k
/erslagen Duke haalt
olitiekVS overhoop
Vukovar was symbool
van Kroatisch verzet
Sovjet-burgers mogen voor het eerst harde valuta bezitten
BUITENLAND
China 'denkt na' over beperking raketexport
PLO eist van VS
hervatting dialoog
KAPITEIN ROB
DE SCHAT VAN OPA LARSEN
tiffed
idóeSoivuwt
;en
gei
batsjov weigert
evering Honecker
lenst
ling
de
i. Dt
leg
iet" zé;
.tefte
gen
nde co
of. V;
hij
kele
ilgens
aande
-tief gi zi'
I he rli
MAANDAG 18 NOVEMBER 1991
Sovjet-president Gorbatsjov wil
Honecker niet uitleveren aan het vere-
Duitsland Dit heeft het Duitse week-
tern gisteren bekendgemaakt. Vrijdag
de Russische president Jeltsin dat de
•igheid van de ex-DDR-leider in de
he Federatie onwettig is en dat hij het
loet verlaten. De 80-jarige Honecker
in maart van dit jaar met medewer-
■an het Rode Leger vanuit een leger-
bij Berlijn naar de Sovjetunie. De
justitie zoekt hem omdat hij opdracht
'ajebben gegeven vluchtelingen die over
ijnse Muur de DDR wilden verlaten
schieten De president zei zich af te
of het voor de rechter brengen van
irvent anti-fascist, die tien jaar onder
i's gevangen zat, wellicht te maken
et Duits „revanchisme".
UITSPRAKEN BAKER AFGEZWAKT
laai
BEIJING De Chinese rege
ring heeft vandaag gezegd te
zullen nadenken over het be
perken van de raketexport.
Daarmee wordt de Ameri
kaanse minister van buiten
landse zaken James Baker
teruggefloten, die gisteren na
overleg in Beijing meldde dat
China vast had toegezegd geen
raketten voor de middellange
afstand meer te leveren aan
landen als Syrië en Pakistan.
Het ministerie van buitenland
se zaken in Beijing zei dat Chi
na de raketexport alleen be
perkt als de VS sancties in
trekken tegen twee Chinese
bedrijven die bij rakethandel
betrokken zijn. Ook moet
Washington Amerikaanse be
drijven weer toelaten hoog
waardige computers en satel
liettechnologie aan China te
verkopen. Volgens Baker
heeft China beloofd zich nog
dit jaar bij het Non-Prolifera-
tie Verdrag aan te sluiten, de
wereldwijde overeenkomst te
gen de verspreiding van kern
wapens. China maakte voor
het bezoek van Baker echter
al duidelijk niet mee te willen
doen aan een campagne van
internationale politieke druk
op communistisch Noord-Ko-
rea om te voorkomen dat dat
land kernwapens in handen
krijgt. Beijing liet zich daar
vandaag niet verder over uit.
Baker zei dat een groot deel
van zijn driedaags bezoek in
het teken van de mensenrech
ten heeft gestaan, maar grote
concessies - de vrijlating van
politieke gevangenen - heeft
Beijing niet gedaan. Wel werd
inzicht gegeven in het lot van
800 gedetineerden. Dat de be
moeienis van Washington niet
gewaardeerd wordt, bleek uit
de arrestatie van twee dissi
dentes, die tijdens het verblijf
van Baker werden aangehou
den om te voorkomen dat ze
met de Amerikaanse minister
zouden praten.
Rode Khmer terug in Phnom Penh
PHNOM PENH De verafschuwde en ge
vreesde Rode Khmer, die van 1975 tot 1979 in
Kampuchea een schrikbewind uitoefende om
vervolgens een guerrilla te voeren tegen de
door Vietnam in het zadel geholpen regering,
is gisteren teruggekeerd in de hoofdstad
Phnom Penh. De delegatie van negen man
werd aangevoerd door de militaire bevelheb
ber van de Rode Khmer, Son Sen Vorige
maand werd in Parijs een vredesakkoord on
dertekend, waarmee officieel een streep werd
gezet onder de burgeroorlog die uitbrak nadat
Vietnam eind 1978 Kampuchea binnenviel en
de Rode Khmer verdreef. Son Sen zal samen
met Khieu Samphan, het staatshoofd tijdens
het bewind van de Rode Khmer, zitting heb
ben in de Opperste Nationale Raad. die tot
taak heeft te zorgen voor verzoening in het
land. De raad is samengesteld uit vertegen
woordigers van de regering en de drie Kam-
pucheaanse guerrillagroepen.
TUNIS Als de volgende ronde van de
vredesbesprekingen voor het Midden-Oos
ten worden gehouden in Washington of een
andere Amerikaanse stad, zullen de Palestij-
nen alleen deelnemen als de VS de dialoog
met de PLO hervatten. Over de plaats waar
de vorige maand in Madrid begonnen confe
rentie moet worden voortgezet verschillen
de deelnemende partijen van mening. De
PLO wil haar kantoor in Washington mo
gen heropenen, wanneer de tweede onder
handelingsronde daar wordt gehouden. De
Amerikaanse autoriteiten hebben het kan
toor vorig jaar laten sluiten na een terroris
tische aanval op een Israëlisch strand, waar
PLO-functionaris Abul Abbas achter zat.
RC DE KONINCK
uur
A me
het c# ORLEANS Met
mengeling van op-
Jting en zorg heeft een
reside^-(jerjie-(j yan Ame-
nen gisteren de uit-
begroet van de gou-
de n eursverkiezing in de
veel ?lijke deelstaat Loui-
all i.
iktivit
nputei
et^nai hting over het feit dat de
v ilikeinse ex-nazi David
het verloren heeft van
craat Edwin Edwards,
zorg over de toch om
ijke steun die Duke
gekregen en over de po-
plannen die hij voor de
stc ïale politiek lijkt te koes
hip di
enorm
zeven
berg r
ctie v
winst
■rgeda
e Digi
verloor de strijd in Loui-
met 39 procent van de
ïen, tegen 61 procent
zijn rivaal. Uit analyse
Ie uitslag blijkt dat Duke
'g°j| neerderheid (55 procent)
gefinar
zich heeft gekregen van
ften"< m^e kiezers
ten. I
deze staat,
kwart van de bur-
■jarige blanke suprema-
)avid Duke heeft vanaf
zijn jeugd deel uitgemaakt van
fascistische organisaties, waar
onder de Amerikaanse Natio
naal Socialistische Partij en de
Ku Klux Klan. Sedert kort
echter zegt hij een herboren
christen te zijn en zijn 'intole
rante verleden' te betreuren.
Als kandidaat-gouverneur be
pleitte hij met name 'hervor
ming van het stelsel van socia
le zekerheid' en 'gelijke rech
ten voor iedereen'. In Duke's
programma betekende dat on
der meer dat 'steuntrekkers
met een gezond lichaam
moeten werken voor hun uit
kering', dat 'sociale dienst-
moeders moeten worden aan
gespoord minder kinderen te
krijgen', dat 'blanken bij solli-
ciaties en promoties niet lan
ger worden achtergesteld bij
minder gekwalificeerde zwar
ten' en dat 'blank en zwart on
derwijs niet geforceerd wor
den samengesmolten'.
'Duke-factor'
Uit tal van landelijke enquetes
in de VS blijkt dat een meer
derheid van de Amerikanen
zichzelf geenszins racistisch
acht, maar het eens is met der
gelijke voorstellen. Veel gezag
hebbende commentatoren
spreken van 'legitieme denk
beelden, die helaas door de fi
guur Duke besmet zijn'.
Toch heeft 'de Duke-factor'
die ideeën intussen algemeen
bespreekbaar gemaakt. Ze wa
ren tot voor kort in Amerika
vrijwel taboe, omdat de armste
Amerikanen veelal zwart zijn
en weinig politici en burgers
het risico wilden lopen om,
door veranderingen voor te
stellen, voor racist te worden
versleten.
De langdurige economische re
cessie echter heeft sterk bijge
dragen tot een algehele en nu
aan de oppervlakte komende
frustratie binnen Amerika's
middenklasse, die al jarenlang
geen welvaartsgroei heeft ge
kend en thans door werkloos
heid wordt getroffen of be
dreigd.
Terwijl nog onduidelijk is in
welke richting(en) die brede
frustratie zich politiek zal ver
talen, lijkt ze in elk geval gro
te veranderingen te gaan
brengen in Amerika's ver
trouwde politieke indeling.
Het betrekkelijke succes van
Duke laat het ontstaan zien
van een krachtige beweging
rechts van de toch al zeer con
servatieve Reagan-Bush-filo-
sofie. Duke zou Bush' Republi
keinse Partij dan ook grote
schade kunnen berokkenen
door als Republikein of als on
afhankelijk kandidaat volgend
jaar een gooi te doen naar het
presidentschap van de VS. Hij
zegt daarvoor 'geen plannen'
te hebben, maar veel waarne
mers verwachten dat dat gauw
zal veranderen.
Verwijten
Het lijkt dan ook niet te kun
nen uitblijven of andere politi
ci. zonder fascistisch verleden,
zullen in het gat in de politie
ke markt springen. Belang
wekkend in dit verband is de
overweging van de ultra-con-
servatieve Republikein Pa
trick Buchanan (ex-staflid van
president Reagan) om de her
kiesbare zittende president
Bush binnen de partij uit te
dagen in de stembuscampagne
van 1992 Sommigen ook oefe
nen druk uit op Jack Kemp,
de huidige minister van volks
huisvesting en 'ideoloog' ach
ter Reagans belastingverlaging
in 1981, om het strijdperk te
betreden. De vraag is in hoe
verre Bush zich door deze
druk naar een conservatiever
beleid zal laten duwen, iets
wat hem nog vaker in botsing
zou brengen met het Congres,
waarin de Democratische (op
positie-) Partij in beide kamers
de meerderheid heeft.
Tot voor enkele weken was
het nog ondenkbaar dat Bush
concurrentie zou krijgen van
gevestigde Republikeinse par
tijgenoten. Dat de extreem
rechtervleugel zich nu plotse
ling roert en Bush openlijk
durft te verwijten de economie
eerst te hebben laten verkom
meren en thans maatregelen
te nemen (zoals de recente uit
breiding van werkloosheids
uitkeringen) die de puur-kapi-
talistische filosofie verlooche
nen, is zeker een van de gevol
gen van de Duke-factor.
De paradox van deze rechtse
rebellie is dat de vooruitstre
vender Democratische (opposi
tie-) Partij enorm kan profite
ren. Zulks niet alleen omdat
de meeste Amerikanen die
ontvankelijk zijn voor denk
beelden als van David Duke,
toch onoverkomelijke bezwa
ren hebben tegen de racisti
sche ondertoon. Veel blanke
'middenklassers', die lange tijd
geloofd hebben in de profijte
lijkheid van de 'Reagonomie'.
hebben ontdekt dat de extre
me verrijking van de rijken
niet automatisch doorsijpelt
naar de lagere regionen. Zij
neigen er nu naar terug te ke
ren naar de Democratische
Partij, die de hoogste inko
mens zwaarder wil belasten en
ingrijpender op defensie wil
bezuinigen. Zowel links als
rechts oefent dus aantrek
kingskracht uit op de teleurge
stelde middenklasse.
Probleem echter van de De-
i Amerikaanse staat Louisiana. De
FOTO: AP
mocratische Partij is dat ze
nog steeds geen aansprekende
presidentskandidaat heeft. Ve
len hopen nog altijd dat de
charismatische Mario Cuomo,
de gouverneur van New York,
zich alsnog zal opwerpen. Met
Cuomo als Democratisch uit
dager en mensen als Duke en
Buchanan als concurrenten op
rechts, zou president Bush een
stembusstrijd ingaan die veel
ongewisser en opwindender is
dan tot voor kort nog denk
baar was.
ilitairen
rdri jven
ïrden uit
drijf si
len.
werdi
ten n l T 1
erstru)ord-lrak
ir kor
toch
goed
krijgf )SI A Het Iraakse leger
"1"' duizenden Kurden ver
in uit dorpen in het noor
van Irak, zo hebben
rlei o
tratie^i
ïwelij
echt ii delingen en functionaris-
werk yan (je Verenigde Naties
Pr ak gezegd.
ische zegslieden meldden
iet pr se aanvallen op drie dor-
>s voo Jn beweren dat het leger
"?ndje ,root offensief zal begin-
IPer om de Kurdische rebellen
De i gei Noord-Irak te verdrij-
De berichten over be-
tingen van drie Kurdi-
lorpen betekenen dat een
is gekomen aan een
:-het-vuren dat vijf da-
- eerder door Baghdad en
tie df.oaiitie van Kurdische re
mbewegingen was bereikt,
ring en rebellen sloten
[e week een overeen-
?gione t, op grond waarvan de
leelde len zich hebben terugge-
tafer ten uit diverse Kurdische
?n mi n in ruil voor dè ophef-
e bes van een twee weken
ilevisi ïr door de regering inge-
blokkade van voedsel
van Aenzine. „Onze beslissing
:e drii vorige week om onze troe-
terug te trekken was een
lij nie ar van goede wil, om blijk
:m va even van onze vastbera-
Rodeifeid om een vreedzame re-
tot stand te brengen",
de Kurdische leider Ma-
Barzani. „Maar als de
destijt wste Iraakse troepenbë-
ngen betekenen dat ons
nieuwe tragedies en de
ities te wachten staan, dan
we er klaar voor om ons
erdedigen tegen nieuwe
(vervolg van de voorpagina)
MOSKOU Burgers en
ondernemingen in de
Russische Federatie zal
het voor het eerst zijn toe
gestaan vrijwel onbeperkt
harde valuta's te bezitten,
te verhandelen of op re
keningen te zetten.
Alle ondernemingen mogen
zich voortaan bezighouden
met buitenlandse handel zon
der speciale registratie. Zij
kunnen onbeperkt goederen
en diensten importeren met
harde valuta's. Voor interna
tionale bedrijven wordt het
overbrengen van winsten in
convertibele valuta's vanuit de
Russische Federatie naar het
buitenland onbeperkt moge
lijk.
De besluiten van Jeltsin zijn
gericht op liberalisering van
de buitenlandse handel, stimu
lering van de binnenlandse
handel en het aantrekken van
buitenlandse investeringen.
De decreten zijn een snel en
ingrijpend, maar verwacht ge
volg van het nieuwe uniever
drag dat donderdag door Gor
batsjov, Jeltsin en de leiders
van zes andere Sovjet-repu
blieken werd overeengeko
men. Zij werden dit weekein
de opgesteld door Jeltsin en
zijn medewerkers.
Jeltsins wil de Russische Fede
ratie snel laten overschakelen
op een vrije-markteconomie.
Hij heeft gezegd voor het ein
de van het jaar de prijzen en
lonen te zullen vrijlaten, als
gevolg waarvan een enorme
inflatie wordt verwacht.
Een van de verordeningen
voorziet in een loonsverhoging
van negentig procent vanaf 1
december voor alle werkne
mers in de gezondheidszorg,
het onderwijs, culturele instel
lingen, de wetenschap, de poli
tie, de gerechtelijke macht en
regeringsdiensten. Het mini
mumloon wordt vanaf 1 de
cember 200 roebel per maand.
De Russische Federatie, Wit-
Rusland, Kazachstan en de
Oekraïne verklaarden voorts
zich niet gebonden te achten
aan verplichtingen die voort
komen uit toekomstige lenin
gen die de centrale regering
zonder hun medewerking
oor
5 veel w
•entabjj',
Falei
:n ni t.
hoogu
dier g
autei i
verte
Geweld blijft uit bij
herdenking Franco
MADRID Enkele duizen
den demonstranten hebben
gistéren in de Spaanse hoofd
stad Madrid de voormalige
dictator generaal Francisco
Franco herdacht met fascisti
sche liederen en anti-democra
tische toespraken.
Franco-aanhangers brachtten
de fascistische groet uit en
luisterden naar toespraken
waarin werd geageerd tegen
immigratie en democratie en
de doodstraf werd geëist voor
terroristen en drugdealers.
Op het Plaza de Orienta, waar
Franco voor hij in 1975 over
leed op neerkeek afs hij het
volk vanaf het balkon van het
koninklijk paleis toesprak, was
ongeveer duizend man politie
ingezet. Ondanks de aanwezig
heid van neo-nazi's en skinhe
ads deden zich geen geweldda
digheden voor.
De politie arresteerde drie jon
geren 'die een tegendemonstra-
tie van ongeveer tweehonderd
mensen verstoorden en hield
zes skinheads aan die een auto
hadden vernield. Verder werd
de presentatie verhinderd van
een boek van de Belg Leon
Dégrelle, een voormalig SS-of-
ficier, waarin de holocaust
wordt ontkend.
ps no.
in zij
n late
Duizenden mensen, de handen opgeheven in de fascistische
groet, herdenken in Madrid de dood van de Spaanse fascistische
leider Franco.
FOTO:EPA
nceri 97 Aan boord van een schip is een kok even onmisbaar als
con stuurman en noodgedwongen moet kapitein Barker wel be-
t boe en van (je Japanse kok gebruik te maken, nu Sijmen met
r nc i koorts in zijn kooi moet blijven. De Japanner schikt zich
ëencfillig, maar Europees eten klaar maken kan hij niet. Nou, dan
ïr elke dag rijsttafel... En eerlijk gezegd vinden ze het hele-
il zo kwaad niet, kapitein Barker en zijn mannen, dat Sijmen
een poosje ziek is, want de Japanse gerechten smaken prima.
Enkele weken gaan voorbij, zonder dat er iets bijzonders ge
beurt, maar dan - de „Zephir" bevindt zich in de Javazee - wordt
opeens Olaf Larsen op de hondenwacht niet lekker. Hij houdt
zich nog een tijdje goed, maar tenslotte moet hij, krimpend van
hevige maagpijnen, de brug verlaten.
Corrupte politicus
op heterdaad betrapt
ROME Arnaldo Lucari, de
gedeputeerde van onderwijs
en onroerend goed van de re
gio Lazio, is afgetreden. Uit op
de band opgenomen gesprek
ken is gebleken, dat de chris
ten-democratische politicus in
ruil voor overheidsopdrachten
tien procent aan steekpennin
gen verwachtte. Als een van
de weinige gevallen waarbij
een corrupte politicus op he
terdaad wordt betrapt, heeft
de affaire in Italië ruime be
kendheid gekregen.
De beide gesprekken, die gis
teren in enkele dagbladen vol
ledig zijn afgedrukt, werden
gevoerd tussen Lucari en twee
vertegenwoordigers van een
reinigingsbedrijf. Het bedrijf
had voor de regio werkzaam
heden verricht voor een be
drag van 600.000 gulden, maar
daarvoor nooit een betaling
ontvangen. Eerst informeert
de gedeputeerde onder wiens
politieke bescherming de twee
staan. Zij blijken echter niet te
beschikken over een 'heilige
in het paradijs' (de term waar
mee in de omgangstaal een po
liticus wordt aangeduid die
iets voor je kan en wil doen).
In dat geval, zegt Lucari, kan
de zaak alleen geregeld wor
den wanneer hij een 'voor
schot' ontvangt. Daarvoor
geldt het 'normale' tarief van
tien procent. De beide onder
nemers doen net alsof ze daar
mee akkoord gaan, waarna de
politicus zijn secretaris op
dracht geeft de schuld van de
regio aan de firma te voldoen,
zodra dezen zich bij hem mel
den met een koffertje met
60.000 gulden in contanten.
Als alles vlot verloopt, kunnen
zij in het vervolg op meer
overheidsopdrachten rekenen,
belooft Lucari. De beide on
dernemers, die de gesprekken
hebben opgenomen met een
onder hun kleding verborgen
microfoontje, durven aanvan
kelijk geen aangifte te doen
uit angst voor represailles.
Maar wanneer journalisten
van de dagbladen La Repub-
blica en II Manifesto lucht van
de zaak krijgen, geven zij toe
stemming tot publicatie.
BELGRADO Met de
val van Vukovar raken de
Kroaten niet alleen een
strategisch belangrijk bol
werk kwijt, ook verliezen
ze een stad die is uitge
groeid tot het symbool
van het Kroatische verzet
tegen het door de Serven
gedomineerde federaal le
ger.
Vukovar ligt aan de Donau,
die hier de grens vormt tussen
Kroatië en de Servische pro
vincie Vojvodina. Militair ge
zien is het van belang omdat
het samen met de .20 kilometer
verderop gelegen stad Vinkov-
ci een corridor vormt van Bel
grado richting Oost-Kroatië.
Vinkovci is nog stevig in
Kroatische handen, maar wie
Vukovar beheerst, beheerst
het omringende gebied.
Nu ze Vukovar in handen
hebben, kunnen de Serven
langs de linkeroever van de
Donau vrijwel ongehinderd
aansluiting zoeken bij de Ser
vische dorpen die in de stre
ken Baranja en West-Slavonië
liggen. Servische opstandelin
gen gebruiken deze dorpjes al
maandenlang als uitvalsbasis.
De administratieve hoofdstad
van het gebied, Osijek, wordt
bij voorbeeld al maandenlang
vanuit de omliggende plaatsjes
met mortieren bestookt.
Zwaarder weegt voor de Kroa
ten misschien nog wel de
overgave van stad die tijdens
de maandenlange belegering
uitgroeide tot het symbool van
Kroatische onverzettelijkheid.
In Zagreb spraken de autori
teiten al liefkozend over „ons
Stalingrad", de verwachting
uitsprekend dat de Serven
hier hun definitieve nederlaag
zouden lijden. Het is anders
uitgekomen, na 86 dagen te
zijn belegerd is Vukovar uit
eindelijk door het leger „be
vrijd", zoals de Servische tv
gisteravond triomfantelijk liet
weten.
Het spoor bijster
Meer dan vierhonderd walvissen vonden dit weekeinde de dood op het strand bij de Argentijnse
plaats Comodoro Rivadavia. Milieudeskundigen vermoeden dat de dieren als gevolg van de ernsti
ge vervuiling van de Argentijnse kust de richting zijn kwijtgeraakt.
FOTO: AF3
