„Handelsboycot VS drukt
Castro steviger in zadel"
BINNENLAND BUITENLAND
Advies: ongeschikte
student wegsturen
Suriname perkt rol van leger in A'
Sikh-separatisten doden familieden politieman
DELEGATIE PAX CHRISTI DOORKRUIST CUBA
Kosten kinderopvang
beperkt aftrekbaar
ONTDEKKINGEN BIJ EUROVISIES
Televisie schetst Afrika ten
onrechte als poel van ellende
Ceidóc Qowuvnt
VRIJDAG 1 NOVEMBER 1991
UTRECHT Studenten die niet „geschikt"
zijn moeten door de universiteit kunnen
worden weggestuurd. Dit is één van de aan
bevelingen van een onderzoeksgeroep aan
de Vereniging van Samenwerkende Neder
landse Universiteiten (VSNU). In opdracht
van de VSNU hebben onderzoekers studie
verricht naar de eerstejaarsprogramma's van
universiteiten. Opvallende conclusie is dat er
geen verband bestaat tussen de inrichting
van het eerste studiejaar en het rendement.
Voor een hoger rendement zouden de uni
versiteiten er beter aan doen vóór aanvang
van de opleiding te selecteren, zoals ook in
Duitsland en Frankrijk gebeurt. Studenten
die tijdens het eerste jaar „ongeschikt" blij
ken, moeten kunnen worden weggestuurd,
menen de onderzoekers.
Rottenberg aanbevolen
als voorzitter PvdA
DEN HAAG In de PvdA groeit de steun
voor Felix Rottenberg als kandidaat voor het
voorzittersschap van de partij. Naast de Rot
terdamse burgemeester Peper, heeft ook zijn
Amsterdamse ambtsgenoot, Van Thijn, Rot
tenberg aanbevolen als de opvolger van Sint.
De 34-jarige Rottenberg was tot vijf jaar te
rug lid van het partijbestuur, maar stapte op
vanwege kritiek op de partijcultuur. Hij nam
later deel in de commissie-Van Kemenade
die onlangs in een rapport heeft aanbevolen
de partij-organisatie flink te veranderen.
Rottenberg is momenteel directeur van het
Filmfestival in Rotterdam en directeur van
het cultureel centrum De Balie in Amster
dam. Deze week is de profielschets van de
nieuwe partijvoorzitter naar de afdelingen
gestuurd. Rottenberg moet door de afdelin
gen kandidaat gesteld worden.
PARAMARIBO De Surinaamse
regering heeft voorstellen goedge
keurd tot wijziging van de grondwet
die een politieke rol van het leger
uitsluiten.
„De politieke taken van het Natio
naal leger moeten worden afge
bouwd. Er moet duidelijkheid zijn
over de taakstelling en uitoefening
daarvan", aldus vice-president Ajod-
hia gisteren via de televisie.
'Militair Gezag' zal niet meer als or
gaan in de grondwet voorkomen. Tot
dienstplicht kan alleen worden opge
roepen als het parlement op grond
van 'bijzondere omstandigheden'
daartoe besluit. In de gewijzigde
grondwet moet een bepaling komen
die het militairen en politie-mensen
verbiedt lid te zijn van volksverte
genwoordigende organen.
Regering en legerleiding verschillen
overigens volgens defensie-minister
Gilds van mening over de voorgestel
de wijzigingen. „Ik heb echter beslist
niet kunnen bespeuren dat de leger
leiding zegt dat zij de zaken niet goed
vindt", aldus Gilds. Volgens een noti
tie van de regering baseert het leger
de taakstelling „op het uitgangspunt
van niet-strikt militaire taken" van
het leger. De regering wil echter een
„duidelijke afbakening tot strikt mili
taire aangelegenheden".
Artikelen in de huidige grondwet
zijn voor meer interpretaties vatbaar
gebleken. De regering wijst er in
haar notitie op dat die interpretaties
zich vanaf 1988 tot en met 1990 heb
ben doen gelden in de politiek en in
andere sectoren van het sociale le
ven. In december kwam het tot een
geweldloze staatsgreep die door het
leger een „constitutionele ingreep"
werd genoemd.
Politieke partijen en maatschappelij
ke groeperingen hebben vaker ge
pleit voor wijziging van de grondwet
met het doel de politieke rol van het
leger te schrappen.
UTRECHT Het dagelijks innemen van een hi
klein stukje van een aspirientje (dertig milligram pa]
al genoeg) kan voor mensen die daar aanleg vq gez(
hebben, de kans op een hart- en herseninfarct vj per
kleinen. Zo'n lage dosis geeft bovendien mind ver;
bijwerkingen dan de 300 milligram, die aanvanh kee
lijk werd voorgeschreven. tege
Dat blijkt uit een onderzoek waaraan 3131 patië jn c
ten uit 63 Nederlandse ziekenhuizen hebben m« Ari:
gedaan. Dit onderzoek is het grootste dat ooit t Fra
wereld op dit gebied werd gehouden. De resultat gerr
ervan zijn gisteren gepubliceerd in het vaktij zcm
schrift The New England Journal of Medicine. li aan
tiatiefnemer was prof. dr. J. van Gijn van het Aq steL
demisch Ziekenhuis Utrecht (AZU). De ongeve side
200 neurologen die er aan meewerkten raden g Van
zonde mensen af op eigen houtje elke dag wat asj Van
rine te nemen. hij.
AMRITSAR Militante sikhs
die zich als politiemannen
hadden verkleed hebben giste
ren acht familieleden van een
hoge politiefunctionaris dood
geschoten en twee familiele
den van zijn lijfwacht.
De moorden maken onderdeel
uit van een escalerende cam
pagne tegen familieleden van
sikh-politiemensen die mili
tante geloofsgenoten bestrij
den. Sinds 1 augustus van dit
jaar zijn ten minste 172 fami
lieleden van politiemannen
gedood, in vergelijking met 18
in 1990 en vijf in 1989. De aan
vallen vonden plaats in het
Tarn Taran district, een gebied
waar regelmatig is gevochten
in de acht jaar oude strijd om
de provincie Punjab onafhan
kelijk te maken van India.
Ongeveer 25 militanten in po-
litie-uniformen verschenen bij
het dorp Gohalwar en gingen
de boerderij binnen van poli
tieofficier Swaran Singh, zo
verklaarde de politiecommis
saris van Tarn Taran, Narin-
der Pal Singh. De schutters
schoten de oom, tante, broer
en andere familieleden van
Swaran, de hoogste politie-of-
ficier in Faridkot, 90 kilome
ter ten zuiden van Tarn Ta
ran, dood. Swaran, die tot 1989
in Tarn Taran werkte, had de
reputatie hard op te treden te
gen de gewapende extremis
ten.
Daarna reden de militanten
vijf kilometer verder naar het
dorpje Kang en schoten de va
der en broer van inspecteur
Chana Singh dood, aldus Na-
rinder Pal Singh. Chana Singh
is de lijfwacht van Swaran
Singh.
„Dit is een les voor politie
functionarissen die constant
onschuldige jonge sikhs do
den", zo stond op een briefje
dat bij de lichamen in Kang
was achtergelaten, aldus Na-
rinder Pal Singh.
Twee andere groepen gewa
pende mannen hebben elders
in het district zes andere sikhs
gedood, zo verklaarde de com
missaris.
Tarn Taran ligt 25 kilometer
ten zuiden van Amritsar, een
centrum van militante sikhs
en de plaats waar het grootste
heiligdom van de sikhs staat:
De Gouden Tempel.
In Punjab, een rijke land-
bouwstaat, zijn dit jaar ongl
veer 3240 burgers om het II
ven gebracht door militanj
sikhs. Om en nabij de 1911
verdachte sikhs en 400 politil
mannen zijn in dezelfde peril
de om het leven gekomen, i
De militanten willen een ona|
hankelijke staat om zich j
kunnen weren tegen wat zij <j
politieke en economisch discij
minatie van de HinduistiscH
meerderheid in India noeme
Sikhs maken ongeveer twé
procent van de 844 miljoen Ia
diërs uit, maar zij hebben eq
kleine meerderheid in Punjai
Idoor
WIM BUNSCHOTEN
SCHIPHOL De Vere
nigde Staten vergissen
zich in Cuba. Met de han
delsboycot wordt de bin
nenlandse weerzin tegen
Fidel Castro niet aange
wakkerd, maar eerder ge
sust. „De VS creëren een
kunstmatig soort eensge
zindheid in het land. Ook
degenen die Castro niet
lusten, wijzen de boycot
als immoreel en onrecht
vaardig van de hand".
De delegatie van Pax Christi,
die op fietsjes twee weken
lang een van de laatst overge
bleven communistische bol
werken doorkruiste, heeft een
duidelijk oordeel aan de ver
kenningstocht overgehouden.
Frustreer het land niet langer,
maar reik Cuba de helpende
hand. Daarna zal het geleide
lijk aan wel beter gaan, luidt
de boodschap.
Over de Oost-Westverhoudin
gen in de wereld niets dan
goeds. Maar het Noord-Zuid-
vraagstuk is weer een heel an
der verhaal. Nu de super
machten, aartsvijanden van
weleer, elkaar als vrienden
omarmen, komt er wellicht
ook een kentering in de relatie
met de Derde-Wereldlanden.
Daarbij is niet ondenkbaar dat
de minder bedeelde naties in
de vergetelheid geraken. Pax-
Christi heeft daarom het Oost-
West-Zuidproject op zijn
schouders genomen. De
rooms-katholieke vredesbewe
ging wil vooral bereiken dat
de zorg voor de Derde Wereld
eerder toeneemt dan verslapt.
In dat licht moet ook het be
zoek aan het eigenwijze Cuba,
een land dat nergens echt bij-
hoort, worden gezien.
Fidelisme
Vrolijk reed de driekoppige
delegatie er rond op fietsen,
want van overheidswege ver
strekte automobielen met
chauffeurs zouden alleen maar
belemmerend werken. Boven
dien was er toch al zo weinig
benzine. De delegatie stak
haar licht op bij een groot aan
tal maatschappelijke, kerkelij
ke, politieke en overheidsorga
nisaties.
Cuba heeft inmiddels enkele
rake klappen moeten incasse
ren, doordat de Sovjetunie
koers heeft gewijzigd. De eco
nomische hulp aan Fidel Ca
stro, die weigert zijn liefde
voor het communisme te laten
bekoelen, is teruggeschroefd.
De burgers van Cuba hebben
de broekriem een stukje ver
der moeten aanhalen. Pax
Christi heeft overigens de in
druk dat het op het punt van
de Sovjet-hulp wel zal loslo
pen.
Vaststaat dat het land in een
nog groter internationaal isole
ment verzeild is geraakt.
Waarom de VS halsstarrig en
afkeurend naar Cuba blijven
wijzen, is Pax Christi een
raadsel. Het land vormt nau
welijks een bedreiging. De re
laties met het Oostblok be
staan bijvoorbeeld niet meer.
„Cuba heeft de revolutie zelf
gewild, terwijl het voormalige
Oostblok werd geregeerd door
de Sovjetunie. Dat is het grote
verschil. Daar komt bij dat de
eerste generatie revolutiema
kers nog aan de macht is. Wij
hebben gemerkt dat de meeste
mensen trots zijn op de ver
worvenheden, die zijn aan Fi
del Castro te danken hebben.
Men is niet overtuigd van het
communisme, maar wel van
het Fidelisme, dat zo anders is
dan het regime van ex-dictator
Batista. Er is minder armoede.
Bovendien is die eerlijk ver
deeld. Alleen de jongeren on
der de dertig denken daar an
ders over. Ze willen meer ver
anderingen dan Castro toe
staat, maar dat betekent niet
dat ze een maatschappij willen
als de VS, waar de Cubanen in
Miami op aansturen", zegt Pax
Christi-secretaris Jan ter Laak
bij terugkeer op Schiphol. Wat
voor partij ze dan wel willen,
is niet helemaal duidelijk.
„Een beach-party", kreeg de
legatielid Ben Schennik eens
als antwoord. Het klinkt in elk
geval een stuk vrolijker dan
de starre eenpartijstaat van dit
moment.
Heilloze weg
Oppositie wordt niet geduld,
maar de kop ingedrukt, de
economie loopt van geen kan
ten en dertig procent van het
budget gaat op aan wapentuig,
terwijl de burger moeizaam de
eindjes aan elkaar knoopt. Het
onlangs afgesloten vierde par
tijcongres heeft de Cubaan al
leen maar teleurstellingen op
geleverd. De heilige Castro
kwam niet met noemenswaar
dige politieke hervormingen.
Ter Laak erkent dat verande
ringen meer dan wenselijk
zijn. Maar hoe? „Er is sprake
van marginale kritische groe
pen die bovendien geïnfil
treerd en sterk verdeeld zijn".
Van hen hoeven dus geen
wonderen verwacht te wor
den. „Maar binnen de kerken
is een groep ontstaan analoog
aan Charta '77 in Tsjechoslo-
wakije: de Christelijke Bewe
ging voor Bevrijding. Het doel
is veranderingen door te voe
ren door de mogelijkheden die
de wet biedt. Men wil 10.000
handtekeningen verzamelen,
waarna het mogelijk is een re
ferendum te houden. Dat refe
rendum zal gaan over een
grondwetswijziging". Ook am
nestie van alle politieke ge
vangenen staat hoog op de
agenda. Of het zover zal ko
men, is de vraag, want enkele
leden hebben al bezoek gehad
van de obscure, allerminst
zachtaardige heren die beho
ren tot de Brigade van Snelle
Actie. Alleen officieel heeft de
staat niets met die organisatie
te maken.
Toch is Pax Christi er na de
reeks van gesprekken met al
lerhande organisaties achter
gekomen dat de christelijke
beweging de juiste weg be
wandelt. „Het systeem van
buitenaf onder druk oprollen
is een heilloze weg. Door de
internationale dialoog kunnen
de fouten nog het beste aan
het licht komen, omdat Castro
zich dan niet achter het ex
cuus van een boycot kan ver
schuilen", zegt Ter Laak. „De
Christelijke Beweging voor
Bevrijding probeert de mensen
nader tot elkaar te brengen.
Wij ervaren het als een plicht
de binnenlandse krachten die
aandringen op verzoening in
ternationaal te ondersteunen.
De demilitarisering door de
Sovjetunie moet gevolgd wor
den door stappen van Cuba
zelf en van de VS. Alleen het
opheffen van het isolement en
uitbreiding van de internatio
nale contacten kan leiden tot
ontkramping van het sy-
DEN HAAG De kosten
van kinderopvang worden
beperkt aftrekbaar voor
de loonbelasting. Dit heeft
staatssecretaris Van
Amelsvoort (financiën)
gisteren besloten naar
aanleiding van een arrest
van de Hoge Raad.
Het hoogste rechtscollege be
paalde begin dit jaar dat de
kosten op het inkomen in min
dering gebracht moeten kun
nen worden, omdat bijdragen
van werkgevers voor kinder
opvang tot een bepaald bedrag
onbelast blijven. Öm willekeur
te voorkomen heeft Van
Amelsvoort in een richtlijn
aan de belastinginspecteurs
duidelijkheid verschaft over
de kinderopvang-regeling
'nieuwe stijl'. Daarbij geldt
voor het jaar 1989 als principe
dat de kosten van kinderop
vang aftrekbaar zijn als ze
aantoonbaar zijn en meer belo
pen dan de eigen bijdrage voor
opvang in een gesubsidieerde
instelling. Voor 1990 en 1991
zijn de kosten eveneens af
trekbaar, maar moet op het
uurtarief een bedrag in minde
ring worden gebracht dat va
rieert met het eigen bruto in
komen.
(ADVERTENTIE)
Afscheid Kordes
Premier Lubbers hangt oud-president van de
Algemene Rekenkamer Kordes (65) bij zijn af
scheid de versierselen om behorende bij een
koninklijke onderscheiding. Kordes werd giste
ren grootofficier in de Orde van Oranje Nassau.
In een stampvolle Ridderzaal in Den Haag druk
te hij de premier op het hart ook eens te ijveren
voor een onderscheiding die aan een gehele
rijksdienst kan worden uitgereikt.
FOTO: STEPHEN EVENHUIS
Mary-Ann
Jongenelen:
„Is er geen
geld voor
positieve
reportages d|
een breed
beeld geven
van een
Afrikaans lan
of het
continent?".
FOT
Idoor
ERIK HUISMAN
AMSTERDAM Volgen
de week worden er ont
dekkingen gedaan in het
Soeterijntheater, onder
deel van het Koninklijk
Instituut voor de Tropen
(KIT) in Amsterdam. Ont
dekkingen over Afrika,
en preciezer, over het
beeld dat wordt geschetst
van Afrika.
Centrale vraag tijdens de tv-
en filmweek 'Eurovisies op
Afrika' van 4 tot en met 8 no
vember is: wat voor beeld
wordt er op de televisie in di
verse Europese landen ge
schetst van Afrika? Mede-or
ganisator Mary-Ann Jongene
len van het KIT: „En dan is
het niet de bedoeling een oor
deel te vellen over dat beeld.
We weten nog niet eens hoe
dat beeld er in de diverse lan
den uitziet".
Eurovisies komt in de plaats
van de filmmarathon 'Kijk op
ontwikkeling', een gezamen
lijk initiatief van NCO (Natio
nale Commissie voor Voorlich
ting en Bewustwording Ont
wikkelingssamenwerking) en
DVL/OS (Voorlichtingsdienst
Ontwikkelingssamenwerking
van Buitenlandse Zaken). De
marathon was vooral toege
sneden op docenten die via de
presentatie een keus konden
maken uit nieuwe filmproduk-
ties over ontwikkelingssamen
werking.
Waarom Eurovisies zich be
paalt tot tv- en filmpresenta
ties is voor Jongenelen logisch.
„Tachtig procent van de beeld
vorming bij de mensen heeft
plaats op grond van de televi
sie. Mensen bladeren vaak
buitenlandpagina's in kranten
door; tijdschriften over ont
wikkelingswerk bereiken rela
tief weinig mensen".
Het programma van Eurovi
sies bestaat steeds uit een mid
dagpresentatie door een inlei
der uit een bepaald land. 's A-
vonds worden er films en do
cumentaires vertoond. Daaruit
moet blijken wat voor beeld
bijvoorbeeld burgers in
Tsjechoslowakije, Duitsland,
Groot-Brittannië, Hongarije en
Nederland via de televisie
krijgen voorgeschoteld over
Afrika. Aan het eind van de
week wordt in een discussie
bijeenkomst geprobeerd con
clusies te trekken en eventueel
aanbevelingen te doen om te
komen tot betere beeldvor
ming over niet-westerse lan
den.
Kijkcijfers
Een van de aanleidingen voor
het houden van Eurovisies is
dat met name in Nederland
een eenzijdig beeld bestaat
over Afrika. „Wat de mensen
in Nederland denken komt
ovèreen met wat ze hier op tv
zien". En wat mensen hier te
zien krijgen is triestmakend.
Jongenelen: „Een cameraploeg
met een verslaggever uitzen
den om een documentaire te
maken is een dure grap. Om
roepen kiezen dus voor het
maken van produkties die
borg staan voor hoge kijkcij
fers. Bij rampen en honger
moeten de omroepen wel naar
zo'n gebied, dat is nieuws".
Die expedities leveren vrijwel
steeds reportages op over el
lende. Het positieve nieuws uit
ontwikkelingslanden blijft
daardoor vaak onbelicht, en er
ontstaat een beeld van peilloze
ellende, honger, hitte, ver
schroeide vegetatie en zand.
En anders bestaat de informa
tie wel uit zending- en missie
achtige films, waarbij grof ge
zegd een beeld wordt geschetst
van de blanke die de arme
zwartjes helpt. „Financiert de
missie mee?", vraagt Jongene
len zich af. „Moeten die films
van de opdrachtgevers?"
Het gestigmatiseerde beeld
kan invloed hebben op geld
stromen", denkt ze. „Er wordt
nu al gepraat over ontwikke
lingsgeld dat zou moeten gaan
naar Oost-Europa". Die gelui
den zullen volgens haar ster
ker worden als er ook nog po
sitieve verhalen komen over
vooruitgang in de voormalige
socialistische heilstaten.
Jongenelen: „Interessant is
dan de vraag, of er geen geld
is voor positieve reportages,
die een breed beeld geven van
een Afrikaans land of het
Afrikaanse continent". Ze is
duideliik niet blij met het
beeld dat in Nederland heerst
over Afrika. „Het is op zijn
minst onfatsoenlijk om een
heel continent te schetsen in
beelden van honger, droog!
zand en rampen". Dat is vo
gens haar te vergelijken mi
het afschilderen van Neda
land in bijvoorbeeld de Verf
nigde Staten als land vol hol
depoep, klompen, tulpen
vrije drugshandel.
Het kan anders. Op de Brili
televisie zijn regelmatig goei
documentaires te zien. Onda
werpen worden er volgej
haar belicht vanuit veel ii
valshoeken belicht en zondl
dat het feit of een land al i
geen voormalige kolonie va
Engeland is een rol speelt, „ij
Britten durven dergelijke dl
cumentaires op prime time i(
te zenden", weet Jongenelej
„En ze worden goed bekekel
Gemiddeld door anderha
miljoen mensen. Kijk, dan
het interessant eens na te gaa
of het beeld van Afrika dl
mensen in Groot-Brittannl
hebben anders is dan dat va
Nederlanders".
Bij de situatie bij de Brittt
steekt Hongarije mager af. 1
één jaar kwam er slechts vij
maal een film of documentail
over Afrika aan bod. 1
Tsjechoslowakije is het ve
beter. Het is Jongenelen trol
wens een raadsel waarom N|
derland, dat zelden produktil
als de Engelse in stellii
brengt, geen materiaal aai
koopt van de Britten. „Iets ol
tijdens Eurovisies achter te k!
men".
Of volgende week zal blijke
of veel landen het 'produk
Afrika heel verschillend a»
hun burgers verkopen, we
Jongenelen nu nog niet. Wel
de inbreng gevarieerd. Er zij
inleidingen uit Duitslan
Tsjechoslowakije, Groot-Bri
tannië, Hongarije en Nede
land, die worden gelardeei
met fragmenten uit films d
televisieprogramma's. D
avondfilms gaan over ondi
meer Kenya, Senegal, Nigeri
Zimbabwe en Etiopië.
Het Koninklijk Institui
voor de Tropen is gevestig
aan de Linnaeusstraat 2 i
Amsterdam. Het dagprt
gramma is gratis toeganki
lijk, maar reserveren is gi
wenst. Telefoon 020-568850)
De toegang tot de speelfilm
(aanvang
tien guld
(ADVERTENTIE)
SUSKE EN WISKE "TAZUUR EN TAZIJN"
[hee flu no? mooier
