E
Synode wil 'nieuwe lente'
in betrekkingen met joden
:.F<
Synode roept Europa op
tot steun aan Kroatië
Religieuzen moeten uit parochies en scholen
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
L
COMMENTAAR
JA
£eidóc(3oma/nt
R°%,
CcidócSouotmt
DINSDAG 10 DECEMBER 1991
fcic
Russische baptisten
voelen zich bedreigd
MOSKOU De Baptisten in het vroegere gebied van de
Sovjetunei voelen zich bedreigd door de groeiende in
vloed van de Orthodoxie en het Katholicisme. Zowel de
Orthodoxen als de Katholieken zijn bezig andere kerkge
nootschappen te domineren.
Dit blijkt uit een verklaring van de 120 man tellende raad
van de Baptistenunie in de (ex-)Sovjetunie, die afgelopen
weekeinde in Moskou vergaderde.
De dreiging komt niet alleen van de traditionele kerken
maar ook van occulte sekten, zo klagen de Baptisten. Zij
noemen in dit verband de Hare Krishna, de Moonsekte
(Verenigingskerk) en de Mormonen. Om deze ontwikke
ling tegen te kunnen gaan moeten er volgens De baptis
ten nieuwe evangelisatieprogramma's op radio en televi
sie komen.
Ondanks het uiteenvallen van de Sovjetunie besloten de
Baptisten hun structuur, die het gehele land omvat, te
handhaven.
Het lot van een volk
heeft vaak
afgehangen van de
goede of slechte
spijsvertering van
een eerste minister.
Abbé Pierre Wending gaat op in Tijd en Taak
in ziekenhuis D°RK VISSER
AMSTERDAM Wending, tweemaandelijks tijdschrift voor evange-
PARIJS Abbé Pierre, lie, cultuur en samenleving, gaat op in Tijd Taak, onafhankelijk blad
de stichter van de interna- voor religie en socialisme. Dit heeft Tijd Taak bekend gemaakt,
tionale hulporganisatie Eenmaal per kwartaal wordt er een Wending-katern toegevoegd aan
'Fmmails' is wenens een TÜd Taak' dat eens Per veertlen da8en verschijnt. Beide bladen blij-
tmmaus is wegens een veJn redactioneei onafhankelijk van elkaar.
ernstige longaandoening Afgelopen zomwer maakte de Academische Uitgeverij Amersfoort be-
opgenomen in een zieken- kend dat „met pijn in het hart" alle betrokkenen erkenden dat het ein-
huis in Rouen, Frankrijk. de van Wending moest komen. Ook de redactie sprak in het laatste
'gewone' nummer dat het reëel is te erkennen dat ook tijdschriften een
De 'apostel der daklozen', zoals bepaalde levensduur hebben. Binnenkort verschijnt er nog een dubbel-
hij wel wordt genoemd, is we- dik afscheidsnummer.
reldwijd bekend geworden De identiteit van beide bladen past bij elkaar, aldus het persbericht,
wegens zijn hulpacties voor Zowel Wending als Tijd Taak staan in de traditie van de naoorlogse
daklozen an andere gemargi- Doorbraak en van de confrontatie tussen religie, cultuur en socialisme,
naliseerden. De abt woont in De theoloog en socioloog Willem Banning stond aan de wieg van Tijd
het klooster St. Wandrille, bij Taak (1902) en van Wending (1946). Tijd Taak heeft omstreeks
Rouen. 1.300 abonnees, Wending zo'n 1.500.
VATICAANSTAD De
Europese bisschoppensy
node wenst een 'nieuwe
lente' in de betrekkingen
tussen rooms-katholieken
en joden, zo blijkt uit het
vertrouwelijke ontwerp
van de slotverklaring,
waarvan het Franse pers
bureau AFP een kopie in
handen is gespeeld.
„De rooms-katholieken kun
nen hun oudste broeders, de
joden, niet vergeten, wier ge
loof aan de vooruitgang van de
humaniteit in Europa heeft
bijgedragen. Na de afschuwe
lijke Holocaust in deze eeuw,
die door de RK Kerk ten diep
ste wordt betreurd, moeten er
een betere betrekkingen met
de joodse gemeenschap ko
men," aldus de verklaring, die
komende zaterdag door de bis
schoppen definitief wordt
vastgesteld.
„Bewust van het geestelijke
erfgoed, vooral het Oude Tes
tament, wil de RK Kerk eraan
werken dat in de huidige situ
atie in Europa een nieuwe len
te in de wederzijdse betrek
kingen zal opbloeien", zo staat
er in te lezen.
De joodse gemeenschap in Eu
ropa had kort voor de synode
de bisschoppen gevraagd de
joodse bijdrage aan de Europe
se cultuur niet te negeren of
onder te waarderen. Ook werd
de synode gevraagd de Holo
caust niet te vergeten. Tenslot
te spraken de joden de bereid
heid tot samenwerking met de
RK Kerk uit om de gods
dienstvrijheid in Europa te
verdedigen.
Tijdens de oecumenische
dienst zaterdag in de Sint Pie-
ter heeft een van de prote
stantse gedelegeerden de paus,
de bisschoppen en alle christe
nen in Europa gevraagd „God
vergeving te vragen voor onze
godsdienstoorlogen, voor de
vervolgingen en voor de Holo-
Kardinaal Lustiger
VATICAANSTAD - De
Europese bisschoppensy
node heeft Europa opge
roepen om harder te wer
ken aan de beëindiging
van de strijd in Joegosla
vië. Het document, dat is
ondertekend door de drie
synode-voorzitters, de
kardinalen Lustiger,
Glemp en Martinez, is ge
richt aan alle staatshoof
den van het continent,
maar is vooral bedoeld
voor de EG-vergadering
in Maastricht.
„De Joegoslavische bisschop
pen hebben ons deelgenoot ge
maakt van hun angst en van
lijden, rondom hen sterft het
volk van Kroatië. Het oorlogs
geweld en de haat tussen twee
volkeren die door geografische
en historische omstandigheden
elkanders buren zijn, de
wreedheden jegens weerloze
burgers, de systematische ver
nielingen van hun culturele en
godsdienstige erfgoed, dit alles
onteert 'ons' Europa en onder
mijnt het vertrouwen dat de
volkeren in haar stellen",
schrijven de bisschoppen.
Na de wens uitgesproken te
hebben dat de „rechtvaardige
verlangens van vrije en demo
cratische volkeren worden
verhoord", gaat het document
verder met de constatering dat
„de volkeren van Kroatië en
Slovenië gebruik hebben ge
maakt van hun recht op zelf
beschikking".
Indirect is het geschrift daar
mee ook een pleidooi om Slo
venië en Kroatië te erkennen,
terwijl ook verder de toon dui
delijk pro-Kroatisch is. Dat
kan onder de huidige omstan
digheden ook moeilijk anders,
maar het zal er niet toe bijdra
gen de kloof te dichten tussen
katholieke en orthodoxe chris
tenen, die tijdens de synode in
al zijn dramatiek naar boven is
gekomen. Per slot van reke
ning zijn de orthodoxe bis
schoppen van Servië niet naar
Rome gekomen uit protest te
gen de ondubbelzinnige Vati
caanse steun aan het katholie
ke Kroatië.
Herdenkingsdienst
BOEKWIJZER
Kernen van belijden
De emeritus-hoogleraar dog
matiek prof. dr. G.P. Hartvelt
(gereformeerd, Kampen) heeft
in het boek 'Symboliek, een
beschrijving van kernen van
christelijk belijden', een over
zicht gegeven van enkele gro
te thema's in de verschillende
geloofstradities: in de Oosterse
orthodoxie, in de Rooms-Ka-
tholieke Kerk, de traditie van
Luther en die van Calvijn, de
kerk van Engeland en de 'der
de weg', waarmee Hartvelt be
doelt het brede spectrum van
radicale bewegingen.
Een van de aantrekkelijke
kanten van het boek is de con
frontatie tussen de geloofstra
dities. Allerlei kwesties tussen
Rome en Reformatie worden
op deze manier zo trefzeker
uitgelegd. De reformatorische
achtergrond van de auteur is
(uiteraard) herkenbaar, maar
dat maakt de bruikbaarheid
van het boek voor oecumeni
sche gesprekspartners alleen
maar groter. Het boek is in de
eerste plaats geschreven voor
theologen, maar ook andere
zeer geïnteresseerden zullen er
veel uit kunnen leren.
Uitgave Kok. Prijs 52,50.
Prenatale
diagnostiek
De mogelijkheden om infor
matie te verkrijgen over even
tuele afwijkingen aan een on
geboren kind, hebben allerlei
consequenties. Bijvoorbeeld op
het ethische vlak. Voor ouders
en medici is bezinning op haar
plaats. Het (r.k.) Thijmgenoot-
schap heeft een boekje uitge
geven waarin verschillende
aspecten van de prenatale di
agnostiek aan de orde komen.
Het gaat om medische, politie
ke, maatschappelijke, juridi
sche en pastorale aspecten. Het
boekje heet: Prenatale diag
nostiek - Wat zijn de conse
quenties? De redactie was in
handen van Vincent Kirkels.
Uitgave Ambo, prijs 19,50.
Verdelen van
gezondheidszorg
De schaarste in de gezond
heidszorg (in middelen, finan
cieel maar ook in bijvoorbeeld
donor-organen) is een groot
moreel probleem in onze sa
menleving en het gewicht er
van lijkt eerder toe dan af te
nemen. Over de problematiek
zijn al diverse publicaties ver
schenen, van overheidsrappor
ten tot en met inaugurele re
des.
Het boekje 'Verdelen van ge
zondheidszorg' onder redactie
van Martien A.M. Pijnenburg
is als zodanig ook niet zo spec
taculair. Toch is het een bij
zonder boekje. De keuzen die
in het boekje worden gemaakt,
vanuit rooms-katholieke ach
tergrond, zijn goed aangege
ven. Het boekje werd geschre
ven door een Werkgroep Kerk
en Gezondheid van de Katho
lieke Raad voor Kerk en Sa
menleving. Uitgave: Kercke-
bosch, Zeist. Prijs f 24,90.
In Washington is ter gelegenheid van het feit dat vier jaar gele
den de intifada begon, een herdenkingsdienst gehouden in de
orthodoxe St. Sophiakerk. Tijdens de dienst riepen de christelij
ke leden van de Palestijnse vredesdelegatie die momenteel in
Washington verblijft en Amerikaanse christelijke groepen op tot
een maand van gebed en vrede. Op de foto: Twee leden van de
Palestijnse delegatie in Washington tijdens een persconferentie
na afloop van de dienst.
FOTO: AP
„Pausreis naar Rusland
voorlopig onmogelijk''
VATICAANSTAD Een bezoek van paus Johannes Paulus II
aan .Rusland is voorlopig onmogelijk.
Dat heeft de rooms-katholieke aartsbisschop van Moskou, mgr.
Tadeusz Kondrusiewicz in Rome gezegd. Eerst moeten de be
trekkingen tussen de RK Kerk en de Russisch-Orthodoxe Kerk
verbeteren voordat een pausbezoek mogelijk is. „Op het ogen
blik is er alleen sprake van polemiek en geen dialoog."
De Russische katholieken zien met veel verlangen naar een
pausbezoek uit, zo zei Kondrusiewicz, net als de paus een Pool.
De bisschop van Moskou hoopt nog voor Kerstmis de russisch-
orthodoxe patriarch Aleksej II te spreken. Hij kon echter niet
garanderen dat die ontmoeting succes zal hebben, maar de be
trekkingen moeten worden voortgezet.
De synode die tot eind deze week duurt, wordt overschaduwd
door de grote spanningen tussen het Vaticaan en de Russisch-
Orthodoxe Kerk. Rome wordt door de Orthodoxen onder meer
van proselytisme (zieltjeswinnerij) beschuldigd. De paus heeft
zaterdag deze verwijten „ongegrond" genoemd.
GENERAAL-ABT NORBERTIJNEN MARCEL VAN DE VEN:
11
11
ROME De religieuzen
moeten weer op zoek gaan
naar hun oorspronkelijke
roeping. Hun eerste roe
ping ligt niet in parochies
en scholen, waar ze nu
vooral werken, vindt de
abt-generaal van de Nor
bertijnen, de Nederlander
Marcel van de Ven.
Zij moeten aanwezig zijn bij
mensen in nood, zieken, men
sen die de zin van hun leven
niet meer zien of die proble
men met de kerkelijke struc
turen hebben.
Hij bepleitte vorige week op
de bisschoppensynode over
Europa dat de religieuzen juist
daarheen moeten gaan waar
de noden het grootst zijn. Zij
moeten riiet toegeven aan de
verleiding zich in hun eigen
gemeenschap terug te trekken,
maar zij moeten zich in het
kader van de herevangelisatie
van Europa midden in de soci
ale en culturele bewegingen
van hun tijd begeven.
Terugkijkend op zijn toe
spraak vindt Van de Ven dat
hij te algemeen is geweest. Hij
had misschien het voorbeeld
van de benoemingen van bis
schoppen moeten gebruiken
om te laten zien, dat de kerk
vaak zozeer met zichzelf bezig
is dat zij niet meer toekomt
Archieffoto van abt-generaal Van de Ven (I.), samen met de paus
(1990).
aan sociale problemen als aids
en werkloosheid.
De bisschop van het Zwitserse
St. Gallen liet hem onlangs
weten ongeveer de helft van
zijn tijd kwijt te zijn aan de
problemen met de uiterst con
servatieve bisschop van Chur,
Wolfgang Haas. Toen Van de
Ven in oktober in Davos was
om daar de kapel van het Ne
derlands astmacentrum in te
wijden, vertelden priesters
hem dat ook zij bijzonder veel
tijd aan vergaderingen over
hun bisschop (Haas) besteed
den. Tijd die heel wat beter
aan ander werk kan worden
besteed, vindt Van de Ven.
Pastoraler
Van de Veri wil niet ingaan op
de inhoud van de concept-slot-
verlaring van 26 pagina's in
het Latijn, een taal die diverse
synodedeelnemers niet meer
goed behersen, zo heeft hij ge
constateerd. Wel wil hij kwijt
dat het stuk aanzienlijk pasto
raler van toon moet worden.
„Het is nu vooral een beschrij
ving van de situatie in Europa
met zijn werkloosheid, zijn
grote aantal abortussen en zijn
bedreigingen voor het gezin.
Dat is onvoldoende. De ver
klaring moet ook aangeven,
hoe de kerk met deze proble
men omgaat. Dat verwachten
de gelovigen ook van deze sy
node." Door amendementen in
te dienen hebben de deelne
mers de gelegenheid de ver
klaring aan te passen.
Van de Ven heeft zijn aanwij
zing tot synodedeelnemer na
mens de oversten van religieu
ze orden en congregaties te
danken aan zijn vele contacten
in Oost-Europa. Als abt-gene
raal bezocht hij twee keer
Tsjecho-Slowakije tijdens de
communistische dictatuur.
De Norbertijnen mochten
sinds 1950 niet meer in een
klooster leven en werkten als
priester in een parochie. De
Norbertinessen hoefden hun
klooster niet te verlaten, maar
mochten geen sociaal werk
doen of groepen ontvangen.
Ordes mochten bovendien
geen nieuwe leden aannemen.
Gemeenschap
Nu het communistische regime
is gevallen, gaan de Tsjecho-
slowaakse Norbertijnen weer
werken aan het gemeen
schapsleven, dat in de orde als
zeer belangrijk wordt ervaren.
De bisschop van Litomerice
heeft Van de Ven maandag
nog duidelijk gemaakt hier
niet gelukkig mee te zijn, want
hij ziet de Norbertijnen uit zijn
parochies vertrekken. De
meeste van de 130 Norbertij
nen, van wie sommigen in het
geheim hun priesterwijding
hebben ontvangen, keren in
de oude abdijen terug.
De abdij Strahov in Praag ver
keert nog in goede staat, om
dat zij een regeringsinstelling
voor historisch wetenschappe
lijk onderzoek heeft gehuis
vest. Daar wonen inmiddels al
weer 22 van de 50 ordeleden
die tot de abdij behoren. Maar
de vroegere abdijen van Tepla
en Novarice, die jarenlang als
kazerne zijn gebruikt, verke
ren volgens Van de Ven in
een „verschrikkelijke" toe
stand.
Vorig jaar werd de jonge Nor
bertijn Wenceslas Lobkowicz
hulpbisschop van Praag. Van
de Ven bekijkt bisschopsbe
noemingen van ordeleden met
gemengde gevoelens, omdat
hierdoor zeer bekwame men
sen voor het bestuur van de
orde verloren gaan. Bovendien
leert de ervaring dat bisschop
pen zo door hun werk in be
slag worden genomen dat zij
Lichtpuntje
Jierei
:ist ee
Dorme
JEN HA
chermir
ling aan
ïerken
erenigii
'inclusit
«wacht
de pi
ormerk
ommiss1
eleden
:retari:
W
ling diei
Is er nu toch eindelijk een lichtpuntje in de sombere
schiedenis van de Sovjetunie? Het hangt er maar van af
en aan wie men de vraag stelt. Het besluit van Rusland, ty' »uwsch
Rusland en de Oekraïne om de Unie vaarwel te zeggen naken
zelf de touwtjes in handen te nemen, betekent het einde vn(
de zeventigjarige Sovjetunie. Alle bezweringen van Mich^1
Gorbatsjov ten spijt hebben Boris Jeltsin, Leonid Kravtsjo ev
en Stanislav Sjoesjkjevtitsj besloten dat ze niet langer wild lie
wachten op de vader van glasnost en perestrojka.
GORBATSJOV had nochtans verwoede pogingen onden
men om zijn unieverdrag te redden. Zo dook zelfs het doe oui
beeld van een nieuwe coup weer op. Op één punt had
gelijk: de dagen van de Unie waren geteld. Maar het ei
werd noch veroorzaakt door een nieuwe staatsgreep,
door een burgeroorlog. Zestig procent van de bevolking
Rusland schaarde zich in juni reeds achter Boris Jeltsin.
rige week nog koos meer dan tachtig procent van de Oeki
ners voor onafhankelijkheid, hoe erg Gorbatsjov ook
best deed de uitslag anders te interpreteren.
DAT de drie republieken op eigen kracht verder gaan
een lichtpunt zijn voor de economische situatie. De Sovje
nie was zo'n onmetelijk groot land met zoveel verschillen
rassen, talen en godsdiensten, dat het gewoon niet te reget
was. Dat de presidenten nu ieder over een veel kleiner
bied beschikken kan alleen maar bijdragen tot een gri
efficiëntie. Of zij in staat zijn de economie draaiende te
gen moet de toekomst uitwijzen, maar zij hebben in elk ge
het voordeel van de twijfel. Hun voornemen het mes te
ten in de bewapening en de militaire uitgaven is al een pi
tief teken.
>e:
De wereldleiders zijn niet zo tevreden met het initiatief v lEipE.
de Slavische republieken. Zij waren gewend aan Gorbatsj
wisten wat ze aan hem hadden. Nu krijgen ze te maken c
12 verschillende leiders van wie nog maar valt af te wachf1
hoe hun houding internationaal zal zijn. Toch hebben
de geruststelling dat de drie ex-Sovjetrepublieken alle inl
nationale verdragen, zullen naleven. Verder streven ze n
een kernwapenvrije zone, een doelstelling die trouw
reeds in de nieuwe grondwet van de Oekraïne staat. Andja*
zijds moet VS-president George Bush toch ook beseffen
de Sovjetunie een blok aan het been was geworden dat
zijn huidige politieke toestand economisch onmogelijk
zond kon worden gemaakt.
indeel
cute
hel
v V
ensdu
n en mc
be
het
at m<
ok lar
Vele ou
ische ii
dus pri
Igemeei
euwe
irings
ij sche
omendi
punt
De toekomst van Gorbatsjov ziet er niet rooskleurig uit.
feite hebben de drie presidenten Gorbatsjov zijn ontslag
geven. Sinds de augustuscoup was het steeds duidelijker fok
hij achter de feiten aanholde, en hij heeft ze nooit meer kijen, d£
nen inhalen. Terwijl verschillende republieken schreeuwt
om een nieuw samenwerkingsverband, klampte de gn
overlever zich krampachtig vast aan wat gedoemd was
onder te gaan. Er blijft voor Gorbatsjov als leider van
nieuwe confederatie nog maar weinig over. Maar de vra«
of hij deze 'minderwaardige' post zal willen of er toch n
voor kiest van zijn pensioen en boeken te gaan leven,
verleden heeft evenwel reeds aangetoond dat men Gort
tsjov niet te snel moet afschrijven.
De Sodroesjestvo, de politieke gemeenschap van onafhi
kelijke staten, kan vergeleken worden met de EG. De vi
schillende republieken hebben maanden naar onafhankelv g
heid gestreefd. Nu dat doel bijna bereikt is, kunnen ze t
zoeken wat hen bindt en hoe zij tot samenwerking kuni
komen-. Rusland, de Oekraïne en Wit-Rusland hebben
stadium reeds bereikt. Dat de andere republieken zich d
na korte of langere tijd bij zullen aansluiten is waarschijnl L
Geen van hen kan volledig onafhankelijk van de andei
ven, en dat is ook niet wenselijk. De presidenten van de
publieken hebben hopelijk genoeg gezond verstand om dat
te zien. Maar dat de oude Sovjetunie voorgoed tot de geschad
denis behoort staat vast. De evolutie is onomkeerbaar.
gemakkelijk het contact met
de spiritualiteit van hun orde
verliezen.
Herleving
Ook in Hongarije en Roemenië
herleeft de orde. In het eerste
land zijn inmiddels 38 Norber
tijnen en in Roemenië konden
de drie overgebleven ordele
den onlangs drie novicen be
groeten.
Een interessant experiment is
volgens Van de Ven de stich
ting van een gemeenschap in
Magdeburg in de voormalige
DDR. De orde keert hiermee
terug naar haar geboortegrond
want de stichter Norbertus
was ooit aartsbisschop van
deze stad. Twee ordeleden uit
een abdij bij Dortmund heb
ben zich in de stad gevestigd
om jongeren te helpen bij het
vinden van arbeidsplaatsen.
Deze vorm van sociaal-pasto
rale arbeid past volgens Van
de Ven precies in de geest
waarin de orde is opgericht.
Van de Ven hoopt dat de bis
schoppensynode de toenade
ring tussen Oost- en West-Eu
ropa op theologisch en litur
gisch gebied zal bevorderen.
Tijdens zijn reizen door Oost-
Europa heeft hij ervaren dat
er een theologische achter
stand is. Er heerst angst voor
de theologie uit het Westen.
Toen Van de Ven in Hongarije
een pater Dominicaan vertelde
dat hij uit Nederland komt,
kreeg hij een donderpreek te
horen over de „gevaarlijke"
opvattingen van de theoloog
Schillebeeckx, overigens ook
Dominicaan.
Uitgave Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff F
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon 071 - 122 244
Telefax: 071 - 134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
Telefoon 070-3190 933.
Telefax: 070-3906 717
Postadres Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Chef-redacteur: G - J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L
4 046 of 071 - 144 047): R. Kleijn (chef), M
n Herpen (chef). F Buurman.
Sport Leiden e.o (tel. 071 - 144 049): K van Kesteren
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel 070 - 3190 815):
A. van Rijn (chef). W Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A. van Holstein,
E Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs. K Vera
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coordinator), B. Jansma, H. Piet.
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835) L. Kooistra, drs. P van Velthoven
Foto (tel, 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse
Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch Bels (chef), A. de E
J. Hofmeester, C de Kier, H Nieuwmans, H. Schneld
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors
De Leidse Courant maakt verder gebruik
- freelance-medewerkers en -corresponc
- de parlementaire redactie en de nieuws
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland)
België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs K Swiers, M vanr"
Ven en P. Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (chef), H.
leveld, D Hofland, P Koopman, D van Rietschoten en K van Wees.
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: S Akkerman (Praag),
drs. D J van den Bergh (Peking), drs H Botje (Tunis). A. Courant (Athene),
R. Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs. A. Heering (Ror
B. van Huet (Parijs), M. de Koninck (Washington), H Kuitert (Nieuw Delhi).
F Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs R Vunderink (Moskou),
W. Werkman (Jeruzalem), E Winkels (Barcelona), G van Wijland (Belgrado),
F Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalster:
M de Cocq.
van 08.30 tot 17.00 uur.
Nabezorging
Telefoon: 071 -122 248 op ma t/m vr. van 18 00 tot 19 00 uur, op za. van 14 OOI
15.00 uur
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand 25,70
per kwartaël 76,60
per jaar 294,30
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal 78,60
per jaar 299,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
,iml
vei
ppp.
t da
aan. E
orld
ader a
inklijk
erenig
ertrekt
entinië
de I
ua, i
oor te
emen 1
lount
ensz I
nanjaro
lount
werel
verest
jn eeri
lomei
lutes z
IEN I
erd o
wen i
Der
est lal
!er m(
lensp,
en, d,
de
uurdf
i oer.
mar
eerd d
?0B,
$PO e
orumdi
<regen
ii-e '°ordig
