„Nicolaas was beschermheilige van vrijers"
rs
ei
Apologeten en
kroegtijgers
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
£eidóe 6oma/nt
£«klócSoinant
DINSDAG 3 DECEMBER 1991
Organiste samen
met predikant
achter dief aan
LEEUWARDEN De dienst in
de Lutherse Kerk in Leeuwar-
den is zondagmorgen voor enige
tijd onderbroken geweest om
een dief te achterhalen. De 21-
jarige organiste was aan het spe
len toen zij gekraak hoorde Ze
zag dat een man even verderop
haar portemonnee pakte. De
(man ging er vandoor waarna de
organiste gillend haar spel on-
derbrak en, in gezelschap van de
predikant en enkele kerkgan-
jgers, de achtervolging inzette.
]De dief kon echter op een fiets
ontsnappen. In de beurs zaten
•vijf sleutels.
Een roerend afscheid
mag niet te lang
duren, anders wordt
het voortdurend
minder smartelijk
Hervormde Kerk moet meer bezuinigen
LEIDSCHENDAM De Generale Financiële Raad van de
Nederlandse Hervormde Kerk roept het bestuur van de her
vormde synode op structurele bezuinigingen door te voeren in
1992. De GFR heeft haar begroting voor volgend jaar bijna
sluitend, maar vreest oplopende tekorten door wegvallende
overheidssubsidies. Uit het rapport van de GFR blijkt dat de
Kas voor het Algemeen Kerkewerk, waaruit al het boven
plaatselijk werk wordt gefinancieerd, een tekort heeft van een
halve ton voor 1992. Er is ƒ53.866 te weinig om de lasten van
de kerk a ƒ20.631.026 volledig te kunnen dekken. Voor 1991
was slechts een tekort van iets meer dan 7000 gulden geraamd.
Het tekort over 1992 valt mee, aldus de GFR. Dat komt met
name doordat de meevallende inkomsten uit bezit de kosten
stijgingen bijna dekken. De overheid heeft echter de subsidies
aan de kerk over 1992 al met meer dan een half miljoen ge
kort. De GFR vreest dat deze trend zich voortzet. Het zijn met
name de plaatselijke gemeenten die het slachtoffer zijn gewor
den van de loonkostenstijgingen. Om deze tegemoet te komen,
is het ledengeld met een dubbeltje per persoon verlaagd tot
ƒ5,65.
Zuidafrikaans eredoctoraat voor
Herman Ridderbos
KAMPEN De gereformeerde emeritus-hoogleraar Herman
Ridderbos is benoemd tot eredoctor aan de Universiteit van Stel-
lenbosch in Zuid-Afrika. Op 12 december zal de 82-jarige Rid
derbos de bul in ontvangst nemen. Ridderbos was van 1943 tot
1978 verbonden als hoogleraar nieuwtestamentische vakken aan
de gereformeerde Theologische Hogeschool in Kampen. Ridder
bos trad gedurende deze periode op als promotor van zeven
Zuidafrikaanse theologen. Op deze manier is een actieve 'Rid
derbos-school' ontstaan in Zuid-Afrika, die zich inzet voor het
doorbreken van de grenzen tussen zwart en blank.
De hoogleraar maakte in de jaren '60 en '70 deel uit van delega
ties namens de Gereformeerde Kerken aan de blanke Neder
duits Gereformeerde Kerken in Zuid-Afrika. Daarbij werd ge
tracht de kerk haar pro-apartheidsstandpunt te laten herzien.
Een breuk tussen beide kerken bracht hieraan een einde. Het
nu verleende eredoctoraat aan Ridderbos kan volgens de ThU in
Kampen worden gezien als een 'bewijs van veranderende ver
houdingen'.
CHRISTELIJKE EN HEIDENSE MOTIEVEN IN FEEST VERWEVEN
Pepernoten zijn van oorsprong geen lekkernijen voor de kinde
ren, maar zaadjes bedoeld als strooigoed voor de akker. De roe is
geen strafwerktuig maar een middel om de vruchtbaarheid te
'bevorderen. Zo zijn er meer elementen in het Sinterklaasfeest
de diepere betekenis ontgaat.
HAARLEM Er gaat
veel symboliek schuil
achter de man die dezer
dagen feestelijk is binnen
gehaald door middenstand
en burgemeester. Het Sin
terklaasfeest stoelt daarbij
op twee belangrijke wor
tels: het christendom in
^Klein-Azië en het Ger-
tmaanse heidendom in
West-Europa. De Haar
lemmer leraar Jan Rijster-
borgh maakte samen met
vrienden een aantal stu
dies naar Sinterklaas.
Het is zo goed als zeker dat
Sinterklaas echt heeft geliefd.
Volgens de overlevering is hij
geboren omstreeks 270 in Pa
tara, vlakbij Myra, in het zuid
westen van Turkije. Hij heeft
er zijn hele leven gewoond,
waarschijnlijk zonder ooit een
voet buiten de regio te hebben
gezet. Van zijn leven is verder
-weinig bekend. Eigenlijk we
ten we alleen dat hij bisschop
t is geweest in Myra en dat hij
ongeveer 70 jaar oud is gewor
den. Dat was op 6 december
342. We vieren dus eigenlijk
de sterfdag van Nicolaas en
niet zijn geboortedag.
Sint-Nicolaas moet een zacht
moedig man zijn geweest.
Vandaar dat er al gauw legen
den met zijn naam werden
verbonden. Eenmaal bisschop
I bleek hij altijd bereid een an-
der te helpen. Zijn uitgestoken
1 hand reikte zo ver, dat hij ook
in uiterst benarde situaties zijn
invloed kon laten gelden.
Toen drie schippers uit zijn
stad door noodweer werden
getroffen, riepen ze de hulp in
van hun bisschop en hij kwam
onmiddellijk om hen door de
hoge golven te loodsen. Zo
kreeg Nicolaas de bijnaam de
beschermer te zijn van schip
pers en zeelieden.
Van de legenden rond zijn
persoon is waarschijnlijk die
van de drie maagden wel het
beroemdste. In Patara, de ge
boorteplaats van Nicolaas,
woonde een arme koopman.
De zaken gingen slecht en hij
had geen geld om zijn drie
dochters een bruidsschat mee
te geven. De meisjes dreigden
daardoor hun kansen op de
huwelijksmarkt te vergooien.
Er was hulp nodig. Sint-Nico
laas begreep dat hij zijn hart
moest laten spreken, hij ging
daarom stiekem 's nachts naar
het huis van de koopman en
gooide drie goudzakken naar
binnen. Het tafereel herhaalde
zich enkele nachten achtereen.
Daarmee werd voorkomen,
dat de meisjes als prostituée
aan de tempel van Artemis
zouden worden uitgeleverd",
aldus Rijsterborgh. „Er zit dus
ook een stuk polemiek tegen
het heidendom in het ver
haal". Naar aanleiding van de
legende zie je Sint-Nicolaas
vaak afgebeeld met drie zakjes
goud in zijn hand. Hij draagt
soms goudkleurige bollen,
soms gewoon appeltjes.
Een van de Sinterklaasliedjes
herinnert aan deze gebeurte
nis. „Sinterklaas goedheilig
man,/Trek je beste tabberd
an./Rijd ermee van Amster
dam, van Amsterdam naar
Spanje,/Appeltjes van Orange-
/Appeltjes van de bomen-
/Sinterklaas zal komen".
De 'Appeltjes van Oranje' ver
wijzen naar de gouden bolle
tjes, die Nicolaas heeft ge
schonken aan de meisjes. Het
liedje begint met 'Sinterklaas
goedheiligman', vroeger zong
men 'goed heylik-man'. Heylik
is een oud woord voor huwe
lijk. Sint-Nicolaas is daarmee
Sinterklaas met drie appels op zijn grote boek, verwijzend naar
de legende met de drie maagden.
FOTO: JAN RIJSTERBORGH
getekend als huwelijksmake
laar, hij gaf de meisjes immers
de kans om te trouwen. Van
daar dat het liedje verder gaat
met: 'Trek je beste tabberd
aan', de kleren die passen bij
een huwelijksviering.
Om de tocht van Amsterdam
naar Spanje te begrijpen, moet
men iets meer weten van de
verschuivingen in de verering
van Sinterklaas. Toen Sint-Ni-
colaas al lang was overleden
trokken er pelgrims naar
Myra. Dat ging eeuwen zo
door, totdat vijandige legers
het land bedreigden. Toege-
de
lerijl mee en begroeven ze in
1087 in Bari. De stad ligt nu in
Italië, maar was toen nog deel
van Spanje. Vandaar de legen
de dat Nicolaas uit Spanje
komt. Via de zeelieden hebben
uiteindelijk alle Europeanen
Sinterklaas leren kennen.
Voor de Russen was hij de of
ficiële beschermheilige. Je
vindt geen Russisch gezin of er
is wel een icoon van Nicolaas
in huis. In West-Europa - met
name langs de kust - staan
veel Nicolaaskerken.
Wodan
vermengd met een heidense
cultus. De Germanen in onze
geloofden dat ze Wodan, de
god van de wilde jacht, die
langs de hemel reed op een
wit paard, mild moesten stem
men, anders ging je huis en
haard er aan. Vandaar dat ze
bij de schoorsteen offers neer
zetten om hem te paaien. Het
waren bescheiden offeranden,
want de arme boeren konden
niet veel missen: een enkele
wortel, wat schamel stro. De
offergaven werden gelegd bij
de offerplek bij de schoor
steen. Wodan beantwoordde
die liefde door de mensen za
den door de schoorsteenmantel
toe te werpen. De natuur zou
zijn vruchtbaarheid herkrij
gen. Rijsterborgh: „De schoor
steenmantel is dus niet een on
schuldige buis waardoor de
rook verdwijnt; het is het ka
naal, waardoor het zaad komt.
En het hele Sinterklaasfeest is
dus eigenlijk één vruchtbaar
heidsrite. Je vindt de vrucht
baarheidssymboliek in alle on
derdelen terug. Het is heel
duidelijk bij die legende van
de drie maagden. Zij konden
dank zij Nicolaas in het huwe
lijk treden. Nicolaas was dan
ook de beschermheilige van de
vrijers. Dat is de reden dat wij
elkaar lekkernijen geven met
het Sinterklaasfeest: vrijers,
die we mooi versieren, want
geliefden geven zichzelf op
hun best aan de ander. In dat
zelfde kader past de roe. Wij
hebben daar een strafwerktuig
van gemaakt. Het is in feite
een takkebos, waarmee jonge
ren in de overgang naar de
volwassenheid een tik krijgen.
Daarmee geven we aan dat ze
niet langer onschuldig leven,
maar voortaan geslachtsrijp
zijn. De roe is de takkenbos,
die in het voorjaar uitschieters
zal krijgen. Zo krijgen de jon
geren de levenskracht van de
takkebos in hun eigen li
chaam. Ze verlaten de kinder
wereld. Ze worden ingewijd in
de wereld van de volwassen
heid".
Licht
Vanuit de vruchtbaarheids-
het i
KEK keert zich
tegen
zieltjeswinnerij
VATICAANSTAD De se-
cretaris van de Konferentie
van Europese Kerken, Jean
Fischer, heeft ervoor gewaar
schuwd dat hervangelisatie
van Europa in zieltjeswinnerij
kan ontaarden. Dit is niet al
leen een groot probleem tussen
orthodoxen en rooms-katholie-
ken, maar ook onder de 126
lidkerken van de KEK.
Fischer zei dit gisteren op een
persconferentie in Rome, waar
hij als 'broederlijke gedele
geerde' de bisschoppensynode
over Europa bijwoont. Er
waait volgens hem een 'zwarte
wolk van proselytisme' (zielt
jeswinnerij) boven Europa.
Vaak wordt evangelisatie ver
ward met de wens meer leden
te hebben, hetgeen tot „dief
stal" van gelovigen uit andere
kerken leidt. De afwezigheid
van bijna de gehele orthodoxie
op de synode moet volgens Fi
scher niet als 'het einde van de
oecumenische dialoog' worden
gezien. Deze moet in een geest
van verzoening worden voort
gezet.
De Grieks-orthodoxe metropo
liet Spyridon Papagheorghiou
die eveneens als broederlijk
afgevaardigde aan de synode
deelneemt, zei dat de RK
Kerk bij de orthodoxen snel
de indruk moet wegnemen dat
zij de vroegere communisti
sche landen van Oost-Europa,
waar de orthodoxe kerken
sterk zijn vertegenwoordigd,
als missiegebied ziet. Anders is
de kans groot dat de betrek-
kingen tussen de RK Kerk en
de orthodoxe kerken even
slécht worden als vóór het
Tweede Vatiéaans Concilie.
Volgens Papagheorghiou, die
in doodse stilte door de 137
rooms-katholieke bisschoppen
.werd aangehoord, heeft het
Vaticaan de pogingen tot ver
zoening tussen beide kerken
ernstig in diskrediet gebracht.
De dialoog tussen beide ker
ken heeft „wonderbaarlijke en
historisch echt belangwekken
de vruchten" opgeleverd,
maar het lijkt voor niets te zijn
geweest, aldus de Griek.
SANCTUS THOMAS AQUINAS
(1896 - 1972)
AMSTERDAM De laatste
keer dat de katholieke Am
sterdamse studentenvereni
ging Thomas in het nieuws
kwam was in 1969 toen de stu
dentenpastores Huub Öoster-
huis, Jos Vrijburg en Ton van
der Stap besloten hadden te
gaan trouwen. Het celibaat
gold in die dagen als een aflo
pende zaak en de drie pastores
besloten alvast een voorschotje
op de toekomst te nemen.
Ze kregen veel steun, maar
niet van Thomas. Toen het be
stuur van de vereniging een
solidariteitsbetuiging wilde
uitgeven, lieten de leden het
massaal afweten, het interes
seerde ze hoegenaamd niet.
Dit voorval leverde het over
duidelijke bewijs dat de ooit zo
katholieke vereniging Thomas
van Aquino zich van zijn ver
leden had losgemaakt. Drie
jaar later, in 1972 viel het
doek voorgoed voor deze vere
niging waarvan vele promi
nente katholieken in hun stu
dententijd lid zijn geweest.
De geschiedenis van Thomas is
nu onderwerp van een nostal-
gieke tentoonstelling in het
Amsterdamse universiteitsmu
seum de Agnietenkapel waar
aan de hand van almanakken,
krantenknipsels en wat dies
meer zij een beeld wordt gege
ven van de „Tomaten".
De naam van de vereniging
herinnert aan de grote middel
eeuwse scholastieke weten
schapsman Thomas van Aqui
no. In aangepaste vorm werd
zijn leer aan het einde van de
vorige eeuw als een goed aan
knopingspunt beschouwd om
de katholieken weer aanslui
ting te laten vinden bij het we
tenschappelijk leven.
De vereniging had bij haar
stichting in 1896 een uitermate
serieus en apologetisch karak
ter, voor de gezelligheid moest
men er niet zijn, daar was het
corps voor.
Om het geloofsleven van haar
leden op peil te houden orga
niseerde Thomas een jaarlijkse
retraite in Warmond. Een aan
sporing uit 1909 daartoe luidde
aldus: „Velen uwer bereikten
reeds jaren achtereen circulai
res, u aansporend van deze
nuttige instelling gebruik te
maken. Toch - niemand zal
het ontkennen - is het retraite-
bezoek nog altijd niet voldoen
de tp noemen". Wat bleek?
Van de vierhonderd studenten
hadden er in het voorgaande
jaar maar veertig aan de re
traite deelgenomen. Aan de
geloofsijver van zijn leden kon
dus nog wel wat verbeterd
worden.
Met de groeiende verzuiling
lag het niet meer dan voor de
hand dat de studenten ook ge
zelligheid in eigen kring zou
den zoeken. De kroegjool die
men kende van het corps,
werd ook norm in eigen kring.
Zo werd Thomas op de eerste
plaats een gezelligheidsvereni
ging waarin het bezinnings- en
apologetische element naar de
achtergrond verschoof.
Dat was niet naar ieders zin en
vooral in de jaren dertig laai
den de twistgesprekken daar
over in de vereniging hoog op.
Naast aandacht voor religieuze
onderwerpen, nam nu ook de
belangstelling voor maatschap
pelijke en politieke onderwer
pen toe. Veel katholieke jon
geren vonden het establish
ment van hun eigen zuil maar
niks, in feite verburgerlijkt.
„Tot nu toe was 't rooms, nu
wordt het beter", luidde een
kreet uit het begin van de ja
ren dertig. Geen wonder dan
ook dat het Verdinaso, het
verbond van Diets-Nationale
Solidaristen nogal wat aan
hang verwierf en Thomas
zelfs een tijd naar zijn hand
symboliek is de stap naar het
Sinterklaasfeest als symbool
van het licht niet zo groot
meer. De Germanen merkten
dat de dagen in het najaar
steeds korter werden en dat de
natuur steeds meer in de greep
kwam van de dood. Rijster-
borg: „Als je dan in de donke
re dagen voor Kerst niet een
paar heiligen hebt, red je het
niet. Juist in dit jaargetijde
heb je ze nodig. Gelukkig heb
ben we er drie gekregen. Op
29 september heb je Michaël,
de heilige die de draak doodt.
Hij rijdt op een wit paard.
Ruim een maand later komt
Sint Maarten, op 11 november.
Hij rijdt ook op een paard. Hij
geeft de arme stakker de helft
van zijn mantel. De kinderen
op school hollen een knol uit
en heel voorzichtig maken ze
daarin een lichtje. Dat vind ik
een heel ontroerend gezicht,
dat ze dan proberen dat licht
brandende te houden en zo bij
de mensen aan bellen om te
kenen van het licht af te ge
ven. Dan op 5 december komt
de laatste heilige, Sinterklaas.
Alweer zo'n heilige op een
paard. Hij is de laatste voorlo
per van het licht. Hij is zelf
het licht niet. Dat is Christus.
Via die drie heiligen groeien
we als het ware toe naar
Kerst".
„Tegenwoordig zie je twee
ontwikkelingen naast elkaar.
Aan de ene kant is er een ge
weldige commercialisering
van het feest. Aan de andere
kant is er steeds meer interes
se gekomen voor de mythen.
Het feest is trouwens in nage
noeg alle eeuwen commercieel
geweest. Het Sinterklaasfeest
in de zeventiende eeuw was
een marktfeest. Op de mark
ten werden de santen ver
kocht en het was met name de
bakker die profijt had van het
feest. Pas later ontstond het
bredere verlanglijstje. Maar
dat is niet alleen negatief. Als
ik jou gewoon iets geef, vind je
dat gênant en weiger je het ca
deau aan te nemen. Bijna nie
mand kan echt zonder enig ei
genbelang geven. Maar als ik
rode mantel om doe, mag
wist te zetten. Dat wilde staan
voor vuur, hartstocht, „rück-
sichlosigkeit", eenzijdigheid en
felheid. In 1933 werd een
voorstel van een lid aangeno
men om Hitler met zijn benoe
ming tot rijkskanselier te feli
citeren. De meesten hadden
voorgestemd omdat ze dachten
met een grap te doen te heb
ben. Evenwel, het was geen
grap en alleen door ingrijpen
van de praeses werd het
gelukstelegram niet verzon
den.
Niettemin bloeide de vereni
ging in die jaren als nooit te
voren, maar aan die bloei za
ten schaduwkanten. Op een
lustrumviering in 1937 wees
de advocaat Kortenhorst - die
het na de oorlog tot Tweede-
Kamervoorzitter zou brengen
- op het nadeel van het isole
ment waarin katholieke orga
nisaties verkeerden. In het
maatschappelijk leven kwa
men de katholieken immers
helemaal niet aan hun trekken
en wel omdat niemand hen
kende. „Gaarne zal ik de lu
strumviering benutten om
deze levensvraag van het ka
tholicisme voor ons land met u
in de sfeer van vriendschap te
bespreken". Maar lang niet ie
dereen was blij met de rede
van Kortenhorst.
Tijdens de oorlog wist de vere
niging onder de bezielende lei
ding van moderator pater J.
van Heugten zijn bestaan te
rekken door als missieclub te
opereren. Daarmee werd het
verbod van de Duitsers op de
studentenverenigingen om
zeild. Aan het pleidooi van de
AS VA om na het vertrek van
de Duitsers korte metten te
maken met de versnippering
in het studentenleven had
men geen behoefte. „De bron
nen zijn opnieuw ontspron
gen" zo heette het toen de ver
eniging in 1945 opnieuw werd
opgericht. Opnieuw bloeide de
vereniging op, maar uiterlijk
was zij niet erg meer te onder
scheiden van andere studen
tenverenigingen waarin ont
groeningspraktijken en kroeg
jool hoogtij vierden. Toch, om
zich ook van zijn principiële
kant te laten zien, provoceerde
Thomas op 27 februari 1947
een incident in het Tuschins-
ki-theater. Daar trad al enige
tijd de Duitse nachtclubzange
res Betty Groner op die, aldus
Het Parool, „op zeker ogenblik
uit haar japon stapt en haar
dans voortzet met een mini
mum aantal textielpunten aan
den lijve". Omdat de zangeres
lucht had gekregen van de ac
tie had zij die avond haar ja
pon wijselijk aan gelaten, maar
de Tomaten lieten zich daar
door niet van de wijs brengen.
Een legertje studenten beko
gelde haar met bierviltjes, si
naasappelen en aardappelen.
Iedereen sprak vervolgens
schande van het incident, ook
de 2
i ka-
Twee
COMMENTAAR inm.
HOORl
Westen op alles voorbereid bele m(
paar i
heeft g
De weerzin tegen het 'Centrum' in Moskou is in de Sovjetu- ^o^ch!
nie kennelijk zo groot, dat men precies het tegenovergestelde betreft
doet van wat het Centrum aanprijst. De aanmaning van Sov- ner var
jet-president Gorbatsjov aan de Oekraïners om toch vooral te aanwijï
denken aan de unie, en niet aan hun eigen land, was vob avond
doende om hen massaal voor de onafhankelijkheid te doen ™°°kto
stemmen. Voeg daarbij de voortijdige verklaring van de jarjge j
Amerikaanse president Bush dat hij een onafhankelijk Oe- bet R1
kraïne zou erkennen zij het niet onmiddellijk en onder op ven
bepaalde voorwaarden en het scenario was gezet voor een is inmi
massaal 'ja' voor de oprichting van een eigen staat.
zes da|
Het percentage dat voor de onafhankelijkheid koos is zo
groot, dat men moet besluiten dat zelfs de grote Russische
minderheid in de Oekraïne met op kop de volledig gerus
sificeerde hoofdstad Kiev liever in een onafhankelijk Oe
kraïne wil wonen dan in een Sovjetunie onder leiding van
Gorbatsjov. Ook de Krim, waar de oorspronkelijk Tataarse
bevolking vervangen werd door Russische kolonisten, sprak
zich uit voor afscheiding van de Sovjetunie.
tuurb<
lijk w
De bereidheid van het Westen om de Oekraïne internatio
nale erkenning te geven is veel groter dan destijds voor de
Baltische landen of voor de Zuidslavische republieken, die
eveneens via algemene verkiezingen en een referendum tot I door
de onafhankelijkheidsverklaring kwamen. Kleintjes zoals de M CLAI
Esten of de Slovenen kan men nog over het hoofd zien. Zij
leggen toch geen gewicht in de schaal. De stem van miljoe^DEN
nen mensen kan men echter niet negeren. ting I
noodl
MET de erkenning van de Oekraïne zal het echter niet zo'n Nedei
vaart lopen. De VS laten hun erkenning afhangen van de
eerbiediging van de rechten van de mens en van de minder- ^.n§s
heden, van de naleving van de met de Sovjetunie gesloten Wass<
wapenakkoorden en van de afbetaling van het Oekraïnse Wade
deel van de schulden van de Sovjetunie. De EG neemt de- duine
zelfde houding aan. W(
bedre
-pv terwi
JLJE voortijdige verklaring van het Westen in verband met bouw
de onafhankelijkheid van de Oekraïne lijkt eerder een voor- recre
zorgsmaatregel om voorbereid te zijn op alle eventualiteiten.
In Washington heeft men niet veel vertrouwen meer in de Volgei
politieke overlevingskansen van Sovjet-president Gorbatsjov. en Zc
Zelfs als zijn nieuwe Unie van Soevereine Staten met of Duinb
zonder de Oekraïne er toch zou komen, zou Gorbatsjov Den
niet meer zijn dan een boegbeeld van de Sovjetunie in de
wereld. Nu zijn unie-project lijkt stuk te lopen op de Oek
raïnse volkswil, zal de machtsverschuiving van het centrum
naar de republieken zich nog nog sneller doorzetten. gevolj
midde
De politieke chaos vergroot nog de economische chaos
waarin de Sovjetunie zich bevindt. De Sovjet-staatsbank is, ten.
blijkens een verklaring van afgelopen vrijdag, niet meer.in scheri
staat de staatsambtenaren te betalen. De Russische Federatie wordt
van Boris Jeltsin zou inspringen om het schatkisttekort aan zei
te vullen. President Gorbatsjov is niet alleen een president Yq0j.5
zonder land, maar ook een president zonder geld. Wanneer toene
de staat zijn financiële verplichtingen niet meer kan nako- probl
men zijn de onderdanen vanzelfsprekend minder geneigd de men
staat trouw te blijven. Na het politieke, sociale en morele sneld
failliet is het financiële failliet de laatste stoot die de Sovjet-
staat uiteen doet vallen. yan
bied
In Washington verwacht men dat president Gorbatsjov het bi;
niet lang meer zal kunnen volhouden. Washington moet in 0nêe
dat geval onmiddellijk andere gesprekspartners hebben. In
Moskou, de hoofdstad van de Russische Federatie, heeft het -*«-
die al. Naar de Oekraïne wordt onmiddellijk een Ameri-
kaanse gezant gestuurd. Washington wil op alles voorbreid
zijn. Begrijpelijk, nu ook Boris Jeltsin heeft verklaard de Oe- Leeu
kraïne te zullen erkennen. voor
genoi
raai
Van
kamt
Voor
leidii
AMSTERDAMS STUDENTEN CORPS
in de katholieke pers.
Een heel andere wind ging er
bij Thomas in de jaren zestig
Steeds vaker kwam de
vraag
tholieke vereniging aan bod.
De aandacht voor het katho
lieke idee waarvoor Van
Heugten op redelijke wijze had
gestreden verflauwde steeds
meer, ook al nam het aantal
leden meer dan toe en kon
men aan de Herengracht zelfs
een nieuwe sociëteit kopen.
Op het eind van de jaren zes
tig liep het aantal leden, hoe
wel toen iedereen lid kon wor
den plotseling drastisch terug.
De katholieke vereniging had
zijn tijd gehad.
Vraag aan Paul van den Big-
gelaar, lid van Thomas en van
1978 tot 1987 directeur van de
Radboudstichting wat dat lid
maatschap voor hem in de ja
ren vijftig betekende. „Je
moet dat vooral niet overdrij
ven. Ik had een afschuw van
die ontgroeningsverschijnselen
die naar mijn mening het
slechtste in een mens boven
halen. Maar je werd in zo'n
vereniging soms op een idee
gebracht en je had daar een
inspirerend figuur als Van
Heugten. Maar dat was het
dan toch wel zo'n beetje".
De tentoonstelling Thomas is
tot 21 januari te bezichtigen in
het universiteitsmuseum De
Agnietenkapel, Oudezijds
Voorburgwal 231 Amsterdam.
/an Sijthoff Pers bv)
071 - 122 244.
071 - 134 941
Postbus 112300 A
- 31390 9333t 9'
-3906 717.
Postadres: Postbus 9. 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur J. Timmers
Chef-redacteur: G - J. Onvlee
Secretariaat directie/hoofdredai
Stadsredactie Leiden (tel. 071 -
drs J. van Zeijl.
Omgeving Leiden (tel. 071 -
drs. R Koldenhof, M. Kroft, T. F
Sport Leiden e.o. (tel 071 -144 049)
Binnen- en buitenland, financiën en t
in Rijn (chef), W. Bunschoten, dr
in (tel 070-3190 826):
ngeveld, drs. H.-F. Ruiji.
(tel. 070 - 3190 834): G Ansems (coördinator).
B (tel. 070-3190 808): L.
14 046 Of 071 - 144 047): F
4 048): K van Herpen (chef), f
Kleijn (chef), M Roso,
E. Huisi
Sport algem
i (tel 070-3190 815)
Haersma Buma, A. van Holstein,
Voorbij, R. de Roo, drs. K. Veraart
man (chef), P. Alleblas, D. Dijkhuizi
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835) L Kooistra. drs
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Eve
Opmaak (tel: 070 - 3190 831): Ch. Bels (chef), A de Bi
J Hofmeester, C. de Kier, H. Nieuwmans, H Schneide
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik
I Diekstra, L Henny,
n -correspondenten in zijn verspreidin
J -st -
s Unie zijn d
it (chef). I
lings.
i de Stichting Pei
dactionee! samenwerkingsverband van negen regionale F
België. De algemene verslaggevers v
Ven en P. Vogels. De parlementaire r
leveld, D. Hofland, P Koopman, D. van Rietschoten en K. van Wees
het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus:
de volgende correspondenten in het buitenland: S. Akkerman (Praag),
drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs H Botje (Tunis), A Courant (Athene).
R Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs A Heermg (Rome),
B van Huët (Parijs), M de Koninck (Washington), H. Kuitert (Nieuw Delhi),
F. Lindenkamp (Sao Paulo), R. Simons (Londen), drs R Vunderink (Moskou).
W. Werkman (Jeruzalem), E. Winkels (Barcelona), G van Wijland (Belgrado).
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal- er
Dublicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster: drs
VI. de Cocq
ZC
DEN
Telefoon: 071 - 313 677 op ma. t/m vr van 08 30 tot 17 0
Telefoon?!)"*! -122 248 op ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 0
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling
I betaling per
ir kwartaal
Het abonnementsgeld dient v
Informatie en tarieven
Telef;
Voor
Bankiers
ABN/AMRO BANK K
POSTBANK 663 050
25.70
76.60
294.30
S 071 - 134 941
veili
Euri
zoel
