Ook YS niet klaar voor
'Madrid' in Washington
KAPITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
Servië zet Derde Joegoslavië op de kaart
li
Tweede Kamer voor erkenning Oekraïne
n 4 Ccktóc0omant
BUITENLAND
MAANDAG 2 DECEMBER 1991
Dodelijke
likeur
?n dat
villen
heer-
t kan
echt
*#57
veel
rding
gaan,
ol op
Stelt
hebr
■'tfljW DELHI In India zijn
zaterdag opnieuw 14 mensen
cverleden na het drinken van
een goedkope likeur die zeer
.giftig bleek. Een dag eerder
bezweken al 6 anderen na het
crinken van de likeur, die een
boog alcoholpercentage heeft
,tn in drogisterijen normaal
over de toonbank wordt ver
vlocht. Verleden maand deed
2ich een soortgelijk incident
net de sterke drank 'ghoda'
voor, waarbij ruim 175 mensen
■let leven lieten. Aan de drank
vorden medicinale kwalitei
ten toegedacht, een reden dat
die overal vrij te koop is.
Arrestatie na
ontdekking bom
in Indiase Jumbo
NEW DELHI De Indiase
politie vermoedt dat militante
sikhs verantwoordelijk zijn
voor het plaatsen van een bom
aan boord van een Indiaas
vliegtuig. Zij heeft een ver
dachte gearresteerd die ban
den heeft met militante sikhs
in Punjab, zo verklaarde een
hoge politiefunctionaris van
daag. De verdachte werkte op
het vliegveld van New Delhi
en had toegang tot de Boeing
747 waarin de bom kort voor
het toestel zou vertrekken
werd ontdekt.
Bij betogingen van extreem-rechtse
groepen in Stockholm is het in de nacht
van zaterdag op zondag tot ernstige rel
len gekomen. Neo-nazi's marcheerden
onder het roepen van ,,sieg heil'' door
Stockholm. Ze betoogden tegen het
doodschieten van een 23-jarige skinhe
ad in Malmö, die zaterdagochtend werd
neergeschoten door een politieman die
werd bedreigd door een vijandige me
nigte. De politie in Stockholm arresteer
de 105 demonstranten die bij de rellen
met rookbommen en straatstenen had
den gegooid. Verscheidene personen
moesten met verwondingen in een zie
kenhuis worden behandeld.
FOTO:AP
Yisumproblemen
voor Palesti jnen
AMMAN De Palestijnse onderhandelaars
op de vredesconferentie stellen hun vertrek
naar Washinton uit. De VS hebben gewei
gerd visa te geven aan al de Palestijnse ad
viseurs. De delegatie wil alleen compleet
naar Washington vertrekken Onder dege
nen die geen visum hebben gekregen zijn
Nabil Shaath, een naaste medewerker van
PLO-leider Yasir Arafat, en Ahmed Abdul,
woordvoerder van de PLO in Tunis. Beiden
waren een maand geleden wel in Madrid
voor de opening van de historische vredes
conferentie. De Jordaanse onderhandelaars,
qlie samen met de Palestijnen één delegatie
vormen, zouden vandaag wel zoals gepland
vertrekken.
Irak verstopt
bommachines
in suikerfabriek
MOSUL Deskundigen van de Vere
nigde Naties op het gebied van chemi
sche en biologische wapens hebben in
een suikerfabriek in Mosul bij een ver
rassingsinspectie ongeveer honderd ma
chines ontdekt waarvan „een groot
deel" diende voor het maken van bom
men. De VN wisten dat machines uit de
grootste fabriek voor het maken van
chemische wapens in Muthana vóór de
Golfoorlog naar de fabriek in Mosul ge
bracht waren. Bij eerdere inspecties had
men Irak aangespoord alles naar Mut
hana terug te brengen, zodat het onder
toezicht van de VN vernietigd kon wor
den.
igrijk
WASHINGTON Het
cispuut over de beginda-
um van de tweede fase
van de vredesconferentie
voor het Midden-Oosten,
Dont eens temeer aan
'loezeer de Verenigde Sta
ten als 'bemiddelaar' in
let kamp van de Arabi-
sche landen terecht zijn
gekomen. Het is een
chijnbaar partijdige en
zeker ongemakkelijke po-
stie.
Iet besluit van de Israëlische
Egering om niet al komende
voensdag, maar pas een week
liter met een volledige onder-
lafidelingsdelegatie voor die
Kveede fase van de 'Madrid-
«onferentie' naar Washington
e komen, heeft opnieuw voor
froto ergernis gezorgd in de
Amerikaanse hoofdstad jegens
ie'regering Shamir. Die erger-
lis- steekt schril af tegen de
\merikaanse tevredenheid
over de constructieve houding
van de overige vier partijen:
Palestijnen, Jordanië, Syrië en
Libanon
„Het lijkt nu inderdaad op vijf
tegen een, in plaats van vier
tegen een en de VS als mode
rator er tussenin", aldus een
medewerker van minister van
buitenlandse zaken Baker. Die
schijnbaar partijdige positie is
voor Amerika uiterst onge
makkelijk. Waarnemers in
Washington menen dat Ame-
rika's effectiviteit als bemidde
laar er door beschadigd zal
blijken zodra wel substantiële
compromissen tussen Israël en
zijn buren moeten worden ge
vonden.
Overigens is de jongste erger
nis die de regering Shamir
over de datum-kwestie in
Washington heeft veroorzaakt,
slechts een incident in een
reeks van botsingen waarvoor
ook de Amerikaanse regering
verantwoordelijkheid draagt.
In feite is de door Amerika ge
dicteerde dag van 4 december
als start van de tweede fase
haastig gekozen, en op een di
plomatiek zo ongelukkige ma-
Afreageren
Heel wat sympathisanten van
Israël in de VS menen dat mi
nister Baker onnodig een hard
punt heeft gemaakt van een
concrete startdatum op zo kor
te termijn en dat de minister
blijkbaar zijn eerdere wrevel
over het Israëlische onderhan-
delingsbeleid heeft willen af
reageren.
Aanwijzing daarvoor vormt de
povere technische en huishou
delijke voorbereiding van wat
de 'bilaterale onderhandelin
gen' in Washington zouden
moeten worden. Gisteren was
nog altijd niet bekend in wat
voor gebouw(en) de besprekin
gen in of in de buurt van de
Amerikaanse hoofdstad plaats
zullen vinden. Evenmin was
duidelijk in hoeverre 'bilate
raal' ook fysieke scheiding van
delegaties betekent en of si
multaan dan wel op uiteenlo
pende data op de diverse fron
ten wordt gepraat.
Die sfeer van improvisatie
geeft de meeste politieke ana-
lysten in Washington weinie
dat de tweede fase
van wat vorige maand begon
in Madrid, tot iets positiefs zal
leiden. Zulks mede omdat de
Amerikaanse regering zelf
slechts onvoldragen ideeën
heeft over hoe het principe
'land in ruil voor vrede' in de
weerspannige praktijk uitge
werkt moet worden.
Veel waarnemers in de VS
vrezen dat voor zo'n uitwer
king 'meer dan genoeg tijd' zal
zijn, omdat Israël vooralsnog
in Washington alleen zou wil
len praten over verhuizing
van het praten naar Israël en
haar buurlanden zelf, waar
door impliciet sprake zou zijn
van erkenning en aanvaarding
door de Arabische landen van
Israëls bestaan.
Voorts is de verdenking in
Washington dat Israël vooral
uit is op uitstel van inhoudelij
ke vredesbesprekingen, ten
einde Amerika te forceren de
uitgestelde kredietgarantie
van 10 miljard dollar voor de
huisvesting van immigranten
in Israël alsnog toe te kennen.
President Bush en het Congres
zijn overeengekomen een be
sluit terzake half januari aan
staande te nemen.
Twintig jaar cel
'j voor Vietnamees
lit! Amnesty
La
bete-
angs
atio-
frika
10 CHI MINH-STAD Een
/ietnamese dissident, die lid is
'an Amnesty International, is
ot een gevangenisstraf van 20
i aar veroordeeld wegens acti
viteiten die het staatscommu-
ïisme ondermijnen. Een
lechtbank in Ho Chi Minh-
Stad veroordeelde de dissi
dent, Nguyen Dan Que, omdat
lij „de leidende rol van de-
Communistische Partij in de
kevrijdingsstrijd" had be-
1 sneurd. Een andere beklaag-
ce, Nguyen Van Thuan, kreeg
10 jaar gevangenisstraf. Que
ziu in de jaren 1988 en 1989
duizenden met de hand ge-
schreven pamfletten hebben
verspreid om leden te werven
voor Amnesty.
Fusie Pirelli
en Continental
van de baan
MILAAN/HANNOVER
Liefde is het nooit geweest,
naar zelfs een verstandshuwe-
ljk tussen de Italiaanse Pirel-
1-groep en het Duitse banden-
concern Continental is nu van
ce baan. De onderhandelingen
ever een fusie of een langduri-
j ge samenwerking zijn afgelo-
i {en weekeinde definitief ge-
saakt. „In de huidige omsfan-
eigheden was een fusie van de
landenactiviteiten noch een
Irede samenwerking op lange
ërmijn in het belang van onze
Jandeelhouders, onze klanten
et onze werknemers", zo heeft
ïirelli verklaard. De banden-
civisie van Pirelli (Pirelli Tyre
Holding) is statutair in Am-
serdam gevestigd en geno-
fcerd aan de Amsterdamse ef
fectenbeurs. Pirelli houdt een
fkse financiële kater over aan
ce vrijage en gaat het bedrijf
lerstructureren.
Kettingbotsing
Op een drukke snelweg in Californië heeft een stofstorm geleid tot kettingbotsingen waarbij 93
personenvoertuigen en 11 vrachtwagens waren betrokken. Bij het verkeersongeluk, een van de
ergste in de Amerikaanse historie, hebben ten minste 17 mensen het leven gelaten. Het aantal
gewonden loopt in de 150.
FOTO: AP
Q41009 - De Japanners aan boord van de „Zephir" hebben de
kcers van de jonk nauwkeurig gevolgd. Ze wachten geduldig hun
ktnsen af; in dit druk bevaren water lijkt het Moetsji-Foetsji niet
wtnselijk het schip aan te vallen, maar ze moeten de jonk in de
geten blijven houden. Wanneer een Amerikaans linieschip aan
stiurboord oploopt, worden de Jappen een beetje nerveus, maar
Mïetsji-Foetsji stelt zijn mannen gerust. Op de mogelijkheid
heeft hij gerekend. Hij laat de gevangenen aan dek komen en
BELGRADO Vonden
de Serviërs tot voor kort
in de term 'Heim ins
Reich' nog voldoende
rechtvaardiging voor de
strijd in Kroatië, sinds de
val van Vukovar is dat al
leen niet meer afdoende.
Het ingezette offensief te
gen de hoofdzakelijk door
Kroaten bewoonde plaat
sen Osijek en Vinkovci
behoeft een nadere theo
retische onderbouwing.
Servië heeft nieuwe steden
nodig om de Serviërs die nu
nog in Zagreb, Rijeka en ande
re Kroatische steden leven, te
kunnen herhuisvesten. „Het
zou immers ongepast zijn deze
stadsbewoners in dorpjes in
het huidige Servië onder te
brengen", verklaart professor
dr. Jovan Ilic de gedachte ach
ter de Servische 'Drang nach
Westen'.
Dr. Ilic is geograaf aan de uni
versiteit van Belgrado. Hij zet
te onlangs het grote Servië, zo
als dat er volgens hem moet
uitzien, op de kaart. Zijn essay
verscheen onder de titel 'De
etnische grenzen van Servië
en het Derde Joegoslavië' in
het officiële voorlichtingsblad
van het Servische ministerie
van informatie. Dit duidt erop
dat het niet zomaar om een
privémening gaat, maar dat hij
het officiële Servische stand
punt vertolkt.
Het Derde Joegoslavië waar
hij over praat zal de rechtma
tige erfgenaam worden van
het Tweede Joegoslavië, zoals
dat door Tito werd gesticht.
Behalve Servië met zijn twee
provincies Kosovo en de Voj-
vodina, kunnen Macedonië en
Bosnië/Herzegowina er deel
van uit maken. De Albanezen
in Kosovo, de moslims in Bos
nië en de Macedoniërs hebben
al laten weten niet veel te voe
len voor een dergelijke romp-
staat, waarbinnen Servië on
vermijdelijk de eerste viool zal
spelen.
Kroatië en Slovenië worden
door Ilic bij voorbaat uitgeslo
ten, zij het dat de Kroaten wel
een aanzienlijk deel van hun
huidige grondgebied zullen
moeten achterlaten. Alle Ser
viërs in een staat, maar dan
wel met voldoende 'Lebens-
Niet dat Ilic of welke andere
Serviër dan ook deze term uit
de nazi-tijd ooit zullen gebrui
ken. Integendeel, de hele strijd
is juist begonnen om na vijftig
jaar definitief af te rekenen
met de erfenis van het nazis
me in Joegoslavië. De 600.000
Serviërs die in Kroatië wonen,
zien overal om zich heen het
neo-nazisme de kop op steken
en voelen er mede om deze re
den niets voor in een onafhan
kelijk Kroatië
In hun ogen is het regime van
president Franjo Tudjman niet
anders dan een reïncarnatie
van het gezag van fascistenlei
der Ante Pavlic, die in de
Tweede Wereldoorlog honder
duizenden Serviërs, joden en
zigeuners de dood injoeg. Ter
illustratie: op een van de be
roemdste foto's ooit van hem
genomen toont Pavlic trots
een rieten mand op zijn bu
reau. Elke Kroaat die daar een
paar Servische ogen in depo
neerde kon rekenen op een
schouderklopje en een premie.
Nu is een dergelijke mand op
het bureau van Tudjman niet
gesignaleerd, maar feit is wel
dat de president weinig heeft
gedaan om de angst van de
Servische minderheid na zijn
presidentsbenoeming weg te
nemen. In plaats van hen te
verzekeren dat een herhaling
van de geschiedenis uitgeslo
ten was, verheerlijkte zijn re
gime het bestaan van het zelf
standige Kroatië tijdens de
oorlog. Ook voerde Tudjman
het oude rood-witte schaak
bord in als officieel wapen van
Kroatië, vergetend dat dit
voor de Serviërs dezelfde bete
kenis heeft als het hakenkruis
in het Westen.
De reactie bleef niet uit: opge
stookt vanuit Belgrado, spra
ken de Serviërs in de Kroati
sche landstreken Lika, Baran-
ja, Krajina, Slavonië en Srem
van volkerenmoord. Zij gre
pen naar de wapens. Met steun
van het federale leger werden
de genoemde streken bevrijd
van het 'Kroatische fascisme'.
Alle Serviërs in een staat, was
het devies.
Dat daarvoor de interne gren
zen moeten veranderen, vin
den de Serviërs geen pro
bleem: de ooit heilig verklaar
de grenzen tussen de republie
ken onderling werden ineens
slechts van adminstratieve
aard en door communisme aan
de bevolking opgedrongen.
Toverwoord is dat de grenzen
moeten samenvallen met de
etnische schakeringen waar
'Joegoslavië zo rijk aan is.
Kroatië mag zelfstandig wor
den, maar die gebieden waar
de Serviërs in de meerderheid
zijn, plus een aantal andere
streken moeten bij het moe
derland getrokken om de be
volking aldus te beschermen
tegen genocide van Kroatische
zijde.
Beginnend in het Westen van
Kroatië, komt geograaf Ilic
volgens dit principe tot een
zuiver Servische enclave, die
grofweg van de omgeving
rond de kustplaatsen Sibenik
en Zadar via het inmiddels be
kende Knin in een halve boog
langs de Bosnische grens tot
aan de rivier de Sava loopt.
Zadar en Sibenik mogen net
Kroatisch blijven, maar de ge
huchten eromheen zullen Ser
visch zijn.
Dat in de aldus gecreëerde
Servische enclave ook stadjes
als Slunj liggen, waar de Kroa-
Verontruste Vance wijst op obstakels
BELGRADO De speciale VN-gezant voor Joegoslavië, de
Amerikaan Cyrus Vance, is gisteren in Éelgrado gearriveerd
voor besprekingen over de inzet van VN-vredestroepen in
Joegoslavië. Vance probeerde al te optimistische geluiden af
te zwakken en wees erop dat er nog veel obstakels uit de
weg zijn te ruimen voor VN-troepen in Kroatië kunnen
worden gestationeerd Zaterdag zei de Servische minister
van buitenlandse zaken Vladislav Jovanovic dat de VN-
troepen er medio december kunnen zijn. Maar de VN-gezant
noemde de naleving van het bestand „onbevredigend".
Nieuwe gevechten bedreigen het jongste bestand en een echt
staakt-het-vuren is voorwaarde voor de komst van een in
ternationale vredesmacht.
VVD-fractieleider Bolkestein vindt het „niet verstandig" als
de EG op dit moment zou besluiten tot erkenning van Kroa
tië als onafhankelijke staat. Deze waarschuwing uitte hij af
gelopen weekeinde in NCRV's Hier en Nu. Volgens Bolke
stein maakt de onafhankelijkheid van Kroatië nog geen
eind aan de burgeroorlog in Joegoslavië.
ten in de meerderheid zijn, is
niet van belang: „Wij zijn een
democratisch volk, de rechten
van de Kroaten zullen worden
gerespecteerd". Hoe dat te rij
men valt met de constante
mortieraanvallen op bij voor
beeld een Kroatisch dorp als
Kospic legt hij niet uit.
Dubrovnik
Ook voor het momenteel door
het leger belegerde Dubrovnik
hebben de Serviërs een geheel
eigen oplossing bedacht Er
woont geen enkele Serviër,
maar als onderdeel van Kroa
tië heeft de stad in hun ogen
afgedaan. Gelukkig komt ook
hier de geschiedenis te hulp:
Tot 1808 vormde de stad het
middelpunt van een eigen
zelfstandige republiek, zo her
innert Ilic zich. Dat de bevol
king voornamelijk uit fel na
tionalistische Kroaten bestaat,
weerhoudt hem er niet van te
pleiten voor eerherstel van
deze republiek. Het historische
onrecht dat de inwoners is
aangedaan door hen bij Kroa
tië te voegen, kan nu mooi on
gedaan worden gemaakt is de
redenering.
Oost-Kroatië zal volgens Ilic
als vanzelfsprekend aan Ser
vië toevallen. Mocht het tot de
door hem gesuggereerde
volksverhuizingen komen, dan
vervalt hier het principe van
de etnische grenzen. De Ser
viërs kunnen dan niet vol
staan met alleen de Servische
gebieden want waar moeten
dan alle vluchtelingen uit Za
greb. de kuststreek Midden-
Kroatië en zelfs 'de diaspora'
Hoe serieus de plannen zijn
om daadwerkelijk tot het door
Ilic afgepaalde Servië te ko-
blijkt i
vluchtelingen in de door het
leger veroverde gebieden.
Met deze strategie lopen de
Serviërs vooruit op het onver
mijdelijke referendum waarin
uiteindelijk de toekomst van
de gebieden zal worden be
paald. De bevolking zal zich
dan van streek tot streek, van
dorp tot dorp kunnen uitspre
ken over de vraag of zij deel
wil uitmaken van het Derde
Joegoslavië. Om te voorkomen
dat de bepaalde streken die
Ilic op zijn verlanglijstje heeft
staan, toch voor het 'fascistisch
Kroatië' kiezen moet de demo
grafische opbouw drastisch
worden veranderd Elke Ser
vische vluchteling in Vinkovci
of Osijek betekent een stem
meer ter aansluiting bij het
moederland
dwingt kapitein Barker en zijn mannen naar de brug te gaan. ,,U
heeft nu zo lang benedendeks gezeten, kapitein", zegt hij met
zijn vriendelijkste stem, „en ik dacht, dat u het wel eens prettig
zou vinden om de frisse zeelucht weer eens in te ademen". Kapi
tein Barker antwoord niet; hij begrijpt wel, dat de Jap heus niet
uit menslievendheid handelt. Maar wat wordt er van hem ver
wacht?
(Vervolg
van de voorpagina)
DEN HAAG De Twee
de Kamer vindt dat de
Nederlandse regering bin
nen afzienbare tijd moet
overgaan tot officiële er
kenning van Oekraïne als
zelfstandige staat.
De fracties van CDA, PvdA en
D66 zullen deze week bij mi
nister Van den Broek (buiten
landse zaken) hierop aandrin
gen. Van den Broek wil echter
eerst overleg binnen de EG al-
PvdA-kamerlid Stemerdink i
het i
de
dat
erkenning beter door alle
twaalf EG-lidstaten tegelijk
kan plaatsvinden dan door Ne
derland of andere EG-landen
afzonderlijk. Vanmorgen zei
hij voor de NCRV-radio dat de
regering wat hem betreft best
even de tijd mag nemen om de
erkenning voor te bereiden.
CDA-kamerlid De Kok vindt
echter dat Nederland zo snel
mogelijk een positief signaal
aan Oekraïne moet geven en
de bereidheid moet tonen een
ambassade in de Oekraïnse
hoofdstad Kiev te openen.
VVD-buitenlandspecialist
Weisglas was vanmorgen niet
- bereikbaar.
Schuldenlast
Boris Jeltsins Russische Fede
ratie heeft er zaterdag mee in
gestemd de schuldenlast van
de centrale regering van Sov
jetpresident Michail Gorba-
tsjov over te nemen, zodat ten
minste de salarissen over de
cember kunnen worden uitbe
taald van miljoenen mensen in
overheidsdienst.
Gorbatsjov, Jeltsin en de presi
dent-directeur van de Sovjet
staatsbank, Viktor Gerasjtsjen-
ko kwamen tijdens besprekin
gen in het Kremlin overeen
„de begroting van Rusland en
de Unie te consolideren",
meldde het persbureau Tass.
De overeenkomst komt erop
neer dat Rusland tijdelijk de
centrale regering van een fail
lissement redt. Jeltsin maakte
duidelijk dat hij bereid is zijn
greep op 's lands financiën te
vergroten. Het was evenwel
niet duidelijk waar Rusland,
dat zelf met financiële proble
men worstelt, het geld van
daan zal halen om de schulden
van het Kremlin te betalen.
