sraëliërs missen
voekje bij de koffie
S AVO bezorgd over situatie Sovjetunie
TI
'G
0
Kerst
in mei
re APITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
jeidócSoMOrtit
uperzware IRA-bom:
estien gewonden
rAIGAVON Het Ierse Republikeinse Leger
01 ,eft de verantwoordelijkheid opgeëist voor een
maanslag in Craigavon, een kleine plaats op 40
zuidwesten van Belfast. De 900 kilo zware
verborgen was in een kolenvrachtwagen,
tplofte achter het plaatselijke politiebureau. Zes
■riten in het gebouw en tien burgers daarbuiten
jkten gewond. Korte tijd later ontplofte een twee-
bom bij een verlaten legerkamp in Londonderry.
>r zover bekend raakte daar niemand gewond,
bom in Craigavon sloeg een krater van twaalf
■ter doorsnee in het wegdek en vernielde de ach-
jde van het zwaar gepantserde politiebureau,
kerk in de buurt, waar op het moment van de
ns tploffing 80 mensen aanwezig waren, werd zwaar
ofViaHicrH Oi
jkerti
reling
Vai
l-
itef-1
rat EL
at Gi
'Estaii
fractie
drie
eralen jp
ïderlai
AVIV Over één
ig waren de Israëliërs
de Palestijnen het de
''gelopen week in Was-
jngton roerend eens: de
i( ffie die de Amerikanen
het State Department
•veerden, was niet te
inken.
gei
)ehan<
:te
ben gf h
be\ j
gehi
milit
lezin
litiemt
'D de
icontr
ïoet
BUITENLAND
VRIJDAG 13 DECEMBER 1991
Strijd in Kroatië onverminderd
BELGRADO De gevechten in Kroatië duren onverminderd
voort. Het belegerde Kroatische bolwerk Osijek kwam gisteren
opnieuw onder zwaar artillerievuur, terwijl ook op tal van ande
re plaatsen de strijd weer oplaaide.
In Midden-Kroatië hebben Kroatische strijders winst geboekt in
hun strijd tegen Servische rebellen en het door Serviërs geleide
federale leger. De Kroaten zouden dertien dorpen op de Serviërs
hebben heroverd, waardoor de politieke onrust in Servië dreigt
op te lopen. De positie van de Servische president Slobodan Mi
losevic dreigt door het terreinverlies nu serieus in gevaar te ko
men. Radicale afgevaardigden in het Servische parlement eisten
spoedoverleg over de militaire situatie. Het door Serviërs gedo
mineerde romp-presidium van de federatie gelastte een verlen
ging van de dienstplicht, zo meldde het dagblad Borba.
De Servische premier Dragutin Zelenovic trad gisteren ten
overstaan van het parlement af. Hij gaf geen verklaring voor
zijn besluit. Het aftreden van Zelenovic kan de positie van Milo
sevic, wiens populariteit volgens opiniepeilingen de afgelopen
maand aanzienlijk is gedaald, verder ondermijnen.
NAVO handhaaft
Afcent Brunssum
BRUSSEL Het Brunssumse
hoofdkwartier van de geallieer
de troepen in centraal Europa
(Afcent) blijft bestaan. Maar de
in Duitsland gevestigde hoofd
kwartieren van de vijf onder
Afcent vallende bevelvoerders
verdwijnen en zullen worden
vervangen door twee nieuwe.
Het is niet uitgesloten dat de to
tale personeelssterkte van Af
cent met 25% wordt vermin
derd. Dat is gisteren besloten
door de NAVO-ministers van
defensie die de nieuwe strategie
van het bondgenootschap nader
probeerden uit te werken.
Mildere straffen voor
blanke Zuidafrikanen
JOHANNESBURG Vier jonge blan-
ken zijn deze week in Zuid-Afrika ver
oordeeld tot zes jaar gevangenisstraf op
een zwarte man. De vier hadden de
zwarte man in mei van dit jaar aange
vallen, met messen gestoken en met een
hockeystick doodgeslagen. De rechter
hield bij de bepaling van de strafmaat
rekening met het „normale" verleden
van de beklaagden en zei herhaling uit
te sluiten. In een andere zaak veroor
deelde dezelfde rechter een 23-jarige
zwarte tot twintig iaar gevangenisstraf.
Deze was ervan beschuldigd deel te
hebben uitgemaakt van een bende die
vorig jaar in het centrum van Johannes
burg twee blanke vrouwen aanviel.
pers
Israëlische en Arabische
lerhandelaars in Washing-
hebben gisteren besloten
pauze in te lassen en het
e desoverleg voor het Mid-
i-Oosten maandag te her
ten. De afgelopen week
iben de Israëlische en de
r( estijns-Jordaanse delegatie
tijd verspild aan zinloze
ssies. Bijvoorbeeld over
vraag of de onderhandelin-
dan wel in twee ka-
plaatshebben,
praten-over-waar-er-ge-
-moet-worden had plaats
gang. Met slechte Ame-
nse koffie en, klaagde Is-
zonder koekjes,
letterlijk bittere smaak die
gedelegeerden daaraan
rhielden, geeft de sfeer van
n wantrouwen aan
j irin Israëliërs en Palestij-
eikaar bekijken. Door de
erikanen met de haren
de onderhandelingstafel
eept, bleven ze elkaar -
et ieder het gelijk aan zijn
beschuldigingen en
dreigementen naar het hoofd
slingeren. Van onderhandelen
over hun nu al honderd jaar
durende conflict kwam niets
terecht. Ook in het conflictge
bied zelf was de sfeer van ver
zoening ver te zoeken. Pales
tijnen in de bezette gebieden
bleven niet alleen stenen en
molotov-cocktails gooien naar
auto's van het leger en van de
kolonisten, ze schroomden ook
niet daarbij wapens te gebrui
ken. Gisteren ontsnapte de
moeder van een Israëlisch
meisje, dat anderhalf jaar gele
den op de Westelijke Jordaan-
oever was omgekomen, zelf
aan de dood toen haar auto
door vijf kogels werd getrof
fen. Een van die kogels gierde
door de mouw van haar win
terjas.
Nadat gisteren veertien joodse
families een aantal Arabische
woonhuizen hebben betrokken
in de wijk Silwan, in Oost-Je-
ruzalem, waarschuwde de
Palestijnse leider Faisal Hoes-
seini dat „niemand de Palestij
nen meer kan weerhouden
van gewelddadig verzet tegen
de Israëlische nederzettingspo
litiek". Er zullen de komende
dagen dus nog wel meer daden
van geweld volgen.
Spanning dus, in feite openlij
ke vijandigheid. En toch is er
een sprankje hoop. Al was het
alleen maar vanwege het feit
dat beide partijen door het ein
de van de Koude Oorlog en de
gevolgen van de Golfoorlog
naar het vredesproces zijn ge
dwongen en ze het zich niet
kunnen permitteren van een
mislukking van de besprekin
gen beschuldigd te worden. Is-
raëls premier Yitzhak Shamir
heeft dat gistermiddag weer
moeten toegeven, toen hij -
weliswaar onder druk van
zijn minister van buitenlandse
zaken David Levy - zijn men
sen in Washington liet weten
voorlopig in Washington te
blijven.
Hoewel in Washington wel
tussen Israëliërs en Syriërs in
(zonder enige vooruitgang) en
tussen Israëliërs en Libanezen
(in goede sfeer) wordt gepraat,
doen de Israëliërs en Palestij
nen voorlopig alleen aan sur
realistische gang-diplomatie.
Toch is het overleg op zich al
hoopgevend. Want niet alleen
de nieuwe wereldorde en de
Golfoorlog hebben de push tot
het overleg gegeven, ook de
media-show, vorige maand in
Madrid, waar Israëliërs en Pa
lestijnen voor het eerst sinds
het ontstaan van hun conflict
hun frustraties en hun bitter
heden op tafel konden leggen.
Het was daar, dat ze elkaar
voor het eerst niet alleen als
bezetter en onderdrukte ont
moetten, maar als mensen met
dezelfde hoop op vrede. Dat
was de doorbraak, die tot nu
toe alleen maar heeft geleid
tot gezamenlijke kopjes koffie
op de sofa in de gang van het
State Department, maar die
uiteindelijk de door de Israël
gehate Palestijnse vlag en de
door de Palestijnen verfoeide
Israëlische Davidster samen
kan doen wapperen.
Eieren voor
Honecker
bliek te voor
komen. De
president van
Chili heeft gis
teren echter
opnieuw ver
klaard dat Ho
necker geen
politiek asiel
verleend zal
worden.
foto: epa
WIJNEN
USSEL De NAVO-
■fristers van defensie, die
dit ogenblik in Brussel
ien zijn, hebben giste-
hun grote bezorgd-
d uitgesproken over de
latie in de Sovjetunie,
zijn vooral ongerust
;r het feit dat het grote
1 ital kernwapens dat
het nieuwe Geme-
van voormalige
■jet-republieken be-
[C idt, aan de greep van de
:oa|itrale overheid in Mos-
is ontsnapt.
uiteenvallen van de Sov-
ie heeft de veiligheid in
vergroot omdat een mas-
verrassingsaanval onmo-
s jk is geworden", zei de Ne-
"andse minister van defen-
Ter Beek, gisteravond in
r ssel. „Maar de huidige ont-
kelingen hebben de onze-
8 leid, de onvoorspelbaar-
daarmee de instabili-
opnieuw sterk verhoogd",
defensieministers hadden
ook veel goede woorden
r voor de Verenigde Staten
400 miljoen dollar beschik-
hebben gesteld voor de
melde ontmanteling en
lietiging van de kernwa-
arsenalen in de voormalige
jetunie.
volgende week komen,
In het Kremlin geeft Sovjet-president Gorbatsjov een beoordeling van zijn politieke werk dat bijna
als een afscheidsboodschap klinkt: „Mijn levenswerk is gedaan". foto: ap
net terug is van een bezoek landse zaken en hun ambtge-
aan de Sovjetunie. noten uit de voormalige War-
Eveneens de volgende week schau-Pactlanden zitting heb-
zal de eerste bijeenkomst ben. Er bestaat geen twijfel
plaatsvinden van de nieuw ge- over dat de nieuwe raad zich
vormde Altantische Samen- uitvoerig met de situatie in de
werkings Raad waarin de voormalige Sovjetunie zal be-
NAVO-ministers van buiten- zighouden.
i Brussel, de
NAVO-ministers van buiten
landse zaken bijeen, die zich
over de nu ontstane situatie
zullen beraden en uit de eerste
hand zullen worden geïnfor-
Aeroflot zit
zonder brandstof
MOSKOU Als gevolg
van een groot brandstofge
brek zijn de meeste bin
nenlandse vluchten van de
Sovjet-luchtvaartmaat
schappij Aeroflot geannu
leerd. Ruim 90 luchtha
vens zijn gesloten en 40
andere zullen spoedig zul
len volgen. Alle vluchten
uit de Kaukasische regio,
de Oekraïne, Kazachstan
en het verre oosten wer
den geschrapt. De brand-
stofschaarste heeft nog
geen problemen opgele
verd voor vliegtuigen van
buitenlandse luchtvaart
maatschappijen, omdat die
met voorrang worden bij
getankt in ruil voor hun
betaling in harde devie-
Graan VS wacht
in Sovjet-havens
LENINGRAD Schepen
met Amerikaans graan lig
gen in enkele havens in de
Sovjetunie te wachten om
te worden gelost, terwijl
het voedseltekort in de
grote steden met de dag
groter wordt. De Sovjets
zijn de verplichting om de
vrachtkosten van het
graan te betalen niet nage
komen voor sommige
schepen. De kapiteins wei
geren daarom hun lading
af te staan.
EG-ministers
eens over
milieufonds
BRUSSEL De EG-milieu-
ministers hebben gisteren
overeenstemming bereikt over
de oprichting van een nieuw
milieufonds dat LIFE heet.
Voor een periode van vijf jaar
is 920 miljoen gulden beschik
baar voor financiering van
projecten op het gebied van
milieu en natuurbehoud, zo zei
een woordvoerster van minis
ter Alders. Uit dat fonds zal
mede de inrichting van zoge
noemde habitats worden be
taald: beschermde natuurge
bieden die uiterlijk in het jaar
2000 via corridors met elkaar
moeten worden verbonden ter
instandhouding van flora en
fauna. Het is de bedoeling dat
de lidstaten gebieden aanwij
zen als habitats en die aanmel
den bij de EG-Commissie.
door BERT VAN VELZEN
Zij lagen bij nacht in het veld. En, zoals u weet,
hadden ze eerst hun schaapjes geteld. Dat kan dus
nooit hartje winter zijn geweest, want herders zijn
niet gek Die zijn echt niet van plan om hun
nachtrust in de sneeuw te nemen en met blote
voeten over bevroren velden te strompelen.
Als het waar is dat zij bij nacht, in dit geval in de
kerstnacht, in het veld lagen, dan moet dat in een
mild seizoen zijn geweest, vol bloesems en jong
gevogelte. Er is dan ook veel voor te zeggen om
kerstmis naar de glorieuze mei te verhuizen.
Misschien zullen er dan minder mensen zijn die bij
het naderen van het grote feest door een
onverklaarbare somberte worden overvallen. Wat
mij betreft schuiven we sinterklaas een stukje op
en projecteren we kerst op 1 mei. Daardoor zullen
de kerstboom en andere oud-heidense
hulpmiddelen moeten verdwijnen, inclusief de
mistletoe, het magische afdak waaronder op
volstrekt legale wijze ongewenste intimiteiten
kunnen worden gepleegd. De kerst moet kort
Amerikaans, dus op één dag worden gevierd,
waardoor de droefheid om de dood van legioenen
hazen en kalkoenen kan worden gereduceerd,
alsmede het optreden van wrede katers, die als
boze geesten oprijzen uit warme zoete wijn en rum.
Ik heb redelijk goede ervaringen met kerst op z'n
kort Amerikaans, zowel met de Zweedse als de
Angelsaksische variant van het feest. De
Amerikanen van Zweedse origine openen hun
kerstgeschenken op de vooravond van kerstmis, de
24e, en snellen dan in dankbaarheid naar de kerk.
Die van Angelsaksische herkomst halen de
geschenken op de ochtend van de 25e onder de
boom vandaan. Beide groepen hebben met elkaar
gemeen dat veel van die geschenken op de 26e, een
gewone werkdag, naar de winkels worden
teruggebracht in ruil voor contanten. Voor dat
ruil werk nemen de warenhuizen extra personeel
aan. Uncle Hardy, een oom van mijn vrouw,
vierde kerst volgens de Zweedse rite. Tussen half
november en kerstmis kocht hij, ten behoeve van
zijn echtgenote, tientallen geschenken, die in grote
dozen onder de kerstboom werden opgesteld. Op
de 26e bracht zij deze geschenken, meestal
monumenten van wansmaak, terug naar de
winkels waar zij waren gekocht. En aan het eind
van een zware dag in lange rijen ruilzuchtigen wist
zij precies hoeveel Uncle Hardy voor haar
geschenken had uitgegeven. Ook hij kreeg
tientallen kerstgeschenken, maar die behield hij.
Hardy reed in een Cadillac die in maandelijkse
termijnen moest worden betaald. Ik mocht het
grote moment meemaken waarop hij een dun
pakje uit de boom haalde waarin een certificaat
bleek te zitten waarop in gouden letters stond
vermeld dat de Cadillac vanaf dat moment geheel
was afbetaald. Er blonken toen tranen in zijn ogen,
van geluk of van spijt, dat weet ik niet. De
Angelsaksische methode heb ik ooit, na een bange
reis door hevige sneeuwstormen, meegevierd in
Rochester, hoog in de staat New York. Ik herinner
me slechts dat ik een vest ten geschenke kreeg met
zeer grote Olie B. Bommel-ruiten, dat diezelfde
dag nog zoekraakte en nooit meer is
teruggevonden.
Amerikanen hoor je nauwelijks klagen over de
kerst, maar de lange Engelse kerst, doorgaans in
regen en mist, kan smartelijk zijn. Een columnist
van The Sunday Times probeerde vijftien jaar
geleden dit leed te peilen en ontving balen post
van droeve lezers. Óver de romantiek van het licht
van de straalkachel. De valse extase bij het
uitpakken van een onderbroek, een opvouwbaar
vogelbadje en een pot haarvet met ingebouwde
pomp. De tijd die voorbijstrompelt als een
zwaargewonde kakkerlak. Echtelijke ruzies,
gebroken flessen. Wenende kinderen.
Exploderende kalkoenen. Wrede katers. De kerst
verdient een beter klimaat, dat van de zoete mei.
Albanezen plunderen depot Rode Kruis
GENÈVE Duizenden Albanezen hebben meer dan 130 ton
aan voedselhulp uit een opslagplaats van het Rode Kruis gesto
len. Volgens het Internationale Rode Kruis in Genève werd de
opslagplaats in de noordelijke stad Puka afgelopen zondag be
stormd. „De diefstal onderstreept de problemen met de bescher
ming van de hulpgoederen in een land dat te kampen heeft met
een ongekende voedselcrisis", zei vice-secretaris-generaal Step
hen Davey. „Maar ondanks de verliezen zullen we onze hulp
operatie tot de volgende oogst in juni 1992 voortzetten".
Chirurgen geëvacueerd uit hoofdstad Somalië
li
'11019 - Olaf Larsen en Kees Touw loodsen de jonk voorzichtig
i binnen. De Chinese bemanning staat angstig te kijken,
fit rakelings sleurt de sterke stroom het scheepje langs de rot-
ji. Ja, als Kees en Olaf de situatie niet zo goed kenden, zouden
Jhet ook niet hebben gewaagd. En dan ligt opeens de prachti-
baai voor hen met de schitterende begroeide hellingen. De
e eigenaar van de jonk staat stomverbaasd. „Daar heb ik ja-
ir gezocht", mompelt hij, „hier wil ik mij gaan vesti
gen". „Ja, hier zal vader eindelijk rust vinden", zegt zijn dochter.
Kapitein Barker denkt er het zijne van. Hij zou niet graag zijn
hele leven hier willen slijtenl Enfin, hij krijgt de jonk van die Chi
nees en met een beetje goede wil zit hij over een paar maanden
weer in Engeland.
Ex-ministers
Bulgarije in cel
om 'Tsjernobyl'
SOFIA Het Hooggerechts
hof in Bulgarije heeft gisteren
twee voormalige communisti
sche ministers veroordeeld
omdat zij in 1986 hebben ver
zuimd de bevolking te be
schermen tegen radioactieve
besmetting door de ramp met
de kerncentrale in Tsjernobyl.
Het hof veroordeelde Grigor
Stoitsjkov, voormalig vice-pre
mier en ex-hoofd van de com
missie voor burgerlijke verde
diging, tot drie jaar gevange
nisstraf en ex-staatssecretaris
Lubomir Sjindarov van ge
zondheid tot twee jaar. De bei
de ministers verspreidden ten
tijde van de ramp geruststel
lende informatie.
NAIROBI/MOQDISHU
„We zijn heel erg geschrokken
van de toestand in Moqdishu.
Overal liggen lijken, op straat
en in de huizen. En we moes
ten medische ingrepen ver
richten op alle mogelijke
plaatsen. Medische infrastruc
tuur ontbreekt volledig. We
opereerden op tafels in kapot
geschoten huizen en op straat,
je kan het zo gek niet beden
ken".
De schrik bij verpleegkundige
Hans van Kruisbergen zit erin.
Hij is lid van een chirurgisch
sche hoofdstad Moqdishu, on
der auspiciën van het Interna
tionale Rode Kruis, noodhulp
verleent aan slachtoffers van
de burgeroorlog. Het team
een chirurg, een anesthesist
en twee verpleegkundigen
had er ruim een week werken
op zitten toen het gisteren
werd geëvacueerd naar de Ke-
nyaanse hoofdstad Nairobi.
„We zijn niet gevlucht. Maar
het Rode Kruis kon onze vei
ligheid niet langer garanderen.
Persoonlijk zijn we niet be
dreigd, de Somalische werkers
hebben ons beschermd. Maar
de toestand werd te onzeker
doordat er naast de strijdende
partijen ongecontroleerde ele-
n het roven en
plunderen zijn, i
overle-
Het team heeft in de acht da
gen dat er wel gewerkt kon
worden de lokale artsen on
dersteund. „We hebben er ge
holpen met opereren en orga
niseren. Ook hebben we er
een geschikte plek gevonden
om een lokaal noodhospitaal
op te zetten voor de slachtof
fers uit de stad", aldus Van
Kruisbergen, die normaal
werkzaam is in het Amster
damse AMC. Het is de bedoe
ling dat het medisch team, als
het Internationale Rode Kruis
en de strijdende partijen hun
veiligheid weer kunnen ga
randeren, teruggaat om de
noodhulp aan de burgerbevol
king voort te zetten.
Historisch
akkoord
Noord- en Zuid-Korea
hebben vandaag een
historisch niet-aan-
valsverdrag onderte
kend dat verzoening
moet brengen na 40
jaar van vijandschap
tussen beide landen.
Premier Chung Won-
shik van Zuid-Korea
en zijn ambtgenoot
Yon Hyong-muk zet
ten hun handtekening
onder een plan van 25
punten. Op de foto
schudden Yon Hyong-
muk (links) en de
Zuidkoreaanse presi
dent Roh Tae-woo el
kaar de hand.
foto: afp
V-
