelfde voor
ni 'ren
een cd die al een poosje op
markt is maar een
ding meer dan waard is: ee
uitvoering van 'Die Wintee
reise' van Schubert door
van Egmond en Jos van In
merseel (op fortepiano).
Deze muziek wordt vrijwi
altijd in verband gebra<
met Dietrich Fischer-Di<
kau, die met Gerald M<
als begeleider destijds zovi
indruk maakte. Interpret
na hen hebben het dan oc
extra moeilijk. Juist
licht wordt de uitvoeri
door Van Egmond en Vi
Immerseel er alleen ma
boeiender door. Het blijkt
deze liederen ook éndi
kunnen en dat het patent
de standaarduitvoering n
vastligt, zo er al een is. E<
van de verrassende ervari
gen is de rijke nuancering
Van Immerseel op zijn fort
piano weet aan te brenge
Een andere is die van het s
blieme gebruik van het tei
po; zo wordt weer eens dl
delijk hoe het tempo meer
dan een uitdrukkingsmidd
of een 'toegevoegde waard
maar wenzelijk deel
maakt van de gestalte waai
de muziek verschijnt.
De produktie van Chani
Classics (CCS 0190) is e
zeer welkome uitbreidii
van het interpretatie-
rio van de liederen. Voor
méér zeggen kan niet
deze uitvoering een hoogt 8
punt en is de cd een gelie
schijfje geworden in de rij.
,1). he
,e cern t
ingri
ï-scen d-
slu
fab
lende
n de 1
Cana<
cjoten
ie ihrapt
iVOO
ii banenv
'jjeen m
van h
d£plaats<
le wijnen
iendui;
;n in
heeft i
dan n<
d iepersc
dat e
tot 2!
!i igen v,
li olgend
n eind
over.
zijn
:en. L
GM z
fiteit a
op d<
