"Nederland wil
d rol blijven spelen
n vredesproces
BUITENLAND
Servië dreigt met
boycot vredesoverleg
Sapitein rob
DE SCHAT VAN OPA LARSEN Kerncentrale
Galileo op weg naar asteroïde Ida
t mpgidócgoatmxt
WOENSDAG 30 OKTOBER 1991
nds
president Walesa wil
k premier worden
ndigjo
igerichl oei
ntrum
egkum
Nederliit
i. Tien
•pltARSCHAU President Lech Walesa van
len is, in bepaalde omstandigheden, bereid
ast zijn huidige functie ook het premier-
iap op zich te nemen, zo heeft zijn woord-
;rder gisteren in Warschau verklaard. De
oijoolse grondwet staat een dergelijke macht-
incentratie niet in de weg. De woordvoerder
imde drie mogelijkheden om, na de verkie-
ngen die een verplinterd parlement hebben
ic (geleverd, een regering te kunnen vormen:
tn kabinet, samengesteld uit de uit Solidari-
voortgekomen partijen met Walesa als pre-
r, een kabinet van diezelfde partijen met
andere premier, een kabinet van de zeven
ootste partijen met Walesa als premier. In
;ze laatste optie zouden ook de voormalige
immunisten deel uitmaken van de regering.
Irak vindt
bedolven soldaten
BAGHDAD De Iraakse autori
teiten hebben gisteren de licha
men gevonden van 44 soldaten
die tijdens de Golfoorlog in hun
bunkers levend zijn begraven
door Amerikaanse troepen. De
Iraakse minister van buitenland
se zaken, Ahmed Husayn, heeft
inmiddels een brief naar de se
cretaris-generaal van de Arabi
sche Liga gestuurd om hem te in
formeren over deze „wrede mis
daad van de Amerikaanse strijd
krachten". Bijna twee miljoen
goeding voor de geleden schade
tijdens de bezetting van Kuwayt,
zo meldt de VN.
Bewakers verdacht van
gevangenisbrand Brazilië
RIO DE JANEIRO De Braziliaanse politie stelt een
onderzoek in naar twee bewakers die verdacht worden
van het aansteken van de gevangenisbrand van maan
dag waarbij ten minste 24 gevangenen om het leven
kwamen. Functionarissen van de zwaarbewaakte Ary
Franco gevangenis hadden eerder verklaard dat het
vuur begon tijdens een mislukte ontsnappingspoging,
toen een gevangene een brandbom naar de bewakers
gooide. Volgens de bewakers ontplofte de bom in een
overvolle cel en vlogen matrassen en de bezittigen van
de gevangenen meteen in brand. Maar gisteren hebben
onderzoekers ontdekt dat de bom gemaakt was van che
mische componenten, waardoor het vuur in de cel een
temperatuur van 1500 graden celsius bereikte. „Het was
geen benzine- of kerosinebom", zo verklaarde Mauro Ri-
cart, een van de onderzoekers. „Nu moeten wij te weten
komen wat het wel is".
Bootvluchtelingen
moeten toch terug
keren naar Vietnam
HONG KONG Groot-Brittannië
en Vietnam hebben een overeen
komst getekend die bepaalt dat alle
bootvluchtelingen die geen vluchte
lingenstatus hebben gekregen, Hong
Kong zullen worden uitgezet. Eerder
deze maand kwamen Londen en
Hong Kong overeen een begin te
maken met repatriëring op kleine
schaal. Daarbij ging het slechts om
ongeveer 200 mensen van de 63.000
Vietnamezen die zich in de vluchte
lingenkampen in Hong Kong bevin
den. Van dezen zullen slechts 5000 in
aanmerking komen voor de felbe
geerde vluchtelingenstatus.
Huisarrest voor
verspreiden aids
PORTLAND Een rechtbank
in de Amerikaanse stad Portland
heeft gisteren een 27-jarige man
veroordeeld tot zes maanden
huisarrest wegens het roekeloos
verspreiden van het aids-virus.
De man kreeg ook een proeftijd
van vijf jaar waarin hij geen „af
spraakjes of seksueel contact mag
hebben met anderen". Bij over
treding hangt hem vijf jaar ge
vangenisstraf boven het hoofd.
De man, die sinds 1988 weet dat
hij seropositief is, was ervan be
schuldigd ergens tussen maart
1989 en juni 1990 een 22-jarige
Amerikaan te hebben besmet.
Duitsland vraagt sluiting
Koreaans Hitler-café
SEOUL De Duitse ambassade in Seoul
heeft de Zuidkoreaanse regering gevraagd
het Hitler-café te sluiten, omdat het ge
bruik van de naam Hitier de Duitse repu
tatie schaadt. De ambassade wil ook dat
het café de vlag van de Bondsrepubliek
binnenhaalt waarop een groot hakenkruis
gestikt is.
„Wij beschouwen het gebruik van nazi-af
beeldingen als een aantasting van de Duit
se gevoelens en onze reputatie", verklaar
de een woordvoerster van de ambassade.
Het gebruik van nazi-symbolen is in Duits
land verboden.
Duitsland spreekt bij veel Koreanen tot de
verbeelding, omdat het land evenals Korea
verdeeld was, maar nu herenigd is.
door
edwin
indelijk
n onde
jgeen troost
West
en steil
Zatepi
rborgei
I ADRID De Europese
emeenschap, en in het
bijzonder Nederland, wil
de toekomst een rol
,n betekenis blijven spe-
het proces dat tot
;n duurzame vrede in
et Midden-Oosten moet
iden.
nUi s"
Qur
.ning i(
verle
antwoo
kamei
n ruil
ispoorteT,
>u verst
dat de rol van Nederland in de
nabije toekomst een 'gepro
nonceerde' zal zijn. In theorie
i die
rol i
v >nder zich al te nadrukkelijk
willen opdringen, heeft mi-
ster Hans van den Broek
u!inmiddag, tijdens zijn toe
draai- tr»t de overige deelne-
de vredesconferentie
Madrid, een constructieve
edewerking van de twaalf
•landen aangeboden, ook
ineer de eerste fase van de
sprekken komende vrijdag
einde is.
i den Broek zal tijdens de
beroPderbrekingen van be* be~
ad in het koninklijk paleis
tenwel niet alleen de belan
de EG verdedigen. In
:e plomatieke kringen werd
teren de hoop uitgesproken
derland namelijk ten einde
zijn als op 1 januari Portugal
de EG-voorzittershamer over
neemt.
In die functie van EG-voorzit-
ter mag de Nederlandse minis
ter van buitenlandse zaken als
een van de negen bevoorrech
ten dezer dagen aan de T-vor-
mige tafel in de Zuilenzaal
aanzitten. Op enige afstand zal
hij in de rug worden gedekt
door dertien EG-delegatiele-
den. Alle EG-landen zullen
vertegenwoordigd zijn. Voor
Nederland neemt directeur-ge
neraal Van Walsum van bui
tenlandse zaken op een van
die dertien stoelen plaats.
Van den Broek, die vanmid
dag om kwart over twee voor
de duur van drie kwartier het
woord nam, stelde zich in zijn
speech enigszins terughoudend
op. De minister wilde ervoor
waken het broze en delicate
proces waarmee in Madrid een
begin wordt gemaakt door
boude uitspraken in gevaar te
brengen. De EG staat dan wel
als 'deelnemer' geregistreerd -
oodse kolonisten 'kraken'
plaats van moordaanslag
heden.
twoord APOUAH Joodse kolonisten hebben de plaats waar maan-
'allage M> twee Israëliërs op de bezette westelijke Jordaanoever zijn
Tmoord, 'gekraakt' door er een kamp te vestigen. Het gaat om
n kamp van enkele tenten, „dat moet uitgroeien tot een plaats
wraakt^ de herinnering aan de slachtoffers van deze laffe aanslag i
>en beF moet houden", zo lieten de kolonisten van Shilo gisteren wi
tening P- Bij de aanslag bij Tapouah werden twee Israëliërs gedood e
aedingsjpf verwond met een machinegeweer. De linkse oppositieleider
in tegenstelling tot de Vere
nigde Staten en de Sovjetunie,
die 'slechts' organisatoren
zijn - maar is samen met
Egypte het minst direct bij het
conflict in het Midden-Oosten
betrokken.
Vuurwerk
Het werkelijke vuurwerk op
de conferentie moet dan ook
pas morgen komen, als de vier
direct betrokken partijen aan
het woord komen, Israël, de
Jordaans-Palestijnse delegatie,
Libanon en Syrië. In feite zijn
het vijf partijen, omdat zowel
de Jordaniërs als de Palestij-
nen een toespraak van drie
kwartier mogen houden. De
gemengde delegatie heeft
daarom twee stoelen aan de
grote tafel, maar op de achter
grond is de vertegenwoordi
ging niet dubbel en zullen
slechts twaalf personen plaats
nemen. Elke delegatie in de
Zuilenzaal mag uit niet meer
dan veertien man bestaan.
Hoewel Bush, Gorbatsjov en
Van den Broek vandaag ui
terst behoedzaam te werk gin
gen, houden alle drie de partij
en zich gereed om de strijden
de partijen zo lang mogelijk
aan de onderhandelingstafel te
houden. Van den Broek zal
zijn Amerikaanse ambtgenoot
James Baker zelfs informeel
op de hoogte stellen van de in
teresse van de EG om bij het
proces betrokken te blijven.
Als deze eerste gespreksronde
vrijdagmorgen ten einde is,
zullen de vier genoemde direct
betrokken delegaties in princi
pe vanaf zondag, na de viering
van de sabbat, weer om tafel
gaan zitten voor bilaterale on
derhandelingen. Maar voor
het zover is, zullen in de
Spaanse hoofdstad deze dagen
de eerste metershoge obstakels
moeten worden overwonnen.
Opgeven bezet gebied levensgevaarlijk of onontkoombaar?
voe
e en
JERUZALEM Onder
Israëlische militaire des
kundigen roept de vraag
over een eventuele terug
trekking van Israël uit de
bezette gebieden zeer te
genstrijdige reacties op.
Voor de één is die moge
lijkheid een levensgevaar
lijke keuze, voor een an
der is er geen andere weg.
Gisteren zei de Israëlische re
serve-generaal Aharon Le-
vran, een oud-functionaris van
Israëls militaire inlichtingen
dienst, dat de terugtrekking
van Israël uit de bezette Gaza-
strook en de Westelijke Jor
daanoever voor de joodse staat
een dodelijk gevaar vormt.
„Vroeger of later zullen Arabi
sche strijdkrachten op de heu
velruggen van de Westoever
worden gestationeerd, langs de
oude bestandslijn, dicht bij
onze vitale centra en op min
der dan 15 kilometer van de
Middellandse Zee".
Lev rans opvattingen worden
niet gedeeld door een andere
reserve-generaal, Yehoshafat
Harkabi .volgens Harkabi gaat
„de keus tussen een gecalcu
leerd risico en een zekere cata
strofe". „Een terugtrekking
van Israël gevolgd door de
stichting van een Palestijnse
staat, brengt zeker gevaren
voor Israël met zich mee,
waarvoor Israël het recht
heeft garanties te verlangen.
Maar het voortbestaan van de
status quo leidt naar een
ramp", aldus Harkabi, die
vroeger aan het hoofd van Is
raels militaire inlichtingen
dienst heeft gestaan.
Generaal Levran wil best er
kennen dat de Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie (PLO) de
Palestijnen vertegenwoordigt,
maar hij vindt de PLO onbe
trouwbaar. Welke waarde
moet aan garanties van een or
ganisatie worden gehecht die
de Iraakse president Saddam
Husayn steunde op het mo
ment dat hij Israël met massa
le vernietiging dreigde? Onder
die omstandigheden is de con
ferentie in Madrid gedoemd te
mislukken, aldus Levran.
„Een Israëlische terugtrekking
betekent de vestiging van een
Palestijnse staat op de West
oever en in de Gaza-strook.
Deze staat zal bewapend en ir-
redentisch zijn. Het land zal
eisen stellen die gericht zijn op
de ontmanteling van Israël,
zoals de terugkeer van de
~j vluchtelingen en
het recht op zelfbeschikking
voor de Arabische Israëliërs",
aldus Levran.
Naar zijn mening kan de jood
se staat slechts „persoonlijke
zelfbeschikking" aanbieden en
niet de controle op het gebied
dat de Palestijnen opeisen.
Generaal Harkabi is het met
deze mening niet eens: „De
kwestie van het zelfbeschik
kingsrecht van de Palestijnen
heeft niets te maken met hun
steun aan Saddam Husayn tij
dens de Golfoorlog. Het is ab
surd het Palestijnse volk te
straffen voor de fouten van
zijn leiders. Deze crisis toont
aan dat het Palestijnse vraag
stuk nog steeds een lont in het
kruitvat in de Arabische we
reld is en dat een impasse
vroeger of later tot een nieuwe
Israëlisch-Arabische oorlog zal
leiden".
PLO betaalt
hotelrekening
Palestijnse
delegatie
Idoor
willy werkman
MADRID De PLO zal
de hotelrekening betalen
voor de Palestijnse dele
gatie die op dit moment in
Madrid verblijft.
Officieel wilde een woord
voerder van de Palestijnen
in de Spaanse hoofdstad niets
meer loslaten dan dat „een
rijke Palestijnse organisatie"
voor de hotelrekening op
draait, maar zeer goed gein-
formeerde bronnen hebben
dit politiek zwaarbeladen feit
durven bevestigen. Een
woordvoerder van de Israë
liërs in Madrid zei gisteren
dat wat Israël betreft „de
rode lijn is bereikt" als on
omstotelijk komt vast te
staan dat de PLO de Pale
stijnse onderhandelaars naar
Madrid heeft gestuurd. Israël
heeft indertijd met het Ame
rikaanse vredesinitiatief
voor het Midden-Oosten in
gestemd op voorwaarde dat
de PLO absoluut zou worden
buitengesloten.
In het hotel waar de Pale
stijnse delegatie verblijft,
vertelde Hassan el Khatieb,
de politieke coördinator van
de delegatie, dat de PLO
eventuele overeenkomsten
met de Israëliërs zou moeten
goedkeuren. „Het is de PLO
die de beslissingen zal
moeten nemen", zo zei Kha
tieb. „Wij zullen zelf niets
ondertekenen. Wij zijn niets
meer dan vrijwilligers. Wij
zullen handelen op grond
van de resoluties van het
Palestijnse Nationale Con
gres. De rol van de PLO
moet zichtbaar worden".
het uitdelen van voedselpakketten in Dubrovnik ontstaat er zo'n gedrang dat v
zelfs de bril wordt afgeslagen.
BELGRADO Servië heeft
het dreigement van de Euro
pese Gemeenschap om sancties
af te kondigen naast zich neer
gelegd en op zijn beurt ge
dreigd de vredesconferentie in
Den Haag te boycotten.
In een interview vanuit Bel
grado met de Nederlandse ra
dio zei de Servische ondermi
nister van buitenlandse zaken
Vladislav Veizovic: „Wij den
ken niet dat de besprekingen
zouden moeten doorgaan". In
dien Servië niet voor 5 no
vember instemt met een EG-
plan voor de transformatie
van Joegoslavië in een los ver
bond van soevereine republie
ken, staan de republiek niet
nader gespecificeerde sancties
te wachten. De CDA- en
PvdA-fracties in de Tweede
Kamer hebben al voorgesteld
de Serven een olie- en han
delsboycot op te leggen en de
Servische tegoeden te bevrie
zen. Minister Van den Broek
van buitenlandse zaken wei
gerde echter de discussie aan
te gaan over het sanctiebeleid
dat de EG voor ogen staat om
Servië tot meer inschikkelijk
heid te dwingen. Hij houdt nog
steeds vast aan een akkoord
met alle zes republieken.
Vanmorgen heeft de Joegosla
vische marine een scheepskon-
vooi gestopt dat op weg was
naar de belegerde Kroatische
stad Dubrovnik. Aan boord
van het grootste schip bevon
den zich de president van het
Joegoslavische staatspresidi-
um, Stjepan Mesic, de Kroati
sche premier Franjo Greguric
en honderden vluchtelingen
die terug willen keren naar
Dubrovnik. In Dubrovnik is
de nacht rustig verlopen. In
andere delen van Kroatië
duurde de strijd onverminderd
hevig voort. Bij de Oostkroati-
sche stad Sisak en bij Vukovar
werden hevige gevechten ge-
1 of
1981 - Wanneer de „Vrijheid lil" verder de baai invaart, zien
dat er zowaar een prachtig haventje is aangelegd en voor de
il ligt een fraai motorjacht. Kijk, daar staan drie mannen op de
'e, die naar de „Vrijheid lil" loeren alsof ze een spookschip
„Ahoi!" roept Rob, maar geen der mannen roept iets terug
zij verroeren zich niet eens, als Rob een landvast uitgooit. „Jij
maar 's met die lui gaan praten, Toon", zegt Rob, want
Tsjernobyl
1993 dicht
TSJERNOBYL De kern
centrale van Tsjernobyl wordt
in 1993 gesloten, zo heeft het
parlement van de Oekraïne
gisterert besloten. In april 1986
leidde een explosie in een van
de reactoren tot de grootste
ramp met een kerncentrale in
de geschiedenis. Tientallen
burgers kwamen door vrijge
komen radioactieve straling
om het leven en een groot ge
bied rond Tsjernobyl moest
worden ontruimd. In grote de
len van Europa was sprake
Taaie Toon kent heel wat dialecten, die in dit gebied van de Stille van sterk verhoogde radioac-
Oceaan worden gesproken. Taaie Toon probeert het, maar de tieve neerslag
mannen blijven alleen maar verbaasd kijken en doen geen mond Het parlement van de Oe-
open. „Wat zijn het eigenlijk voor landslui?" vraagt Rob. „Dit is kraïne heeft de Verenigde Na-
een Japanner", antwoordt Toon; „en ik wed, dat jij me best ver- ties inmiddels om hulp ge-
staat". Weer wendt hij zich tot de kleine gele man en vraagt hem vraagd bij de definitieve slui-
barSL „Wie is je baas? Vooruit, je kunt toch wel spreken?" ting van de centrale.
Tanksmokkel
Twaalf tanks van het voormalige Oostduitse leger worden in de haven van Hamburg bewaakt door
de politie. De Duitse geheime dienst probeerde de in plastic verpakte tanks naar Israël te smokke
len. Vorige week werden ze door douane-personeel ontdekt. In Bonn hebben politici inmiddels
verzocht om een parlementair onderzoek. B foto- ap
PASADENA Gisteravond is
voor het eerst in de geschiede
nis een van de aarde afkomsti
ge ruimtesonde op een (astro
nomisch gezien) bijna te ver
waarlozen afstand langs een
kosmisch rotsblok, een zogehe
ten asteroïde, gevlogen. Het
toestel, de op 12 oktober 1989
door de VS gelanceerde Gali
leo, is nog op weg naar de
reusachtige planeet Jupiter,
maar er werd een route geko
zen die hem langs twee aste-
roïdes voert: gisteravond was
dat de Gaspra, op 28 augustus
1993 zal het de Ida zijn. Gaspra
en Ida maken deel uit van de
asteroïdenzwerm - een uit et
telijke duizenden exemplaren
bestaande verzameling kos
misch puin, daterend uit de
beginfase van ons zonnestel
sel - die zich voornamelijk in
banen tussen de planeten Mars
en Jupiter bevindt, maar
aantal vertegen
woordigers dermate langge
rekte omloopbanen beschrij
ven, dat ze betrekkelijk dicht
bij de aarde komen en zelfs
van tijd tot tijd de baan van
onze planeet kruisen. Op 23
maart 1989 was de aarde zelfs
bijna getroffen door een aste
roïde ter grootte van een flin
ke berg, waardoor onvoorstel
bare schade had kunnen wor
den veroorzaakt.
