Kardinaal weet nog
niet waar synode
toe zal leiden
Reformatorische RIAGG
'De Poort' officieel erkend
GEESTELIJK LEVEN OPINIE
Kerk moet suïcide bespreekbaar maken
Hef gezantschap
bij Vaticaan op
COMMENTAAR
unicef W
ïni
ar
Cc-idaeSoivtfMit
'Eurosynode moet joodse
bijdrage cultuur erkennen'
HOME De rooms-katholieke Eurosynode mag de betekenis
van de joodse bijdrage aan de Europese beschaving niet negeren
of onderwaarderen. Dit heeft het Europees Joods Congres (EJC)
geschreven aan de bisschoppen die eind deze maand in Rome
zich op de herevangelisatie van Europa bezinnen.
Het EJC vraagt de synode uitdrukkelijk het religieuze en cultu
rele pluralisme van Europa te erkennen. De brief, ondertekend
door voorzitter Jean Kahn, is bedoeld om enige kanttekeningen
van joodse zijde bij het voorbereidend document van de synode
te maken.
Het Joods Congres waarschuwt vooral tegen een onderwaarde
ring van de joodse componenten in de Europese geschiedenis en
tegen een wegmoffelen van de Holocaust. De herinnering aan
het lot van de Europese joden in de loop der eeuwen moet le
vend worden gehouden om beter tegen de opkomende religieuze
onderverdraagzaamheid te kunnen strijden. De Europese joden
zijn bereid met de rooms-katholieken samen te werken om de
godsdienstvrijheid in Europa daadwerkelijk te verdedigen.
DONDERDAG 21 NOVEMBER 199
"lóe£
Verkoop beeld komt Duitse gemeente duur te staan
Wees niemands echo,
zelfs niet van een
wijsgeer
GUNZENHAUSEN Na
99 jaar heeft de evangeli
sche gemeente van
Thannhausen in Beieren
weer een beeld van de
apostel Bartholomeus.
Maar het heeft de inwo
ners van het dorp 15.000
mark gekost.
In 1892 verkocht de gemeen
te het beeld met nog twee
andere houten beelden voor
100 mark aan de rooms-ka-
tholieke parochie van Mitte-
leschenbach. Nu heeft de ge
meente weer een beeld, maar
het is een kopie dat 15.000
mark heeft gekost. De paro
chie wilde het origineel niet
afstaan.
Niet alleen de gemeentele
den hebben betaald voor de
kopie, die is vervaardigd
door de beeldhouwer Wie-
land Graf. Ook het gemeen
tebestuur, de schietvereni
ging, de brandweer, de tuin
dersvereniging, de fanfare
en de jagersvereniging had
den geld voor het beeld over.
Bovendien brachten talrijke
gezinnen geld bijeen.
Het originele beeld stamt uit
ongeveer 1500. Het maakte
deel uit van het altaar van
de kapel van Heiligenblut.
Toen de kapel rond 1700
werd afgebroken, kochten de
inwoners van Thannhausen
het altaar. Tegen het einde
van de vorige eeuw kregen
zij een nieuw altaarbeeld en
kreeg het beeld van de apo
stel een plaats in de kerk
van Mitteleschenbach.
Het beeld toont de heilige
met de tekenen van zijn
martelaarschap. In zijn ene
hand heeft hij een mes, in de
andere een mensenhuid.
Volgens de legende werd
Bartholomeus rond 50 na
Christus in Armenië levend
gevild en vervolgens gekrui
sigd.
UTRECHT „Europa
moet een geestelijke on
dergrond krijgen, niet al
leen een politieke en eco
nomische zoals binnen
kort in Maastricht". Dat
zegt kardinaal A. Simonis
die volgende week samen
met zijn Bossche collega J.
ter Schure naar Rome af
reist voor de bijzondere
bisschoppensynode van 27
november tot 14 decem
ber over Europa.
Kritici verwijten het Vaticaan
en in het bijzonder de paus die
vorig jaar april tijdens zijn be
zoek aan Tsjechoslowakije het
initiatief voor de synode nam,
dat deze met zijn streven naar
herevangelisatie van Europa
opnieuw 'uit is op herbevesti
ging van de macht van de ka
tholieke kerk in dit wereld-
ddeel. Met name in orthodoxe
en behoudend protestantse
kring klinken deze verwijten
op.
Kardinaal Simonis wijst er op
dat de Nederlandse bisschop
pen in hun antwoord op het
voorbereidende werkdocu
ment gepleit hebben voor een
„christelijk geïnspireerd Euro
pa". In navolging van het Va
ticaanse document spreekt de
kardinaal van een „kairos",
een genademoment om Chris-'
tus opnieuw te verkondigen.
Bisschop Ter Schure die in de
jaren zestig vaak in Oost-Eu
ropa verbleef en de kardinaal
in Rome zal seconderen, hoopt
dat de synode een mogelijk
heid is om de „persoonlijke
contacten" opnieuw aan te ha
len. Van verder reikende doel
einden wil hij niet weten zo
lang bisschoppen uit Oost- en
West-Europa elkaar zo slecht
kennen of het moet gaan om
de stimulering van kleine
nieuwe bewegingen in de kerk
die zich nu ook manifesteren
aan de overzijde van het voor
malige ijzeren gordijn.
Op de vraag wat de synode
zou kunnen doen om de groei
ende godsdienstige tegenstel
lingen in Europa een halt toe
te roepen, blijft de kardinaal
het antwoord schuldig. „We
zitten met het probleem dat
mensen hun eigen cultuur wil
leb veiligstellen en dan
moeten voorkomen dat ze zich
gaan afzetten tegen anderen.
We moeten dan wijzen op het
evangelie, ja ik weet dat ik
daarmee een open deur in
trap".
Jan ter Laak, die namens Pax
Christi internationaal de syno
de kritisch zal volgen vanuit
de vlak naast het Vaticaan ge
legen Kerk der Friezen, zal
gedurende de hele synodepe
riode van veertien dagen pre
sent zijn om een aantal bij-
eennkomsten te organiseren
waarop duidelijk gemaakt
worden wat op de synode ook
ter tafel moet komen.
Ter Laak: „De paus zal met
zijn ervaringen met Oost-Eu
ropa in het achterhoofd probe
ren hier secularisatie en mate
rialisme te keren. Uit eigen er
varing weet hij hoe groot voor
het terugwinnen van de vrij
heid de invloed is geweest van
groeperingen met een grote
morele kracht. Vele katholie
ken zouden echter liever heb
ben dat hij zou werken in de
lijn van de Raad van de Euro
pese bisschoppenconferentie,
namelijk het bevorderen van
het gesprek tussen de drie gro
te religies die in Europa aan
wezig zijn, christendom, joden
dom, en islam". De raad werd
echter niet bij de voorberei
ding van de synode betrokken.
Ook de kardinaal meent dat er
in een oecumenische geest ge
handeld moet worden en hij
betreurt het dan ook dat de
Russische-orthodoxe kerk tot
nu toe niet is ingegaan op de
Vaticaanse uitnodiging. Hele
maal verkeken acht hij de
kans nog niet dat de Russen
alsnog zullen verschijnen om
dat kardinaal Willebrands in
Santiago de Compostela (waar
vorige week een bijeenkomst
plaats had van alle christelijke
kerken) een gesprek hééft ge
had met een hoge vertegen
woordiger van deze kerk. De
Russen zijn boos op het Vati
caan omdat deze in Rusland
een soort parallelle katholieke
kerk tot ontwikkeling zou wil
len brengen. Zij zijn woedend
op de Vaticaanse zieltjeswin-
nerij. Kardinaal Simonis: daar
geldt nog steeds het oude prin
cipe: cuius regio, eius religio
(degene die de macht heeft in
een bepaalde streek mag ook
zijn godsdienst opleggen).
Het zou Ter laak overigens
niet verbazen als de Russische
Orthodoxe kerk die nu lid is
van de Wereldraad van Ker
ken, uiteindelijk meer affini
teit zal kunnen opbrengen met
het Vaticaan, waarmee het
wat betreft structuren en tra
ditie veel meer mee verwant is
dan met de bij de Wereldraad
aangesloten, merendeels prote
stantse kerken.
Voor Ter Laak blijft de voor
naamste vraag die op de syno
de aan de orde zal komen of
de kerk nog een creatieve
kracht is in de groei naar één
Europese samenleving. Ter
Laak: „Het nieuwe Europa
mag niet overgelaten worden
aan economen en technocra
ten. Het is een merkwaardige
tegenstelling dat in West-Eu
ropa alles in het teken staat
van economische en politieke
eenwording, - 'Maastricht'
geeft de toon aan -, en dat men
daar maar al te graag in Oost-
Europa op zou willen aanha
ken, terwijl de Oosteuropea
nen hun waarden in godsdien
stig opzicht zouden willen
overdragen".
Kroatische
vluchtelingen
bij paus
Paus Johannes
Paulus II praat
met Kroatische
vluchtelingen in
het Vaticaan van
wie er een
kruisbeeld draagt
dat beschoten isa
tijdens de
burgeroorlog.
LEUSDEN Suïicide of zelf
moord moet bespreekbaar
worden gemaakt in de Her
vormde Kerk en de Gerefor
meerde Kerken. Binnen de
christelijke gemeente mag de
veroordeling „het is zonde"
niet het laatste woord zijn,
vindt het Samenwerkingsor
gaan voor het Pastoraat.
Het isolement waarin nabe
staanden van iemand die zelf
moord heeft gepleegd, moet
doorbroken worden, vindt de
hervormd-gereformeerde
commissie. Ook moet „op een
pastorale manier" worden om
gegaan met mensen die suïcide
overwegen of reeds een poging
daartoe hebben ondernomen.
Volgens de jongste cijfers wor
den er per jaar ruim 21.000 po
gingen tot zelfmoord gedaan,
waarvan ongeveer 1.600 met
dodelijke afloop. Het is niet
bekend of suïcide onder kerk
mensen meer of minder voor
komt dan onder andere Ne
derlanders. Maar „er bestaat
geen aanleiding om een afwij
kend gemiddelde aan te ne-
Ook „staat nog te bezien in
hoeverre geloof en geloofsbe
leving invloed hebben op het
ontstaan van neigingen tot
zelfdoding", aldus het Samen
werkingsorgaan. „In ieder ge
val spelen ze een rol bij de
verwerking van de problema
tiek."
Met zijn rapport 'Pastoraat en
Suïcide' wil het Samenwer-
de kerken helpen
bij het „signaleren van ele
menten die het leven van
mensen onleefbaar maken".
Het wil een eigen kerkelijke
bijdrage aan d§ discussie over
zelfmoord leveren, met name
waar het gaat om de godsdien
stige, ethische en pastorale
vragen.
Het 7-pagina's tellende rap
port, waaraan sinds 1986 is ge
werkt, zal daartoe worden uit
gebreid tot een herderlijk
schrijven voor de kerken. De
grote werkdruk en een aantal
praktische problemen hebben
voor de nodige vertraging ge
zorgd. Volgens de voorlichter
van de Gereformeerde Ker
ken „kan het ook nog jaren
duren" voordat de bezinning
wordt afgerond.
JURGENS (PVDA):
DEN HAAG De PvdA-
fractie heeft bij monde
van het kamerlid Erik
Jurgens de regering ge
vraagd het Nederlandse
gezantschap bij de H.
Stoel op te heffen. Op die
manier zou geld vrijge
maakt kunnen worden
voor de oprichting van
een ambassade in een van
de drie Baltische staten.
Het is opmerkelijk dat het
voorstel uitgerekend afkom
stig is van het katholieke ka
merlid Jurgens, die tot 1970
actief was in de KVP. Het ge
zantschap bij de paus is sinds
de vorige eeuw een uiterst ge
voelige materie geweest in de
Nederlandse politiek. Hoewel
velen niet van het belang van
de post overtuigd waren, was
bespreking er van in de laatste
FOTO: DIJKSTRA
deccenia in feite taboe. Naast
principiële overwegingen voor
de instandhouding van de post
die uiteraard vooral voor de
katholieken golden, zijn echter
ook steeds meer politici van
het belang van de post over
tuigd geraakt. Zeker sinds de
komst van de Poolse paus
geldt het Vaticaan als een van
de belangrijkste luisterposten
ter wereld. Op grond van die
overweging gingen de Ameri
kanen enkele jaren geleden
over tot de benoeming van een
ambassadeur bij de H. Stoel en
ook de Russen hebben dat vo
rig jaar gedaan.
Nog afgezien van de principië
le kanten aan de zaak is het
dan ook niet waarschijnlijk dat
de post zal worden opgeheven.
Minister van den Broek
schrijft in zijn antwoord aan
de Kamer dat hij niets voor
het PvdA-voorstel voelt. Jur
gens had voorgesteld de am
bassade samen te voegen met
die van de vertegenwoordi
ging bij de Italiaanse regering,
maar Van den Broek schrijft
dat dit een oplossing is die
door Jtalië en het Vaticaan
wordt afgewezen.
Het gezantschap bij de paus
werd op 11 november 1925
krachtens een amendement
van het SGP-kamerlid Gerrit
Kersten geschrapt in wat in de
parlementaire geschiedenis is
gaan heten de Nacht van Ker
sten. Na de oorlog werd het
gezantschap weer hersteld.
Kersten reageerde op grond
van principiële, d.w.z. anti-pa-
pistische overwegingen, Jur
gens slechts uit praktische.
Met opheffing zou een half
miljoen gulden kunnen wor
den bespaard, maar dit is vol
gens Van den Broek niet vol
doende voor de bekostiging
van een nieuwe ambassade in
de Baltische staten.
SCHIEDAM Het minis
terie van WVC heeft de
Gereformeerde Landelij
ke Instelling voor Ambu
lante Geestelijke Gezond
heidszorg (GLIAGG) 'De
Poort' officieel erkend.
Op grond hiervan kan
binnenkort subsidie tege
moet worden gezien. Dit
heeft directeur dr. J. van
der Wal woensdag meege
deeld.
De 'reformatorische RIAGG'
zag eerder twpe keer een ver
zoek tot erkenning afgewezen
worden. De landelijk werken
de GLIAGG - met vestigingen
in Schiedam, Goes, Amers
foort en Zwolle - paste niet in
de regionale aanpak van de
RIAGG's, zo wertl gezegd. De
gereformeerde instelling zou
bovendien een vreemde eend
in de bijt zijn temidden van de
algemene RIAGG's.
Van der Wal is dan ook zeer
verrast door de positieve reac
tie van staatssecretaris Simons
van volksgezondheid. Te meer
daar de Ziekenfondsraad en de
Hoofdinspectie voor de geeste
lijke gezondheidszorg een ne
gatief advies hadden uitge
bracht. „Wij zijn enorm dank
baar."
De GLIAGG, die in 1978 werd
opgericht, wordt nu in stand
gehouden door de Gerefor
meerde Bond in de Hervorm
de Kerk, de Christelijke Gere
formeerde Kerken en de Ge
reformeerde Gemeenten. De
meeste cliënten zijn ook af
komstig uit deze kerken. De
begroting omvat dit jaar onge
veer 800.000 gulden.
Van der Wal wijst erop dat nu
in overleg met het ministerie
en de NVAGG, de vereniging
van de 58 RIAGG's, zal wor
den gesproken over de hoogte
van de subsidie. De NVAGG
heeft altijd huiverig gestaan
tegenover subsidiëring van de
GLIAGG, omdat dit ten koste
van haar eigen budget zal.
Op dit moment is de joodse RI
AGG de enige levensbeschou
welijke instelling voor ambu
lante geestelijke gezondheids
zorg die door de overheid
wordt gesubsidiëerd.
H. Verburg van de NVAGG
toont zich eveneens verrast
door het besluit van WVC, zij
het in .onaangename zin. Hoe
wel nog niet bekend is hoeveel
subsidie de GLIAGG zal ont
vangen, is het „geen aantrek
kelijke gedachte" dat er een
nog groter beroep gedaan zal
worden op het reeds te krappe
budget voor de RIAGG's.
„Het is een politiek besluit om
in het algemene kader van de
AWBZ specifieke hulp te gaan
financieren", aldus Verburg.
Het is moeilijk om de conse
quenties hiervan nu te over
zien, maar het zou best kun
nen dat andere groeperingen
in de Nederlandse samenle
ving, moslims bijvoorbeeld, nu
ook op categorale zorg gaan
aandringen.
Verburg wijst erop dat de RI
AGG's - mede onder invloed
van het werk van de GLI
AGG - de afgelopen jaren
meer aandacht aan geloof en
levensbeschouwing hebben ge
schonken. Zo wordt er in ge
bieden met „een grote gerefor
meerde bevolking" gezocht
naar therapeuten en hulpver
leners met een gereformeerde
achtergrond. Er worcjen con
tacten met pastores in de regio
gelegd en tevens speciale cur
sussen georganiseerd voor het
RIAGG-personeel.
Maar „aan de bijbel genor
meerde hulpverlening", zoals
de GLIAGG voorstaat, gaat
voor de algemene RIAGG's
veel te ver, aldus Verburg. De
grondslag van 'De Poort'
wordt gevormd door „de Heili
ge Schrift en de daarop ge-
Volgens directeur Van der
Wal werkt deze grondslag
voor de achterban geruststel-
lend en uitnodigend. De enor
me toeloop op de GLIAGG -
de 14 betaalde medewerkers
en vele vrijwilligers moeten
vier van vijf cliënten tot hun
spijt doorverwijzen - is te ver
klaren uit de grote argwaan
die in de gereformeerde ge
zindte bestaat tegenover de al
gemene hulpverlening.
„Er bestaan enorme aarzelin
gen om bij een RIAGG binnen
te stappen", aldus Van der
Wal. De mensen denken dat
de hulpverleners „hun geloof
willen afpakken", zegt hij
chargerend. „De RIAGG heeft
geen gezicht, is een anonieme
organisatie. De GLIAGG
daarentegen staat heel dicht
bij de mensen."
De hernieuwde aandacht voor
geloof en levensbeschouwing
bij de RIAGG's overtuigt Van
der Wal niet. „Ze hebben hun
produkt levensbeschouwing
snel in de etalage gezet, omdat
er meer vraag naar bestaat.
Maar het is een produkt zon
der inhoud. De RIAGG's doen
alsof ze het probleem met een
cursus deskundigheidsbevor
dering kunnen verhelpen."
Bij de GLIAGG lopen volgens
Van der Wal veel mensen met
„relatief ernstige problemen".
Niet omdat er in de gerefor
meerde gezindte meer psychi
sche problemen zouden zijn
dan elders in de samenleving,
maar omdat deze mensen - ge
zien hun argwaan jegens hulp
verleners - lang met klachten
blijven rondlopen.
De gereformeerde hulpverle
ners behandelen vooral cliën
ten met ernstige depressies, al
dan niet veroorzaakt door het
geloof. Ook incest behoort tot
de topics. „Een kwart van alle
vrouwen die bij ons in thera
pie is, heeft er mee te maken."
Verder krijgen de GLIAGG-
medewerkers veel huwelijks-
en jeugdproblemen te horen.
De gereformeerde levensover
tuiging is „herkenbaar aanwe
zig" in de hulpverlening. De
cliënt weet dat de hulpverle
ner zijn wereld begrijpt en
waardeert. Het taalgebruik,
maar ook de concrete adviezen
zijn doortrokken van de iden
titeit. „Je ruikt God er in de
koffie", aldus Van der Wal
met een knipoog naar de dich
ter Gerrit Achterberg, ook af
komstig uit de gereformeerde
gezindte.
„Wij zullen mensen nooit ad
viseren om eens lekker naar
de bioscoop te gaan, te gaan
dansen of seksueel te experi
menteren", zegt de directeur.
In de hulpverlehing spelen
gebed en bijbelgebruik een be
langrijke rol. De bijbel dient
„ter motivatie" van de cliën
ten, maar ook „ter correctie",
bijvoorbeeld waar het gaat om
„het gedrag van incestdaders".
De laatste jaren merkt Van
der Wal dat ook baptisten en
andere evangelische christe
nen de weg naar de reformato
rische RIAGG weten te vin
den, mede dankzij de doover-
wijzingen van de afdeling na
zorg van de EO. Ook zij kun
nen met hun verhaal niet goed
bij de gewone hulpverleners
terecht. „Als je heel erg in de
problemen zit, dan gaan de
verschillen minder tellen".
Al te grote invloed van de
evangelischen op bestuurlijk
niveau zit er echter niet in.
Dat ligt bij de drie participan
ten in het bestuur te gevoelig.
Zo liet de GLIAGG onlangs
bewust een miljoen gulden aan
zijn neus voorbij gaan, die bij
eengebracht zou worden door
EO-Metterdaad. Voor de actie
zou gebruik worden gemaakt
van de televisie, een medium
dat voor een deel van de GLI-
AGG-achterban niet aan
vaardbaar is.
PvdA steeds leniger van gei
acl
(en d
;tl oor c
WlE de hardnekkige botsingen tussen fracties in de I
Kamer gadeslaat zou anders denken, maar toch zijn de
ten in poliiek Den Haag leniger dan ooit tevoren. Jongst
wijs voor deze stelling was het debat gisteren over de
lingswet. Een wet die, ironisch genoeg, gelijk met zijn ii
kingtreding leidt tot het ontkoppelen van lonen en uitk
gen.
Het kabinet en dan vooral de CDA-bewindslieden
in had deze zomer zwaarwegende argumenten
'ontkoppeling' over te gaan. Het verhoudingsgetal tussei
aantal 'actieven' en 'inactieven' verslechterde in 1992,
het Centraal Plan Bureau (CPB) voorspeld. Zodanig zelfi^ft beg;
de ijzeren grens van 86 uitkeringstrekkers op 100 werkei k<
overschreden zou worden. Een loden last die onze ecoi
niet zou kunnen dragen. Bovendien dreigde de loonont
keling hoog uit te vallen, waarmee het gelijk optrekken
uitkeringen helemaal onbetaalbaar zou worden.
ïAR -
ieeft ee
iheeft c
ondi
in de r
nfeardoor
Alkm
nisbruil.
bij ee
ikende
I leren te
idie zij 1
Eerde
renten
20 erkeers
Maar zo gemakkelijk liet de PvdA zich niet overtui
Vice-premier Kok vond de koppeling zelfs zoveel waai
hij zijn politieke lot er aan verbond. „Ontkoppeling mai
niet mee", riep hij tijdens het heetst van de politieke st
Als het CDA de lonen en uitkeringen los wilde wrikken,
de PvdA uit het kabinet stappen.
MaAR zoals iedereen weet kwam vervolgens CD A-mi
De Vries met een alternatief 'verrassingspakket' op de
pen. Er werd ontkoppeld, maar door een reeks fiscale ra
regelen zouden de mensen met een uitkering toch in de
vaart mogen meedelen. Bijkomend voordeel was een im
voor de werkgelegenheid. Kok en de PvdA-fractie ginge
met frisse tegenzin mee akkoord. Nou ja, zo verdedigde
zich, de macro-economische omstandigheden waren ook
erg bar en zijn dreigement was op een wat emotioneel
ment gemaakt.
HAA(
erzeke
ers in
EeN klein half jaar later blijken de omstandigheden
noopten tot ontkoppeling echter minder somber dan hel
binet aanvankelijk dacht. Volgens de Sociale Verzekerii
raad, het hoogste adviesorgaan op het terrein van de
zekerheid, verslechtert het verhoudingsgetal tussen actie
en inactieven niet, maar is er juist een verbetering. Bo\
dien blijft het aantal mensen met eén uitkering ver ondei
grens van 86:100.
Deze nieuwe feiten leiden echter bij de PvdA nietl
vreugdekreten, integendeel. Uitgerekend PvdA-staatsse
taris Ter Veld ('wie de wao wil afschaffen moet mij afsd
fen') was er als de kippen bij om te bezweren dat het S
rapport slechts een 'technische exercitie' was en aan de
zaak tot ontkoppeling niets veranderde. Ook de PvdA
in de Tweede Kamer haalt zijn schouders op en wil
nog vasthouden aan de ontkoppeling.
over c
voor
ten mi
■er d
ilan-Si
dat c
herstri
ezondl
ren g
vel nie
no su
>-fra J
LENIGE geesten, jawel. Wie zes maanden geleden had
weerd dat de PvdA een half jaar later aan ontkoppeling
willen vasthouden was immers beslist voor malende
maakt. Maar één polonaise met flink gezichtsverlies voor
eigen politieke leider is de PvdA blijkbaar genoeg. Ook is
mogelijk dat de sociaal-democratische fractie inmiddels
vreden is met het alternatief van De Vries, dat zij hieraai it
voorkeur geeft boven een koppeling-oude-stijl. Dat laats
verheugend voor al diegenen die vinden dat starre ko
lingsmechanismen schadelijk zijn voor de economie. Het
deel blijft dat het de honderdduizenden mensen met een
kering weinig of geen zekerheid over hun toekomstige in
men verschaft.
Kinderen Rekenen op Ons. Wij Rekenen op U.
voor meer informatie of foil
070 - 333 93 00
in
hoe de
leekt i
van c
nklijke
pij ter t
nacie (1
iet het
lonsumt
tót
#5* CcldócScHwcwit
Uitgave:
Kantoor:
Telefoon 071 -122 244
Telefax: 071-134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk
Telefoon: 070-3190 933.
Telefax: 070-3906 717
Postadres: Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Directeur/hoofdredacteur J. Leune
Adjunct-hoofdredacteur: J Timmers.
Chef-redacteur: G -J. Onvlee.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel 070 - 3190 808): L. v
n Herpen (chef). F Buurman.
Sport Leiden e.o. (tel 071 -144 049) K. van Kesteren
Binnen- en buitenland, financien en economie (tel 070 - 3190 815):
A van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs. C. van Haersma Buma, A van Holstein,
E. Huisman, H Jansen, drs J van Leeuwen-Voorbij, R de Roo, drs K Veraart.
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834)' G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H. Piet
Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835). L. Kooistra, drs P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef), S. Evenhuis, S. Pieterse.
Stichting Pers Unie, een re-
ale kranten in Nederland en
Belgié. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn drs
Ven en P. Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (chef), H. &-
leveld, D. Hofland, P. Koopman. D van Rietschoten en K van Wees.
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland* S Akkerman (Praag).
drs. D. J. van den Bergh (Peking), drs H Botje (Tunis), A Courant (Athene),
R. Hasselerharm (Johannesburg), T Heard (Kaapstad), drs. A Heering (Rome).
B. van Huët (Parijs), M. de Koninck (Washington), H Kuitert (Nieuw Delhi),
amp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs. R. Vunderink (Moskou),
F. Lindenkamp (Sao Paulo), R Simons (Londen), drs. R. Vunderir
W. Werkman (Jeruzalem), E Winkels (Barcelona), G. van Wijland
F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid v
publicatierechten van The Times
M. de Cocq.
n 18.00 tot 19.00 u
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische, betaling.
per maand
per kwartaal
per jaar
25,70
76,60
294,30
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 7
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
het pl
de he.
bested
ing wei
te vera
ink nai
„stemi
de or|
bezig
stellen
stonde
pen. „ft
49 milj,
een be
rloo. Ri
fouten
niet or
ide zich
punt n
kwame
op stei
nen va
euw roi
om de
kgevers
en door
ÏHAA
botsir
en de
egerinf
viiet de
'5 ïstingvr
iSPE
