'~Ook in Rusland gaat liefde door de maag
Blokkade Dubrovnik opgeheven
ik
Hoge ex-Partijleden
Roemenië veroordeeld
Oorlog lijkt enige
bestaansrecht van
Joegoslavisch leger
APITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN l
1991 icidócSomattt
BUITENLAND
DINSDAG 10 DECEMBER 1991
riii
ichtoffers Heizeldrama
rijgen tien miljoen
liel lUSSEL De Belgische minister
proce n binnenlandse zaken, Louis Tob-
heeft gisteren bekendgemaakt
egistralt zijn regering ongeveer tien mil-
in gulden aan smartegeld op tafel
of leggen voor de slachtoffers (en
isiin verwanten) van de ramp in het
doorjéizelstadion in 1985. Tijdens ge-
ehten tussen supporters van Liver-
Juventus tijdens de Europa-
ip 1-finale stortte
ieerd x-„linjlC CC11 111UU1 ltl
j°n tor de ongeregeldheden kwamen
Q e re genendertig mensen, voornamelijk
lianen, om. Tobback zei dat er eer
koord is over verdeling van de be
ing van het smartegeld tussen de
lgische regering (42,5 procent), de
de Belgische
1 de
laPPe1 Sa''(15*procênt)'
LEIDER VLAAMSE
CONSERVATIEVEN
VORMT KARINET
BRUSSEL De Belgische ko
ning Boudewijn heeft de voor
zitter van de Vlaamse conser
vatieve partij, de 38-jarige Guy
Verhofstadt, gevraagd een
nieuwe regering te vormen.
Verhofstadts Partij voor Vrij
heid en Vooruitgang (PVV) is
met 26 zetels in het 212 leden
tellende parlement de op drie
na grootste partij van België.
De PVV is de enige traditione
le partij die winst boekte bij de
verkiezingen van 24 novemoer,
het slechts één zetel. De
tijdens het laatste ka-
zij 1
PVV
etbalbond (15 procent).
Helft Brazilianen
leeft in armoede
BRASILIA Wijdverspreide
honger en ondervoeding be
lemmeren de lichamelijke en
geestelijke ontwikkeling van
miljoenen Brazilianen en
scheppen een nieuwe onder
klasse van „dwergen". Dat
staat in een gisteren gepubli
ceerd rapport van een Brazili
aanse parlementscommissie.
Het document, opgesteld na
een onderzoek van ruim zes
maanden, concludeert dat 87
miljoen Brazilianen, meer dan
de helft van de 150 miljoen in
woners, in armoede leven. Ze
venentwintig miljoen mensen
zijn zo arm dat ze als „volledige
paupers" worden getypeerd.
Onderdrukking in
geboorteland van
N obelprijs winnares
BANGKOK Een Amerikaanse artsenorganisatie
heeft vandaag verklaard dat troepen in Myanmar (het
voormalige Burma) vanaf 1988 regelmatig artsen en ver
pleegkundigen hebben gedood die anti-regeringsdemon
stranten wilden behandelen, ambulances blokkeerden
en eerste hulp aan burgers verhinderd hebben. De men
senrechtenorganisatie Amnesty International meldde
eerder dat de autoriteiten in Myanmar honderden ver
meende politieke tegenstanders oppakken en gevangen
zetten. Vandaag hebben gezinsleden van de winnares
van de Nobelprijs voor de Vrede, de Myanmarese oppo
sitieleidster Aung San Suu Kyi, in Oslo de prijs in ont
vangst genomen.
Antenne 2 racistisch:
programma geschorst
PARIJS Met de gaskamers
hadden de nazi's „een doel
treffend middel gevonden" om
mensen uit te roeien. Frank
rijk lijdt onder „al die misda
den die door de eeuwige immi-
grantenpenoze worden be
gaan". Dergelijke uitspraken
waren vorige week te horen in
het Franse televisieprogram
ma „Mardi Soir" dat presenta
tor Daniel Bilalian wekelijks
voor de Franse publieke om
roep Antenne 2 samenstelt. Na
protesten tegen deze racisti
sche laster heeft de directeur
van de omroep, Hervé Bour-
ges, het programma „tot nader
order geschorst".
3 VUNDERINK
'Uhiïwi ?SKOU Gorbatsjov
i tiS* stank voor dank. Na
dié" Ai na driekwart eeuw van
vertel jlsjewistische onder-
•oukking was hij het, die
Sovjetbevolking aan
mocratische verkiezin-
Ain, persvrijheid en bui-
ale railandse reizen hielp. Nu
Vrefpun oet hij weg. Ook in Rus-
'd ove lcj en omstreken gaat de
er volui fde door de maag. Een
•"^aag die rammelt.
hei
regaste
i
eld, ho
Hoube
•d schu
ook
Oostei
Ie
Houbei
schap.
doodsteek krijgt hij van de
itiek. Eerst vernederden de
de drie belangrijk-
Slavische republieken hem
i Wit-Rusland buiten
i de Sovjetunie op te
Daarna gaven ze hem
estt genadeslag door de Witrus-
...jaajche hoofdstad Minsk als
had h afdkwartier te kiezen voor
nieuwe 'Gemenebest van
afhankelijke Staten',
de tekst van de overeen-
e mst blijkt dat de leiders van
c sland, Oekraïne en Wit-
sland met dat gemenebest
gek ver weg zitten van
lossere confederatie waar-
e Gorbatsjov de bestaande
wilde vervangen. Ze wil-
;en gezamenlijke econo-
n een gecoördineerde po-
ek op het gebied van defen-
buitenlandse zaken, ver-
r, wetenschap, handel, mi-
i en nog veel meer. Ze be
lrukten dat alle internatio-
e verdragen, inclusief die
;r wapenbeheersing, zullen
rden gerespecteerd.
Westerse landen licht optimistisch
WASHINTON/MAASTRICHT De westerse landen heb
ben terughoudend, maar met voorzichtig optimisme op de
jongste ontwikkelingen in de Sovjetunie gereageerd. Vrijwel
alle landen toonden zich bezorgd over de toekomstige con
trole op de kernwapens in Rusland, Witrusland en de Oe
kraïne, en de rol die het leger gaat spelen. De Amerikaanse
president Bush is bereid het politieke systeem dat na de
ineenstorting van Sovjetunie vorm krijgt te steunen.
Donderdag vertrekt de Nederlandse ambassadeur in alge
mene dienst, Christian Kröner, in opdracht van de EG naar
de Oekraïnse hoofdstad Kiev voor overleg. Groot-Brittannië
stuurt topdiplomaat Len Appleyard naar de Sovjetunie,
zowel de Oekraïne, als Rusland
Witrusland zal bezoeken.
Moskovieten trotseren de vrieskou in de rij voor een staatswinkel om
laatste keer eieren en melk te kopen voor, door subsidies, lage prijzen.
waarschijnlijk voor de
I FOTO:EPA
Gorbatsjov repte met geen
woord over zijn eventuele af
treden als gevolg van de ver
klaring van de drie republie
ken. Wel waarschuwde hij dat
„de chaos en anarchie in onze
samenleving" nog zullen toe-
In feite is de situatie sinds au
gustus niet meer zo gevaarlijk
geweest. Het probleem is nu,
net als in augustus, dat er on
der het volk wel de roep be
staat om een harde hand, om
discipline, maar niemand wil
bloed zien.
veel minder voor de hand, al
thans, in de drie grote Slavi
sche republieken. De etnische
verschillen zijn klein en de
vermenging is vele eeuwen
oud.
Het enige wat Gorbatsjov lijkt
te kunnen doen is tegenstrib
belen en zo de verwezenlijking
van het verdrag van Minsk
ophouden. Dit verdrag kan
dan het eerste worden in een
eindeloze reeks plannen voor
kwart van het oude Sovjet
grondgebied. Bijna driekwart
van de totale Sovjet-bevolking
woont hier.
Jeltsin en zijn twee collega's
hebben echter een stokje ge
stoken voor aansluiting van
Gorbatsjov, door het hoofd
kwartier in Minsk te vestigen.
De inwoners van de Oekraïne
hebben massaal voor onafhan
kelijkheid gestemd. Zij zouden
het hun leiders nooit vergeven
als ze hun land opnieuw aan
Moskou zouden verkopen.
Voor Gorbatsjov zou acceptatie
van een post als president of
secretaris-generaal van het ge
menebest betekenen dat hij
naar Minsk moet verhuizen.
Dat zit er niet in. Gorbatsjov
heeft steeds gezegd tot de laat
ste snik voor een Unie te zul
len vechten. In een televisie
toespraak gisteren haalde hij
dan ook fel uit naar het plan
van drie Slavische republie
ken. „Het lot van een multina
tionale staat kan niet bepaald
Web
Behalve Washington wijst ook
worden door de wil van drie
leiders van republieken" zei
Gorbatsjov. Hij zei het Congres minister van buitenlandse
van Volksafgevaardigden (het ken Sjevardnadze op het ge-
uitgebreide Sovjetparlement) vaar van een burgeroorlog
bijeen te willen roepen om het waarbij kernwapens worden
Gemenebestplan te bespreken, ingezet. Een dergelijk conflict
Over de opheffing van de Sov- valt hooguit te verwachten
jetunie kan, volgens de Sovjet- tussen de voorstanders van de
leider, slechts op een grond- oude Unie en de aanhangers
wettelijke manier een besluit van een gemenebest van onaf
genomen worden, dus of door hankelijke staten. Een oorlog
het Congres van Volksafge- om de grenzen of ter bescher-
vaardigden of eventueel in ming van mensen van het ei-
een referendum. gen volk in een ander land ligt
werking. Je krijgt dan de zelf
de situatie als met de economi
sche hervormingen: tientallen
ontwerpen, resultaat nul. Toch
is dat akkoord de enige juiste
oplossing. Het is veel beter aan
iets nieuws te beginnen. Er is
nu een gemenebest van staten,
die volslagen vrijwillig tot
stand is gekomen. Wil een
voormalige Sovjet-republiek
meedoen? Graag. Wil je niet?
Ook goed. Dat is een veel ge
zondere situatie dan het oude
communistische web, met een
spin in het Kremlin, die wan
hopig probeert insekten vast te
houden die zich hebben losge-
worsteld.
arnaval in
uitsland
p de tocht
LEN In Duitse carna-
ikringen is men boos over
voorstel van zes leden van
m het komende
laval af te blazen in ver-
de burgeroorlog in
[goslavië. „Het is erg genoeg
in dat land mensen op
schieten, maar het is
wereldomvattend con-
aldus de president van
mité van de Bonner
:arnaval. Hij wees erop
enkele weken geleden een
duizend prominenten uit
hebben deelgenomen
het sjieke Bundespressebal
i nu willen ze de
zijn carnaval af-
}ken". Er rust de laatste ja-
geen zegen op de carna-
itijd. Vorig jaar werden
ege de Golfoorlog alle
ichten en veel zaalfeesten
nuleerd. Het jaar daar-
werden vele praalwagens
voor en tijdens de optoch-
letterlijk van de weg ge-
door een orkaanachtige
Traditioneel
i perkanon vernietigd
iGHDAD Irak heeft zijn
uchte superkanon 'Dooms-
vernietigd. Dat heeft VN-
ictionaris Patrice Palanque
teren in Baghdad verklaard,
superkanon stond 50 kilo
zuiden
jesteld.
Hoofd
hovenier Doug
Goodyear van
Hever Castle
in Kent begint
met een
marathon heg
knippen. De
tijd heeft er
ogenschijnlijk
stil gestaan.
Het doolhof,
die door de te
knippen
duizend
taxussen
wordt
gevormd,
werd al in
1905
aangelegd. Dit
jaar was het
jaar van de
doolhoven.
Goodyear
gaat het
decoratieve
groen anno
1991 op
traditionele
wijze
tegemoet: met
de
BUKAREST Het hoogste militaire gerechtshof in Roemenië
heeft de ex-secretaris van het centraal comité van de communisti
sche partij, Ion Coman, gisteren veroordeeld tot 25 jaar cel. Co-
man werd beschuldigd van „zeer ernstige moord" bij het bloedbad
in december 1989 in Timisoara, dat de val van het regime-Ceau-
sescu inluidde. Ex-premier Cornel Pacoste kreeg 20 jaar voor de
zelfde aanklacht. De ex-partijbaas van Timisoara, Radu Balan,
hoorde een gevangenisstraf van 23 jaar tegen zich uitspreken. Po
litiechef Popescu en de plaatselijke Securitatebaas Sima kregen
straffen van elk 20 jaar. Het landelijke hoofd van de Securitate,
Iulian Vlad, werd al eerder veroordeeld tot negen jaar. Drie naas
te medewerkers van Ceausescu kregen levenslang.
De grommende
zwerfhond
door JO WIJNEN
BR USSEL Persoonlijke teleurstellingen werken
altijd diep in op de verbeelding. Zo dacht ik dat
België er na 24 november opeens heel anders
uitzag. Eerst scheen nog een paar dagen een fletse
herfstzon die de contouren van de uiterlijke
slordigheden van dit land opeens veel scherper
deden lijken. Toen was het langer dan een week
donker en mistig weer, terwijl een tot op het bot
gaande kou zich over het land verspreidde.
In het weekeinde na de verkiezingen was ik nog
in Antwerpen. Was er iets veranderdWas er
sprake van zoiets als een zichtbare besmetting door
het Vlaams Blok en haar troebele opvattingen?
Er werd nog steeds dezelfde, hartige Vlaamse
jenever geschonken in de kroeg waar ik aan de
vooravond van de verkiezingen ook was geweest.
De mensen die zich rond de houten tafels hadden
geschaard, leken hun gemoedelijke gesprekken
van voor de Zwarte Zondag gewoon te hebben
voortgezet. Trouwens, niemand had het over de
politiek.
Over één aspect van mijn verbeelding bestaat
intussen geen twijfel. Het is moeilijker geworden
om van België te houden. Niet dat ik denk dat wij
Nederlanders ook maar een haar beter zijn. Maar
het probleem is dat ik toevallig hier woon en dat
ik daarom een zekere verbondenheid met België
Ik heb dit land altijd verdedigd tegen flauwe
moppentappers en tegen onnozelaars die denken
dat België slechts een land van raar pratende
mannetjes is die achter neergelaten rolluiken
slapen, nadat ze eerst te veel bier hebben
gedronken, te lang over het wielrennen hebben
gepraat en te kort over de wereld hebben
Natuurlijk moet ik erkennen dat dit land altijd een
vreemde politieke zelfkant heeft gehad. Maar er
waren tekenen die erop wezen dat België het
verleden eindelijk van zich af had geschud. Toen
kwam de crisis tijdens welke Vlamingen en Walen
elkaar opnieuw in de haren vlogen. En die crisis
leidde tot verkiezingen die vreemdelingenhaters
en dolgedraaide nationalisten op het schild hieven.
Dat is, voor iemand die zeer warme gevoelens voor
dit land koestert, zoiets als een stomp in de
maagstreek. Het is natuurlijk een schamele troost
dat ook in andere Europese landen munt wordt
geslagen uit gevoelens van onbehagen en angst.
Wat me het meeste dwars zit is dat het Vlaams
Blok het goed vertrouwen van veel mensen,
waarop in feite niets is aan te merken, misbruikt.
Het buit de onwetendheid en het defaitisme van de
burgers uit door de onwetendheid en het
defaitisme willens en wetens in stand te houden.
Het vecht niet tegen de domheid, maar gebruikt
haar als voertuig en zegekar voor zichzelf. Deze
vijand van het gezonde verstand heeft zichzelf in
de ziel van de kleinburger genesteld. En we weten
het: die ziel is door onzekerheid en teleurstelling
overhoop gehaald. Het Vlaams Blok maakt
gewetenloos gebruik van wat Erich Fromm
destijds zo treffend als „de angst voor de vrijheid"
aanduidde.
Toch heeft het Blok ook een zekere mate van
zelfkennis, hetgeen blijkt uit het feit dat het
weigert politieke verantwoordelijkheid te dragen.
Want op het eigenste ogenblik dat dit gezelschap
de boel hier gaat besturen, valt het door de mand
en breekt het z'n nek over vele onfatsoenlijkheden
waarmee het zoveel Belgen op het verkeerde been
heeft gezet.
Ik heb me niettemin voorgenomen mijn
verkenning van dit land voort te zetten. Want
tenslotte is de zon die hier schijnt en de nevel die
hier hangt niet door het Vlaams Blok veroorzaakt,
niet door de Zwarte Zondag en niet door een
schokkende verkiezingsuitslag.
Het is alleen te hopen dat het allemaal gauw
overgaat. Want niets is hardnekkiger dan het
gemoed van de verontruste burger die, uit angst
voor een winkelhaak in zijn zondagse broek, een
grommende zwerfhond liever een stukje vlees
toewerpt dan hem op de loop te jagen.
ZAGREB Het Joegosla
vische leger heeft gisteren
de blokkade opgeheven
van de haven van Dubro
vnik en haar troepen te
ruggetrokken uit de
grootste Kroatische ha
venstad Rijeka.
de havenstad
weer bevoorraad konden wor
den met voedsel en medicij
nen. Bovendien ontruimde het
leger de Pleso-kazerne bij Za
greb en werd ook de evacuatie
plaatsen werd nog hevig ge
vochten.
De EG-conferentie over Joe
goslavië in het Haagse ministe
rie van buitenlandse zaken
heeft weinig opgeleverd. De
troepen in de steden Split Servische president noemde
Sibenik voortgezet. Vijan- de bijeenkomst een „informele
discussie die nuttig is voor de
voortzetting van de conferen
tie". Servië weigert te overwe
gen een nieuwe unie te vor
men en stelt dat de Joegoslavi-
delijkheden tussen de verschil
lende partijen in Joegoslavië
namen gisteren verder af in
vergelijking met voorgaande
dagen, maar op sommige
sche federatie ook blijft be
staan indien enkele deelstaten
zich afscheiden.
De inzameling voor de „Actie
Joegoslavië: Giro 9600!" heeft
tot en met afgelopen vrijdag
een kleine 75.000 gulden opge
bracht. De bereidheid van de
Nederlandse omroepen om
mee te werken aan een massa
le inzamelingsactie is nog al
tijd niet bijster groot.
oede
t bonti 11016 - Kees Touw spoedt zich nu naar het gevangenenverblijf
Jiets, li helpt zijn vrienden met het openbreken van de vloer. „Kom
ids gebjee", zegt hij; „ik weet de weg. Ik heb brand gesticht om de
Plaza. Klacht af te leiden. Als we vlug zijn hebben zo ons niet in de
:r. Ze d en". Dat is ook zo, want zo snel grijpen de vlammen nu om
leurd b h heen, dat de Japanse gezagvoerder vn de „Zephir,, zijn ma-
'zen wel aan het blussingswerk moet zetten. Snel geven de
Jappen elkaar de putsen door en ze maken er een ontzettend
lawaai bij. Gelukkig voor Kees Touw en zijn volgelingen, want on
gemerkt zien ze kans weg te sluipen en over te springen op de
jonk. De strijd woedt nog altijd voort, maar nu dikke rookkolom
men uit de „Zephir" opstijgen, is de animo om te vechten bij de
Jappen toch wel een beetje gedaald. Ze kijken telkens angstig
achterom, wat er met het schip gebeurt.
BELGRADO Nu ook
het 14e bestand in Joego
slavië aan flarden is ge
schoten, dringt de vraag
zich op of de linkerhand
van het federale leger nog
wel weet wat de rechter
doet.
Zo de beschietingen op met
name Dubrovnik al door de le
gerleiding gepland waren, dan
is het tijdstip - met speciaal
VN-gezant Vance nog in het
land - op zijn minst ongeluk
kig gekozen. Legerwoordvoer-
ders hebben het bombarde
ment van de 'Parel van de
Adriatische Zee' inmiddels
veroordeeld. Maar excuses of
niet, met de aanval op Dubro
vnik heeft het leger niet al
leen grote schade toegebracht
aan een van 's werelds mooiste
steden.. Ook zichzelf hebben de
militairen geen dienst bewe
zen. Zo er nog enige interna
tionale goodwill bestond voor
het Joegoslavische volksleger
dan is die door de bombarde
menten van vrijdag verspeeld:
de wereldwijde reactie op de
tv-beelden v;
middeleeuwse straten
een van afschuw en protest.
De Verenigde Staten kondig
den prompt een economische
boycot tegen de resten van het
door burgeroorlog verscheurde
Joegoslavië af, VN en EG lie
ten weten dat hun vredesmis
sie hierdoor in gevaar kwam,
Oostenrijk wilde dat de Unes
co een officieel protest tegen
de de beschietingen in zou die
nen. Als wereldwijd cultuuror
gaan van de Verenigde Naties
heeft de Unesco Dubrovnik al
jaren als belangrijk cultuur
goed onder haar hoede.
Dilemma daarbij is dat nie
mand meer weet bij wie een
dergelijk protest zou moeten
worden ingediend. Officieel
lijkt het presidium van Joego
slavië daarvoor het aangewe
zen adres. Maar sinds de groot
ste republiek, Servië via een
zachte coup de macht in het
presidium heeft overgenomen,
is de presidentiële raad inter
nationaal als gesprekspartner
tot persona non grata, ver
klaard. Bij de regering van
Ante Markovic zal de Unesco
zeker een willig oor vinden
voor haar klachten, maar het
leger zal zich van een repri
mande van die zijde niets aan
trekken.
En dat is meteen de kern van
het probleem: het leger lijkt
op eigen houtje
federale leger verlaat de Pleso-
FOTO: EPA
nis nog maar iets aan te trek
ken. De bewijslast daartoe sta
pelt zich volgens sommige
waarnemers op: Vukovar ver
nietigd, het beleg rond Osijek
en nu het hernieuwde bom
bardement waarbij dertig pro
cent van de oude binnenstad
van Dubrovnik zou zijn ver
nietigd.
De legertop lijkt zich te reali
seren dat de huidige oorlog het
enige bestaansrecht van het le
ger inhoudt. Bij een blijvende
vrede is de kans groot dat de
soldaten wel eens geen land
meer kunnen hebben om naar
terug te keren. Om te voorko
men dat het leger inderdaad in
het niets oplost, lijkt de gene
rale staf de oorlog voort te wil
len zetten.
