Loyalisten in
Noord-Ierland
slaan terug
li
„Top Maastricht
zal zeker slagen"
IRA verdacht van brandstichting in Londen
Hirsch Ballin denkt aan
legitimatie-draagplicht
li
Meer aandacht voor vrouwen met aids
CaidóeSoutmit
BINNENLAND BUITENLAND
MAANDAG 2 DECEMBER 1991 A Cel
Bondskanselier Kohl wil president worden
BONN Bondskanselier Helmut
Kohl wil de volgende president
van Duitsland worden. Volgens
het Duitse boulevardblad Bild am
Sonntag ligt er binnen de christen
democratische CDU een strikt ge
heim scenario klaar dat erin voor
ziet dat Kohl in 1994 de huidige
president Richard Von WeiszScker
zal opvolgen. Als opvolger van
Kohl treedt dan als bondskanselier
dr. Wolfgang Schauble aan de
deels verlamde, aan een rolstoel
gekluisterde, fractieleider van het
CDU/CSU in de Bondsdag. Schau
ble was tot voor kort minister van
binnenlandse zaken. Hij gold ook
j waarbij hij ver
lamd raakte, als de kroonprins van
Kohl. De voorzitter van de Duitse
socialistische partij SPD, Björn
Engholm, heeft gisteren op een
partijdag in Sleeswijk-Holstein
van welke deelstaat hij tevens
minister-president is de moge
lijkheid open gehouden dat hij zich
voor 1994 kandidaat zal stellen
voor het Duitse presidentschap. Hij
zou het dan tegen Kohl moeten
opnemen. Onlangs zijn ook de mi
nister-president van de deelstaat
Noordrijn-Westfalen, Johannes
Rau, en de huidige minister van
buitenlandse zaken, Hans Dietrich
Genscher als mogelijke opvolgers
van Von Weiszacker genoemd*
Compaore behoudt Atlantis
macht in Burkina geland
OUAGADOUGOU Blaise Com
paore, die sinds 1987 president van
Burkina Faso het vroegere Op
per-Volta is, was gisteren zeker
van zijn verkiezing tot staatshoofd
van het arme Afrikaanse land. Er
waren geen tegenkandidaten na
dat de oppositie haar kandidaten
had teruggetrokken omdat ze geen
toegang tot de media kregen.
Waarnemers uit Frankrijk, zagen
toe op een ordelijk verloop van de
verkiezingen. In de tweede stad
van Burkina Faso, Bobo-Dioulasso,
bestormden ongeveer honderd ac
tivisten van de oppositie zeker tien
kieslokalen waarbij ze stembussen
en kieslijsten in beslag namen.
EDWARDS Het Ame
rikaanse ruimteveer At
lantis is gisteravond ge
land bij de luchtmachtba
sis Edwards in Californië.
Het ruimteveer keerde
drie dagen eerder dan ge
pland terug van zijn mis
sie wegens een manke
ment aan de stuurinrich
ting. De zes astronauten,
die een spionagesatelliet
om de lancering van ra
ketten in de gaten te hou
den in de ruimte hebben
gebracht, zouden oor
spronkelijk pas woensdag
terugkeren.
Het vervroegd teruggekeerde ruimteveer Atlantis.
VN - onderzoeker
naar Oost-Timor
LISSABON/DILI De Verenigde Naties stu
ren een speciale afgezant naar Oost-Timor om
een onderzoek instellen naar het op 12 novem
ber door het Indonesische leger in Dili aange
richte bloedbad. Volgens VN-chef Javier Perez
de Cuellar moet er zo een correcte weergave
komen van de feiten rond het legeroptreden
dat aan 60 tot 100, maar volgens de Indonesi
sche legertop slechts aan 19 mensen, het leven
kostte. Een Indonesische commissie die een on
derzoek doet naar het doodschieten van deelne
mers in een rouwstoet, verklaarde gisteren dat
het moeilijk is getuigen te vinden die willen
praten. Er zou een wijdverspreide vrees heer
sen onder de bevolking in het gebied, dat zes
tien jaar is onderdrukt door Indonesisch be
stuur. Die vrees is toegenomen door de schiet
partij op 12 november.
Dod
likei
BËW I
aterda
'cverled
een go<
.giftig i
•ibezweb
kocht.
|<i
I
BELFAST Billy Wright
is een protestant die zijn
voorzorgsmaatregelen
treft, Hij is een magere,
atletisch gebouwde jonge
man van 31 jaar met een
vriendelijke, zachte stem.
Hij is gekleed in een
mooie spijkerbroek en
draagt witte gymschoe
nen. Zijn zinnen formu
leert hij helder en precies.
„Negentig procent van
wat u over mij heeft ge
hoord, is niet waar. Ik
rook niet, ik drink niet en
ik ben geen psychopaat".
Buiten Ierland heeft natuur
lijk niemand veel over Wright
gehoord, noch over de andere
leden van de nieuwe kern
protestantse strijders in Noord-
Ierland (Ulster). De verhalen
gaan meestal over bombarde
menten en moordaanslagen
van het Ierse Republikeinse
Leger, de IRA, dat strijdt voor
de republikeinse zaak. Maar
ook Billy Wright is bereid zijn
leven te geven voor een zaak,
en het is zijn overtuiging dat
anderen dat ook zouden
moeten doen.
De afgelopen maand vielen er
in Noord-Ierland zeven doden.
Deze vergeldingsacties brach
ten de Britse minister van de
fensie, Tom King, ertoe 500
nieuwe hulptroepen naar het
gebied te sturen om 'de vrede
te bewaren'. Bij iedere nieuwe
aanslag is Wright één van de
vaste verdachten. Hij is al acht
keer veroordeeld sinds zijn tie
nerjaren en heeft één keer
drieëneneenhalf jaar vast ge
zeten in de Long Kesh jeugd
gevangenis voor vergrijpen die
volgens hem te maken hadden
met 'geweren en zo'. Hij geeft
toe dat hij bovenaan staat op
de dodenlijst van de IRA in
zijn streek.
DELORS:
Giftig
Tottenham Court Road in Londen was vanwege de winkelbranden gisteren afgesloten. foto: ef
Het is moeilijk met Wright in
contact te komen. Een ont
moeting vindt altijd- plaats op
zijn voorwaarden. Ditmaal
werden we op een druilerige
namiddag opgepikt in een par
keergarage. Het gesprek werd
niet gevoerd bij hem thuis,
waar zijn vrouw en drie kin
deren een beschermd leven
leiden achter kogelvrij glas,
maar achter de geblindeerde
ramen van een normale ge
meentewoning. „Ik ben net
een bokser. Ik vertrouw op
mijn eigen kunnen", zegt
Wright.
De nieuwe generatie Ulster
jongeren draagt een 'giftige'
erfenis met zich mee. Men
verwijt hun bang te zijn voor
het leven. Zelf noemen ze zich
'gehard'. In de afgelopen we
ken is het aantal vergeldings-
moorden opgelopen.
Het dodental veroorzaakt door
de IRA is gelijk gebleven aan
dat van vorig jaar (41), maar
de zwarte lijst van de loyale
protestantse paramilitairen is
twee keer zo lang geworden
om de getallen van de IRA te
evenaren. De regeringsgetrou
we troepen beweren dat ze de
IRA in de verdediging hebben
gedrongen.
Maar het enige dat onomstote
lijk vaststaat, is dat de Noord-
ierse samenleving verder dan
ooit verwijderd is van verzoe
ning. De nieuwe generatie
LONDEN "Honderden mensen in het centrum van Londen
hebben gistermorgen hun huizen moeten verlaten na een reeks
winkelbranden, waarvan het verboden IRA wordt verdacht. Er
vielen bij de branden geen gewonden. In veel winkels werd
aanzienlijke schade aangericht. Oxford Street, een van de be
langrijkste winkelstraten, werd urenlang voor alle verkeer afge
zet, terwijl de politie in de winkels zocht naar brandbommen.
De anti-terreurbrigade van Scotland Yard is op de zaak gezet. In
het Noordierse Belfast ontplofte gisteren een bom in een waren
huis die een brand veroorzaakte die voor 900.000 gulden schade
aanrichtte. In een nabijgelegen winkel ontplofte een brandbom
die slechts lichte schade veroorzaakte.
moordenaars die i
wordt getraind door militaire
leiders die zelf nog kinderen
waren toen de onlusten begon
nen Er zijn verschillende
protestantse groeperingen. Bil
ly Wright is een aanhanger
van het Noordierse Vrijwilli
gers Leger (UVF). Niemand
geeft echter toe dat hij lid is
van zo'n beweging, omdat dat
strafbaar is.
Contacten met de UVF verlo
pen via een kantoor dat de
'Eagle' wordt genoemd. Het is
het hoofdkwartier van een
groep die steun verleent aan
regeringsgetrouwe gevange
nen In Noord-Ierland heeft
bijna iedere groepering zo'n
dekmantel.
Onzichtbaar
„Maar", zegt Wright, „na
twintig jaar weet iedereen wie
en wat er achter
men schuilgaan Ik
de plaatselijke IRA-leider nog
geen drie kilometer van mij
vandaan woont. Ik ken zijn
naam en zijn adres. Maar ook
hij doet verwoede pogingen
onzichtbaar te blijven. Ze heb
ben hier vijf bomexperts -
jongens die een beetje met
semtex kunnen omgaan
maar geen wapendeskundigen.
Een paar weken geleden zaten
we met z'n allen in de gevan
genis, vier van onze mensen
en twee van hen, en we kon
den de republikeinen vanuit
hun cellen horen schreeuwen:
„We maken jullie koud". Ze
kunnen iedere nacht een
vrachtwagen vol semtex voor
mijn huis parkeren en mijn
gezin ombrengen, maar ze we
ten dat dan hetzelfde met hen
zal gebeuren".
Na de moordaanslagen van de
afgelopen weken heerst er in
de kroegen van protestants
Oost-Belfast een ijzige stilte
wanneer een onbekende de
zaak betreedt. De regeringsge
trouwe gemeenschap heeft er
weinig vertrouwen in, dat de
veiligheidstroepen in staat zijn
de IRA de baas te worden. De
mensen vinden dat zij niet
over de politieke wil en de mi
litaire intelligentie van de pa
ramilitairen beschikken. Er
heerst een fundamenteel ge
voel van verraad.
Wright vindt dat Engeland
zijn best moet doen om binnen
tien jaar van Noord-Ierland af
te zijn. Hij rechtvaardigt op
ondubbelzinnige wijze de ge
welddadige campagne van de
loyalisten. „De bedoeling is de
katholieke gemeenschap te la
ten inzien wat ze haar mede
burgers in Noord-Ierland heeft
aangedaan".
Boevenland
Wright werd geboren in het
zuiden van Armagh, in de tijd
dat het gebied bekend begon
te worden als 'boevenland'.
Toen hij 16 jaar oud was wer
den zijn aanstaande schoonva
der en diens broer doodge
schoten door de IRA. Een neef
van hem kwam om het leven
bij een bomaanslag. „Met mijn
hele hart steun ik «vat ik zou
willen noemen het verzet van
de protestantse gemeenschap.
Ik wil er mijn leven voor ge
ven. Het is moreel gerecht
vaardigd. Toegegeven, er zijn
fouten gemaakt en dat is tra
gisch, maar als je mij zou vra
gen of doden onvermijdelijk
zijn, zou ik 'ja' antwoorden".
Voor Wright en alle anderen
die zich aan de extreme kant
van de loyale politiek bevin
den, is het doel van de UVF te
laten zien dat de protestantse
gemeenschap in staat is Ier
land" uit zijn evenwicht te
brengen.
Zijn persoonlijke politieke
voorspelling is dat er vroeg of
laat met de IRA onderhandeld
zal moeten worden, maar al
leen nadat er een staakt-het-
vuren is afgekondigd, en bij
voorkeur nadat de republiek
Ierland de artikelen twee en
drie, die aanspraak maken op
de de zes noordelijke provin
cies, uit zijn grondwet heeft
geschrapt.
De loyalisten vinden dat een
Labour-regering, met een 1
kiezingsprogramma dat de
druk legt op een verenigd Ier
land, alleen maar openbaa
zou maken wat de Britse rege
ring al lang van plan is. Eén
van de alternatieven van de
loyalisten is het vooruitzicht
van een soort onafhankelijk
Noord-Ierland.
(c) The Sunday Times
PARIJS Jacques De-
lors, de voorzitter van de
Europese Commissie, is er
van overtuigd dat de Eu
ropese top, die komend
weekeinde zal worden ge
houden in Maastricht, met
succes wordt bekroond.
Dat zei hij gisteravond in
het populaire Franse
praatprogramma 'Sept sur
sept'.
Volgens hem moet deze week
nog wel het nodige worden
bijgeschaafd aan de ontwerpen
voor de monetaire unie en de
politieke unie, die op de top
zullen worden behandeld. „Nu
lijkt het er nog te veel op alsof
we te maken hebben met blin
kende auto-carrosserieën waar
de motor nog aan ontbreekt",
aldus Delors.
De Franse voorzitter heeft
vooral kritiek op het ontwerp
voor de politieke unie. „De
Nederlandse voorzitter heeft
een tekst gemaakt waarbij hij
rekening hield met de com
mentaren uit de elf andere lid
staten. Ik vind het resultaat
nogal mager". De Fransman
wil vooral dat meer besluiten
genomen kunnen worden met
een meerderheid, en niet lan
ger door een unanieme stem
ming.
Ook denkt Delors dat er nog
wat pleisterwerk verricht
moet worden aan het ontwerp
van de monetaire unie. „De
zin dat ieder land in 1996 eerst
nog een parlementsbesluit kan
nemen voordat de ecu echt
een feit wordt, moet vervallen.
Ik denk dat dit wel zal gebeu-
Uit een opinie-onderzoek, dat
in opdracht van het televisie
programma is gehouden, bleek
dat 39 procent van de Fransen
bang is voor Europa, terwijl 57
procent van hen geen angst
heeft voor de Europese een
heid. Een ruime meerderheid
denkt dat de EG voordeel voor
Frankrijk oplevert. Voor veel
Fransen lijkt de eenwording
nog niet snel genoeg te gaan,
Bijna de helft denkt dat het
proces stagneert.
Delors kreeg in het praatpro
gramma de gelegenheid om
zijn filosofie voor het Europa
van de twaalf nog eens uiteen
te zetten. „Ik wil een even
wichtig Europa dat zijn rol op
wereldniveau meespeelt. Stelt
u zich voor: binnenkort hebr
ben we misschien een centrale
bank die het geld beheert voor
340 miljoen burgers Het zou
wat lastig zijn als die centrale
bank beheerd gaat worden
door twaalf parlementen. De
twee ontwerpen die in Maas
tricht op tafel komen, zijn van
kapitaal belang. Europa bete
kent niet het einde van de soe
vereine staten. Frankrijk
wordt weer een belangrijk
land dank zij Europa. Vandaar
dat Maastricht moet slagen".
Delors ontzenuwde verder een
bericht uit de Duitse krant Die
Zeit. In die krant stond dat hij
zou aftreden als voorzitter van
de Europese commissie. „Ik
maak hoe dan ook mijn man
daat, dat tot 1993 loopt, af".
Twi
Verdachte sticht brand in politiebureau
HOOGEVEEN Een 24-jarige man uit Hoogeveen heeft gister
middag brand gesticht in een van de verhoorkamers van het
plaatselijke politiebureau. De brandweer heeft het vuur gedoofd.
De man is met verschijnselen van rookvergiftiging opgenomen-
in het ziekenhuis. Hij is buiten levensgevaar. Volgens een
woordvoerder van de politie is de schade beperkt gebleven. De
man werd enkele dagen geleden aangehouden en ingesloten x>p
het bureau op verdenking van handel in heroïne. Na verhoor
gisteren liet de recherche hem alleen in de verhoorkamer achter
om hem de gelegenheid te geven een sigaret te roken.
Stad
(ent,
iij
OPEG vreest
oliecrisis
LONDEN Als de oliepro-
duktie van de Sovjetunie nog
verder vermindert, zou de
olieprijs in de eerste maanden
van volgend jaar fors kunnen
stijgen. Dat zei Jibril Aminu,
de nieuwe president van de
OPEC (Organisatie van Olie-
Exporterende Landen), giste
ren in de Britse krant Obser
ver. De OPEC-landen benut
ten hun produktiecapaciteit
nagenoeg volledig. Als de olie-
produktie in de Sovjetunie,
door politieke onrust, nog ver
der vermindert, zou in de eer
ste drie maanden van volgend
jaar een heuse oliecrisis' kun
nen ontstaan, aldus Aminu.
Als de Sovjet-produktie niet
kleiner wordt dan nu, is de
OPEC echter gedwongen na
de winter minder te gaan pro
duceren. Anders komt er een
overschot op de wereldmarkt
en kelderen de prijzen, aldus
Aminu.
DEN HAAG Minister
Hirsch Ballin van justitie
denkt er aan het dragen
van een legitimatiebewijs
in Nederland, net als in
België, voor alle burgers
verplicht te stellen. Als
een meerderheid van de
Tweede Kamer zich blijft
verzetten tegen het fouil
leren van verdachten, is
de draagplicht volgens de
bewindsman een alterna
tief.
Voor de TROS-radio onthul
de Hirsch Ballin dat op zijn
ministerie nagegaan wordt of
de plicht een legitimatiebe
wijs of pasje te dragen uitge
breid kan worden. Het feit
dat winkeldieven en zwart
rijders via het opgeven van
een valse naam vrijuit kun
nen gaan, zei hij in elk geval
„ondraaglijk" te vinden. Pre
mier Lubbers had 23 novem
ber tijdens een CDA-partij-
raad al duidelijk gemaakt dat
een regeling van de legitima
tieplicht geen uitstel meer
duldt.
Hirsch Ballin kondigde ver
der aan dat het kabinet bin
nenkort met een wetsvoor
stel komt dat rechters ver
plicht stelt nevenfuncties
openbaar te maken. In vóór-
overleg met 'de rechterlijke
macht zouden weinig bezwa
ren tegen het voorstel zijn
ingebracht.
SUSKE EN WISKE
"TAZUUR EN TAZIJN"
Circa driehonderd mensen herdenken op de Korenmarkt te Arnhem de aidsslachtoffers. De herdenkingsbijeenkomst gisteren werd
georganiseerd door de HIV Vereniging Nederland en was tevens de afsluiting van de Wereldaidsdag in Nederland. foto: anp
ARNHEM De actiegroep
Act Up! heeft gisteren op de
Wereldaidsdag 1991 in Arn
hem nadrukkelijke aandacht
geëist voor vrouwen met het
Hl V-infectie en aids. De groep
deed dat ook vorig jaar op de
Wereldaidsdag en vindt nu dat
beleidsmakers te weinig aan
hun eisen tegemoet zijn geko-
Act Up! is een uit de Verenig
de Staten afkomstige groep die
zich inzet voor de belangen
van mensen die besmet zijn
met het HIV-virus of reeds
aan aids lijden. Het eist dat de
internationale aids-definitie
wordt aangepast. In -die uit de
Verenigde Staten afkomstige
•definitie staat een aantal
symptomen aan de hand waar
van artsen de diagnose kun
nen stellen. De lijst met symp
tomen is gebaseerd op onder
zoek bij vooral blanke homo
seksuele mannen.
Gevolg is dat een aantal ziek
ten en infecties dat vooral
vrouwen treft niet op die lijst
voorkomt. Artsen „missen"
daardoor vaak de diagnose
waardoor vrouwen in een (te)
laat stadium worden behan
deld.
De driehonderd aanwezigen in
Arnhem namen voorts een re
solutie aan waarin de Neder
landse regering als EG-voor-
zitter wordt aangewezen de
andere regeringsleiders op te
roepen stelling te nemen tegen
de gruwelijke schending van
de mensenrechten van HIV-
geïnfecteerden en mensen met
aids. De Nederlandse regering
krijgt de resolutie mee naar de
komende Euro-top in Maas
tricht.
Suriname
In Suriname heeft een televi
sie-actie bijna 2,5 ton opgele
verd voor de voorlichting over
aids, en de begeleiding van
aids-patiënten. Verscheidene
overheids- en particuliere be
drijven en scholen kwamen
met geld over de brug. In Su
riname is bij ruim 215 perso
nen aids geconstateerd. Bijna
80 patiënten zijn overleden.
China maakte zaterdag een
stijging bekend van het aantal
mensen dat is besmet met het
HIV-virus. Vergeleken met
cijfers eerder dit jaar, toen het
virus bij 493 mensen was aan
getoond, is er sprake van een
stijging van twintig procent.
Tot voor kort beschouwde
China aids als een buitenlands
probleem.
In de hele werd stilgestaan bij
de ziekte. In Berlijn en Lon
den werden forums gehouden
waar de stand van zaken in
het aids-onderzoek werd be
sproken en prominenten, zoals
de Britse prinses Diana, ver
leenden hun medewerking
i de opbrenst is be
stemd voor onderzoek en hulp
aan slachtoffers.
Zuid-Afrika fe
heeft jy
overgangs- en
regering va
JOHANNESBURG De op-
richting van CODES A naa
Conventie voor een Demo-
cratisch Zuid-Afrika bete- i_„r
kent, samen met het onlangs l|c!
getekende akkoord voor riatio- ce
nale vrede, dat Zuid-Afrika
een overgangsregering heeft. s
fen
Dit menen deelnemers aan de saai
„besprekingen over besprekin- cigh
gen", die in het weekeinde in j )an<
de buurt van Johannesburg 1 Irec
gehouden zijn. Bijna 20 partij- 'I Ern
en werden het eens over hoe jan<
constitutionele besprekingen c
over de toekomst van Zuid- lire
Afrika in hun werk moeten civi
Bij de besprekingen hebben
zich weinig verrassingen voor
gedaan. Besloten is dat de ech
te besprekingen over de toe
komstige grondwet van Zuid-
Afrika op 20 en 21 december
beginnen. Deze data waren al
eerder bekendgemaakt. De be
sprekingen worden in de
buurt van Johannesburg ge
houden. De besprekingen krij
gen de naam 'Conventie voor
een Democratisch Zuid-Afri-
ka'. De afkortong ervan, CO- ;t
DESA, is bijna gelijk was aan .'1
die welke regering en ANC
eerder hadden afspraken. Het 1
ANC staat op het standpunt
dat de CODESA de hoogste
autoriteit in het land moet J
worden en dat beslissingen
van deze Conventie niet onge- j
daan gemaakt mogen kunnen r
worden door enige organisatie
in het land. De Zuidafrikaanse j|
politie heeft vijf blanke man-
nen gearresteerd in verband
met 'de moord zaterdag op
twee zwarten in een behou-
dende boerengemeenschap ten
oosten van Johannesburg. De
moord was volgens de krant
gepleegd uit verzet tegen de
hervormingen die ertoe f
moeten leiden dat de blanke
minderheid de macht gaat de
len met de zwarte meerder-
