A
Hoogovens richt
expansie op Oost-
Europa en de YS
ogeli jke vrijspraak
oriega bezorgt YS
le koude rillingen
BUITENLAND
14 'r
Italiaans verkoopverbod Marlboro doet prijs stijgen
lï
ONDER
«sl ;|TEUN DE
EIartsen
°pndfONDER
iRENZEN
BEKIJK NOG
SNEL EVEN
NA OUD
xiai üd^Qounamt
DINSDAG 17 DECEMBER 1991
1ARC DE KONINCK
AMI Zoveel aan-
ht als de 'Thomas-hea-
gs' en het 'Kennedy-
krachtingsproces' in de
hebben gekregen, zo
lerbelicht blijft in de
ïerikaanse media een
elijk veel spectaculair-
rechtszaak: die in Mia-
tegen de ex-dictator
Panama, Manuel No-
Sa-
:taculair is dat marathon-
es onder meer omdat een
omst dreigt die voor de
'rikaanse regering en voor
ident Bush in het bijzon
uiterst beschamend zou
vrijspraak van de voor
[ssmokkel terechtstaande
i lachte.
\r is het nog niet, maar de
elijkheid is volgens juridi-
specialisaten in de VS
reëel. Noriega is twee jaar
den als staatshoofd van
afgezet en gearres-
door de Amerikanen tij
een militaire invasie van
lentraalamerikaanse land.
Noriega binnenkort
dt vrijgesproken en terug
keren naar Panama, zal
Amerikaanse militaire
atie in zijn uiteindelijke
!ltaat een pijnlijke gelijke-
i vertonen met ae Golfoor-
die eveneens door Iraks
Saddam Husayn politiek
t rerleefd.
ook als Noriega wel
veroordeeld, zal zijn
toch een hoop schade
ten aangericht aan het
p van de rechtspraktijk
le drugsbestrijding in de
Alleen al de serie getuigen
irge die door het openbaar
sterie zijn opgeroepen en
{gelopen drie maanden de
e hebben gepasseerd, le-
n samen een zeer onfris
op van vroegere en te-
'oordige contacten en
tussen de Amerikaanse
heid en allerlei criminele
64 80 tallen drugssmokkelaars
die in Amerika gevangen zit
ten heeft de officier van justi
tie, Michael Sullivan, de afge
lopen drie maanden laten ge
tuigen om het bewijs tegen
Noriega rond te krijgen. De
ex-dictator zou met name zijn
land beschikbaar hebben ge
steld voor drugstransporten
per vliegtuig naar de VS, en
daarvoor miljoenen dollars
hebben ontvangen van het
Medellin-drugskartel in Co
lombia.
Maar de getuigenissen van pi
loten, handelaren en tussen
personen spreken elkaar tegen
of zijn nietszeggend. Sommi
gen hebben wel gezien dat No
riega een koffertje overhan
digd kreeg, maar konden al
leen 'vermoeden' dat daar geld
in zat. En notities die in Norie
ga's kantoor zijn gevonden en
die over drugstransporten
gaan, kunnen net zo goed
slaan op door Noriega bedre
ven zaken als op door zijn le
ger onderschepte drugstrans
porten.
Noriega's verdediger Frank
Rubino is binnen en buiten de
rechtszaal steeds meer instem
ming gaan ondervinden met
zijn klacht dat al die boeven
per definitie onbetrouwbare
getuigen zijn, omdat zij hopen
op strafvermindering door die
dingen te zeggen die de open
bare aanklager wil horen.
En inderdaad hebben diverse
getuigen al volledige of ge
deeltelijke kwijtschelding van
hun straf gekregen. Zo heeft
een van de zwaarste jongens
uit het Medellin-kartel, Floyd
Carlton Caceres, die nog 12
jaar cel voor de boeg had,
'proefverlof' gekregen nadat
hij tegen Noriega had getuigd.
En aan de gevangen 'topsmok-
kelaar' Carlos Lehder is vol
gens hardnekkige geruchten
hetzelfde beloofd.
Het is in Amerika wettelijk
mogelijk om als gevangene te
onderhandelen met justitie
over strafvermindering in ruil
voor samenwerking. Maar het
laten gaan van drugssmokke
laars omdat het politiek zo be
langrijk is om Noriega veroor
deeld te krijgen, is wel heel
strijdig met het officiële beleid
van de regering-Bush tegen
'de cynische handelaren van
de dood' en 'de vergif tigers
van de Amerikaanse jeugd
Truc
In het proces-Noriega komt
deze week een einde aan het
optreden van de aanklager en
komt verdediger Rubino aan
de beurt om zijn getuigen ten
gunste van Noriega te presen
teren. Rubino zal uitvoerig uit
de doeken doen hoe Noriega
jarenlang samenwerkte met de
CIA (tegen 'communistische
infiltraties in Centraal-Ameri-
ka) en zelfs met de Ameri
kaanse drugsrecherche DEA
tegen de cocaïnehandel.
De Amerikaanse regering er
kent dat Noriega op de loon
lijst van de CIA heeft gestaan,
maar houdt vol dat aan het
eind van de jaren tachtig in
Washington is ontdekt dat de
man een dubbelrol speelde en
zelf drugshandelaar was. Vol
gens Rubino is dat een door
zichtige truc van de regering-
Bush, die in 1989 van Noriega
af wilde omdat het Panamese
volk tegen hem in opstand
kwam en Washington een
linkse machtsovername vrees
de in het land van het strate
gisch en commercieel zo be
langrijke Panama-kanaal. De
beschuldiging van drugshan
del zou het excuus zijn geweest
voor de Amerikaanse militaire
invasie en de arrestatie van de
Panamese leider.
Op de achtergrond van het
proces-Noriega speelt ook de
rivaliteit tussen het Ameri
kaanse ministerie van justitie
enerzijds en het ministerie van
buitenlandse zZaken en de ge
heime dienst CIA aan de an
dere kant. De CIA, beducht
voor onthullingen over samen
werking met Noriega, had ei
genlijk helemaal geen openba
re rechtszaak gewild. Justitie
echter stond erop, maar is er
inmiddels ook ongelukkig
mee.
Naar verwachting zal het pro
ces eind februari zijn voltooid.
Dan is het aan de jury om het
al dan niet schuldig uit te
spreken.
ij*
;v e-
t
IRA-
bommen
Het leven in
Londen is gis
teren opnieuw
ontwricht door
een bomaan
slag en diverse
bommeldin
gen. De IRA is
kennelijk van
plan de Britten
vóór Kerstmis
nog zoveel mo
gelijk te pes
ten. Ongeveer
twee uur na de
eerste bom
melding deed
zich een tame
lijk zware ex
plosie voor ten
noorden van
het boven
grondse sta
tion Clapham
Junction in
Zuid-Londen.
De politie on
derzocht daar
na zelfs ieder
grassprietje bij
dit drukste
knooppunt van
de spoorwe
gen in Europa.
foto: epa
ROME In Italië is de
verkoop van sigaretten
van de merken Marlboro,
Merit en Muratti verbo
den. De maatregel duurt
een maand en is het ge
volg van de inbeslagname
van 65 ton gesmokkelde
sigaretten enkele weken
geleden in de haven van
Ravenna.
Volgens de Italiaanse minister
van financiën, Rino Formica,
die het verbod heeft uitge
vaardigd, treedt de producente
van die merken, de Ameri
kaanse multinational Philip
Morris, onvoldoende op tegen
de smokkel en kan zij daarom
wegens medeplichtigheid wor
den bestraft.
De handel in sigaretten zonder
bandarolle is in Italië een
bloeiend bedrijf dat werk biedt
aan naar schatting 24.000 men
sen, die met name in Zuid-Ita-
lië op straathoeken en mark
ten hun waar te koop aanbie
den. De 'bionde' of 'blondjes',
zoals de smokkelwaar in de
volksmond wordt genoemd,
worden voor 3 gulden per
pakje verkocht, terwijl dezelf
de sigaretten in de winkel 5
gulden kosten. Naar schatting
500 miljoen pakjes per jaar
worden op deze wijze ver
kocht, waardoor de Italiaanse
overheid jaarlijks 2,3 miljoen
gulden aan inkomsten derft
uit accijns en inkomstenbelas
ting, terwijl de criminaliteit er
800 miljoen gulden rijker van
wordt.
De verkopers in de stad zijn de
laatste schakel van een lange
keten. De sigaretten van Phi
lip Morris die het meest pro
minent op de zwarte markt
aanwezig zijn, worden gepro
duceerd in Nederland, België
en Zwitserland. Vandaar wor
den ze per vrachtwagen ver
voerd naar Hongarije, Roeme
nië, Bulgarije en Turkije, waar
ze tegen westerse valuta wor
den verkocht. Tot dit voorjaar
werden ze vandaar overge
bracht naar Albanië met zwij
gende instemming van de re
gering van dat land. De eigen
lijke smokkel vond plaats tus
sen de Albanese havenstad
Dures en de kust rond Brindisi
vanwaar elke nacht tientallen
raceboten, met motoren van
wel 200 pk, vertrokken, die de
Italiaanse en Albanese kust
wacht ver achter zich lieten.
Binnen één nacht kon gemak
kelijk een reis heen en terug
worden 1
schatting 30.000 gulden ople
verde, te verdelen onder zes
tot acht man. Eenmaal in Ita
lië droegen vrachtwagens van
de Napolitaanse Camorra zorg
voor het vervoer en de distri
butie van de 'bionde'.
Volgens Philip Morris, die
door het verkoopverbod een
verlies van een half miljard
gulden dreigt te lijden, kan de
firma niet verantwoordelijk
worden gehouden voor over
tredingen die door derden
worden begaan. De tabaksgi
gant heeft daarom een offi
cieel protest ingediend bij de
Europese Commissie.
De autoriteiten laten de smok
kelhandel vaak oogluikend
toe, omdat de sjacheraars an
ders vaak gedwongen zouden
zijn hun toevlucht te zoeken
tot zwaardere criminele activi
teiten, vooral in een stad als
Napels waar de arbeidssituatie
ronduit rampzalig is.
Ondertussen is de maatregel
van Formica zowel door wetti
ge als clandestiene handelaren
met instemming begroet. De
eersten hopen dat nu eindelijk
eens een einde wordt gemaakt
aan de oneerlijke concurren
tie, maar de anderen hebben
op de eerste dag van het ver
bod de prijzen van de 'bionde'
met 50 cent per pakje zien stij
gen door de hamsterwoede die
volgde op het bekend worden
van het verkoopverbod. De
Napolitaanse zwarthandelaren
hebben via de kranten al laten
weten dat zij nog voor min
stens twee weken Marlboro
achter de hand hebben. Maar
ook daarna zal de voorraad
niet opdrogen, „want", zei een
van hen filosofisch, „eigenlijk
is onze handel niet alleen nu,
maar het hele jaar door verbo
den".
23630
195a
114 00-
rkoop kaarsen
s gestegen
5URG Het verbruik
caarsen in Nederland is in
met 20 procent gestegen
*,5 miljoen kilo. De pro
van de Nederlandse
ienfabrieken is met bijna
ocent toegenomen, aldus
reniging van kaarsenfa-
ten NVFK. Van de 29
in kilo die dit jaar is ge-
iceerd, ging 21 miljoen
[naar het buitenland, een
ie van 6 procent. De in
gestegen met 8 procent
,5 miljoen kilo. Het bin-
inds verbruik komt daar
op 19,5 miljoen kilo, een
ïg van 20 procent. Met
de donkergekleurde
:n blijken geliefd te zijn.
Irland is de grootste kaar-
irteur van Europa en na
ind ook de grootste pro-
IS
iitgever
hier kna
gen later
af. Het
dat wasj
arkt gebe
le incou
ms werd
n diept»
eidt
ten
i uit
kzo heef
dernemir
jing Red
ia. Het N
ïad al vij
ïst voor
verking
onderne
GIRO 4054
AMSTERDAM
p
fARTS EN ZONDER GRENZEN
BEVERWIJK Hoog
ovens Technical Services
(HTS) wil met haar activi
teiten op het gebied van
rookgasontzwaveling in
Oost-Europa ten minste
één order per jaar in de
wacht slepen, nadat dit
jaar de order ter waarde
van ƒ250 miljoen is bin
nengehaald voor het aan
brengen van rookgasont
zwavelingsinstallaties bij
de elektrische centrale in
het Poolse Belchatow.
In maart volgend jaar hoopt de
dochter van Hoogovens een
contract te ondertekenen voor
het ontzwavelen van de rook
gas vgn de centrale in het
Poolse Jaworzno. „Ik denk dat
wij 50 procent kans hebben om
die order, die «en waarde ver
tegenwoordigt van 150 mil
joen, binnen te halen", aldus
ir. P.K. Joustra, de directeur
van HTS.
Behalve in Oost-Europa ziet
HTS grote mogelijkheden voor
deze activiteiten in de Vere
nigde Staten. Daar staat HTS
op het punt een eerste op
dracht te verkrijgen voor het
aanbrengen van een rooksga-
sontzwavelingsinstallatie bij de
centrale in Richmond. Deze
order van de Virginia Electri
cal Power Company heeft een
waarde van 70 tot 80 miljoen
dollar.
Oost-Europa en de Verenigde
Staten vormen voor HTS
voorlopig de gebieden waarop
de expansie van haar milieu
activiteiten is gericht. Oost-
Europa heeft elektrische cen
trales, waaronder de grootste
van Europa, die op bruinkool
worden gestookt en daardoor
sterke milieuvervuiling ver
oorzaken. Een deel daarvan
komt ook in West-Europa te
recht, waardoor het ook in het
belang van die landen is dat
Maxwell Communication vraagt
surséance van betaling in VS
NEW YORK Maxwell
Communication Corporation
(MCC), het vlaggeschip van
het vrijwel ter ziele gegane
media-imperium van Robert
Maxwell, heeft in de Verenig
de Staten uitstel van betaling
aangevraagd, zo is in New
York bekendgemaakt. MCC
liet weten tot de stap in de VS
te hebben besloten, omdat ze
daar de meeste bezittingen
heeft, waaronder uitgever
Macmillan en Official Airlines
Guides.
Uitstel van betaling houdt in
dat MCC is gevrijwaard van
claims van crediteuren. De
procedure behelst tevens dat
elke belangrijke beslissing
moet worden goedgekeurd
door de Amerikaanse faillisse
mentsrechtbank. Met de sursé
ance komt voorlopig een einde
aan de speculatie over de na
bije toekomst van MCC. Of de
onderneming uiteindelijk kar»
overleven blijft nog de vraag.
Het besluit om uitstel van be
taling aan te vragen zet een
groep van Britse banken die
bijna 1,5 miljard pond sterling
4,8 miljard) te vorderen
heeft voor een tijd buitenspel.
De banken zouden al genoe
gen hebben genomen met de
helft van dat bedrag, maar in
gewijden menen dat ze slechts
vijftien procent van hun le
ningen zullen terugzien. In
middels heeft Goldman Sachs,
een vooraanstaand effecten
huis in de VS, ontkend dat er
met Robert Maxwell illegaal in
opties is gehandeld. In de Brit
se pers waren berichten ver
schenen dat Goldman Sachs
opties op miljoenen aandelen
MCC had gekocht, die later
aan de mediamagnaat waren
overgedaan. Maxwell zou zo
de koers van de aandelen
MCC kunstmatig hoog hebben
kunnen houden. Goldman
Sachs zou verder een lening
van zestig miljoen dollar aan
Maxwell hebben verstrekt.
de luchtvervuiling in Oost-Eu
ropa wordt tegengegaan. In
vesteringen in rookgasontzwa-
velingsprojecten in Oost-Euro
pa hebben een veel groter mi-
lieurendement dan in West-
Europa. De SEP, de samen
werkende elektriciteitsprodu
centen in Nederland, besloten
daarom voor de ontzwaveling
van de rookgassen van de cen
trale in Belchatow 60 miljoen
ter beschikking te stellen. Dat
betekende niet dat HTS daar
door automatisch de order bin
nenkreeg, want Duitse en
Deense concurrenten waren
ook in de race. Na ruim een
jaar taai onderhandelen wist
HTS uiteindelijk de handteke
ningen onder het contract te
krijgen.
In de Verenigde Staten bevin
den zich ongeveer 70 op kolen
gestookte centrales, waarvan
de rookgassen moeten worden
ontzwaveld. Die markt is het
gevolg van het aannemen dooi
de Senaat van de Clean Air
Act die grenzen stelt aan de
uitstoot van zwavel door elek
triciteitsbedrijven. HTS heeft
om die markt te penetreren al
in 1989 een kantoor geopend
in Pittsburg. „Als wij van de
70 te ontzwavelen centrales er
10 tot 15 in onze orderporte
feuille kunnen stoppen, ben ik
tevreden", aldus Joustra.
Financiering
De financiering van deze pro
jecten vormt in de Verenigde
Staten geen probleem, in te
genstelling tot Oost-Europa,
waar de financiering nog wel
eens voor hoofdbrekens zorgt.
De verzekering van de finan
ciering van de opdracht in
Belchatow bleek bij de Neder
landse verzekeraar van ex
portkredieten NCM op proble
men te stuiten, omdat Polen
op de zwarte lijst stond. Toen
de NCM uiteindelijk bereid
bleek een uitzondering te wil
len maken, had HTS zich al
tot de Londense commerciële
markt gewend. En daar bleek
de beste dekking te vinden.
„Overigens denk ik dat de
NCM diep in haar hart blij
was dat zij niet voor die dek
king hoefde te zorgen", ver
moedt Joustra. De betalingen
door de directie van Belcha-
In Oost-Europa ligt nog veel werk te wachten voor Hoogovens Technical Services. Op de foto het 'industriële' landschap van
van de voormalige DDR met de vuilspuwende schoorstenen. foto: ap
tow vinden op tijd plaats.
Polen heeft te kampen met
een uitstoot van vier miljoen
ton zwavel per jaar, waarvan
twee miljoen ton door elektri
sche centrales. Die van Bel
chatow, de grootste in Europa,
neemt daarvan al 400.000 ton
voor haar rekening. HTS zorgt
ervoor dat die uitstoot met
120.000 ton afneemt. Overi
gens bedraagt de gehele uit
stoot in Nederland 250.000 ton
per jaar.
HTS startte vijf jaar geleden
met haar milieuprogramma,
nadat de toenmalige minister
Winsemius zijn milieuwetge
ving op tafel had gelegd. De
eerste centrale waar de zwave-
luitstoot, in eerste instantie
overigens nog maar met 50
procent, moest worden terug
gedrongen was de EPON-cen-
trale in Nijmegen. Vervolgens
kwam de Amercentrale aan
bod en tijdens de bouw werd
de eis al een reductie van 10Q
procent. Als de Una-centrale
aan de Hemweg in Amsterdam
is behandeld, zijn alle met ko
len gestookte elektrische cen
trales in Nederland ontzwa
veld. HTS heeft dan van de
zeven centrales er vijf ontzwa
veld. In het begin wist een
Duitse concurrent twee orders
voor rookgasontzwaveling in
Nederland in de wacht te sle-
Behalve op milieu- en enger-
giegebied is HTS actief in de
sector ijzer en staal. Eind vori
ge maand is een kantoor geo
pend in India waar de staalin
dustrie zich snel uitbreidt.
HTS heeft daar inmiddels al
vier contracten afgesloten
voor windverhitters en de be-
metseling en koeling van
hoogovens waarin onder ex
treem hoge temperaturen het
ijzererts tot vloeibaar ijzer
wordt omgezet. Dat zijn de
twee specialiteiten van HTS in
deze sector, waar HTS bekend
staat om de hoogwaardige
kwaliteit van haar dure pro-
dukt. Als gevolg daarvan ope
reert HTS in een marktseg
ment met hooguit één of twee
concurrenten. „De commercië
le mogelijkheden van de staal-
markt in India zijn enorm, on
der meer door de liberalisering
van de Indiase wetgeving. Ei
genlijk zouden we met al onze
400 werknemers daar naar toe
moeten reizen, zó veel is er
voor ons daar te doen. Wij
gaan daar de komende viif
jaar fors in de bus blazen", al
dus Joustra. Voorlopig zitten
er van die 400 man 200 in Ne
derland en 200 in Noord-Ame-
rika, want ook daar heeft HTS
het nodige te doen.
De omzet van HTS, die in 1977
met vijf man van start ging,
beloopt ongeveer 150 miljoen
per jaar.
SIRE
JE BENT EEN RUND ALS
IE NET VUURWERK STUNT.
NDP-plan: werkloze bezorgt de krant
AMSTERDAM Werklozen en arbeidsongeschikten moeten
met behoud van uitkering in de toekomst tegen betaling kunnen
worden ingeschakeld bij de bezorging van dagbladen. Dat zegt
K. van der Zande, secretaris van de vereniging De Nederlandse
Dagbladpers (NDP), deze week in een interview in het VNO-
blad Onderneming. De uitgevers voorzien voor de bezorging
van de dagbladen.grote problemen. De scholier, de traditionele
bezorger, wordt als gevolg van de vergrijzing zeldzaam. Boven
dien Jiangt volgens Van der Zande de dreiging in de lucht van
