Gorbatsjovs
functie nu
overbodig
BUITENLAND
Sovjet-beleid VS chaotisch en onmachtig
Dorpsstraat
Ons Dorp
eef Edward Kennedy „niets ontziende figuur'
KAPITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
EG stelt verklaring over bloedbad Oost-Timor op
Ceidóe
Goma/nt
DINSDAG 3 DECEMBER 1991
(S: 10.600 kilo
locaïne in palen
(iAMI De Amerikaanse autoritei-
i hebben met de vondst van 10.600
jcaïne in een pakhuis in de stad
i de op een na grootste cocaïne-
[ngst in de geschiedenis van de VS
[daan. De cocaïne was verborgen in
[tonnen palen die uit Venezuela ge-
hporteerd waren. In Texas en in
[enezuela werden naar aanleiding
gearres-
n de co-
miljoen
volgens
te schat-
de vondst 11
jerd. De inkoopwaarde
[ine bedraagt ongeveer
De straatwaarde is v
uanefunctionarissen niet te
De grootste Amerikaanse
^vondst, ruim 21 ton, werd i
i Los Angeles gedaan.
sep-
Rode Khmer wil
bescherming van VN
PATTAYA De Kampucheaanse verzets
groepen en regering hebben vanochtend in de
Thaise badplaats Pattaya informele besprekin
gen gevoerd over de veiligheid van Rode-
Khmerleiders in hun land. De bijeenkomst
van de Oppperste Nationale Raad (ONR) werd
enkele uren uitgesteld en begon later op de
dag. De Rode Khmer eiste gisteren dat de Ver
enigde Naties onmiddellijk 800 militairen naar
Kampuchea sturen om de Rode Khmer en
overige leden van de ONR, die fungeert als
overgangsregering, te beschermen. Vorige
week werd Rode Khmerleider Khieu Samp-
han na terugkeer in zijn land door een woe
dende menigte aangevallen, omdat hij verant
woordelijk wordt gehouden vöor de dood van
zeker een miljoen mensen eind jaren zeventig.
Aardbeving
in Roemenië
BUKAREST Het westen
van Roemenië is gisteren ge
troffen door een lichte aardbe
ving met een kracht van 5,7
op de schaal van Richter. Het
centrum van de beving lag bij
Timisoara. Ook in het zuiden
van Hongarije en het oosten
van Joegoslavië werd de schok
gevoeld. Vijf mensen laakten
volgens de autoriteiten ge
wond en 3o00 mensen werden
dakloos. De meeste schade
werd aangericht in de dorpen
Colorado Partij
wint in Paraguay
ASUNCION Bij verkiezingen voor
een grondwetgevende vergadering in
Paraguay heeft de Colorado Partij
van president Andres Rodriguez de
absolute meerderheid behaald. Vol
gens de voorlopige uitslag heeft de
conservatieve Colorado Partij, die
sinds 1947 aan de macht is, 60 procent
van de beschikbare zetels in de wacht
gesleept. De grondwetgevende verga
dering, die uit 198 afgevaardigden
bestaat, krijgt tot taak ae eerste de
mocratische grondwet van het land
uit te werken. De huidige grondwet
stamt nog uit de tijd van generaal Al
fredo Stroessner, die bijna 35 jaar
lang als militaire dictator regeerde.
Rivier Darling
vergiftigd
door algengroei
SYDNEY Meer dan 1000 km
van de belangrijkste rivier van Au
stralië, de Darling, is ernstig ver
vuild door giftige algengroei en is
tot rampgebied verklaard. De algen
zijn dodelijk voor dieren. Mensen
kunnen last krijgen van longontste
king, leverinfecties, huidirritaties,
hooikoorts en ooginfecties. Boerde
rijen en steden hebben subsidie toe
gezegd gekregen voor het bouwen
van zuiveringsinstallaties. Naast de
rivier worden putten geslagen voor
drinkwater voor vee.
N MORSDODE SOVJETUNIE
ggen
|ROB VUNDERINK
joSKOU De afschei-
|ng van de Oekraïne be-
fijst nogmaals dat Gor-
iatsjovs visie hem hope-
ios in de steek laat. Geen
incept, geen programma
geen strategie, zo blijkt
zes jaar perestrojka.
je Sovjetleider heeft zich en-
fel en alleen heeft laten lei
en door de gedachte 'dat het
b niet langer kan'. Recente
bbeurtenissen versterken
eze gedachte. In de strijd tus-
[n de hervormers en de con-
[rvatieven koos Gorbatsjov
iteindelijk voor de laatsten.
Sinister van buitenlandse za-
;en Sjevardnadze, een oude
bndgenoot. stapte op uit pro-
pst tegen de staatsgreep die
ij zag naderen. De president
leef oostindisch doof. Ook
Jeksandr Jakovlev, de ideo-
de perestrojka, viel in
igenade. De president koos
communisten van de
de stempel. Hij stond er
ïlfs op, dat de conservatieve
ikbondsleider Janajev, een
alcoholist en rokkenja-
n tweede kans kreeg,
ta bene het weinig pro-
jressieve parlement van de
|ovjetunie zijn neus voor de
[an ophaalde. Deze door Gor-
Btsjov gesteunde Janajev
[erd tijdens de staatsgreep
faarnemend president, al was
iij in feite niet meer dan een
arionet van lugubere figuren
inister van binnenlandse
iken Poego en KGB-chef
roestjkov, allemaal sterren
onder Gorbatsjov waren
u de Sovjetunie uiteenvalt,
ergaat het de chef van het
'remlin niet beter. Het hele
[nd begrijpt dat niets of nie-
liand de Oekraïne kan stop
en op was naar de onafhan-
elijkheid, behalve hij. Gorba-
sjov begrijpt het niet. Zijn ad-
onder wie - terug van
eest - Sjevardnadze
Jakovlev, zien het ook niet.
If de chef luistert weer eens
keer niet naar hen. Het
laatste ligt meer voor de hand.
Zonder de Oekraïne kunnen
Gorbatsjov en Jeltsin zich
geen Sovjetunie voorstellen.
De witte reus uit de Oeral zegt
het zelfs hardop. Als Kiev het
Unieverdrag niet tekent, te
kent Rusland ook niet. Het
laatste imperium uit de ge
schiedenis staat op het punt
uiteen te vallen, onder de lei
der die er een fatsoenlijk land
van probeerde te maken.
Er liggen verschillende geva
ren op de loer. Van de mensen
die achter de augustuscoup
stonden, is verreweg de r
derheid nog op vrije voeten
Het gaat hier om miljoenen le
den van de inmiddels half
dergronds gedreven comi
nistische partij. Zij wachten
hun kans af.
Bijkomende bron van zorg is
de steeds verder verslechte
rende voedselsituatie. Mocht
één van de voorspelde scena
rio's klappen, namelijk het
scenario dat een nieuwe greep
naar de macht voorziet vanuit
de sociaal onderbedeelde mid
denkaders in het Sovjetleger,
dan zou de door voedseltekor
ten en hyperinflatie geplaagde
bevolking wel eens een zucht
van verlichting kunnen sla
ken: „Eindelijk orde!" In dat
geval verdwijnt Gorbatsjov
door een nieuw ingrijpen van
rechts.
Het kan echter ook eenvoudi
ger: de Oekraïne en Rusland
tekenen het nieuwe Uniever
drag niet. De Sovjetunie houdt
op te bestaan, en de functie
van nationale president ver
dwijnt. Deze oplossing zou de
meest elegante zijn. Er komt
geen nieuwe dictatuur, en
Gorbatsjov gaat van de op
brengst van zijn boekje over
de coup leven, dat hem in gul
dens in ieder geval miljonair
heeft gemaakt.
Het is duidelijk dat Gorbatsjov
geen antwoord weet op de gro
te gevaren die zijn land van
daag bedreigen: territoriale
twisten, burgeroorlog, verder
economisch verval, honger en
sociale explosies. Of er een an
der is die de oplossingen weet,
valt te betwijfelen. De toe
komst is aan de republieken.
De Sovjetunie is morsdood.
V
Amerikaanse
joden, die een
religieus be
zoek aan Kiev
brengen, vie
ren de uit
komst van het
referendum in
de Oekraïne.
FOTO: AFP
Huis jegens de voormalige
aartsvijand gekenmerkt. Het
besluit van president Bush om
Baker, naar Moskou en Kiev
te sturen, vestigt de aandacht
op een Amerikaans 'Sovjet-be
leid' dat die benaming maar
moeilijk verdraagt.
Wat gebeurt er met de talrijke
atoomwapens in de Oekraïne
als er geen werkelijk Sovjet-
gezag meer bestaat waaraan
die kunnen worden 'terugge
geven'? En wellicht belangrij
ker nog: wat gebeurt er met al
die kernwapenspecialisten, die
niet alleen in de Oekraïne en
in Rusland maar in nog zes
Sovjet-deelstaten een nieuw
soort vrijheid ervaren? Is dat
ook de vrijheid om hun know
how aan andere (derde we
reld-?) landen te verkopen?
„Afgelopen zondag heeft de
Sovjetunie opgehouden te be
staan. We zijn niet voorbereid
op en hebben onvoldoende na
gedacht over de vraag waar de
machten en de krachten blij
ven die door de overkoepelen
de Sovjetstructuur werden ge
kanaliseerd", erkende gisteren
een adviseur van president
Bush.
Voorts zijn vooral wetenschap
pers en 'opinieleiders' in de
Amerikaanse media het erover
eens dat de VS een enorm his
torisch risico neemt door tot
dusverre niet de leiding op
zich te nemen van een massaal
westers economisch hulppro
gramma voor met name de
Russische republiek. Die critici
waarschuwen dat een volksop
stand in een hongerig en ver
kleumd Rusland tot de reële
mogelijkheden behoort en dat
in zo'n situatie de verse demo
cratie verspeeld kan worden
aan Stalinistische of fascisti
sche krachten.
Amerika's eigen ambassadeur
in Moskou, Robert Strauss,
roept politiek Washington al
maandenlang tevergeefs op
om „een paar miljard dollar te
pompen in de toekomst van
Rusland". Volgens Strauss zou
grootscheepse westerse hulp
geenszins een daad zijn van
naastenliefde, maar een gecal
culeerde investering ter af
wending van een ook voor
Amerika zakelijke catastrofe.
Delen
Het is de recessie - en haar
politieke gevolgen - die Ame
rika impotent maakt om via
hulp tot de verzekering van
een vreedzaam Rusland te be
sluiten. Republikeins Presi
dent Bush heeft zoveel kritiek
te verduren op zijn 'verwaar
lozing' van het eigen Amerika,
dat hij het nu niet aandurft de
Amerikanen om opofferingen
te vragen ten bate van een an
der volk.
En de Democratische (opposi
tie-) Partij hoopt op haar beurt
dat de recessie in de VS over
ruim elf maanden zal resulte
ren in een Democratische
overwinnaar in de presidents
verkiezingen. 'Amerika eerst'
is dan ook het devies gewor
den van beide politieke partij
en. Die Amerikaanse geestes
gesteldheid heeft ervoor ge
zorgd dat tot nog toe aan pure
hulp aan de Sovjetunie-als-ge-
heel niet meer dan 500 miljoen
dollar (100 miljoen voor voed
sel en 400 miljoen voor de ver
nietiging van nucleaire en
chemische Sovjet-wapens) is
toegezegd. Elk voorstel om
meer te doen, is in emotionele
Congresdebatten in Washing
ton consequent gesneuveld.
Wel zijn er lopende Ameri
kaanse hulpprogramma's voor
de USSR ter waarde'van in to
taal 3 miljard gulden, maar dat
betreft niet meer dan krediet-
taranties of leningen die op de
ovjetschuld (nu feitelijk de
Russische schuld) drukken.
Wereldorde
Critici stellen vast dat Ameri
ka niet alleen financiële, maar
ook politieke onkunde mani
festeert jegens de Sovjetunie.
Washington was zowat de laat
ste Westerse hoofdstad die de
onafhankelijkheid van de Bal-
tische staten erkende. En pas
vorige week besloot het Witte
Huis zich neer te leggen bij de
onvermijdelijkheid van de op
splitsing van de Sovjetunie in
onafhankelijke landen.
De manier waarop dat besluit
van de regering Bush is gepre
senteerd aan de betreffende
Sovjet-leiders, geldt als een
voorbeeld van diplomatiek ge
klungel. Eerst moesten Sovjet
leider Gorbatsjov en Russisch
president Jeltsin uit de pers
vernemen dat het Witte Huis
de Oekraïne, na de volksstem
ming van afgelopen weekein
de, terstond zou gaan erken
nen als onafhankelijke natie.
Er waren boze telefonades van
Gorbatsjov en Jeltsin met
Bush voor nodig om de laatste
te doen beloven volledige er
kenning van de Oekraïne uit
te stellen. Het compromis is
dat voorlopig alleen een Ame
rikaans gezant, Thomas Nikes,
naar Kiev gaat en dat Ameri
ka een autonome Oekraïne zal
erkennen als dat land op orde
lijke wijze militaire en econo
mische afspraken maakt met
buurland Rusland. Dat is een
heel ander verhaal dan wat
president Bush nog in augus
tus jongstleden tijdens diens
bezoek aan Kiev zei. Toen
waarschuwde Bush, die nog
stond op het behoud van een
krachtig Sovjet-verband onder
Gorbatsjov, tegen 'suïcidaal
nationalisme' in de Sovjet-re
publieken. De 'nieuwe wereld
orde' die Bush dacht zelf mede
te kunnen vormen ten bate
van een grotere Amerikaanse
invloed in de wereld, lijkt
steeds meer tot stand te komen
zonder Amerika. En lijkt als
gevolg van Amerika's eigen
verzwakte economische basis,
steeds minder op de wereldor
de die in Washington was
door STEVO AKKERMAN
7 de
WARSCHAU Toen ik op de vierde etage va.
flat in Warschau was aangekomen en de lift
uitstapte, stond de buurman me al op te wachten.
Hij had de deur van zijn appartement opengezet,
duwde me zijn kamer binnen, ging glunderend
tegenover me zitten en zweeg. Ik keek rond. Een
bed. een oude stoel, een rommelig dressoir, aan de
wand een groot schilderij van een nogal woeste
adelaar, een oude televisie, een asbak en wat
kleren. Het stonk.
..Do you speak English?", vroeg de buurman en ik
antwoordde yes ..Thank you", zei de buurman.
Hij stond op. zwaaide met zijn armen en ging weer
zitten. Een in peignoir gehulde vrouw stak haar
hoofd door de deur en de buurman schreeuwde:
..Kava!" Hij kreeg een scheldpartij naar zijn hoofd
geslingerd en legde uit: ,,I drink very good. Fr au
no". Hij gaf me een atlas en ik liet hem Nederland
zien en Amsterdam. ..Ah. Amsterdam!", zei hij.
..Erasmus!" Hij ging koffie halen, accepteerde een
sigaret en vroeg: ..Do you speak English„Yes",
antwoordde ik en hij zei: ..Thank you". Met behulp
van alle talen die me te binnen wilden schieten
probeerde ik te vertellen wie ik was en wat ik in
Polen kwam doen. ..Ah. student!", concludeerde de
buurman en vroeg of ik misschien ook Engels
Hij pakte een cassettebandje van de vloer,
waggelde er mee naar de recorder en keek als een
goochelaar die de truc van zijn leven gaat doen.
Luid en duidelijk klonk daarna The Wall' van
Pink Floyd door gans Warschau. De buurman
zette er bovendien de televisie bij aan. Tevreden
dronken we samen onze koffie.
Uren later, lang en breed terug in mijn eigen
appartement, hoorde ik hem nog in de weer met
Pink Floyd en nu ook met Sandra en Queen. Het
leek me het beste er een diepe en deftige betekenis
aan te wijden, dat zou misschien de banaliteit van
onze ontmoeting kunnen opheffen. Ik zou het zelfs
als werk kunnen beschouwen, misschien. Dat een
oude taxichauffeur in Warschau, werkloos en
dronken, de jeugdcultuur van het decadente
Westen omhelsde, mijn muziek van vijftien jaar
geleden draaide (laten we Sandra even buiten
beschouwing), was dat niet het bewijs bij uitstek
dat de wereld inderdaad een dorp geworden was
En er schoten me meer bewijzen van het bestaan
van de 'global village' te binnen: de zwarte bruid
in een etalage in de Poolse industriestad Lodz. De
bus aldaar met het opschrift: ..Pas op, zwenkt uit.
Lengte 18 meter". De sticker uit Serooskerke die
de oude Opel sierde waarmee ik van Warschau
naar de grens met Litouwen reed. De tropische
vruchten in de Deense yoghurt die in Duitse
verpakking de Praagse supermarkten bereiken.
Tegelijkertijd, dacht ik. toont mijn moeizame
dialoog met de buurman aan dat het nog zo
gemakkelijk niet is elkaar te begrijpen, ook al
wonen we in dezelfde Europese dorpsstraat. En nu
ik toch bezig was, moest ik denken aan de
negeren. Zij
7 moeite door: onder de
een Tsjechische tekst
kunstgebit.
reclamemakers die dat feit
bedienen de huizen die t
straat bijgekomen zijn in
Ariel-spotjes wordt gewoon
gemonteerd en schoon is om
Daar komen ze aan, de snelle jongens uit het
Westen. Koffers vol spiegels en kralen, die ze in
hun oneindige goedheid onder de domme
inboorlingen zullen verdelen. Met een
inlevingsvermogen van onder het vriespunt en een
geduld van nul-komma-nul bestormen ze de
nieuwe markt. Hangen ze in Praag een groot
billboard, met daarop een foto van een jong
gebleven bejaarde op een zonovergoten eiland en
de volgende begeleidende tekst: „Je moet toch niet
denken aan een rustige oude dag". Nou inderdaad,
daar maken de Pragenaars zich grote zorgen over.
Of ze hun tweede huis op Aruba wel kunnen
handhaven. Of ze hun boot niet zullen moeten
verkopen. Of ze straks nog een beetje leven
kunnen, weet je wel. Een beetje reizen, er goed
uitzien; dat is wat de Tsjechen in deze dagen van
verarming en werkloosheid bezighoudt. Daarom is
het zo jammer dat ze geen Nederlands kunnen
lezen. Nou weten ze nog niet dat je meer kunt
doen met een Vita-pensioen. Misschien moeten de
reclamemakers het eens in Warschau proberen,
daar woont een taxi-chauffeur die waarschijnlijk
heeft.
WEST PALM BEACH Op
de eerste dag van het proces
tegen William Kennedy Smith
heeft openbare aanklager Moi-
ra Lasch de verdachte bestem
peld als een wrede, niets ont
ziende figuur.
Volgens de verdediger van de
31-jarige neef van de Ameri
kaanse senator Edward Ken
nedy is 'er in maart slechts
sprake geweest van „weder
zijds verlangde seks op een
door de maan verlicht strand".
Advocaat Roy Black portret
teerde de verkrachte vrouw
als een alleenstaande moeder
die mannen wantrouwde en
een verkrachting verzon nadat
ze nijdig was geworden op
Kennedy Smith. Aanklager
Lasch zei dat het slachtoffer,
de stiefdochter van een rijke
industrieel, geen enkele bijbe
doeling heeft met haar be
schuldiging aan het adres van
Kennedy Smith. „Zij is niet uit
op geld of publiciteit".
Volgens Lasch ontmoette de
vrouw Smith in een nachtclub,
reed met hem mee naar het
'lijf vt
dy's en maakte een wandeling
over het strand met hem.
„Toen hij zich begon te ontkle
den en haar uitnodigde het
zelfde te doen werd ze zenuw
achtig en wilde vertrekken.
Maar Smith greep haar beet,
gooide haar op de grond en
verkrachtte haar", aldus
Lasch.
Het Amerikaanse televisiesta
tion CNN gaf tegen de afspra
ken in bij zijn uitvoerige live-
verslag van de openingszitting
van het proces twee keer per
ongeluk de naam van de aan
klaagster vrij. NBC onthulde
eerder dit jaar de naam van de
aanklaagster en volgens
woordvoerster Katherine
Mcquay doet het station dat nu
mogelijk weer. Het hangt af
QN1010 - Wanneer kapitein Barker op de brug komt, ziet hij op
i kabellengte afstand het Amerikaanse linieschip. Zijn hart
iat sneller kloppen. Zou er eindelijk hulp komen opdagen?
Maar meteen begrijpt hij de bedoelingen van de Japanners: hij
~"iet met zijn mannen op de brug gaan staan om de Amerikaan
i indruk te geven dat er niets aan de hand is. Kijk, het linie-
:hip laat een sein waaien en vraagt de clipper zich bekend te
iken. Onmiddellijk hijsen de Jappen het naamsein en op de
Kijk, daar staat kapitein Barker po de brug". Hij zwaait een paar
keer ten groet en Moetsji-Foetsji, die met een pistool in de hand
kapitein Barker dwingt die groet te beantwoorden, grinnikt, als
de Amerikaan rustig zijn koers vervolgt, zonder in te grijpen. Die
krijgslist is geluktl
Cicippio
voelt zich
„groots"
De gisteren vrij
gelaten Ameri
kaanse gijze
laar Joseph Ci
cippio en zijn
Libanese vrouw
Elham genieten
volop van el-
kaars gezel
schap. Cicippio
moet nog enke
le dagen in een
ziekenhuis in
het Duitse
Wiesbaden blij
ven voor onder
zoek. De 61-ja
rige Amerikaan
zei dat hij zich
„verschrikke
lijk, groots"
voelde na zijn
vrijlating uit ge
vangenschap in
Libanon. Sji'iti-
sche gijzelhou-
ders hielden
hem ruim vijf
jaar vast.
FOTO: AP
BRUSSEL De EG-rr
van buitenlandse zaken zijn
het gisteravond eens geworden
over een verklaring naar aan
leiding van het bloedbad in de
Oosttimorese hoofdstad Dili.
Maar er is nog geen sprake
van sancties tegen Indonesië. Sche leger het
De ministers uiten in de ver
klaring hun twijfel over de ge
loofwaardigheid van het eigen
door Jakarta gelaste onder
zoek naar het bloedbad op 12
november toen het Indonesi-
uur opende op
Ze verzoeken
de VN om een directe dialoog
tot stand te brengen tussen het
Oosttimorese verzet en de In
donesische regering. Verder
wordt de Europese
gevraagd om
king tussen de EG en Indone
sië tegen het licht te houden.
Waarnemers zien dit als een
indirect dreigement om de sa
menwerking tussen de EG en
Jakarta op te schorten.
