Johannes van 1 Kruis: na vier
eeuwen nog steeds tijdgenoot
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
li
Ambassade bij het Vaticaan produkt van de historie
COMMENTAAR jftie
Alle hens aan dek or -
unicef
uT Ccidóc Souocmt
CeidaeScHvuwt
Hervormden blij met
akkoord opleidingen
DOORN De Hervormde synode heeft gisteravond met
grote instemming gereageerd op de overeenkomst tussen
de Nederlandse Hervormde Kerk en de vier openbare
universiteiten over de predikantsopleiding. Met applaus
werd de korte bespreking over dit onderwerp afgesloten.
Het is de bedoeling dat de nieuwe regeling al in septem
ber 1992 ingaat, zo deelde kerkelijk hoogleraar dr. A. van
de Beek mee. Nagenoeg alle doelstellingen van de Her
vormde Kerk zijn met deze overeenkomst bereikt, aldus
de secretaris van de Hervormde commissie voor het theo-
logisch-wetenschappelijk onderwijs, dr. A.C. de Roon. De
band met de universiteiten, die de Hervormde Kerk nooit
heeft willen verbreken, blijft gehandhaafd. Het curricu
lum van de predikantsopleiding wordt voortaan in over
leg met de betreffende faculteiten vastgesteld. De positie
van de kerkelijke opleiding wordt versterkt. De zoge
naamde kerkelijke vakken krijgen meer mogelijkheden
wat betreft het wetenschappelijk onderzoek.
Opperrabbijn: lees geen wereldse kranten
VRIJDAG 22 NOVEMBER 19
Wijsbegeerte is in de
grond heimwee - het
verlangen overal
thuis te zijn
JERUZALEM De voor
malige sefardisch-oriën-
taalse opperrabbijn van Is
raël, Ovadja Josef, heeft de
religieuze joden het lezen
van wereldse kranten ver
boden. Zij staan vol por
nografie en obsceniteiten,
vol trivialiteiten en wilde
beschuldigingen tegen alles
wat de adem van heiligheid
heeft", aldus Josef in een
„religieus besluit".
Gedeelten uit dit besluit zijn
gisteren gepubliceerd in de
niet-religieuze krant Ha'aretz.
Josef, geestelijk mentor van
Shas, de grootste orthodoxe
partij in het Israëlische parle
ment, beklemtoont dat over
treding van het verbod een
ernstige zonde is die gelijk
staat aan het lezen van porno
grafie of geschriften van ket
ters. Ook de verkoop van zul
ke kranten is verboden. Zij
mogen ook niet mee naar huis
worden genomen, zeker als er
kleine kinderen in huis zijn
„die door het gif van de kran
ten kunnen worden bedor
ven". Ook de religieuze joden
die zich verre houden van we
reldse kranten, kunnen pro
blemen met het besluit heb
ben. Josef verbiedt het lezen
van religieuze kranten op sab
bat, de dag waarop deze kran
ten vaak met grote bijlagen
komen. Vooral het lezen van
advertenties en de economi
sche rubriek kan veel onheil
teweeg brengen. Sommige re
ligieuze bladen verschijnen
echter alleen op sabbat, zoals
de krant die komende zater
dag de volledige tekst van het
besluit zal publiceren.
Van der Plas
krijgt
Zwartkruisprijs
AMSTERDAM Een
zichtbaar geroerde Michel
van der Plas liet zich gis
teren door de journalist
Rex Brico in de Eggert-
zaal van de Amsterdamse
Nieuwe Kerk de ring aan
schuiven die hoort bij de
uitreiking van de tweede
Bisschop Zwartkruis Prijs.
Brico was twee jaar gele
den de eerste laureaat van
de prijs die vernoemd is
naar de in 1983 overleden
Haarlemse bisschop Th.
Zwartkruis.
De prijs wordt steeds uitge
reikt aan iemand die zich ver
dienstelijk heeft gemaakt in
een vorm van journalistiek
waarin de relevantie van kerk
en religie wordt benadrukt.
Eigenlijk was hier een groep
oude jongeren bij elkaar die
zich nog steeds geraakt voelen
door het aggiornamento van
paus Johannes XXIII. Velen
onder wie Van der Plas zelf
hadden directe ervaringen met
het concilie. Nadat het jurylid
Ben Peters, voormalig proost
van het Haarlemse kapittel
een korte inleiding had gehou
den over de betekenis van bis
schop Zwartkruis die in 1983
onder tragische omstandighe
den overleed gaf juryvoorzit
ter drs. G. Pijnenborg sj een
overzicht van de publicaties
van Michel van der Plas, rei
kend vanaf zijn bestseller Het
Rijke Roomse Leven uit 1963
tot zijn vorig jaar verschenen
biografie over de Vlaamse
priester-dichter Guido Gezelle.
Van der Plas heeft inmiddels
een nieuw boek gepubliceerd
„Op de tocht", gesprekken
over geloof en kerk tussen
Van der Plas en de gerefor
meerde, ernstig zieke predi
kant Okke Jager. Al eerder
schreef Van der Plas zo'n boek
samen met Godfried Bomans,
het uit 1969 daterende In de
Kou, herinneringen aan hun
roomse jeugd.
Pijnenborg onderstreepte
evenwel dat van de Plas de
prijs krijgt op grond van zijn
hele oeuvre dat onder veel
meer ook cabaretteksten bevat
die hij schreef voor wim Son-
neveld.
De bijeenkomst werd opgeluis
terd door Louis van Dijk die
samen met cantor Theo Braak
een aantal evangelieteksten
zong die speciaal door Van der
Plas voor deze gelegenheid
waren geschreven.
BEROEPINGEN
Nederlandse Hervormde Kerk
Toegelaten tot de evangeliebedlening
mevr. A.G. Neels-Los, Mantingerbrink
107, 7812 MC Emmen, tel. 05910-
10538; mevr. M.M. Schwarz, Hoofd
weg 57, 9687 PJ Nieuw-Beerta, tel.
05972-1533; J.T van der Wolf, Thor-
■beckelaan 56, 2641 WC Pljnacker,
tel. 01736-97756; mevr. E. van der
Wolf-Kox, Thorbeckelaan 56, 2641
WC Pljnacker,tel. 01736-97756.
Toegelaten tot de evangeliebedlening
en beroepbaar A.F. Kristensen, Ko-
ninginnelaan 82, 9717 BZ Groningen,
tel. 050-
134831; A.R. de Meij Mecima, Rede
rijkerstraat 221, 2531 VL Den Haag,
tel. 070-3800795; mevr. C.M. Vos
meer, Saffierstraat 198, 9743 LN Gro
ningen.
Beroepen te Rijnsburg P.L. Tolhoek
te Jaarsveld.
Geraformeards Karkan Vrijgemaakt
Beroepen te Bergenthelm T. Wendt te
Bunschoten-Oost;
Bedankt voor Hardenberg H.J. Boiten
te Enschede-Zuid.
DEN HAAG Hij is dan
wel vierhonderd jaar geleden
gestorven, ergens in een uit
hoek van Spanje en nauwe
lijks vijftig jaar oud, maar
zijn betekenis lijkt eerder toe
dan af te nemen: Juan de la
Cruz, ofwel: Johannes van 't
Kruis (1542-1591). In de
Rooms-Katholieke liturgie
wordt zijn feest komende
zondag gevierd.
In allerlei publicaties die zijn
verschenen ter gelegenheid
van zijn vierhonderdste sterf
dag blijkt hoezeer leven en
boodschap van deze Spaanse
mysticus en dichter betekenis
hebben voor de moderne
mens. Sommigen beweren dat
in deze eeuw er meer over
hem is geschreven dan in alle
voorgaande. Een van de ka
rakteristieken van Johannes
van 't Kruis is zijn gestalte als
zoeker. Hij is een gedrevene
geweest, op zoek naar 'het ge
heim van de werkelijkheid'.
Op zichzelf was Johannes van
't Kruis daarin geen uitzonde
ring. Juist in zijn tijd de re
naissance immers barstte
het in Europa van ijver om op
een nieuwe manier de werke
lijkheid te begrijpen waarbij
de mens zichzelf in het mid
delpunt plaatste. Het was ook
de tijd van het groeiende zelf
bewustzijn van de Europese
ontdekkingsreiziger, letterlijk
als grensverlegger, maar ook
als wetenschapper.
Toch was de zoektocht van Jo
hannes van 't Kruis een ande
re dan die van de wetenschap
pers en reizigers; zijn tocht
ging 'naar binnen' om daar de
oergrond van het bestaan te
vinden: God.
Die reis naar het begin is wel
de voornaamste reden van dat
Johannes van 't Kruis in onze
tijd weer meer wordt gelezen;
hij blijkt een inspirerende en
betrouwbare reisgids te zijn
voor moderne zoekers. Boven
dien is hij een gids die zijn
verhaal in bijzonder fijnzinni
ge poëzie kan overbrengen.
Twaalf ambachten
Het werk van Johannes van 't
Kruis krijgt nog meer reliëf
als de lezer kennis heeft van
de boeiende en indrukwek
kende levensloop.
Hij werd geboren in 1542, in
een arme familie in Fontivos,
waarschijnlijk op de feestdag
van Johannes de Doper, op 24
juni. Tussen zijn tiende en
achttiende jaar zit hij op de ar
menschool om een vak te le
ren. Hij lijkt iemand te zijn
van twaalf ambachten en der
tien ongelukken: hij probeert
het vak van timmerman,
schilder, graveur en kleerma
ker. Ook is hij loopjongen in
een ziekenhuis; hij helpt bij
het verplegen van zieken en
probeert aalmoezen voor hen
te krijgen.
Op het jezuïetencollege leert
Johannes lezen en al snel voelt
hij zich thuis tussen de boe
ken. In 1563 gaat hij naar het
karmelietenklooster in Medina
en vraagt er het kloosterkleed
van de Karmelorde. Hij kiest
hier voor omdat hij zich voelt
aangetrokken tot een beschou
wend kloosterleven. Al in 1564
wordt hij ingeschreven aan de
universiteit van Salamanca,
die op dat ogenblik een grote
naam heeft. Wellicht dat de
student hier ook leert wat poë
zie is en wel van de beroemde
magister Luis de León. In 1567
wordt hij tot studieprefect ge
kozen en in hetzelfde jaar
wordt Johannes priester ge
wijd.
La Madre
Het jaar 1567 is om nog een re
den van grote betekenis: Jo
hannes van 't Kruis ontmoet
'la Madre', Teresa van Avila.
Zij spreekt met hem over de
bezwaren die hij heeft tegen
de praktijk van het kloosterle
ven. Dat was volgens Johan
nes van 't Kruis veel te bur
gerlijk geworden en had wei
nig meer van doen met de oor
spronkelijke inspiratie en be
doeling. 'La Madre' weet hem
ervan te overtuigen zijn
krachten in te zetten voor her
vormingen binnen de orde. Jo
hannes van 't Kruis probeert
op allerlei wijzen vernieuwin
gen te bewerken; ook wordt
hij geestelijk leidsman van de
zusters van het klooster van
de Menswording in Avila,
Johannes
van het
Kruis
waar 'La Madre' priorin is. Sa
men werken ze aan de hervor
mingen van het karmelietaans
leven en hebben beide leidslie
den veel aan elkaar door hun
geesteljke relatie.
De hervormingen werden Jo
hannes van 't Kruis overigens
niet in dank afgenomen. De
hervormingsbeweging, die van
de 'ongesehoeiden', werd een
bedreiging voor de 'geschoei-
den' en de geschoeide paters
deden van alles om de groei
van de hervormden af te rem
men. Koste wat kost moest
worden voorkomen dat er
voor de ongesehoeiden een af
zonderlijke provincie zou ko
men, dus los van de geschoei-
den.
Gevangen
In het kader van deze concur
rentiestrijd wordt in 1577 Jo
hannes van 't Kruis gevangen
genomen en opgesloten in het
klooster van de geschoeiden in
Toledo. Negen maanden lang
zit hij in een donkere kerker,
zonder met iemand contact te
kunnen hebben.
De paters hoopten dat de een
zame opsluiting de geest van
de hervormer wel zou breken,
maar dat is niet gebeurd. Inte
gendeel, de kerker is de plaats
geworden waar de geest van
Johannes van 't Kruis sterker
is geworden. De verzen ('Gees
telijk Hooglied') die hij er
maakte getuigen van de eenza
me strijd tegen de pijn en van
de strijd tussen licht en don
ker.
Het lukt Johannes van 't
Kruis uiteindelijk uit zijn ker
ker te ontsnappen en hij zoekt
onderdak bij de ongeschoeide
karmelietessen van Toledo. In
1578 wordt hij gekozen tot
overste in het Zuidspaanse
Calvario. In 1581 krijgt bij
pauselijke breve de hervormde
orde de status van een afzon
derlijke provincie. Johannes
van 't Kruis speelt op diverse
niveaus een belangrijke rol in
de nieuwe provincie, die zich
op allerlei fronten voorspoedig
ontwikkelt. In 1588 vormen de
ongesehoeiden een eigen con
gregatie en Johannes van 't
Kruis krijgt daarin diverse
functies.
De geest van hervorming
waait echter niet bij iedereen
in de congregatie; in de jaren
1590/1 worden er maatregelen
uitgevaardigd die naar het
oordeel van Johannes van 't
Kruis tegen de geest van de
hervormingsbeweging ingaan.
De bezwaren worden niet ge
hoord en Johannes van 't
Kruis wordt feitelijk op een
zijspoor gezet. Intussen is er
een lastercampagne tegen hem
opgezet. In de tweede helft
van 1591 wordt hij ziek; zijn
rechterbeen raakt ontstoken.
Eind september wordt hij op
genomen en in de nacht van
13 op 14 december 1591 sterft
hij.
Betekenis
Johannes van 't Kruis heeft
betrekkelijk veel werk nagela
ten. Er zijn de gedichten en
ook de traktaten. Iedere tijd
en ieder individu heeft een ei
gen betrekking met de geeste
lijke erfenis van Johannes van
't Kruis. Wellicht dat in onze
tijd het aspect van het zoeken
naar God, die verheven is bo
ven kerk en traditie, boven
formulering en leer, een zeer
aansprekend element is. Voor
velen is God een begrip tussen
aanhalingstekens geworden;
een verschijnsel dat niet meer
in een persoonlijke relatie kan
worden beleefd. Maar toch is
het een menselijke eigenschap
te zoeken naar iets wat achter
het vanzelfsprekende is, de
ipens is op zoek naar goden,
ideeën of idealen, naar het ge
heim van het bestaan.
Johannes van 't Kruis kan
voor de moderne mens die al
of niet bewust op zoek is naar
zo'n beginpunt, een bondge
noot zijn. Want hij heeft niets
van een autoriteit die bij voor
baat weet wie of wat God voor
de ander is; hij laat zien hoe
mensen zélf hun weg naar om
hoog moeten vinden, om op de
hoogste berg van het menselijk
bestaan God te ervaren. De
weg naar die top is een weg
van vallen en opstaan, van
bergen en van dalen. Het be
grip 'duisternis' is in dit ver
band veelzeggend; in het holst
van de nacht wordt God erva
ren en daar wordt de mens pas
ROME De ambassade
bij de Heilige Stoel is een
vreemde eend in de bijt
van de diplomatie. Want
waarom hebben Neder
land en 129 andere staten
wel diplomatieke verte
genwoordiging bij de paus
en niet bij bijvoorbeeld de
Dalai Lama, de patriarch
van Constantinopel en de
mufti van Jeruzalem? Dat
komt omdat deze toestand
historisch zo is gegroeid.
Bij het ontstaan van de moder
ne diplomatieke vertegen
woordigingen in de 18e eeuw
was de paus niet alleen hoofd
van de katholieke kerk, maar
ook wereldlijk heerser over de
Kerkelijke Staat, die toen heel
Midden-Italië omvatte. Zoals
elke andere hoofdstad kende
ook Rome een corps diplomati
que en zoals elke souverein
had ook de paus een legertje
ambassadeurs, de nuntii, die
op hun standplaatsen tegelijk
de belangen van hun land ver
tegenwoordigden en de plaat
selijke kerk in de gaten hiel
den. Bij de Italiaanse eenwor
ding kwam daar een einde
aan. In 1870 werd Rome na
een korte schermutseling inge
nomen om hoofdstad te wor
den van het nieuw gevormde
Koninkrijk Italië. Om geen
ruzie te krijgen met de katho
lieken garandeerde de nieuwe
Italiaanse regering dat de on
afhankelijkheid van de paus
niet aangetast zou worden,
maar Pius IX weigerde het
verlies van zijn territorium te
aanvaarden. Hij erkende de
Italiaanse staat niet en trok
zich in vrijwillige ballingschap
terug in het Vaticaan. Landen
die geen partij wilden kiezen
in het conflict, openden nieu
we ambassades in Rome zon
der de oude te sluiten, die nu
de paus zijn staat kwijt was,
verder gingen als 'ambassades
bij de Heilige Stoel'.
In 1929 veranderde de situatie
weer, toen Pius XI met Musso
lini het Verdrag van Latera-
nen afsloot. De paus erkende
Italië en in ruil daarvoor werd
het katholicisme staatsgods
dienst. Bovendien kreeg de
paus weer een minuscuul ei
gen territorium van 44 hectare
rond de Sint Pieter. Voor de
diplomatieke vertegenwoordi
gingen maakte dat trouwens
geen verschil, want in het ver
drag werd vastgesteld dat zij
geaccrediteerd zouden blijven
bij de paus als hoofd van de
kerk en niet in zijn functie als
staatshoofd. Overigens is Vati
caanstad zo klein dat alle am
bassades bij de Heilige Stoel
buiten de Vaticaanse grenzen
liggen. De Nederlandse ambas
sade die is gehuisvest op een
bovenverdieping van een he
renhuis aan het Piazza della
Cittè Leonina, ligt tenminste
nog op een steenworp afstand
van het Sint Pieterplein, maar
andere liggen over de hele
stad verspreid.
Nederland trok onder protest
van de katholieken in 1872
zijn gezant bij de paus terug,
omdat twee gezanten in Rome
te duur zou zijn. In 1915 werd
onder druk van de Eerste We
reldoorlog het gezantschap tij
delijk in ere hersteld om in
1926 weer te worden afge
schaft nadat een jaar tevoren
dit voorstel al tot een kabi
netscrisis had geleid (de zoge
naamde Nacht van Kersten).
In 1944 stelde de Nederlandse
regering in ballingschap weer
een gezant aan, voornamelijk
om met de Japanse gezant bij
het Vaticaan informeel over
Indië te kunnen onderhande
len. In 1957 toen de protesten
van het protestantse volksdeel
inmiddels waren weggeëbd,
werd het gezantschap omgezet
in een ambassade.
Het praktische belang van de
ambassade bij het Vaticaan is
gering. Nederland heeft geen
handelsbelangen in het Vati
caan en als een Nederlandse
toerist op het Sint Pietersplein
van al zijn geld wordt beroofd,
FOTO: ITALIAANS VERKEERSBUREAU
dan moet hij voor hulp aan
kloppen bij het Nederlandse
consulaat in Rome. De functie
is dan vooral ook representa
tief. Het Vaticaan geldt in di
plomatieke kringen als een
niet al te zware eindpost voor
diplomaten die om de beurt
katholiek en protestant zijn en
vrijwel altijd van adel. Hun
voornaamste taak bestaat uit
het aanwezig zijn op recepties
en officiële Vaticaanse gele
genheden als de opening van
de bisschoppensynode en de
nieuwjaarsontvangst. Baron
Van Voorst tot Voorst, de
voorganger van de huidige
ambassadeur, graaf van Lim
burg Stirum, vertelde deze zo
mer bij zijn afscheid, dat hij
verder een groot deel van de
dag doorbracht met telefone
ren, het doornemen van tele
grammen van collega's en het
lezen van de Osservatore Ro
mano. Bij zijn werkzaamheden
wordt een ambassadeur terzij
de gestaan door een staf die uit
een medewerker en een secre-
gelukkig.
De spirituele weg die Johan
nes van't Kruis beschrijft
blijkt voor velen in onze tijd
een reisgids te zijn.
Ervaring
Ter gelegenheid van de her
denking van de vierhonderd
ste sterfdag zijn diverse publi
caties verschenen en daarin
blijkt hoezeer Johannes van 't
Kruis mensen aanspreekt in
de diepste lagen van hun be
staan. Sommigen blijken al
vele tientallen jaren dagelijks
met Johannes van 't Kruis 'om
te gaan', hun leven als het
ware in te richten in de geest
van de mysticus. Dat blijkt bij
voorbeeld in het boek Nacht
die gelukkig maakt, een bun
del reflecties op Johannes van
't Kruis geschreven door een
zeer uiteenlopend gezelschap.
Voor de een is Johannes van 't
Kruis de draad die hen nog
verbindt met de christelijke
traditie, voor de ander is de
spiritualiteit van Johannes
van 't Kruis een persoonlijke
levensweg geworden en weer
een ander ziet hem als een van
de vele mystici die vertelt hoe
een mens God kan ervaren en
gelukkig worden.
Johannes van't Kruis is onze
tijdgenoot omdat zijn zoek
tocht naar God niet in exclu
sieve taal is geschreven; hij
dringt met zijn woorden door
de barrière van cultuur en ge
schiedenis heen tot op het bot
van de menselijke existentie.
Grondbegrippen als verlan
gen, hoop, vertrouwen,
schoonheid en liefde zijn ge
speld in een universele taal.
Dat laatste blijkt op erg aan
trekkelijke wijze in een boekje
dat werd samengesteld door
Joke Forceville-Van Rossum
en Frans Vervooren OCD:
Adem door mijn tuin. Hierin
wordt een aantal centrale no
ties in het oeuvre van Johan
nes van 't Kruis in relatie ge
bracht met dichters die over
dezelfde thema's hebben ge
schreven en dan blijkt dat
dichters als Gorter, Achter
berg en Vasalis ieder op eigen
Kruis van belang waren.
N.a.v. 'Nacht die gelukkig
maakt, ervaringen met de
mystiek van Jöhannes van het
Kruis' onder redactie van
Marjolein Schuurmans. Uitga
ve Meinema.
'Adem door mijn tuin, dichters
in harmonie met Johannes
van het Kruis' door Joke For
ce ville van Rossum en Frans
Vervooren OCD. Uitgave J.H.
Gottmer.
Het water moet Michail Gorbatsjov wel hoog aan
staan dat hij Eduward Sjevardnadze te hulp roept om y y ujt
Sovjetunie te redden wat er te redden is. SjevardnadzLier eer
bijna een jaar geleden op 20 december 1990 dj» worde
hard achter zich dicht. Hij waarschuwde voor een staalj1 verdu
en een komende dictatuur. Hij wilde daarmee niets te
hebben. Het onderliggende verwijt was dat zijn baas, jJhet gel(
president Gorbatsjov, daarvan perfect op de hoogte waj,us jn d,
niets tegen deed. Ook nadat Sjevardndazes voorspellen spaar
minste voor de helft was uitgekomen de staatsgreoet zonn
hield hij geen blad voor de mond. Sjevardnadze lietok een
waar in raadselachtige, maar niettemin zeer duidelijP^11^
weten dat Gorbatsjov wellicht helemaal geen slachtoffiet echtj
de staatsgreepplegers was, maar een heimelijke medenaak 0p
ge. Hij schroomde er zelfs niet voor Gorbatsjov pers]
mede-verantwoordelijk te stellen voor de putsch.
!DER
Niettemin heeft Gorbatsjov een beroep op deze mj
daan om de draad weer op te nemen waar hij hem voiL
liet vallen, alsof er daarna helemaal niets is gebeurd
zelfsprekend werd Sjevardnadzes heroptreden op hei
nationale toneel met instemming begroet, vooral in hi
ten, waar hij wordt beschouwd als de feitelijke uitvf
van het 'nieuwe denken' in het Kremlin en de eigenlij
chitect van de nieuwe Oost-West verhoudingen. Maar
standigheden zijn vandaag wel anders dan in 1985 of
december 1990. Toen bestond de Sovjetunie nog. V;
nauwelijks meer. In theorie maken nog 12 van de 1!
blieken deel van de Sovjetunie, maar het is nog mj
vraag hoeveel van die republieken er uiteindelijk o1
ven om de nieuwe Unie van Soevereine Staten te voi
De Russische president Boris Jeltsin die dit weekeii
een staatshoofd in Duitsland op bezoek komt, drukt
tsjov steeds meer in de hoek. De Oekraïne, tweede g
republiek en een land groter dan Frankrijk, gaat steedPe ëro*
zijn eigen weg. De Centraalaziatische republieken h van
steeds minder rekening met wat in Moskou gebeurt en^eP°
Gorbatsjov gaat het om zijn politiek overleven en uir1^?11^
lijk over de vraag of hij als Sovjet-president nog welpe"^)e v
betekenen heeft. Hulp van binnenuit moet Gorbatsj<fs ,aan
verwachten. Dan maar een beroep gedaan op de hu|usie v'
buitenaf. De beste man om te pleiten voor hulp aan i onder
tsjov en dus voor het behoud van de Sovjetunie, is SjPëro^
nadze. Voor hem heeft de Amerikaanse president Bu
mers de grootste achting en de Duitse minister van I
landse Zaken Genscher noemt hem zijn vriend.
WANNEER Gorbatsjov Sjevardnadze wil inzetten oi
hem campagne te voeren in het Westen, dan ziet men
Westen in de benoeming van Sjevardnadze het bew
Gorbatsjov definitief partij heeft gekozen voor de
wers. De verbrokkeling van de Sovjetunie wordt in hel
ten met grote bezorgdheid gadegeslagen. Men heeft c
voor over om de Sovjetunie als een aaneengesloten lurgeme^
misch en militair gebied te behouden. Het uiteenvall«en Tilt
de militaire structuur van de Sovjetunie bezorgt de
generaals nachtmerries omwille van de verspreidinrsCgntn
kernwapens over verscheidene republieken, zoals <Len om
kraïne en Kazakstan. Het uiteenvallen van de Sovjeturesultate
econonische ruimte lacht anderzijds de financiers en d( Univt
schieters niet toe, want wie gaat dan de schulden betalfPerS0C£
belangrijkste opgave van Sjevardnadze is bijgevolg, °^fgoChi'
de voortschrijdende desintegratie van de Sovjetunie, b de Haa
dat elke republiek haar eigen buitenlands beleid gaat \jmans
dat er
h
enten
van d<
bestuu
lensen
uis zijr
Kinderen Rekenen op Ons. Wij Rekenen op U. en: d2w
[gen, Til
:r informatie of fcrdam.
333 93 0J2oeksle
taresse bestaat.
Kan er, zoals de PvdA wil, op
de post Vaticaan worden be
zuinigd? Samenvoegen met de
ambassade bij de Italiaanse
Republiek kan niet zoals mi--
nister Van den Broek al heeft
gezegd en dit had de PvdA-
fractie zelf ook met een tele
foontje naar de Nederlandse
ambassade aan de weet kun
nen komen. Om te voorkomen
dat het Vaticaanse corps diplo
matique een aanhangsel van
het Italiaanse zou worden
werd in het Verdrag van Late-
ranen uitdrukkelijk vastge
steld dat beide posten niet te
cordaat van 1984 is daarin
geen verandering gekomen.
Opheffen is natuurlijk wel
mogelijk, maar daarmee zou
den veel katholieken niet ge
lukkig zijn en bovendien zou
het tegen de internationale
trend in gaan. Dit jaar is het
aantal ambassadeurs bij het
Vaticaan door de toetreding
van Estland, Letland en Alba
nië van 127 naar 130 gestegen.
Maar er is een derde manier.
Rome telt maar liefst drie Ne
derlandse ambassadeurs. Door
dat naast Italië en het Vati
caan ook de in Rome gevestig
de FAO, de wereldvoedselor
ganisatie van de VN, een per
manente vertegenwoordiging
met de rang van ambassade
rijk is. Alle drie bezitten ze
een eigen pand en een eigen
administratie, zodat het wel
zinvol zou kunnen zijn om
eens te kijken of daar niets
kan worden samengevoegd.
quinig
jbou'
t niet
Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit van Si
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 -122 244
Telefax: 071 - 134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
Telefoon: 070-3190 933.
Telefax: 070-3906 717.
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Chef-redacteur: G.- J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190
HAAG
•wijs
jrsiteit
Minis
tegd da
n Koot. f 12 mil.
Stadsredactie Leiden (tel 071 - 144 046 of 071 - 144 047): R. Kleijn (chef). Mj^
drs. J. van Zeijl. |van de
Omgeving Leiden (tel. 071 - 144 048) K. van Herpen (chef), F Buurman, Lpt jp
drs. R. Koldenhof, M. Kroft, T. Pieters P,
ebouwe
Sport Leiden e.o. (tel. 071 - 144 049): K. van Kesteren. 1 Je D
Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel: 070 - 3190 815): iversite
Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C van Haersma Buma, A. van Holstelouwbec
E. Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R de Roo, drs. K. Verj de
Sport algemeen (tel. 070 - 3190 826): F. Werkman (chef), P. Alleblas, D. Dijki(en
D Kiers, R Langeveld, drs. H.-F. Ruijl. verval!
.jhet Ie
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G Ansems (coördinator), B. Jansma, H. Piët. Lej. mjr
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven. naar h
rwiis zal
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse. Usheuvt
Opmaak (tel: 070 - 3190 831) Ch. Bels (chef), A. de Bruijn, W. Diekstra, L. H De mi
J. Hofmeester, C. de Kier, H. Nieuwmans, H. Schneider L njet
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819) T Kors. U aan
|et voor;
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten v
- freelance-medewerkers e
n verspreidingsgebied;
de Stichting Pers Unie, i
n negen regionale kranten in f
n 't Hout (chef),
:t landl
;ement
Iging
dactioneel samenwerkingsverband
België. De algemene verslaggevers
Ven en P. Vogels. De parlementaire
leveld, D. Hofland, P. Koopman, D
het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
1 buitenland: S. Akkerman (Praag;, Mg van
s. H. Botj'e (Tunis), A. Courant (Athenfide Twe
Heard (Kaapstad), drs. A. Heering (Rfwordei
Washington). H. Kuitert (Nieuw Delhi).wi]
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel). jiering.
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertfn niet
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalst^bben r
M. de Cocq.
it (Parijs), M.
amp (Sao P;
Bergh (Peking),
(Johannesburg),
M. de Koninck (Washington), I
Paulo), R. Simons (Londen), drs R. Vunderink (I
1 E.
BPEF
Nabezorging
Telefoon: 071 -122 248 op n
15.00 uur.
t 18.00 tot 19.00
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling
per maand 25,70
per kwartaal 76,60
per jaar 294,30
Bij betaling per acceptgirokaart:
per kwartaal 78,60
per jaar 299,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
